Phân tích cái ngông của nhà thơ Tản Đà trong bài thơ Hầu Trời

Đề bài: Phân tích cái ngông của nhà thơ Tản Đà trong bài thơ Hầu Trời<br /> Bài làm 1<br /> Tản Đà là một trong những thi sĩ đi đầu cho thơ  Việt Nam hiện đại. ông là người thứ <br /> nhất đã có can đảm làm thi sĩ, đã làm thi sĩ một cách đường hoàng, bạo dạn, dám giữ một <br /> cái tôi.<br /> Bằng bản lĩnh của mình, Tản Đà mang đến một luồng sinh khí mới cho nền văn học Việt  <br /> Nam. Thi sĩ trực tiếp thể hiện cái tôi bản ngã của mình một cách hết sức độc đáo và mới  <br /> mẻ. Và "Hầu Trời” là một trong những bài thơ kết tinh những nét riêng độc đáo đó.<br /> Như Hoài Thanh đã nói "Tiên sinh là người của hai thế kỉ”, Tản Đà là người đã đặt được  <br /> dấu gạch nối giữa văn học truyền thống và văn học hiện đại, là người "dạo bản đàn mở <br /> đầu cho một cuộc hòa nhạc tân kỳ  đương sắp sửa” (Hoài Thanh). Tản Đà tên thật là  <br /> Nguyễn Khắc Hiếu, ông sống khoáng đạt và đã đeo "túi thơ” đi khắp cuộc đời mình. Là <br /> một cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam giai đoạn giao thời, ông để lại khá nhiều tác  <br /> phẩm cho đời. Trong đó đáng kể là "Hầu Trời” được trích trong tập Còn chơi (1921). Bài  <br /> thơ đã thể hiện rõ cái tôi cá nhân của Tản Đà thông qua sự việc lên thiên đình đọc thơ.<br /> Trong sáng tác văn học, không phải ai cũng thể hiện được cái tôi của mình trên trang viết.  <br /> Cái tôi gắn liền với cá tính sáng tạo của một người cầm bút. Điều đó đòi hỏi người viết  <br /> phải thể  hiện được cái riêng có giá trị  thẩm mĩ cao, có khả  năng đóng góp tích cực cho  <br /> nền văn học chung.<br /> Tản Đà­nhắc đến thi nhân là nhắc đến "xê dịch, ngông và đa tình”. Ba yếu tố đủ  để  làm  <br /> nên một cái tôi riêng trong làng thơ Việt Nam. Nhưng có lẽ, cái tôi độc đáo của nhà thơ đã  <br /> thể  hiện trong "Hầu Trời” là một cái tôi ngông rất lạ. "Ngông” không phải chỉ  định một <br /> kiểu ứng xử xã hội và nghệ thuật khác. Cái ngông ở đây được nói đến là ngông dựa trên <br /> khả năng mình có, nghĩa là chỉ những người tài năng, tự tin bởi cái tài của mình, tự tin để <br /> khẳng định nó với đời mới là cái ngông được người đời chấp nhận. Người ngông tạo cho  <br /> mình những phong cách riêng, khác người nhưng để lại những ấn tượng sâu đậm.<br /> Chất ngông thương được thể hiện bởi các nhà văn, nhà thơ có ý thức cao độ về cái tài và  <br /> cái tình. Với cái tài đó, họ  mang ra phục vụ  cho đời nhưng cũng là để  "đóng dấu” hình  <br /> ảnh của mình với thời gian. Họ  có thể  ngông bởi họ  có tài, họ  có cái để  hãnh diện, để <br /> thách thức với cuộc đời, với người đời và cũng bởi trong cuộc sống, mỗi con người họ đã  <br /> là một tính cách riêng, một sự phá cách không thể trộn lẫn với một người nào khác. Và cái <br /> ngông ấy trong "Hầu Trời” đã tạo ra cho nhà thơ một cái tôi độc đáo.<br /> Nhà thơ ý thức sâu sắc về tài năng của mình. Vì vậy tiếng ngâm thơ "vang cả sông Ngân  <br /> Hà” khiến Trời mất ngủ là ở chỗ ấy.<br /> "Đêm qua chẳng biết có hay không<br /> Chẳng phải thảng thốt không mơ mòng<br /> Thật hồn! Thật phách! Thật than thể<br /> Thật được lên tiên sướng lạ lùng!”.<br /> Cái duyên được lên hầu Trời gắn liền với câu chuyện văn thơ, gắn liền với những phút  <br /> cảm hứng của nhà thơ. Chuyện tưởng tượng nhưng như  thật, có lẽ  cái tôi độc đáo của <br /> Tản Đà là ở chỗ vào đề tự nhiên, hấp dẫn nhưng có duyên. Để thế gian thấy tài năng của  <br /> nhà thơ đã khó vậy mà ngay đến Trời còn say mê, chư tiên yêu thích thì thật lạ lùng. Vậy <br /> mới thấy được cái ngông của nhà thơ  biểu hiện mạnh mẽ  qua bài Hầu Trời. Đã có dịp  <br /> được lên Thiên đình, vì thế Tản Đà tranh thủ "quảng cáo” tài năng của bản thân:<br /> "Dạ bẩm lạy Trời con xin đọc<br /> Đọc hết văn vần sang văn xuôi<br /> Hết văn thuyết lí lại văn chơi<br /> Đương cơn đắc ý đọc đã thích<br /> Chè Trời nhấp giọng càng tốt hơn.”<br /> Tác giả  đọc thơ  rất tự  tin, khoe tài của mình, đọc cao hứng và nhập thân vào tác phẩm. <br /> Qua đó bộc lộ cái tôi in đậm phong cách cái tôi cá nhân tự ý thức của chính ông. Sẵn tiện  <br /> nhà thơ giới thiệu luôn những tác phẩm của mình:<br /> "Bẩm con không dám man cửa Trời<br /> Những áng văn con in cả rồi<br /> Hai quyển Khối tình văn thuyết lí<br /> Hai Khối tình con là văn chơi<br /> Thần tiền, Giấc mộng văn tiểu thuyết<br /> Đài gương, Lên sáu văn vị đời<br /> Quyển Đàn bà Tàu lối văn dịch<br />  Đến quyển Lên tám nay là mười<br /> Nhờ Trời văn con còn bán được<br /> Chửa biết con in ra mấy mươi?”<br /> Nhà thơ có vẻ rất đắc ý bởi ông ý thức được cái tài của mình. Khẳng định bản ngã cái tôi <br /> phóng túng, ý thức tài năng giá trị của mình giữa cuộc đời. Trước Tản Đà các nhà nho tài <br /> tử đều hết thảy thị tài nhưng chữ tài mà họ nói tới nhiều khi mang một nội hàm khá rộng.  <br /> Họ không dám nói đến cái hay, cái "tuyệt” của thơ mình, hơn nữa, lại nói trước mặt Trời. <br /> Rõ ràng ý thức cá nhân ở nhà thơ đã phát triển rất cao độ. Chính vì vậy mà đến Trời cũng  <br /> phải tán thưởng:<br /> "Văn dài hơi tốt ran cung mây!<br /> Trời nghe, Trời cũng lấy làm hay.<br /> Tâm như nở dạ, Cơ lè lưỡi<br /> Hằng Nga, Chức Nữ chau đôi mày<br /> Song Thành, Tiểu Ngọc lắng tai đứng<br /> Đọc xong một bài cùng vỗ tay.”<br /> "Trời lại phê cho: Văn thật tuyệt!<br /> Văn trần được thế chắc có ít<br /> Nhời văn chuốt đẹp như sao băng!<br /> Khí văn hùng mạnh như mây chuyển!<br /> Êm như gió thoảng, tinh như sương!<br /> Đầm như mưa sa, lạnh như tuyết!”<br /> Chính vì tình yêu văn chương, ông mới tự  tin sáng tác, chuyển tải những tư  tưởng tình <br /> cảm mới mẻ vào trang thơ. Dường như  với ông, hầu Trời là khoảnh khắc đẹp nhất. Vì <br /> thế ông mới đem cái tài của mình để thể hiện trước Trời cùng chư Tiên. Và lúc này quan <br /> niệm mới mẻ  của ông được bộc lộ: sáng tác văn chương là một nghề. Dù không biểu <br /> hiện trực tiếp nhưng đằng sau các câu chữ ta vẫn thấy có một sự hình dung khác trước về <br /> hoạt động tinh thần đặc biệt này. Với Tản Đà, văn chương là một nghề kiếm sống mới, <br /> có người bán kẻ mua, có thị trường tiêu thụ và bản thân thị trường đó cũng hết sức phức  <br /> tạp, không dễ chiều. Đặc biệt hơn dương như nhà thơ  đã ý thức được sự cần thiết phải  <br /> chuyên tâm với nghề văn, phải có vốn để theo đuổi nó:<br />  "Nhờ Trời văn con còn bán được”<br /> "Vốn liếng còn một bụng văn đó”<br /> Thật ngang tang khi thi sĩ muốn "gánh văn” lên Trời để bán.<br /> "Chư tiên ao ước tranh nhau dặn:<br /> ­"Anh gánh lên đây bán chợ Trời!”<br /> Làm náo động thiên cung bằng những lời văn giàu thay lắm lối, nay nhà thơ còn muốn văn  <br /> của ông được lan rộng cung đình để mọi người biết đến ông­ một tài năng thực thụ  của  <br /> trần thế. Thế mới thấy được cái tôi mạnh mẽ đến nhường nào.<br /> Qua bài thơ  "Hầu Trời” không dừng lại ở đó, Tản Đà còn vạch ra thực tế phũ phàng: tài <br /> năng không thống nhất với số phận. Ở cuộc đời nhà thơ thiếu tri âm, tri kỉ và bất hòa với <br /> cuộc đời:<br /> "Văn chương hạ giới rẻ như bèo<br /> Kiếm được đồng lãi thực rất khó<br /> Kiếm được thời ít tiêu thời nhiều<br /> Làm mãi quanh năm chẳng đủ tiêu.”<br /> Vì vậy ông khát khao lên Trời đọc thơ và tìm được người tri âm. Chỉ có Trời và chư  tiên <br /> mới hiểu cái hay, cái đẹp trong thơ  ông. Và lời Trời khen hắn là sự  thẩm định có sức <br /> nặng nhất, không thể bác bỏ, nghi ngờ. Đúng là lối tự khẳng định rất ngông ngạo của nhà  <br /> thơ.<br /> Để  Trời hiểu thơ, khen văn thơ  tuyệt, Tản Đà liền đó "tâu trình” rõ ràng thân thế  của  <br /> mình, phù hợp hoàn toàn mạch chuyện:<br /> "Dạ bẩm lạy Trời con xin thưa<br /> Con tên Khắc Hiếu họ là Nguyễn<br /> Quê ở Á châu về Địa Cầu<br /> Sông Đà núi Tản nước Nam Việt”.<br /> Khác người xưa, Tản Đà đã tách tên, họ theo một kiểu công khai lý lịch rất hiện đại, lại  <br /> còn nói rõ bản quán, châu lục, trên hành tinh. Qua đó ông thể  hiện niềm yêu nước tha <br /> thiết, đầy tự hào về bản thân, ý thức cá nhân tự tôn dân tộc sâu sắc. Một cái tên­ tên thật  <br /> chứ không phải tự hay hiệu­ mà được nói ra trịnh trọng đến vậy hẳn nhà thơ phải thấy có  <br /> một giá trị  không thể  phủ  nhận gắn liền với nó. Cũng qua câu thơ, tác giả  ngầm giới <br /> thiệu bút hiệu của mình. Tản Đà là con người khoe tài, thị tài và rất ngông cho nên trước  <br /> chư tiên không bao giờ kiềm chế mà luôn thể hiện hết tài hoa của mình.<br /> Từ đầu đến cuối nhà thơ đều tự tin về tài năng của bản thân và một lần nữa Tản Đà lại  <br /> khẳng định rất "ngông”, của kẻ vốn đã "ngông” khi nhận mình là "trích tiên” bị đày xuống  <br /> hạ giới vì tội ngông. Nhà thơ khẳng định tài năng và thân phận "khác thường của mình”.<br /> Sự  khác thường đặc biệt này còn nằm  ở  việc thi sĩ được thừa nhận là một người nhà <br /> Trời, được sai xuống hạ giới thực hiện một sứ mệnh cao cả”việc thiên lương của nhân <br /> loại”, "Trời rằng không phải Trời đày, Trời định sai con một việc này, Là việc "thiên  <br /> lương” của nhân loại, Cho con xuống thuật cùng đời hay”. Một lần nữa cái ngông ấy lại <br /> được thổi vào trong ý thơ. Nhưng cái ngông  ấy chẳng qua là vì nó đối lập lại với cả  xã  <br /> hội bất công, vì ông phải đi làm công việc là tìm lại thiên lương vốn đang bị mai một của  <br /> con người:<br /> "Hai chữ thiên lương thằng Hiếu nhớ<br /> Dám xin không phụ Trời trông mong”<br /> Nhà thơ ý thức về nhân cách, một nhân cách vượt ra khỏi mọi sự ràng buộc về danh lợi.  <br /> Nó đối lập với cái xã hội bất công vụ lợi, chạy theo đồng tiền và danh lợi thời bấy giờ.<br /> Cuối cùng nhà thơ  vẫn muốn khẳng định, tự  khen thơ  mình. Thơ  thi nhân chẳng những  <br /> đẹp mà còn  ẩn chứa những ý niệm cao siêu về  cuộc đời, về  thiên lương, nhân sinh thế <br /> giới quan… Tóm lại là tất cả những gì nhân loại cần có để vươn đến cái chân­ thiện­ mỹ. <br /> Thoát ra khỏi quan niệm "thi dĩ ngôn chí” , Tản Đà thực sự thăng hoa trong thế giới nghệ <br /> thuật, bộc lộ cảm xúc cái tự do cá nhân mới mẻ của riêng mình.<br /> Kế  thừa nét ngông của truyền thống, song trong sự  ngông của Tản Đà, người ta không  <br /> thấy cái ngông đến mức lấy thú ăn chơi hưởng lạc có phần tiêu cực như một cách để đối  <br /> lại với đời như  Nguyễn Công Trứ. Và cũng không thấy cái ngông trong việc đi tìm một <br /> phong cách, một lối thể  hiện riêng của người tôn thờ  cái đẹp như  Nguyễn Tuân. Cái <br /> ngông của Tàn Đà là cái ngông của một người chìm đắm trong mộng: mộng về cuộc đời, <br /> mộng về  sự  đổi thay, say để  mộng, mộng để  ngông với người đời. Nhưng có thể  thấy <br /> rằng, họ  gặp nhau  ở  một điểm cơ  bản mà nếu như  thiếu nó thì sẽ  không thể  "ngông” <br /> được đó là cái tài, cái tình và ý thức về cái tôi bản ngã của chính mình. Họ làm nên những <br /> phong cách nghệ thuật riêng độc đáo, nhưng ấn tượng đặc biệt, không thể nào phai trong  <br /> lòng người đọc và không lẫn với cái ngông của nhà thơ nào khác.<br /> Bài thơ "Hầu Trời” đã kết tinh cái tôi của Tàn Đà. Nhưng không chỉ trên phương diện nội  <br /> dung, những nét độc đáo và mới mẻ  còn làm nên cái tôi trong nghệ  thuật. Có lẽ  "Hầu <br /> Trời” có vẻ  quá dài nhưng chính điều đó lại tạo cho bài thơ  giàu yếu tố  tự  sự. Hơn thế,  <br /> nguyên tắc tôn trọng dòng chảy tự nhiên,sống động của cảm xúc cá nhân, cá thể của thơ <br /> cho phép nhà thơ  thoát khỏi những ràng buộc quá khắt khe về  hình thức để  tự  do vẫy  <br /> vùng thể hiện tư tưởng tình cảm của mình. Thể thơ thất ngôn trường thiên được viết một <br /> cách phóng túng, tự do theo cá tính riêng của nhà thơ.<br /> Bên cạnh đó, "Hầu Trời” còn đáng chú ý với hiện tượng chia khổ, các khổ có độ dài khác  <br /> nhau tạo nên cảm xúc tự do và nét mới trong thơ văn. Cách thể hiện của Tản Đà đã vượt  <br /> ra khỏi quy pham nội dung và nghệ thuật, muốn phá cách để thể hiện rõ cái tôi của ông.<br /> Nét độc đáo trong cái tôi của Tản Đà là sự dung hòa nhiều yếu tố  khác nhau. Tất cả tạo <br /> nên ở thi sĩ tính cách của một nhà Nho tài tử, đa tình, ngông và xê dịch. Cái cũ và mới, xưa  <br /> và nay đan xen đưa Tàn Đà trở thành người nối kết hai thời đại thi ca, trở thành ngôi sao  <br /> sáng với vẻ đẹp rất riêng trên bầu Trời văn học Việt Nam.<br /> Bài làm 2<br /> Tản Đà (1889 – 1939) Tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu, Quê ông  ở  Sơn Tây thuộc Ba Vì, <br /> Hà Nội ngày nay. Tản Đà được coi là “người nằm vắt mình qua hai thế kỉ”, là gạch nối <br /> giữa thơ  mới và thơ  cũ, là người đặt nền móng cho thơ  mới. Những đánh giá ấy đã xác  <br /> nhận vị trí quan trọng của Tản Đà đối với văn học Việt Nam giai đoạn giao thời. Ông là <br /> đại diện tiêu biểu của văn học Việt Nam giai đoạn này, giai đoạn văn học dân tộc có  <br /> những bước chuyển mình, bắt đầu cho giai đoạn hiện đại hoá mau lẹ. Hầu trời là một bài <br /> thơ  có rất nhiều điểm mới ra đời trong hoàn cảnh khuynh hướng lãng mạn khá đậm nét  <br /> trong văn chương thời đại, xã hội thực dân nửa phong kiến tù hãm, u uất, đầy rẫy cảnh  <br /> ngang trái, xót đau.<br /> Trong sáng tác văn học, không phải ai cũng thể hiện được cái tôi của mình trên trang viết.  <br /> Cái tôi gắn liền với cá tính sáng tạo của một người cầm bút. Điều đó đòi hỏi người viết  <br /> phải thể  hiện được cái riêng có giá trị  thẩm mĩ cao, có khả  năng đóng góp tích cực cho  <br /> nền văn học chung. Tản Đà­nhắc đến thi nhân là nhắc đến “xê dịch, ngông và đa tình”. Ba  <br /> yếu tố đủ để làm nên một cái tôi riêng trong làng thơ Việt Nam. Nhưng có lẽ, cái tôi độc <br /> đáo của nhà thơ  đã thể  hiện trong Hầu Trời là một cái tôi ngông rất lạ. “Ngông” không  <br /> phải chỉ định một kiểu ứng xử xã hội và nghệ thuật khác. Cái ngông ở đây được nói đến <br /> là ngông dựa trên khả  năng mình có, nghĩa là chỉ  những người tài năng, tự  tin bởi cái tài  <br /> của mình, tự  tin để  khẳng định nó với đời mới là cái ngông được người đời chấp nhận.  <br /> Người ngông tạo cho mình những phong cách riêng, khác người nhưng để  lại những  ấn  <br /> tượng sâu đậm. <br /> Chất ngông thương được thể hiện bởi các nhà văn, nhà thơ có ý thức cao độ về cái tài và  <br /> cái tình. Với cái tài đó, họ  mang ra phục vụ  cho đời nhưng cũng là để  “đóng dấu” hình <br /> ảnh của mình với thời gian. Họ  có thể  ngông bởi họ  có tài, họ  có cái để  hãnh diện, để <br /> thách thức với cuộc đời, với người đời và cũng bởi trong cuộc sống, mỗi con người họ đã  <br /> là một tính cách riêng, một sự phá cách không thể trộn lẫn với một người nào khác. Và cái <br /> ngông ấy trong Hầu Trời đã tạo ra cho nhà thơ một cái tôi độc đáo.<br /> Nhà thơ ý thức sâu sắc về tài năng của mình. Vì vậy tiếng ngâm thơ “vang cả sông Ngân <br /> Hà” khiến Trời mất ngủ là ở chỗ ấy.<br /> “Đêm qua chẳng biết có hay không<br /> Chẳng phải thảng thốt không mơ mòng<br /> Thật hồn! Thật phách! Thật than thể<br /> Thật được lên tiên sướng lạ lùng!”.<br /> Điệp từ  "thật" nhấn mạnh cảm xúc của thi nhân, những câu cảm thán bộc lộ  cảm xúc <br /> bàng hoàng, câu khẳng định dường như  lật lại vấn đề  mơ  mà như  tỉnh,hư  mà như  thực. <br /> Cách giới thiệu  ấy đã gợi cho người đọc về  một tứ  thơ  lãng mạn nhưng cảm xúc là có <br /> thực. Tác giả muốn người đọc cảm nhận được cái hồn cốt trong cõi mộng, mộng mà như <br /> tỉnh, hư mà như thật. Cách vào chuyện đầy độc đáo và có duyên ấy làm cho câu chuyện  <br /> mà tác giả sắp kể trở nên lôi cuốn.<br /> Rồi nhà thơ kể về hoàn cảnh  bắt đầu câu chuyện đầy li kì của mình:<br /> Nguyên lúc canh ba nằm một mình<br /> Vắt chân dưới bóng ngọn đèn xanh<br /> Nằm buồn ngồi dậy đun nước uống<br />  Uống xong ấm nước nằm ngâm văn<br /> Vậy là cái không gian mở đầu đã rất đầy đủ, thời gian – canh ba; không gian – đêm khuya;  <br /> hoạt động – nằm một mình, uống nước ngâm thơ, rất đầy đủ để đọc giả tưởng tượng ra <br /> một buổi đêm hết sức vắng lặng, quạnh quẽ. Đó là cái nền hấp dẫn để bắt đầu một câu  <br /> chuyện lên tiên của nhà thơ. Vẫn những lời kể  rất tự  nhiên, nôm na. Cái lý do lên trời  <br /> cũng rất độc đáo mà hợp lý.<br /> Trời nghe hạ giới ai ngâm nga<br /> Tiếng ngân vang cả sông Ngân hà<br /> Làm trời mất ngủ trời đương mắng<br /> Có hay lên đọc trời nghe qua<br /> Mượn lời của nhà trời để nói về tiếng ngâm của mình "vang cả sông Ngân hà". Ở đây ta <br /> đã thấy rõ cái tôi cá nhân đầy chất lãng mạn bay bổng pha chút ngông trong tác giả. Điều <br /> này càng rõ ràng khi thi nhân đọc thơ và nói về các tác phẩm của mình. <br /> Đọc hết văn vần lại văn xuôi<br /> Hết văn thuyết lý lại văn chơi<br /> Nhà thơ đọc rất cao hứng, sảng khoái và có phần tự đắc. Ông cũng kể tường tận về các  <br /> tác phẩm của mình:<br /> Hai quyển khối tình văn lý thuyết<br /> Hai khối tình còn là văn chơi<br /> Thần tiên giấc mộng văn tiểu thuyết<br /> Giọng đọc của Tản Đà rất đa dạng, hóm hỉnh và ngông nghênh. Đoạn thơ đã cho thấy ông <br /> rất ý thức về tài năng văn thơ của mình, cũng là người táo bạo dám đường hoàng bộc lộ <br /> cái tôi cá thể. Ông cũng rất "ngông" khi tìm đến trời để thể hiện tài năng. Đây cũng là khát  <br /> khao chân thành trong tâm hồn Tản Đà.<br /> Sự độc đáo ở đoạn thơ còn thơ còn thể  hiện ở việc thi nhân tự  khen thơ mình nhưng lại  <br /> để cho trời và chư tiên khen ngợi:<br /> Chư tiên ao ước tranh nhau dặn<br /> "Anh gánh lên đây bán chợ trời"<br /> Trời lại phê cho văn thật tuyệt<br /> Văn trần được thế chắc có ít<br />  Người ở phương nào ta chưa biết.<br /> Trời khen rất nhiệt thành: "văn thật tuyệt, văn chuốt như  sao băng…" chư  tiên thì xúc <br /> động, hâm mộ và tán thưởng: "tâm nở dạ, cơ lè lưỡi.." Đây là một lối ngông rất đáng yêu  <br /> của thi sĩ. Cả  đoạn thơ  đậm chất lãng mạn. Đồng thời  ở  đây ta cũng thấy rõ tư  tưởng  <br /> thoát li của nhà thơ  – muốn trốn thoát khỏi chốn trần tục, văn thơ  của ông chỉ  xứng cho <br /> người trời nghe, người đời không hiểu, không cảm hết được giá trị, tầm vóc của nó.<br /> Ở đoạn thơ tiếp theo nhà thơ đã hiên ngang khẳng định cái tôi của mình gắn liền với tên  <br /> tuổi thật của mình:<br /> Con tên Khắc Hiếu họ Nguyễn<br /> Quê ở Á châu về địa cầu<br /> Sông Đà núi Tản nước Việt Nam<br /> Trong văn chương việc thể hiện họ tên trong tác phẩm chính là một cách để thể hiện cái  <br /> tôi của mình. Đó là thái độ ngông của người có tài, biết trân trọng khẳng định tài năng của <br /> mình. Trong thời đại của Tản Đà, đất nước đang mất chủ  quyền, tự  giới thiệu như  là <br /> cách thể  hiện sự  tự  hào, tự  tôn dân tộc. Nhà thơ  còn khẳng định phong cách ngông của <br /> mình một cách hóm hỉnh:<br /> "Bẩm quả có tên Nguyễn Khắc Hiếu<br /> Đày xuống hạ giới vì tội ngông"<br /> Trong cuộc đối thoại với tưởng tượng với trời nhà thơ  còn khẳng định trách nhiệm và  <br /> nghĩa vụ cao cả của mình là lo việc "thiên lương". Phải chăng đó cũng là lời khẳng định  <br /> về  thiên chức của những người cầm bút. Đây là tình huống được tác giả  xây dựng đầy <br /> hợp lý để có cơ hội giãi bày về cái nghề của mình.Thi nhân kể về cuộc sống – đó là một  <br /> cuộc sống nghèo khổ, túng thiếu, thân phận nhà văn bị  rẻ  rúng,  ở  trần gian không tìm  <br /> được tri âm phải lên cõi trần để thỏa nguyện nỗi lòng:<br /> Bẩm trời cảnh con thực nghèo khó<br /> Trần gian thước đất cũng không có<br /> Văn chương hạ giới rẻ như bèo<br /> Kiếm được đồng lãi thực rất khó<br /> Nhà thơ Tản Đà được coi là người đặt nền móng cho thơ hiện đại không chỉ bởi hơi thở <br /> mới mẻ trong thơ ông, cái tôi hiên ngang trong các áng văn thơ của ông mà còn bởi ông là  <br /> người đầu tiên “mang văn chương ra bán phố phường”. Hầu Trời<br /> Qua đoạn thơ   ấy ta thấy hiện lên một bức tranh đầy chân thực và cảm động về  cuộc  <br /> sống của người nghệ sĩ trong xã hội bấy giờ, một cuộc sống cơ cực, không tấc đất cắm  <br /> dùi, thân phận bị  rẻ  rúng, làm chẳng đủ  ăn… Cả  đoạn văn là cảm hứng hiện thực bao  <br /> trùm.<br /> Ở đây nhà thơ cũng ý thức rất rõ về trách nhiệm của mình là truyền bá thiên lương. Điều <br /> đó giúp ta chứng tỏ  Tản Đà lãng mạn chứ  không thoát ly hoàn toàn. Ông vẫn ý thức về <br /> trách nhiệm, nghĩa vụ với đời là góp phần đem lại cuộc sống ấm no hạnh phúc hơn. Đó là <br /> sự khẳng định mình trước cuộc đời, khao khát được gánh vác việc đời.<br /> Với Hầu trời, Tản Đà đã đem lại cho văn học Việt nam đầu thế kỉ  một luồng không khí <br /> mới. Qua một câu chuyện tưởng tượng  đầy hào hứng. Ta  đã thấy một cái tôi ngông <br /> nghênh, hào hoa và cái tôi cô đơn bế tắc trước thời vận. Tản Đà cũng đã tự tin khẳng định <br /> tài năng nói lên quan điểm văn chương thực hiện thiên lương của mình. Viết văn hay làm <br /> cho cuộc đời tốt đẹp hơn là sứ  mạng mà trời đã giao cho nhà thơ. Với cách kể  chuyện  <br /> hóm hỉnh, có duyên, lôi cuốn người đọc, ngôn ngữ thơ tinh tế, gợi cảm, cảm xúc tự nhiên  <br /> phóng túng trong thể thơ thất ngôn trường thiên khá tự do đã cho ta một tuyệt tác thi ca kì <br /> diệu.<br /> Bài làm 3<br /> Tản Đà tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu (1889 – 1939), xuất thân trong một gia đình khoa  <br /> bảng ở làng Khê Thượng, huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây, nay là huyện Ba Vì, Hà Nội, một  <br /> vùng có khung cảnh thiên nhiên sơn thuỷ hữu tình. Cha là cử nhân Hán học Nguyễn Danh <br /> Kế, làm quan tới chức Án sát. Mẹ  là bà Phủ  Ba cũng thông thạo chữ  nghĩa và thích văn <br /> chương thi phú. Thi sĩ có hai câu thơ rất hay giới thiệu về vẻ đẹp của quê hương mình:<br /> Nước gợn sông Đà con cá nhảy,<br /> Mây trùm non Tản cái diều bay.<br /> Sông Đà, núi Tản và mây trắng xứ Đoài đã gợi ý cho nhà thơ lấy bút danh:<br /> Tản Viên ở trước mặt,<br /> Đà Giang bên cạnh nhà.<br /> Tản Đà.<br /> Bút danh ấy đã được ghi nhận là mốc son trong lịch sử phát triển của thơ ca tiếng Việt và <br /> sống mãi trong lòng người yêu thơ  suốt bảy thập kỉ qua. Tản Đà có những đóng góp rất <br /> quan trọng cho nền văn học nước nhà. Các sáng tác tiêu biểu của ông là: Khối tình con I,  <br /> II, III (thơ) ;Giấc mộng con I, II (truyện phiêu lưu viễn tưởng), Còn chơi (thơ  và văn <br /> xuôi),…<br /> Tản Đà là người của hai thế kỉ. Thuở nhỏ, ông cũng theo đuổi con đường cử nghiệp của <br /> cha nhưng thi Hương mấy lần không đậu. Thời  ấy, Hán học cũng đã suy tàn nên ông <br /> chuyển qua học chữ quốc ngữ rồi sáng tác thơ, viết văn, làm báo. Ông chua chát tự  nhận <br /> xét: Chữ  nghĩa Tây Tàu trót dở  dang, Nôm na phá nghiệp kiếm ăn xoàng. Là nhà Nho <br /> nhưng Tản Đà không chịu khép mình trong khuôn khổ Nho giáo mà lại có những phá cách <br /> rất táo bạo. Tính chất giao thời thể  hiện rất rõ trong cuộc đời, lối sống, học vấn và sự <br /> nghiệp văn chương của Tản Đà.<br /> Trong sáng tác, tuy Tản Đà vẫn thường sử dụng những thể loại cổ điển nhưng cảm hứng  <br /> thì lại rất mới mẻ. Thơ Tản Đà thể hiện “cái tôi” lãng mạn bay bổng, vừa phóng khoáng, <br /> ngông nghênh, vừa cảm thương, ưu ái. Bởi vậy nên nhà nghiên cứu phê bình văn học Hoài  <br /> Thanh đã trân trọng xếp Tản Đà ở vị trí đầu tiên trong cuốn Thi nhân Việt Nam.<br /> Bài Hầu Trời in trong tập Còn chơi, xuất bản năm 1921, nằm trong mạch cảm hứng lãng <br /> mạn đậm chất ngông của thi sĩ Tản Đà – một vị trích tiên như tác giả tự nhận, vì đánh vỡ <br /> chén ngọc mà bị Thượng đế đày xuống hạ giới. Có lúc chán chường trước cảnh đời nhiễu <br /> nhương, đen bạc, thi sĩ than thở:<br /> Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi,<br /> Trần thế em nay chán nửa rồi,<br /> Cung quế đã ai ngồi đó chửa?<br /> Cành đa xin chị nhắc lên chơi.<br /> (Muốn làm thằng Cuội).<br /> Có khi cao hứng, thi sĩ còn mơ lạc bước vào chốn Thiên Thai, được gặp gỡ các giai nhân <br /> như  Tây Thi, Chiêu Quân, Dương Quý Phi… đàm đạo văn chương với Đoàn Thị  Điểm,  <br /> Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương… Còn lần này thì thi sĩ đã được mời lên tận thiên đình để <br /> đọc thơ Hầu Trời !<br /> Qua bài thơ  này, Tản Đà đã mạnh dạn thể  hiện“cái tôi”cá nhân – một“cái tôi”ngông  <br /> nghênh, phóng túng lạ  kỳ! Đó cũng là cách thể  hiện ý thức về  tài năng, giá trị  đích thực <br /> của bản thân và khao khát được khẳng định mình giữa cuộc đời. Có thể tóm tắt nội dung  <br /> bài thơ  như  sau: Đêm khuya thanh vắng, thi sĩ buồn nên đun nước pha trà uống rồi cất  <br /> tiếng ngâm văn.Tiếng ngâm sang sảng vọng tới trời cao. Hai tiên nữ  xuống truyền lệnh  <br /> Trời đòi thi sĩ lên hầu chuyện. Thi sĩ được đón tiếp trọng vọng, được mời đọc văn thơ. <br /> Trời và chư tiên hết lời khen ngợi, tán thưởng. Trời truyền hỏi danh tính, thi sĩ kể lể tình  <br /> cảnh khốn khó của kẻ  theo đuổi nghề  văn dưới hạ  giới. Trời an  ủi, khuyên nhủ, thi sĩ  <br /> cảm kích lạy tạ ra về. Cuối cùng là cuộc chia tay đầy xúc động của thi sĩ với Trời và chư <br /> tiên.<br /> Cách vào đề  của bài thơ  khá thú vị, khiến người đọc cảm nhận được tài hư  cấu nghệ <br /> thuật độc đáo và lối dẫn dắt rất có duyên của Tản Đà:<br /> Đêm qua chẳng biết có hay không,<br /> Chẳng phải hoảng hốt, không mơ mòng<br /> Thật hồn! Thật phách! Thật thân thể !<br /> Thật được lên tiên – sướng lạ lùng.<br /> Giấc mơ đêm qua mà thi sĩ là người trong cuộc cũng không biết rõ là có hay không, thực  <br /> hay hư. Nếu là mơ thì ắt hẳn không thể có thực; nhưng mọi chi tiết, hình ảnh vẫn hiện ra  <br /> rõ ràng, nên không thể  không tin. Bởi vậy mà  ở  ba câu tiếp theo, thi sĩ cả  quyết khẳng  <br /> định như đang đối thoại với người nghe kể vậy. Ngữ điệu mạnh mẽ làm nổi bật yếu tố <br /> thật:Thật hồn! Thật phách! Thật thân thể! Thật được lên tiên – sướng lạ lùng. Tất cả đã <br /> khơi gợi sự hiếu kỳ và cuốn hút người nghe nhập cuộc.<br /> Ở những khổ thơ tiếp theo, thi sĩ đã kể về tình huống mình được Trời mời lên Thiên đình:<br /> Nguyên lúc canh ba nằm một mình,<br /> Vắt chân dưới bóng ngọn đèn xanh.<br /> Nằm buồn, ngồi dậy đun nước uống,<br /> Uống xong ấm nước, nằm ngâm văn.<br /> Chơi văn ngâm chán lại chơi trăng<br /> Ra sân cùng bóng đi tung tăng<br /> Trên trời bỗng thấy hai cô xuống<br /> Miệng cười mủm mỉm cùng nói rằng:<br />  – “Trời nghe hạ giới ai ngâm nga,<br /> Tiếng ngân vang cả sông Ngân Hà!<br /> Làm Trời mất ngủ, Trời đương mắng<br /> Có hay lên đọc, Trời nghe qua”.<br /> Ước mãi bây giờ mới gặp tiên!<br /> Người tiên nghe tiếng lại như quen!<br /> Văn chương nào có hay cho lắm<br /> Trời đã sai gọi thời phải lên.<br /> Theo hai cô tiên lên đường mây<br /> Vù vù không cánh mà như bay.<br /> Cửa son đỏ chói, oai rực rỡ<br /> Thiên môn đế khuyết như là đây!<br /> Vào trông thấy Trời, sụp xuống lạy<br /> Trời sai tiên nữ dắt lôi dậy.<br /> Ghế bành như tuyết vân như mây<br /> Truyền cho văn sĩ ngồi chơi đấy.<br /> Tình huống câu chuyện bắt đầu từ Tiếng ngân vang cả  sông Ngân Hà của thi sĩ dưới hạ <br /> giới làm cho Trời mất ngủ. Rõ ràng, cái duyên may được lên hầu Trời gắn liền với câu  <br /> chuyện văn thơ, gắn liền với những phút cao hứng của thi sĩ. Dường như  tác giả  muốn  <br /> nói rằng câu chuyện tuy không có thật nhưng lại rất thật về  tâm sự  và nỗi niềm của  <br /> mình. Chuyện bịa mười mươi mà xem ra rất tự nhiên, hấp dẫn.<br /> Khi chư  tiên đã tề  tựu đông đủ, Trời liền:Truyền cho “văn sĩ đọc văn nghe!”. Được lời <br /> như  cởi tấm lòng, thi sĩ vội vàng cung kính:“Dạ  bẩm lạy Trời con xin đọc”. Thi sĩ đọc <br /> văn thơ  của mình với tất cả  sự phấn khích và thăng hoa của cảm hứng. Có lẽ  chưa bao  <br /> giờ thi sĩ lại hứng thú đến như vậy. Không để sót một khoảng trống nào của thời gian, thi <br /> sĩ đọc liền một mạch:<br /> Đọc hết văn vần sang văn xuôi<br /> Hết văn thuyết lí lại văn chơi<br /> Đương cơn đắc ý đọc đã thích<br /> Chè trời nhấp giọng càng tốt hơn.<br /> Thi sĩ cao hứng và tự đắc vì có lẽ đây là dịp hiếm hoi để Trời và các chư tiên thưởng thức  <br /> thơ  của thi sĩ sông Đà, núi Tản. Thính giả  nghe thơ  cổ  vũ thật nhiệt thành. Các chư  tiên <br /> đồng thanh tán thưởng và hồn nhiên bộc lộ sự hâm mộ qua nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, ngôn <br /> ngữ… Điều đó làm cho cảm hứng trong lòng thi sĩ mỗi lúc một dâng cao:<br /> Văn dài hơi tốt ran cung mây!<br /> Trời nghe, Trời cũng lấy làm hay.<br /> Tâm như nở dạ, Cơ lè lưỡi<br /> Hằng Nga, Chức Nữ chau đôi mày<br /> Song Thành, Tiểu Ngọc lắng tai đứng<br /> Đọc xong mỗi bài cùng vỗ tay.<br /> Thi sĩ cao hứng tự nhận:<br /> Văn đã giàu thay, lại lắm lối.<br /> Trời nghe Trời cũng bật buồn cười.<br /> Cuộc đọc văn đã khép lại mà ấn tượng sâu sắc của nó khiến:<br /> Chư tiên ao ước tranh nhau dặn:<br /> – “Anh gánh lên đây bán chợ trời !”<br /> Trời nghe thi sĩ đọc văn đã không tiếc lời khen tặng và những lời khen đó chứng tỏ  Trời  <br /> có khả năng thẩm văn, thẩm thơ tinh tế:<br /> Trời lại phê cho: “Văn thật tuyệt<br /> Văn trần được thế chắc có ít.<br /> Nhời văn chuốt đẹp như sao băng!<br /> Khí văn hùng mạnh như mây chuyển!<br /> Êm như gió thoảng, tinh như sương!<br /> Đầm như mưa sa, lạnh như tuyết.<br /> Đây là đoạn thơ thú vị, độc đáo nhất trong bài. Tác giả cố tình mượn lời Trời để  ca ngợi  <br /> thơ văn mình. Rõ ràng ý thức về“cái tôi”cá nhân của Tản Đà rất cao và thi sĩ không hề vô  <br /> lý khi tự  khen đến thế:Văn đã giàu thay lại lắm lối. Lời văn, khí văn được so sánh với <br /> những vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên:như  sao băng, như  mây chuyển, như  gió thoảng, <br /> như sương, như mưa sa, như tuyết… Tưởng chừng tinh hoa của núi Tản sông Đà đã được <br /> thu cả vào hồn thơ thi sĩ. Đoạn thơ trên đã khai thác tối đa tác dụng của các biện pháp tu <br /> từ để thể hiện đầy đủ mọi cung bậc trầm bổng, mạnh mẽ, tinh tế và linh diệu của cảm <br /> xúc đang thăng hoa.<br /> Tình huống Hầu Trời bất ngờ  quả  đã cho Tản Đà một cơ  hội tuyệt vời để  phô bày tài <br /> năng văn chương của mình trước thiên hạ. Thật thú vị  khi tất cả  nhân vật trong câu  <br /> chuyện đều có tâm trạng hứng khởi tột độ, từ  thi sĩ đến chư  tiên và nhất là Trời – một  <br /> ông Trời khá bình dân trong cung cách cư xử, nói năng. Điều đáng chú ý là thi sĩ chỉ  cao  <br /> hứng tột độ như thế khi gặp được người hiểu và thông cảm với mình mà thôi. Chứ dưới  <br /> hạ giới, thi sĩ dễ đâu tìm được người tri âm tri kỉ như vậy?! Lời ban khen của Trời hẳn là  <br /> sự thẩm định, đánh giá chính xác nhất, không ai có thể nghi ngờ hay bác bỏ. Đúng là một <br /> cách tự khẳng định rất ngông, rất Tản Đà, xưa nay chưa từng có!<br /> Người đọc có cảm giác như thi sĩ vô cùng tự hào khi khẳng định và ca ngợi tài năng văn  <br /> chương của mình. Chưa có tác giả  nào dám mạnh dạn, công nhiên như  thế. Có lẽ  một <br /> cuộc cách mạng về thơ ca thực sự đã được bắt đầu từ chính Tản Đà – thi sĩ được coi là  <br /> “cây cầu nối” giữa thơ cũ và thơ mới.<br /> Thể theo yêu cầu của Trời, thi sĩ tự xưng tên tuổi và thân thế:<br /> – “Dạ bẩm lạy Trời con xin thưa<br /> Con tên Khắc Hiếu họ là Nguyễn<br /> Quê ở Á châu về Địa Cầu<br /> Sông Đà, núi Tản, nước Nam Việt”.<br /> Trời ngợ một lúc lâu rồi sai Thiên tào kiểm tra lại:<br /> Thiên tào tra sổ xét vừa xong<br /> Đệ sổ trình lên Thượng đế trông<br /> – “Bẩm quả có tên Nguyễn Khắc Hiếu<br /> Đày xuống hạ giới vì tội ngông”.<br /> Lúc ấy, Trời mới phán rằng:<br /> Trời rằng: “Không phải là Trời đày,<br /> Trời định sai con một việc này<br /> Là việc “thiên lương” của nhân loại,<br /> Cho con xuống thuật cùng đời hay”.<br /> Được lời như  cởi tấm lòng, Tản Đà trình bày một mạch những nỗi niềm bức xúc của <br /> mình chất chứa bấy lâu nay. Qua lời Trời, Tản Đà nói đến nhiệm vụ  truyền bá thiên  <br /> lương mà Trời giao cho, (giải thích để loài người hiểu rằng lương thiện vốn là bản tính  <br /> trời sinh). Điều đó chứng tỏ Tản Đà tuy lãng mạn, ngông nghênh nhưng không hoàn toàn  <br /> thoát li hiện thực mà vẫn có ý thức trách nhiệm với đời và khát khao được gánh vác việc  <br /> đời. Đấy cũng là một cách tự khẳng định mình.<br /> Cảm hứng chủ đạo của bài thơ  là cảm hứng lãng mạn, nhưng trong đoạn thơ  dưới đây,  <br /> thi sĩ lại sử dụng bút pháp tả thực cụ thể, tỉ mỉ đến từng chi tiết:<br /> – “Bẩm Trời, cảnh con thực nghèo khó<br /> Trần gian thước đất cũng không có<br /> Nhờ Trời năm xưa học ít nhiều<br /> Vốn liếng còn một bụng văn đó.<br /> Giấy người mực người thuê người in<br /> Mướn cửa hàng người bán phường phố.<br /> Văn chương hạ giới rẻ như bèo<br /> Kiếm được đồng lãi thực rất khó.<br /> Kiếm được thời ít tiêu thời nhiều<br /> Làm mãi quanh năm chẳng đủ tiêu.<br /> Lo ăn lo mặc hết ngày tháng<br /> Học ngày một kém tuổi ngày cao<br /> Sức trong non yếu ngoài chen rấp<br /> Một cây che chống bốn năm chiều<br /> Trời lại sai con việc nặng quá<br /> Biết làm có được mà dám theo”.<br /> Tản Đà không trực tiếp phát biểu quan niệm của mình về  văn chương và nghề  văn, tuy  <br /> vậy người đọc vẫn có thể  hình dung ra phần nào về  nội dung của hoạt động tinh thần  <br /> đặc biệt này. Đối với Tản Đà, văn chương không còn đơn thuần là một khái niệm tinh <br /> thần cao siêu mà đã trở thành một nghề kiếm sống như bao nghề khác, có người bán kẻ <br /> mua và thị trường văn chương cũng hết sức phức tạp. Vì thế  mà nhà văn, nhà thơ  không <br /> dễ thành công.<br /> Tản Đà đã vẽ  ra một bức tranh hiện thực trần trụi, nghiệt ngã về  nghề  văn bằng ngôn  <br /> ngữ  đời thường. Đó là cảnh sống nghèo khổ:Trần gian thước đất cũng không có; thi sĩ <br /> đành phải mưu sinh bằng công việc viết văn, làm thơ và xuất bản mà vốn liếng chẳng có <br /> gì   ngoài   ngòi   bút:Giấy   người   mực   người   thuê   người   in,   Mướn   cửa   hàng   người   bán <br /> phường phố.Người nghệ  sĩ phải cam chịu cảnh:Văn chương hạ  giới rẻ  như  bèo, Kiếm  <br /> được đồng lãi thực rất khó, Kiếm được thời ít tiêu thời nhiều, Lo ăn lo mặc hết ngày  <br /> tháng… Kể đến đây, cảm xúc của thi sĩ chợt ngậm ngùi, chua chát, khác hẳn với cảm xúc  <br /> trữ tình bay bổng, đắc ý khi đọc thơ cho Trời nghe.<br /> Tất cả những điều  ấy đã hiện ra nhiều lần trong thơ văn Tản Đà, một thi sĩ tài hoa hơn  <br /> người mà cả đời phải sống trong tình cảnh nghèo khổ, quẫn bách:<br /> Hôm qua chửa có tiền nhà,<br /> Suốt đêm thơ nghĩ chẳng ra câu nào.<br /> Đi ra rồi lại đi vào,<br /> Quẩn quanh chỉ tốn thuốc lào vì thơ.<br /> Về cuối đời, ông từng phải chuyển qua nghề xem tướng số để  kiếm ăn sống lay lắt qua <br /> ngày; rồi mở  lớp dạy Hán văn, quốc văn nhưng không có học trò. Cuối cùng, ông chết <br /> trong cảnh túng bấn, cơ cực rất thương tâm!<br /> Giấc mơ  Hầu Trời phải chăng là biểu hiện tha thiết, mãnh liệt của khát vọng được <br /> khẳng định tài năng của thi sĩ giữa chốn văn chương hạ giới rẻ như bèo và thân phận của  <br /> người sáng tạo bị xã hội rẻ rúng, khinh khi. Vậy thì chỉ có thể lên thiên đình thi sĩ mới có <br /> thể tìm được tri âm tri kỉ, mà chuyện này chỉ có thể xảy trong giấc mộng mà thôi ! Dường  <br /> như Trời cũng thấu hiểu nỗi niềm bức xúc của thi sĩ nên chân thành khuyên nhủ:<br /> Rằng: “Con không nói Trời đã biết<br /> Trời dẫu ngồi cao, Trời thấu hết<br /> Thôi con cứ về mà làm ăn<br /> Lòng thông chớ ngại chi sương tuyết!”.<br /> Cuộc chia tay giữa thi sĩ với Trời và chư  tiên diễn ra quyến luyến và xúc động. Ngày đã  <br /> rạng, tiếng gà xao xác gáy. Thi sĩ tỉnh mộng nhưng  ấn tượng về cuộc hầu Trời vẫn còn  <br /> nóng hổi khiến thi sĩ bâng khuâng tiếc nuối và ao ước đêm nào cũng được lên thiên đình <br /> để hầu Trời.<br /> Câu chuyện về cuộc đọc văn Hầu Trời và các chư tiên đã phản ánh khá rõ tâm hồn và tính  <br /> cách của Tản Đà – một thi sĩ ngông và hay sầu mộng. Đó là một Tản Đà ý thức rất rõ về <br /> tài năng của mình, dám đàng hoàng, công khai thể hiện và khẳng định một cách tự hào, tự <br /> đắc về  cái tài văn chương hơn người  ấy. Thi sĩ chẳng ngần ngại tự  khen mà còn mượn <br /> những lời tán dương của Trời cùng các chư  tiên để  đề  cao thơ  văn mình. Điều đó xuất  <br /> phát từ niềm hãnh diện của một hồn thơ đã hấp thu được linh khí của sông Đà, núi Tản.  <br /> Trong một bài thơ tự vịnh, Tản Đà đã kiêu hãnh viết:<br /> Vùng đất Sơn Tây nảy một ông,<br /> Tuổi chửa bao nhiêu văn rất hùng.<br /> Núi Tản sông Đà ai hun đúc,<br /> Bút thánh câu thần sớm vãi vung…<br /> “Cái tôi”đó cũng thật ngông khi dám tìm lên tận thiên đình để  khẳng định tài năng của <br /> mình trước các chư tiên và Ngọc Hoàng thượng đế!<br /> Thái động ngông trong văn chương chính là phản  ứng của những nghệ  sĩ tài hoa, có cá <br /> tính mạnh mẽ, không chịu trói mình trong khuôn khổ  chật hẹp có sẵn.Ngông cũng là thái <br /> độ của những người trí thức có nhân cách cứng cỏi, quay lưng ngoảnh mặt trước một xã <br /> hội bất công, nhiễu nhương mà họ  không chấp nhận. Ngông trong văn chương bao giờ <br /> cũng gắn liền với tài hoa và nhân cách của người cầm bút. Tản Đà không phải là một <br /> trường hợp cá biệt trong văn học Việt Nam mà trước ông đã có quan Thượng Nguyễn <br /> Công Trứ với:Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng, ngẩng cao đầu thách thức:Trong triều  <br /> ai ngất ngưởng như ông?Và chửi thói đời xấu xa bằng một câu thề như dao chém đá:Kiếp <br /> sau xin chớ làm người, Làm cây thông đứng giữa trời mà reo… Tú Xương thì chửi thẳng  <br /> vào mặt cái xã hội thối nát, đảo điên:Thiên hạ  xác rồi còn đốt pháo, Nhân tình trắng thế <br /> lại bôi vôi…và định:Phen này ông quyết đi buôn lọng, Vừa chửi vừa rao cũng đắt hàng.<br /> Tuy nhiên, cái ngông của Tản Đà có những điểm đặc thù do chịu  ảnh hưởng của buổi <br /> giao thời dở Tây dở  ta. Tản Đà phản ứng xã hội bằng thái độ  ngông của một nghệ sĩ tài <br /> hoa tài tử. Thái độ ngông nghênh, tự đắc dường như được thi sĩ cố ý phóng đại trong bài  <br /> Hầu Trời cốt để gây ấn tượng mạnh cho người đọc. Nhà thơ đánh giá văn mình hay đến  <br /> mức Trời và các chư tiên phải hết lời tán thưởng. Như thế tức là dưới hạ  giới, không ai <br /> xứng đáng là kẻ tri âm tri kỉ với mình. Tản Đà còn tự nhận mình là một vị trích tiên bị đày <br /> xuống hạ  giới vì tội ngông, nhưng lại được Trời trao cho sứ  mệnh cao cả  là truyền bá  <br /> thiên lươngcho loài người.<br /> Việc nhà thơ thêu dệt nên chuyện Hầu Trời hàm chứa một sự thách thức đối với cái nhìn  <br /> đầy thành kiến về bậc thang giá trị của con người trong xã hội tôn thờ đồng tiền, coi nhẹ <br /> các giá trị tinh thần. Cái ngông của Tản Đà có nhiều điểm tương đồng với cái ngông của <br /> Nguyễn Công Trứ  thể  hiện qua bài Bài ca ngất ngưởng: Ý thức rất cao về  tài năng của <br /> bản thân, dám nói giọng bông lơn về  những đối tượng như  Trời, Tiên, Bụt; dám khẳng <br /> định“cái tôi cá nhân”vượt ra ngoài khuôn khổ của luân lý, đạo đức Nho giáo.<br /> Điểm khác biệt giữa hai người là Nguyễn Công Trứ tuy ngất ngưởng tột bậc nhưng vẫn  <br /> giữ:Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo sơ chung, còn Tản Đà lại không coi đó là chuyện hệ trọng. <br /> Hơn nữa, cái tài mà Tản Đà muốn khoe thuộc phạm trù văn chương chứ không phải là cái <br /> tài “kinh bang tế thế” như Nguyễn Công Trứ. Rõ ràng, thi sĩ Tản Đà đã rũ bỏ  được khá  <br /> nhiều gánh nặng trách nhiệm mà thông thường các nhà Nho từ  trước tới nay vẫn tự đặt <br /> trên vai mình (Vũ trụ  nội mạc phi phận sự) để  sống thoải mái hơn với quyền tự  do cá <br /> nhân mới mẻ mà thời đại đưa tới.<br /> Bài thơ  Hầu Trời được viết theo thể  thất ngôn trường thiên khá tự  do về  số  lượng câu; <br /> bố cục theo lối tự sự, diễn biến câu chuyện theo trình tự thời gian. Vì tác giả là nhân vật  <br /> chính nên cảm xúc bộc lộ tự nhiên, thoải mái và cách kể chuyện rất hóm hỉnh, có duyên.  <br /> Ngôn ngữ bình dân và giọng điệu hài hước rất ăn ý, hoà hợp, hỗ  trợ  cho nhau nhằm thể <br /> hiện sinh động thái độ  hào hứng của thi sĩ trước một đối tượng đặc biệt đang say sưa  <br /> nghe mình đọc văn, ngâm thơ. Quan hệ giữa thi sĩ với Trời và chư tiên xem ra cũng dân dã, <br /> thân mật như giữa những người đồng thanh tương khí.<br /> Lối kể bịa mà như  thật và nụ  cười hóm hỉnh tạo nên nội dung trữ  tình của bài thơ, giúp <br /> người đọc hiểu sâu hơn về con người thi sĩ. Những yếu tố nêu trên là một phần tất yếu  <br /> của bài thơ, hoàn toàn xứng hợp với câu chuyện Hầu Trời mà tác giả  hư cấu. Ngôn ngữ <br /> trong bài thơ  rất gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày. Từ  dùng nôm na, bình dị, lại <br /> được đặt trong ngữ điệu nói nên càng ý vị:Văn dài hơi tốt ran cung mây! Văn đã giàu thay, <br /> lại lắm lối… Trời nghe Trời cũng bật buồn cười… Chư  tiên ao  ước tranh nhau dặn,…  <br /> Đặc biệt, dưới ngòi bút của tác giả, Trời và chư  tiên không có một chút gì là đạo mạo.  <br /> Họ biểu hiện cảm xúc theo một cung cách rất đỗi… bình dân:lè lưỡi, chau mày, lắng tai <br /> đứng, vỗ tay, bật buồn cười, tranh nhau dặn,… Cứ tưởng tượng ra hình ảnh của các đấng  <br /> cao siêu mà có những cử chỉ, điệu bộ ngộ nghĩnh, rất “người” như thế, ai mà chẳng buồn <br /> cười và khâm phục cách kể chuyện tự nhiên, sinh động của thi sĩ Tản Đà. Các đoạn đối <br /> thoại và miêu tả phản ứng tâm lý của từng nhân vật đan xen với nhau khiến người đọc có  <br /> cảm tưởng mình đang được chứng kiến hoặc tham gia vào câu chuyện, cùng nếm trải,  <br /> chia sẻ những phút sung sướng lạ lùng và đắc ý tột bậc của người kể chuyện.<br /> Hầu Trời là bài một thơ hay, độc đáo, có nhiều nét mới mẻ về mặt thi pháp, tiêu biểu cho  <br /> tính chất giao thời giữa cái mới và cái cũ trong nghệ thuật thơ Tản Đà. Qua bài thơ, người  <br /> đọc có thể  nhận ra đôi điều về  xu hướng phát triển của thơ  ca Việt Nam trong những  <br /> thập niên đầu thế kỉ XX.<br />  <br />