ộ ộ ạ ườ ủ ơ ộ ệ ề Đ bài: Trong bài th "V i vàng" c a Xuân Di u b c l hai tâm tr ng d ng nh ư
ơ ể ẫ ả mâu thu n nhau. Hãy phân tích bài th đ lý gi ề i đi u đó
Bài làm
ụ ớ ữ ủ ệ ề ạ ộ ệ Xuân Di u là m t trong nh ng cây đ i th l n c a n n thi ca Vi t Nam, ông còn đ ượ c
ủ ữ ệ ơ ỏ ồ ờ m nh danh là “ông hoàng” c a nh ng bài th tình cháy b ng, n ng nàn. Ngay trong l i th ơ
ể ệ ự ờ ượ ệ ớ ệ hay đ i th c thì Xuân Di u lúc nào cũng th hi n đ c cái khát khao mãnh li t v i tình
ơ ớ ư ữ ệ ờ ố ớ ộ ờ ớ yêu, v i cu c đ i. Không gi ng nh nh ng nhà th m i cùng th i, Xuân Di u đã s m
ẳ ị ượ ệ ấ ố ủ ổ ộ kh ng đ nh đ c cái tôi riêng bi ồ t trong ch t s ng sôi n i, cu ng say c a mình. V i vàng
ể ế ấ ộ ộ ồ ủ là m t sáng tác r t tiêu bi u, nói lên ti ng c a m t trái tim đang khát khao, cu ng si v i l ớ ẽ
ả ỗ ứ ự ủ ắ ả ờ ộ ở ệ ố s ng cu c đ i. Bài cũng ch a đ ng c n i trăn tr , kh c kho i, lo âu c a Xuân Di u
ướ ự ủ ờ tr ộ c s trôi nhanh v i vã c a th i gian.
ệ ả ở ư ẹ ớ ở Xuân Di u có bút danh là Tr o Nha, ông sinh ra ị quê m Bình Đ nh, nh ng l n lên Quy
ở ầ ự ự ủ ơ Nh n. Ông là thành viên c a nhóm T l c văn đoàn cũng là cây bút m đ u cho phong trào
ơ ớ ở ướ ấ ờ ổ ậ ẩ ạ ơ Th m i n c ta lúc b y gi . Các tác ph m n i b t trong giai đo n này có: Th Th ơ
ử ươ ữ ạ (1938), G i h ng cho gió (1945). Tham gia vào phong trào Cách m ng nh ng năm 1944,
ấ ắ ệ ộ ở ế ề ề ạ ợ Xuân Di u tr thành m t cây bút xu t s c chuyên vi ọ t v đ tài ca ng i cách m ng, gi ng
ậ ơ ộ ấ th ông hùng tráng, giàu ch t chính lu n, và giàu nét t ự ự ữ s tr tình. V i vàng là bài th ơ
ượ ừ ậ ơ ơ ượ ấ ứ ừ ộ ồ đ c trích t t p Th Th (1938), đ ả c l y c m h ng t ộ ố m t tâm h n yêu cu c s ng
ế ẻ ề ế ữ ớ ộ ờ ủ thi t tha và nh ng khám phá m i m v tri t lý nhân sinh c a cu c đ i.
ở ầ ơ ả ư ườ ọ ữ ế ả ươ ờ ướ M đ u bài th tác gi đ a ng i đ c đ n nh ng c m xúc vui t i, yêu đ i tr c v ẻ
ư ộ ứ ấ ờ ẻ ẹ ệ ề ơ ở ắ ẹ ủ đ p c a mùa xuân m n m n. V đ p đ t tr i hi n lên nh m t b c tranh nhi u màu s c
ơ ộ ẽ ế ữ ẹ ả ướ ắ ơ ớ v i nh ng hình nh thiên nhiên th m ng, đ p đ đ n nao lòng. Tr ộ c m t nhà th , cu c
ự ố ễ ầ ậ ộ ố s ng đang di n ra th t sôi đ ng và tràn đ y nh a s ng:
ố ắ ắ “Tôi mu n t t n ng đi
ạ ấ ừ Cho màu đ ng nh t m t
ố ộ ạ Tôi mu n bu c gió l i
ươ ừ Cho h ng đ ng bay đi.
ướ ủ ầ ậ C a ong b m này đây tu n tháng m t
ộ ủ ồ Này đây hoa c a đ ng n i xanh rì
ủ ơ Này đây lá c a cành t ấ ơ ph ph t
ủ ế C a y n anh này đây khúc tình si
ớ Và này đây ánh sáng ch p hàng mi
ử ằ ỗ ớ ầ M i sáng s m, th n Vui h ng gõ c a
ư ộ ặ ầ Tháng giêng ngon nh m t c p môi g n”
ẽ ề ạ ộ ả ả ầ Có l vì quá say mê trong ni m h nh phúc t t cùng mà tác gi ộ đã n y ra trong đ u m t ý
ậ ạ ắ ắ ự ậ ữ ắ ộ nghĩ th t táo b o “t t n ng”,“bu c gió”, n ng và gió là nh ng s v t vô hình ta có th ể
ư ậ ằ ắ ạ ẳ ạ ượ ệ ừ ệ ậ ả c m nh n b ng m t nh ng tay ta l ể i ch ng th ch m đ c. Ngh thu t đi p t “tôi
ế ợ ộ ố ừ ạ ườ ọ ấ ượ ề mu n” k t h p cùng các đ ng t m nh đã cho ng i đ c th y đ c ni m đam mê mãnh
ệ ắ ữ ổ ơ ụ ạ ở ầ ủ li t và khát khao n m gi ơ , chinh ph c t o hoá c a nhà th . Kh th ngũ ngôn m đ u cho
ầ ả ừ ẩ ọ ư tác ph m v a cô đ ng ý nghĩa nh ng cũng không kém ph n c m xúc.
ự ỡ ắ ả ượ ả ằ ữ ơ Khung c nh thiên nhiên r c r s c màu đ ệ c Xuân Di u miêu t b ng nh ng câu th bay
ấ ả ộ ướ ệ ổ b ng, r t sinh đ ng. Khung c nh non n ư ộ ơ ẹ c hi n lên trong th đ p lung linh nh m t
ườ ủ ồ ặ ấ ướ ủ ả ộ “thiên đ ơ ng trên m t đ t”. Hình nh “ong b m”, “hoa c a đ ng n i”, “lá c a cành t ”,
ắ ủ ế ườ ệ ệ ậ ậ “y n anh”,… qua con m t c a ng i ngh sĩ tài hoa đã hi n lên th t đáng yêu, th t say
ườ ộ ố ư ữ ữ ệ ươ ị ắ đ m lòng ng i. Cu c s ng nh b a ti c đang chào đón cùng nh ng h ọ ng v ng t ngào,
ạ ủ ậ ươ ủ ơ ộ ầ lãng m n c a “tu n tháng m t”, h ồ ng th m trong lành c a “đ ng n i xanh rì” , âm thanh
ệ ữ ộ ố ư ứ ế ầ ổ ố lôi cu n tr m b ng nh “khúc tình si”. Tình yêu l a đôi hi n h u khi n cho cu c s ng l ạ i
ọ ơ ệ ậ ắ ấ ấ ạ ờ ủ càng m áp, yêu đ i và h nh phúc ng p tràn kh p m i n i. Đi p c u trúc “này đây” c a
ệ ượ ử ụ ư ờ ầ ậ ờ ọ Xuân Di u đ c s d ng th t tài tình và đ y khéo léo nh l ế i m i g i, phô bày h t
ộ ố ỹ ủ ử ữ ệ ầ ằ ớ ữ nh ng tinh hoa,tuy t m c a cu c s ng. Nh ng khi sáng s m, “th n Vui h ng gõ c a” ta
ề ạ ả ầ ộ ớ ỡ ạ l ạ i chào đón m t ngày m i trong ni m hân hoan, r ng r . Hình nh so sánh đ y sáng t o
ấ ợ ả ủ ầ ư ộ ặ và r t g i c m “Tháng giêng ngon nh m t c p môi g n”, tháng giêng tháng c a mùa
ầ ứ ố ượ ộ ặ ư ờ xuân tràn đ y s c s ng đ ọ ầ c so sánh nh “m t c p môi g n”, đó là b môi căng m ng
ườ ệ ấ ủ ể ộ ệ ẹ ủ tuy t đ p c a ng ớ i con gái đang đ xuân thì. Có th nói cái nhìn c a Xuân Di u r t m i
ự ủ ẻ ẹ ấ ẩ ộ ườ ể ả ả m và đ c đáo, ông đã l y chu n m c cái đ p c a con ng i đ miêu t ắ ủ c nh s c c a
ơ ặ ắ ệ ậ ả ộ ớ ị thiên nhiên. Đây qu là m t câu th đ c s c và có giá tr ngh thu t vô cùng to l n. Quá
ướ ủ ề ớ ả ị ố ạ ộ sung s ng v i ni m khát khao c a mình, tác gi ố ả đã v i vàng ch y theo nh p s ng h i h ,
ể ờ ắ ạ ở ư ẳ ồ ông ch ng th ch “n ng h ” b i vì tâm h n ông lúc nào cũng nh đang là mùa xuân chói
sáng.
ế ệ ạ ậ ư ưở ộ ộ ố Yêu cu c s ng tha thi t nh ng Xuân Di u l i t n h ộ ng m t cách v i vàng và bám ri ế t,
ổ ả ư ắ ạ ấ ộ ờ ờ ả ông không gi u n i c m xúc lo âu, kh c kho i trong lòng. Cu c đ i là vô h n nh ng đ i
ở ứ ệ ủ ữ ắ ồ ả ng ườ ạ i l i quá ng n ng i, nh ng suy nghĩ trăn tr c hi n lên trong tâm h n tác gi : Làm
ượ ể ậ ưở ộ ờ ẹ ọ ể sao có th níu kéo đ c thanh xuân? Làm sao có th t n h ng tr n v n cu c đ i?
ướ ộ ử ư ộ “Tôi sung s ng. Nh ng v i vàng m t n a:
ạ ớ ờ ắ Tôi không ch n ng h m i hoài xuân.
ớ Xuân đang t i, nghĩa là xuân đang qua,
ẽ Xuân còn non, nghĩa là xuân s già,
ế ấ Mà xuân h t, nghĩa là tôi cũng m t.
ư ượ ờ ứ ậ ộ Lòng tôi r ng, nh ng l ng tr i c ch t,
ờ ẻ ủ Không cho dài th i tr c a nhân gian,
ẫ ầ ằ Nói làm chi r ng xuân v n tu n hoàn,
ổ ẻ ẳ ế ầ ắ N u tu i tr ch ng hai l n th m l ạ i
ờ ấ ư ẳ Còn tr i đ t, nh ng ch ng còn tôi mãi,
ế ả ấ ờ Nên bâng khuâng tôi ti c c đ t tr i;
ề ớ ị Mùi tháng, năm đ u r m v chia phôi,
ễ ầ ắ ệ ẫ Kh p sông, núi v n than th m ti n bi t...
ế ơ C n gió xinh thì thào trong lá bi c,
ả ả ỗ ờ Ph i chăng h n vì n i ph i bay đi?
ứ ế ộ ỗ Chim r n ràng b ng đ t ti ng reo thi,
ắ ử ợ ộ ả Ph i chăng s đ phai tàn s p s a?
ẳ ờ ờ ữ Ch ng bao gi ẳ , ôi! Ch ng bao gi n a...”
ả ướ ổ ẻ ẽ ắ ẫ ỗ ợ Tác gi vui s ng xen l n n i lo l ng, hoài nghi. Ông s hãi tu i tr s qua đi nhanh nh ư
ờ ớ ơ ưở th i gian vô tình. “Xuân đang t i nghĩa là xuân đang qua” câu th nghe t ư ng nh vô lý
ạ ể ượ ả ồ ỗ ơ ư nh ng l i là quan đi m nhân sinh khéo léo đ c tác gi l ng ghép vào th , m i mùa
ớ ủ ề ạ ỗ ồ ọ “xuân” t ư i mang theo bao ni m tin, hy v ng nh ng cũng là n i bu n hiu qu nh c a con
ườ ư ủ ừ ổ ng i nh ng “xuân” cũng mang đi tu i thanh xuân c a ta. Đâu đó t ng có câu hát vang
ỗ ộ ổ ườ ư ẹ ọ v ng: “M i mùa xuân sang m tôi già đi m t tu i”, lòng ng i thì bao la nh ng không
ậ ạ ồ ớ ứ ắ ổ ỉ ườ th ng n i quy lu t t o hoá, mùa xuân thì c đi r i t i, ch có con ng ờ i là già đi theo th i
ữ ủ ằ ơ ọ ơ ờ ẫ gian. Nh ng câu th có chút gi ng h n trách c a nhà th : “Nói làm chi r ng xuân v n
ế ắ ầ ầ ạ ấ ậ ờ ờ ổ ẻ ẳ tu n hoàn/N u tu i tr ch ng hai l n th m l i”, th i gian thì dài b t t n mà đ i ng ườ ạ i l i
ở ề ớ ệ ố ụ ữ ồ ố ỉ ch là phù du, r i ai cũng tr v v i cát b i. M i quan h đ i kháng gi a thiên nhiên vĩnh
ườ ệ ớ ậ ỏ ượ ậ ấ ế ấ ằ h ng và con ng i bé nh , Xuân Di u s m đã nh n ra đ c quy lu t t t y u y, ông đau
ệ ọ ổ ộ ướ ượ ố ệ ớ ờ kh , tuy t v ng và ôm trong mình m ng c đ ậ ộ c s ng mãi v i cu c đ i. Ngh thu t
ệ ừ ố ứ ậ ạ ậ ấ ộ ồ đi p t ạ “xuân”, phép đ i x ng “r ng”, “ch t” t o cho m ch thêm thêm d n d p, g p gáp,
ứ ể ố ườ ọ ữ ừ ữ ế ễ ệ ả tăng s c bi u c m lôi cu n ng i đ c. Nh ng t ng : “Ti c, chia phôi, ti n bi ứ t, đ t,
ế ợ ữ ế ấ ấ ặ ầ ấ ớ ỏ ạ phai tàn”,… k t h p v i nh ng d u ch m than, d u h i, các c p v n gieo liên ti p, t o
ố ế ả ộ ạ ầ ả ờ ồ ổ ả nên c m t kho ng tr i bu n bã, m đ m, đau kh và đ y nu i ti c.
ạ ố ơ ỏ ố ượ ả ộ ố Đo n th cu i là khát khao s ng cháy b ng, mong mu n đ ờ ớ c giao c m v i cu c đ i.
ậ ộ ồ ố ị ượ ữ ệ ệ ằ ơ Nh p s ng v i vàng, d n d p đ c Xuân Di u tái hi n b ng nh ng câu th mang xúc
ạ ầ ồ ệ ả c m d t dào và đ y cu ng nhi t:
ư ề ả “Mau đi thôi! Mùa ch a ng chi u hôm,
Ta mu n ômố
ớ ắ ầ ả ự ố ơ ở C s s ng m i b t đ u m n m n
ố ế ượ Ta mu n ri ư t mây đ a và gió l n,
ướ ố ớ Ta mu n say cánh b m v i tình yêu,
ề ố ộ Ta mu n thâu trong m t cái hôn nhi u
ướ ỏ ạ Và non n c, và cây, và c r ng
ế ầ ơ Cho ch nh choáng mùi th m, cho đã đ y ánh sáng
ắ ủ Cho no nê thanh s c c a th i t ờ ươ i
ố ắ ỡ ồ ươ H i xuân h ng, ta mu n c n vào ng i!”
ụ ộ ạ ừ ờ ượ ệ ạ L i thúc gi c v i vã “Mau đi thôi!”, cùng đ i t ư nhân x ng “ta” đ c đi p l ề ầ i nhi u l n
ơ ộ ẽ ủ ữ ạ ả ạ ơ ữ ộ ộ b c l cái tôi m nh m c a nhà th . Hàng lo t nh ng hình nh th m ng, tr tình “s ự
ư ơ ở ượ ế ợ ướ ớ ớ ố s ng m n m n”, “mây đ a và gió l ữ n”, “cánh b m v i tình yêu”,… k t h p v i nh ng
ừ ạ ế ạ ắ ậ ơ ưở ươ ộ đ ng t m nh “ôm”, “ri ọ t”, “thâu” t o nên gi ng th say đ m, t n h ng h ị ng v tình
ắ ơ ỡ ồ ồ ố ươ ầ ạ yêu n ng cháy. Câu th “H i xuân h ng, ta mu n c n vào ng i” đ y táo b o, m i l ớ ạ ,
ừ ắ ưở ế ậ ả ợ ộ đ ng t ế “c n” khi n ta liên t ố ng mùa xuân th t quy n rũ, g i cho ta c m giác mu n
ữ ấ ấ ủ ẹ ệ ể ậ ế chi m gi l y cái đ p, cái tinh tuý y c a thiên nhiên. Xuân Di u nh n ra không th thay
ơ ố ậ ạ ư ờ ủ ả ớ ộ ả ữ ổ đ i quy lu t t o hoá, nh ng câu th cu i bài nh l i khuyên c a tác gi v i đ c gi ỗ : M i
ườ ộ ờ ộ ầ ể ố ế ậ ố ớ ỉ ng i ch có m t l n đ s ng v y nên hãy s ng cu c đ i ý nghĩa, cháy h t mình v i đam
ố ế ề ủ ả ả ể mê, khát khao c a b n thân đ không ph i nu i ti c v sau.
ơ ớ ơ ớ ệ ậ ấ ồ ơ Xuân Di u là “nhà th m i nh t trong các nhà th m i”, h n th ông mang đ m tính nhân
ạ ọ ơ ừ ễ ạ ạ ấ ộ ố văn, gi ng th linh ho t, ngôn t ẫ sáng t o, đ c đáo, cách di n đ t lôi cu n, h p d n
ườ ọ ơ ộ ả ầ ự ờ ư ả ơ ng ứ i đ c. Bài th V i vàng ch a đ ng c b u tr i tâm t ủ , c m xúc c a nhà th , th ể
ượ ờ ủ ề ệ ậ ẩ ỗ ớ ệ hi n đ ộ c n i ni m khát khao hòa nh p v i cu c đ i c a Xuân Di u. Tác ph m đã góp
ớ ư ụ ầ ầ ổ ờ ệ ph n to l n đ a tên tu i ông v t sáng trên b u tr i thi ca Vi t Nam.
Bài làm 2
ộ ố ủ ề ệ ượ ể ệ ủ Ni m say mê thiên nhiên, say mê cu c s ng c a Xuân Di u đ ấ ầ c th hi n đ y đ nh t,
ấ ộ ẽ ở ơ ộ ố ệ cao đ nh t có l là bài th V i vàng. Trong cu n Thi nhân Vi t Nam, nhà phê bình,
ứ ệ ắ ắ ả ậ ọ ờ nghiên c u văn h c Hoài Thanh nh n xét: Xuân Di u say đ m tình yêu, say đ m c nh đ i,
ậ ố ố ộ ế ặ ố s ng v i vàng, s ng cu ng quýt… Đây là nh n xét tinh t ở và chính xác b i khi đ t tên bài
ệ ơ ộ ỏ ể ể ấ ơ th là V i vàng, Xuân Di u đã t ra r t hi u mình. Có th coi bài th này là tuyên ngôn v ề
ủ ẽ ố l ơ s ng c a nhà th .
ộ ố ệ ế ộ ố ồ ơ ấ ả Xuân Di u yêu cu c s ng tha thi t, n ng nàn. Theo nhà th , cu c s ng là t ữ t c nh ng
ầ ụ ữ ủ ậ ấ ầ ớ ơ ộ ạ l c thú v t ch t, tinh th n cùng v i nh ng gì tr n t c và thanh cao c a nó. Bài th V i
ườ ọ ả ấ ế ỏ vàng cho ng i đ c th y thi nhân đang tr i lòng mình ra mà vi t và bày t ế cho h t tình
ộ ờ ố ớ ả c m chân thành đ i v i cu c đ i.
ề ẽ ố ủ ệ ề ế ấ ườ ằ Bàn v l s ng c a Xuân Di u, có r t nhi u ý ki n khác nhau. Có ng i cho r ng l ẽ
ơ ắ ồ ừ ủ ộ ề ờ ứ ế ậ ạ ố s ng v i vàng c a nhà th b t ngu n t nh n th c v th i gian vô h n và ki p ng ườ i
ấ ủ ạ ườ ộ ố ả ữ h u h n. Cái đáng quý nh t c a con ng ủ ớ ấ i là cu c s ng cho nên ph i tranh th ch p l y
ể ố ế ệ ằ ả ắ ế ừ t ng kho nh kh c đ s ng. Ý ki n khác cho r ng Xuân Di u yêu tha thi ắ t, yêu say đ m
ấ ợ ấ ộ ố ệ ả ấ ấ cu c s ng nên r t s m t nó. Trong khi yêu, Xuân Di u đã c m th y tình yêu đang m t
ở ậ ạ ả ố ợ ợ ồ nên luôn trong tâm tr ng ho ng h t, lo âu, ch t vui, ch t bu n. Chính vì v y nên dù là
ả ườ ồ ậ ệ ề ế ộ yêu c nh hay yêu ng ấ i, Xuân Di u cũng đ u ng u nghi n, v v p, v i vàng.
ủ ả ơ ượ ể ệ ở ố ậ ạ “Cái tôi” c a tác gi trong bài th này đ c th hi n ố hai tr ng thái đ i l p mà th ng
ấ ủ ệ ế ạ ế ắ ồ nh t c a tâm h n: lúc mãnh li ồ t đ n cu ng si, lúc l i da di ơ ọ t, l ng sâu. Đ c kĩ bài th ,
ậ ữ ủ ẽ ễ ế ậ ạ ơ ớ ờ chúng ta s nh n ra di n bi n tâm tr ng c a nhân v t tr tình: lúc ph i ph i yêu đ i, lúc
ổ ồ ệ ư ử ạ ắ sôi n i, cu ng nhi t nh núi l a phun trào, lúc l i bâng khuâng, lo l ng.
ơ ữ ư ộ ạ ứ ự ộ ế ố V i vàng tuy là bài th tr tình nh ng nó l i ch a đ ng m t tri ế ấ ụ ể t lý s ng c th . K t c u
ể ầ ơ ượ ắ ằ ơ ố bài th có th chia làm hai ph n, đ ầ c phân cách b ng câu th ng n: Ta mu n ôm. Ph n
ữ ề ẽ ạ ả ố ộ ố ấ ộ trên nghiêng v trình bày nh ng lí l vì sao l ấ i ph i s ng v i vàng ? Thái đ s ng y xu t
ừ ổ ẻ ề ạ ứ ệ ậ ờ phát t ầ nh n th c và quan ni m v h nh phúc tr n gian, th i gian và tu i tr . Theo Xuân
ộ ố ư ộ ế ố ệ ầ ườ ạ ớ ồ Di u thì cu c s ng tr n th gi ng nh m t thiên đ ng kì thú v i bao ngu n h nh phúc
ườ ỉ ự ự ẻ ẹ ắ ấ ư ữ ả ầ dành cho con ng i. Nh ng nh ng c nh s c y ch th c s mang v đ p th n tiên trong
ổ ườ ưở ượ ữ ẻ ạ ủ bu i xuân thì c a nó và con ng ỉ ậ i ch t n h ng đ c nh ng l c thú khi còn tr ; trong
ổ ẻ ạ ể ướ ủ ắ ờ ấ ả ậ ỉ khi đó tu i tr l i vô cùng ng n ng i. Th i gian có th c p đi t ộ t c . V y ch có m t
ả ộ ạ ớ ờ ố ộ ế ự cách là ch y đua v i th i gian, là ph i v i vàng mà s ng. Đây là m t tri t lý tích c c và
ế ộ ti n b .
ầ ướ ủ ơ ể ệ ậ ữ ữ ủ ộ ộ Ph n d i c a bài th th hi n nh ng hành đ ng v i vàng c a nhân v t tr tình trong khi
ưở ụ ẻ ẹ ủ ờ ể ệ ả ở ữ ộ h ộ ng th v đ p c a đ i. N i dung c m xúc th hi n rõ nh ng hành đ ng v v p, ồ ậ ở
ố ậ ủ ế ạ ộ ưở ề ậ ươ tr ng thái ch nh choáng c a m t “cái tôi” đang mu n t n h ng th t nhi u h ắ ng s c
ườ ầ ủ c a khu v ế n tr n th .
ế ấ ự ể ầ ẽ ề ậ ề ả ấ Hai ph n này chuy n ti p r t t ế ặ nhiên v c m xúc và r t ch t ch v lu n lí. Nó khi n
ư ộ ơ ề ả ạ ố ỉ cho bài th li n m ch và hoàn Ch nh, gi ng nh m t dòng ch y ào ạ ự t, t ủ nhiên c a tâm
ể ủ ạ ơ tr ng. Đây chính là thành công đáng k c a bài th .
ạ ố ưở ị ườ ứ ế ở ầ B n câu ngũ ngôn m đ u đo n hai nêu lên ý t ạ ng táo b o, d th ng đ n m c nh ư
ị ngh ch lý:
ố ắ ắ Tôi mu n t t n ng đi
ạ ấ ừ Cho màu đ ng nh t m t;
ố ộ ạ Tôi mu n bu c gió l i
ươ ừ Cho h ng đ ng bay đi.
ề ủ ạ ả ạ ơ ố ượ ậ ự ố ắ ắ Nhà th mu n đo t quy n c a t o hóa, đ o ng c quy lu t t nhiên. Mu n t t n ng đi,
ố ộ ạ ố ạ ấ ấ ở ồ mu n bu c gió l i, cái ham mu n l ộ lùng y hé m cho chúng ta th y lòng yêu b ng b t,
ơ ố ớ ờ ủ ườ ộ ố ế ớ ớ ượ ắ vô b c a nhà th đ i v i con ng i, cu c s ng, v i th gi ắ i th m s c đ m h ươ ng
ướ ườ ư ệ ấ ắ ỉ ả ộ đang tr i r ng tr c m t. D ng nh Xuân Di u đã ch cho chúng ta th y rõ cái nghi ệ t
ủ ạ ể ồ ả ẽ ố ủ ộ ngã c a t o hóa đ r i sau đó t ừ ừ t lý gi s ng v i vàng c a mình. i l
ướ ế ộ ố ượ ệ ả ậ ộ Tr c h t, thiên nhiên và cu c s ng đ ớ c Xuân Di u c m nh n theo m t cách riêng. V i
ộ ơ ườ ặ ấ ườ ươ ệ ắ nhà th , đây là m t thiên đ ng trên m t đ t. Cái thiên đ ầ ng đ y h ng s c đó hi n ra
ư ộ ơ ừ ườ trong bài th v a nh m t khu v n tình ái
ậ ươ ư ộ ừ ổ ườ ế ầ ủ ạ c a v n v t đ ng bu i xuân thì, v a nh m t ng ệ ả i tình đ y quy n rũ. Xuân Di u c m
ự ậ ấ ự ớ nh n thiên nhiên mà th c ch t là tình t v i thiên nhiên.
ộ ứ ố ạ ự ơ ả ậ ư ừ ầ ấ ẫ Xung quanh nhà th , c nh v t t ng b ng, r o r c m t s c s ng đang lên, đ y h p d n,
ể ờ ơ ế ố lôi cu n, khi n không ai có th th :
ướ ủ ầ ậ C a ong b m này đây tu n tháng m t;
ộ ủ ồ Này đây hoa c a đ ng n i xanh rì;
ủ ơ ấ ơ Này đây lá c a cành t ph ph t;
ủ ế C a y n anh này đây khúc tình si;
ớ Và này đây ánh sáng ch p hàng mi;
ử ằ ỗ ớ ầ M i sáng s m, th n Vui h ng gõ c a;
ấ ả ạ ả ơ ượ ả ả ấ ụ ể ầ T t c tình và c nh trong đo n th này đ c tác gi miêu t ậ r t c th : Tu n tháng m t
ở ộ ướ ắ ươ ồ ủ c a ong b m, muôn hoa xuân n r khoe s c, khoe h ồ ộ ng trên đ ng n i xanh rì. Ch i
ộ ơ ủ ế ấ ơ ớ ộ non, l c nõn cành t ph ph t, khúc tình si r n rã c a y n anh, ánh sáng ch p hàng mi.
ủ ứ ư ế ơ ạ ẻ ạ ồ ơ ườ Đo n th nh ti ng reo vui h n nhiên c a đ a tr ngây th l c vào khu v ầ n đ y h ươ ng
ạ ủ ọ ố ớ ư ừ ệ ộ ỗ ớ ắ s c, r n rã, t ng b ng bàn nh c đ m i thanh âm. Đ i v i Xuân Di u, m i ngày m i là
ờ ưở ề ộ ộ ư ầ ỗ ớ ỗ ớ m t ni m vui m i và cu c đ i t ậ ng nh là chu i vui vô t n: M i sáng s m th n Vui
ử ằ h ng gõ c a.
ệ ừ ặ ạ ớ ư ừ ủ ẹ ấ ầ ườ Đi p t này đây l p l i t ạ i năm l n, nh nh n m nh t ng nét đ p c a v n xuân, nh ư
ớ ấ ậ ủ ệ ự ứ ề ớ gi i thi u s phong phú b t t n c a thiên nhiên v i ni m hào h ng l ạ ườ th ể ồ ng, đ r i đi
ư ộ ặ ấ ộ ệ ầ ộ ế đ n m t so sánh r t đ c đáo: Tháng giêng ngon nh m t c p môi g n. Xuân Di u có l ố i
ễ ả ế ằ ổ ả ự ẹ ể di n t tinh t b ng s chuy n đ i c m giác, ông không nói tháng giêng đ p mà nói tháng
ể ặ ả ộ ứ ố ở ơ ơ ủ ế giêng ngon đ đ c t m t s c s ng m n m n, non t , quy n rũ. Là thi sĩ c a tình yêu nên
ẻ ẹ ẻ ẹ ữ ươ ữ ủ ế ệ ấ Xuân Di u th y gi a v đ p c a thiên nhiên và v đ p thi u n đ ữ ng xuân có nh ng
ươ nét t ồ ng đ ng.
ổ ơ ẽ ớ ố ắ ắ ế ặ ộ ạ Hai kh th liên k t ch t ch v i nhau. Thi sĩ mu n t ố t n ng đi, mu n bu c gió l i chính
ữ ươ ắ ủ ườ ẻ ẹ ấ ư ế ế ầ ể ư là đ l u gi mãi mãi h ng s c c a v n xuân tr n th . Nh ng ti c thay, v đ p y ch ỉ
ạ ủ ắ ơ ự ỡ r c r lúc xuân thì, mà xuân thì l ậ i vô cùng ng n ng i. Nhà th đang hân hoan đón nh n
ệ ờ ạ ẻ ẹ v đ p tuy t v i mà t o hóa ban cho
ề ế ậ ố ỗ ỗ ướ ệ muôn loài thì b ng ch c ni m vui tan bi n, thay vào đó là n i ng m ngùi tr ự c hi n th c
phũ phàng:
ươ ớ ươ Xuân đ ng t i; nghĩa là xuân đ ng qua,
ẽ Xuân còn non, nghĩa là xuân s già,
ế ấ Mà xuân h t, nghĩa là tôi cũng m t.
ư ượ ờ ứ ậ ộ Lòng tôi r ng, nh ng l ng tr i c ch t,
ờ ẻ ủ Không cho dài th i tr c a nhân gian,
ổ ẻ ữ ủ ẹ ệ ấ ơ Theo quan ni m c a nhà th thì mùa xuân, tu i tr và tình yêu là nh ng gì đ p nh t, “là
ộ ờ ấ ủ ữ ẹ ấ ầ ờ nh ng ph n ngon nh t c a cu c đ i”. Thiên nhiên đ p nh t lúc xuân sang; đ i ng ườ ẹ i đ p
ổ ẻ ư ẹ ạ ấ ấ ổ ớ ớ nh t tu i xuân thì; tình yêu đ p nh t khi đi đôi v i tu i tr . Nh ng tr trêu thay là t o hóa
ỷ ệ ẹ ạ ấ ạ ẹ – đ ng vô hình sáng t o ra cái đ p và cũng l nh lùng hu di ổ t cái đ p. Mùa xuân và tu i
ẻ ề ủ ẽ ế ả ắ ờ ố ươ ớ tr đ u vô cùng ng n ng i. Th i gian s cu n trôi h t th y: Xuân đ ng t i, nghĩa là
ươ ẽ ườ ả ộ xuân đ ng qua, Xuân còn non, nghĩa là xuân s già. Cho nên con ng ậ i ph i v i vàng t n
ưở ọ ắ ươ ọ ủ ờ ậ ơ h ng m i s c màu cùng h ng th m, m t ng t c a đ i.
ớ ự ầ ủ ố ề ờ ư ệ ề ắ ạ X a nay, quan ni m v th i gian g n li n v i s tu n hoàn c a b n mùa xuân, h , thu,
ờ ượ ụ ế ư ộ ộ đông. Nghĩa là th i gian đ c hình dung nh m t vòng tròn quay liên t c h t m t vòng l ạ i
ở ề ể ứ ở ở ạ ư ế ầ tr ấ v đi m xu t phát, c tr đi tr l i mãi mãi nh th . Mà đã là vòng tu n hoàn thì
ạ ủ ở ề ữ ẽ ắ ờ ờ ồ nh ng th i kh c, th i đo n c a nó có ra đi r i cũng s quay tr v . (Xuân đi thì xuân s ẽ
ạ ệ ấ ừ ụ ấ ậ ướ quay l i). Quan ni m đó xu t phát t cái nhìn, l y quy lu t vũ tr làm th ờ c đo th i gian.
ệ ạ ư ộ ệ ề ả ằ ờ ộ Xuân Di u l i quan ni m r ng th i gian nh m t dòng ch y xuôi chi u m t đi không tr ở
ủ ờ ự ố ả ắ ộ ỗ ườ ẽ ấ ạ l i, mà m i m t kho nh kh c trôi qua là s s ng c a đ i ng ộ ễ i s vĩnh vi n m t đi m t
ỹ ờ ứ ữ ủ ạ ấ ườ ể ế ậ ít. T c là l y cái qu th i gian h u h n c a con ng ờ i đ đo đ m th i gian. Th m chí,
ấ ắ ấ ờ ườ ướ ấ l y quãng ng n nh t, giàu ý nghĩa nh t trong đ i ng ổ ẻ ể i là tu i tr đ làm th c đo. Cách
ề ờ ư ậ ậ ấ ừ ị ủ ự ố ứ ề ả c m nh n v th i gian nh v y xu t phát t ý th c sâu xa v giá tr c a s s ng cá nhân,
ề ấ ả ắ ỗ ộ m i kho nh kh c đ u vô cùng quý giá. Nó quý giá chính vì m t khi đã trôi qua là m t đi
ễ ế ườ ế ừ ủ ộ ệ ấ vĩnh vi n. Quan ni m y khi n cho con ng ả i ph i bi ờ t quý t ng giây phút c a cu c đ i
ế ắ ủ ờ ầ ả ả ỗ và bi t làm cho m i kho nh kh c c a đ i mình c n ph i tràn
ư ế ớ ế ố ộ ố ủ ầ đ y ý nghĩa. Có nh th m i là bi ộ t s ng. Đây là nguyên nhân sâu xa c a thái đ s ng v i
ổ ẻ ộ ậ ằ ệ ả ờ vàng. Xuân Di u c m nh n r ng th i gian và tu i tr m t đi không bao gi ờ ở ạ tr l i, cho
ổ ẻ ủ ế ằ ẫ ầ ẳ ậ nên đã chua xót ph nh n: Nói làm chi r ng xuân v n tu n hoàn, N u tu i tr ch ng hai
ắ ạ ệ ấ ừ ụ ề ờ ứ ệ ề ấ ầ l n th m l i. Quan ni m này xu t phát t cái nhìn r t bi n ch ng v vũ tr , v th i gian:
ươ ớ ươ Xuân đ ng t i, nghĩa là xuân đ ng qua,
ẽ Xuân còn non, nghĩa là xuân s già,
ổ ẻ ệ ậ ấ ồ ớ Xuân Di u đ ng nh t mùa xuân v i tu i tr và tình yêu, cho nên ông ng m ngùi than: Mà
ơ ả ế ấ ờ ườ ủ ướ ấ xuân h t, nghĩa là tôi cũng m t. Nhà th c m th y đ i ng ắ i quá ng n ng i tr ờ c th i
gian và không gian vĩnh c u:ử
ờ ấ ư ẳ Còn tr i đ t, nh ng ch ng còn tôi mãi,
ế ả ấ ờ Nên bâng khuâng tôi ti c c đ t tr i;
ư ộ ế ế ậ ở ơ ố ờ ở Câu th nh m t ti ng th dài u hoài, ti c nu i. Quy lu t thiên nhiên gi đây đã tr nên
ớ ườ ố đ i kháng v i con ng i:
ộ ượ ờ ứ ậ Lòng tôi r ng… / l ng tr i c ch t,
ổ ẻ ẳ ầ ấ ầ ẫ ạ Xuân v n tu n hoàn… / tu i tr ch ng hai l n th m l i,
ờ ấ ẳ Còn tr i đ t… / ch ng còn tôi mãi.
ề ự ấ ề ờ ế ả ủ ậ ả ậ ỗ ả ệ Vì th , c m nh n v th i gian c a Xuân Di u là c m nh n v s m t mát. M i kho nh
ễ ấ ắ ờ ộ ầ kh c trôi qua là m t ph n đ i vĩnh vi n m t đi:
ị ề ớ Mùi tháng năm đ u r m v chia phôi,
ễ ầ ẫ ắ ệ Kh p sông núi v n than th m ti n bi t…
ể ệ ấ ề ờ ủ ệ ả ơ ỗ ậ Hai câu th này th hi n r t rõ cách c m nh n tinh vi v th i gian c a Xuân Di u. M i
ỏ ệ ạ ể ở ứ ượ ả ắ ư ộ ộ kho nh kh c đang lìa b hi n t i đ tr thành quá kh đ c hình dung nh m t cu c chia
ễ ờ ượ ư ộ ủ ữ ả ậ ấ ly vĩnh vi n. Và th i gian đ c coi nh m t dòng ch y vô t n c a nh ng m t mát, cho
ấ ẫ ờ ươ ị ủ ữ ờ nên th i gian th m đ m h ắ ng v c a chia phôi. Kh p sông núi là nh ng l ầ i than th m
ễ ệ ủ ạ ộ ự ậ ễ ậ ậ ơ ỗ ệ ộ ti n bi t c a v n v t. Sâu xa h n là m i m t s v t đang ng m ngùi ti n bi ầ t m t ph n
ứ ạ ủ ệ ạ ố ờ ủ đ i c a chính nó. Tâm tr ng ph c t p đã chi ph i cách nhìn, cách nghĩ c a Xuân Di u cho
ữ ươ ệ ạ ữ ấ ấ nên gi a t i xanh thi sĩ đã nhìn th y màu héo úa; gi a hi n t ứ i đã th p thoáng quá kh ,
ữ ầ ố ọ gi a sum h p đã có m m m ng chia ly:
Con gió xinh thì thào trong lá bi c,ế
ả ả ỗ ờ Ph i chăng h n vì n i ph i bay đi?
ứ ế ộ ỗ Chim r n ràng b ng đ t ti ng reo thi,
ắ ử ợ ộ ả Ph i chăng s đ phai tàn s p s a?
ậ ủ ề ờ ậ ạ ườ ệ ấ ả C m nh n c a Xuân Di u v th i gian, không gian th t l ư . D ng nh cái ch t vui t ươ i,
ủ ữ ẻ ớ ị ầ tr trung c a thiên nhiên không còn n a: tháng năm r m v chia phôi, sông núi than th m
ệ ắ ử ợ ộ ả ờ ễ ti n bi ứ ế t, gió xinh h n vì ph i bay đi, chim đ t ti ng reo thi vì s đ phai tàn s p s a…
ờ ượ ả ứ ậ ằ ờ ượ Th i gian đ c c m nh n b ng kh u giác – mùi tháng năm, th i gian đ c hình dung là
ươ ứ ế ẳ ộ ố ạ ươ ừ h ng hoa – ch ng th mà thi sĩ c mu n bu c gió l i, cho h ng đ ng bay đi. Nhà th ơ
ậ ự ủ ằ ả ả ờ ấ ả ỗ đã c m nh n s trôi ch y vô tình c a th i gian b ng t ả t c các giác quan. M i kho nh
ỏ ệ ạ ể ở ắ ờ kh c th i gian đang lìa b hi n t ứ i đ tr thành quá kh .
ể ắ ắ ể ờ ể ộ ỉ Không th bu c gió, không th t ộ t n ng, cũng không th níu kéo th i gian, thì ch có m t
ự ế ủ ố ấ ạ ờ ớ ộ ố cách th c t ả nh t là ch y đua v i th i gian, ph i tranh th s ng, v i vàng mà s ng:
ẳ ờ ờ ữ Ch ng bao gi ẳ , ôi! Ch ng bao gi n a…
ư ề ả Mau đi thôi! Mùa ch a ng chi u hôm,
ộ ờ ầ ủ ờ ư ị ị ườ ầ Đó cũng là bi k ch c a đ i. Dù cu c đ i đ y bi k ch nh ng khu v ế ứ ế ẫ n tr n th v n h t s c
ẫ ườ ữ ấ ườ ư ệ ả ố ớ ấ h p d n đ i v i con ng i – nh t là nh ng ng i đa c m, đa tình nh Xuân Di u. Cho
ố ả ộ ậ ưở ư ề ả nên thi sĩ càng h i h , v i vàng t n h ng khi Mùa ch a ng chi u hôm (nghĩa là khi ti ế t
ổ ẻ ẫ ộ xuân và tu i tr v n còn đang đ ).
ệ ọ ẳ ộ ơ ờ ờ ữ ạ Câu th não nu t, tuy t v ng: Ch ng bao gi ẳ , ôi! Ch ng bao gi n a đã khép l ầ i ph n lý
ả ẽ ố ủ ủ ể ệ ệ ầ ộ ộ gi i cho l ộ ở s ng v i vàng c a Xuân Di u và m ra ph n bi u hi n c a hành đ ng v i
vàng:
Ta mu n ômố
ả ự ố ơ ở ớ ắ ầ C s s ng m i b t đ u m n m n;
ố ế ượ Ta mu n ri ư t mây đ a và gió l n,
ướ ố ớ Ta mu n say cánh b m v i tình yêu;
ề ố ộ Ta mu n thâu trong m t cái hôn nhi u
ướ ỏ ạ Và non n c, và cây, và c r ng,
ơ ư ạ ờ ự ủ ữ ằ ả ớ Đo n th nh là l i tình t ớ ự ố c a thi sĩ v i thiên nhiên, v i s s ng b ng nh ng c m xúc và
ồ ỗ ộ ố ệ ế ớ ễ ả ế ượ ỉ ham mu n m i lúc m t si mê, cu ng nhi t. Ch có th m i di n t h t đ ọ c khát v ng
ệ ủ ố s ng mãnh li t c a thi sĩ.
ạ ươ ứ ư ữ ả ợ ơ ự ế ợ ỗ ộ C m h ng th nh nh ng đ t sóng đ i d ng m i lúc m t dâng cao. S k t h p hài hòa
ứ ữ ả ừ ơ ặ ả ự ồ ữ ế đ n m c tài tình gi a âm thanh, hình nh, t ạ ng trong đo n th đ c t s cu ng nhi ệ t
ộ ố ẻ ươ ẹ ủ ầ ậ ấ ố ủ c a tình yêu cu c s ng. Tình yêu y làm s ng d y v t i đ p, đ y sinh khí c a thiên
ữ ụ ệ ả ẳ ố ố ỏ ọ ị nhiên. Đi p ng ta mu n kh ng đ nh khát khao cháy b ng mu n ôm tr n c vũ tr trong
ữ ệ ệ ế ấ ờ ạ ề ỗ ầ vòng tay âu y m muôn đ i. M i l n đi p ng đó xu t hi n là l ộ ộ ớ i đi li n v i m t đ ng
ươ ả ự ố ạ ế thái yêu đ ẽ ế ng, càng lúc càng m nh m , đ m say: ôm c s s ng, ri ư t mây đ a và gió
ướ ề ớ ộ ượ l n, say cánh b m v i tình yêu, thâu trong m t cái hôn nhi u…
ươ ớ ớ ườ ắ Khát khao g n bó, yêu th ng và giao hòa v i thiên nhiên, v i con ng ộ ố i và cu c s ng
ơ ầ ả ơ ớ ộ ỉ ố ượ ưở thôi thúc nhà th , đ y c m xúc th lên t t đ nh. Thi sĩ mu n đ i t c th ầ ứ ng th c đ y
ẹ ấ ả ẻ ẹ ủ ườ ờ ầ ọ ơ ủ ọ đ , tr n v n t t c v đ p c a v n đ i đ y hoa th m trái ng t:
ế ầ ơ Cho chu nh choáng mùi th m, cho đã đ y ánh sáng,
ắ ủ ờ ươ Cho no nê thanh s c c a th i t i;
ố ắ ồ ỡ ươ H i xuân h ng, ta mu n c n vào ng i!
ư ộ ư ệ ậ ấ ề ạ Ta th y Xuân Di u nh con ong đã hút m t no nê, nh m t tình nhân đang tràn tr h nh
ề ượ ậ ưở ộ ộ ắ ạ phúc. Ni m khao khát vô biên đ c t n h ng h nh phúc đ m say b c l ữ qua nh ng
ừ ế ệ ấ ượ ạ ạ ớ ườ ọ ộ đ ng t quy t li t, táo b o, gây n t ng m nh v i ng i đ c.
ể ệ ơ ộ ủ ệ ấ ả ằ ạ ớ Ph i nói r ng cách th hi n tâm tr ng c a Xuân Di u trong bài th V i vàng là r t m i,
ư ừ ư ệ ừ ữ ả ậ ấ ạ ấ r t l , r t Xuân Di u, x a nay ch a t ng có. Cách dùng t ạ ng , hình nh th t táo b o.
ặ ắ ư ể ấ ằ ạ ở ớ ỉ Táo b o nh ng đ c s c, tài tình b i ch có th nói b ng cách y m i bày t ỏ ế ự ồ h t s n ng
ư ờ ủ ắ ơ ụ ươ ờ ổ ẻ ọ nàn say đ m c a lòng yêu. Bài th nh l i gi c giã yêu đ ng, l i kêu g i tu i tr hãy
ổ ệ ố s ng cho sôi n i và mãnh li t.
ệ ờ ế ắ ộ ố ứ ẳ ớ ị Xuân Di u yêu đ i, tha thi t g n bó v i cu c s ng. Thi sĩ đã hào h ng kh ng đ nh: S ự
ờ ả ưở ụ ọ ẹ ẳ ố s ng ch ng bao gi chán n n. Ông thèm h ụ ng th và bi ế ưở t h ng th m i cái đ p, cái
ủ ả ộ ố ủ ữ ặ ầ ơ ọ vui c a cu c s ng và qua th , ông dâng t ng nh ng c a c i tinh th n quý báu đó cho m i
ườ ế ố ị ủ ơ ờ ộ ng ờ ợ i. Nhà th giúp chúng ta khám phá ra chân giá tr c a cu c đ i mà n u s ng h i h t,
ậ ổ ượ ự ố ạ ơ nông n i thì khó nh n ra đ ệ c. S s ng trong th Xuân Đi u phong phú và đa d ng. Đó là
ế ớ ổ ề ẻ ầ ẻ mùa xuân, tu i tr , tình yêu; là th gi i muôn hình muôn v , tràn đ y ni m vui và ánh
ề ổ ẻ ệ ệ ế ơ ộ ữ sáng. Chính vì th , Xuân Di u và th tình Xuân Di u mãi mãi thu c v tu i tr – nh ng
ườ ố ươ con ng ể i s ng đ yêu th ng.
