ẹ ươ ề ừ ố ằ ặ ơ Đ  bài: Câu th  "Cha m  th ng nhau b ng g ng cay mu i m n" có nét t ươ   ng

ữ ồ ờ ắ ọ ơ ớ đ ng v i nh ng l ự ố   i ca dao nào? Phân tích ng n g n ý nghĩa câu th  này trong s  đ i

ớ ữ ế ị ưở chi u, so sánh v i nh ng bài ca dao mà anh (ch ) đã liên t ng

Bài làm

ấ ướ ạ ằ ườ ặ ườ ễ ọ Đo n trích “Đ t n c” n m trong tr ng ca “M t đ ng khát v ng” ­ Nguy n Khoa

ề ạ ộ ộ ớ ượ ấ ướ ủ Đi m là m t đo n trích hay và đ c đáo v i hình t ng “đ t n c c a nhân dân”. Có th ể

ủ ữ ự ệ ộ ạ nói m t trong nh ng thành công c a đo n trích đó là vi c xây d ng nên đ t n ấ ướ ừ c t

ế ệ ơ ấ ữ ấ ầ ộ ọ nh ng ch t li u dân gian g n gũi và quen thu c. Đ c bài th  th y th p thoáng trong đó

ủ ữ ươ ừ ờ bóng dáng c a nh ng câu ca dao yêu th ng tình nghĩa t ngàn đ i nay: “Cha m  th ẹ ươ   ng

ừ ằ ặ ố nhau b ng g ng cay mu i m n”.

ặ ườ ờ ố ờ ả ọ ườ Ra đ i trong th i kì ch ng Mĩ, “M t đ ng khát v ng” là b n tr ng ca vi ế ề ự ứ   t v  s  th c

ổ ẻ ộ ặ ủ ế ề ạ ậ ị ỉ t nh c a tu i tr  các thành th  vùng t m chi m mi n Nam, nh n rõ b  m t xâm l ượ ủ   c c a

ướ ấ ướ ề ứ ượ ứ ệ ủ ứ ố ế đ  qu c, h ng v  nhân dân, đ t n c, ý th c đ ậ   ế ệ c s  m nh c a th  h  mình, đ ng d y

ườ ấ ủ ấ ướ ế ấ ộ ộ ị ồ xu ng đ ng đ u tranh hòa nh p vào cu c chi n đ u c a toàn dân t c... “Đ t n c” đ ượ   c

ừ ầ ầ ươ ủ ườ ợ ổ ố ệ trích t ph n đ u ch ng V c a tr ng ca, là bài hát ng i ca T  qu c Vi ẹ   t Nam giàu đ p

ượ ấ ướ ượ ừ ậ ộ trong đó hình t ng đ t n c đ c khai thác t ẳ    góc nhìn văn hóa dân t c, t p trung kh ng

ấ ướ ẹ ươ ủ ơ ừ ằ ị đ nh t ư ưở  t ng đ t n c c a nhân dân. Câu th  “Cha m  th ng nhau b ng g ng cay

ặ ằ ố ườ ưở ế ố ạ ấ ướ ề mu i m n” n m trong tr ng liên t ữ ng v  nh ng y u t t o nên đ t n ấ ả ề   c. T t c  đ u

ậ ầ ươ th t g n gũi và thân th ng.

ấ ướ ẹ ườ ữ ử ư ể “Đ t n c có trong nh ng cái “ngày x a ngày x a...” m  th ng hay k

ấ ướ ắ ầ ớ ế ầ ờ Đ t n c b t đ u v i mi ng tr u bay gi bà ăn

ấ ướ ớ ế ồ Đ t n c l n lên khi dân mình bi ặ t tr ng tre mà đánh gi c

ẹ ầ ớ Tóc m  thì b i sau đ u

ẹ ươ ằ ố Cha m  th ặ ừ ng nhau b ng g ng cay mu i m n

ộ Cái kèo cái c t thành tên

ạ ạ ộ ắ ả ươ ầ H t g o ph i m t n ng hai s ng xay, giã, gi n, sàng

ấ ướ ừ Đ t n c có t ngày đó”

ấ ướ ố ướ ữ ề Làm nên đ t n ề c này là truy n th ng yêu n ả   c, là n n văn hóa riêng, là nh ng tình c m

ườ ủ ả ắ ươ ặ ấ ừ ằ ố con ng i th y chung son s t. Tình c m “th ng nhau b ng g ng cay mu i m n”  y đâu

ủ ỉ ươ ủ ấ ả ữ ẹ ch  là c a riêng cha m , đó còn là tình yêu th ng nói chung c a t t c  nh ng con ng ườ   i

ả ấ ộ ố ươ ượ ấ ướ ọ ợ đang s ng chung trong m t m nh đ t thân th ng đ c g i tên là “Đ t n c”. Nó g i ta

ớ ế ữ ừ ư nh  đ n nh ng bài ca dao nghĩa tình thân quen t ngàn x a:

ừ ố “Tay nâng chén mu i đĩa g ng

ừ ừ ặ ố G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau”

ủ ể ố “R  nhau xu ng b  mò cua

ề ấ ừ ả ơ Đem v  n u qu  m  chua trên r ng

ơ ừ Em ọ i chua ng t đã t ng

ừ ừ ặ ố G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau”

Hay:

ặ ố ố “Mu i ba năm mu i đang còn m n

ừ ừ G ng chín tháng g ng hãy còn cay

ặ Đôi ta nghĩa n ng tình dày

ả ớ ạ Có xa nhau cũng ph i ba v n sáu ngàn ngày m i xa”

ồ ữ ưỡ ườ ệ ự Ca dao, dân ca là ngu n s a nuôi d ầ ng tinh th n con ng i Vi t Nam t ờ  bao đ i nay.

ươ ủ ườ ứ ẹ ả ả Tình c m yêu th ng, tình nghĩa c a con ng ắ   i trong ca dao là th  tình c m cao đ p b t

ồ ừ ữ ầ ấ ẽ ừ ở ồ ngu n t nh ng gì g n gũi nh t. Chính vì l đó mà ca dao t ả    lâu đã tr  thành ngu n c m

ườ ấ ướ ệ ạ ớ ấ ệ ứ h ng, ch t li u cho ng i ngh  sĩ sáng tác. Cùng v i đo n trích “Đ t n ả   c”, hình  nh

ẹ ươ ơ ủ ừ ề ễ ặ ằ ố “Cha m  th ng nhau b ng g ng cay mu i m n” trong th  c a Nguy n Khoa Đi m là

ữ ụ ể ộ m t trong nh ng ví d  tiêu bi u.

ừ ữ ả ố ườ ắ ặ ườ ư ự G ng và mu i là nh ng hình  nh th ng b t g p trong ca dao. Ng i x a đã d a vào

ữ ự ể ễ ả ủ ắ ủ ủ ặ nh ng đ c tính t nhiên c a chúng đ  di n t tình nghĩa th y chung son s t c a con

ườ ấ ủ ừ ặ ờ ố ỉ ng ậ   i. Mu i m n, còn g ng thì th i gian ch  làm cho tính ch t c a nó càng thêm đ m

ừ ư ả ố ươ ặ đ c, “g ng càng già càng cay”. Chúng cũng gi ng nh  tình c m yêu th ng chân thành

ườ ẽ ằ ắ ặ ở ờ ủ c a con ng i s  càng tr  nên m n mà, đ m th m qua th i gian.

ấ ướ ủ ượ ự ữ ễ ả Xây d ng “đ t n ề c c a nhân dân”, Nguy n Khoa Đi m m n chính nh ng hình  nh dân

ể ệ ể ậ ụ ầ ơ ộ ượ gian đ  v n d ng vào trong th  mình, th  hi n m t cách chính xác và đ y hình t ng v ề

ề ả ố ố ẹ ủ ườ ệ truy n th ng tình c m t t đ p c a ng i dân Vi ố   ừ t Nam. Đó là “g ng cay”, là “Mu i

ặ ẳ ở ị m n” b i cha ông ta đã kh ng đ nh:

ặ ố ố “Mu i ba năm mu i đang còn m n

ừ ừ G ng chín tháng g ng hãy còn cay”

ờ ướ Qua đó nói lên l ề ẹ i th  h n, ao c:

ặ “Đôi ta nghĩa n ng tình dày

ả ớ ạ Có xa nhau cũng ph i ba v n sáu ngàn ngày m i xa”

ồ ừ ủ ắ ạ ờ ộ “Ba v n sáu ngàn ngày” là th i gian c a m t trăm năm. Nó b t ngu n t ố    khao khát s ng

ứ ố ế ạ ầ ạ h nh phúc cùng nhau đ n lúc “Đ u b c răng long”, “Bách niên giai lão”, t c s ng cùng

ộ ờ ư ờ ế ố ọ ướ ủ ẽ ả nhau đ n tr n cu c đ i. Nó cũng gi ng nh  l i ao c tình c m c a “đôi ta” s  ngày càng

ậ ờ ư ừ ầ ố ộ sâu đ m, không bao gi xa cách. Hành đ ng “Tay b ng chén mu i đĩa g ng” g n nh ư

ể ượ ắ ớ ế ắ ắ ớ ự ậ mang tính bi u t ng. Nh c đ n chúng là nh c t i chúng là nh c t ắ   i s  đ m đà, sâu s c.

ậ ữ ư ộ ở ậ ư ứ B i v y nhân v t tr  tình trong bài ca dao đã đ a nó ra nh  m t minh ch ng cho l ờ ẹ   i h n

ề ủ ệ ừ ộ ế ớ th  th y chung. Th  m i có chuy n đang t hành đ ng:

ủ ể ố "R  nhau xu ng b  mò cua”

ộ ố ữ ệ ế ắ ọ ế Cha ông liên h  ngay đ n nh ng đ ng cay, ng t bùi trong cu c s ng mà tha thi t:

ơ ừ “Em ọ i chua ng t đã t ng

ừ ừ ặ ố G ng cay mu i m n xin đ ng quên nhau”

ổ ậ ữ ự ứ ẳ ả ấ ọ ị Đ c nh ng câu ca dao, th y n i b t lên trong đó là s  kh ng đ nh tình c m l a đôi còn

ơ ử ắ ữ ễ ề ề ế ơ ơ trong th  Nguy n Khoa Đi m nh ng gì nhà th  g i g m còn nhi u h n th . Không ch ỉ

ầ ờ ủ ứ ả ẳ ợ ơ ợ ị ơ đ n thu n là l i ng i ca, kh ng đ nh tình c m th y chung đôi l a, câu th  còn g i lên th ứ

ủ ả ớ ơ ộ ườ ấ ớ tình c m r ng l n h n là nghĩa tình c a con ng i nói chung v i nhau. T t nhiên, cũng có

ồ ừ ạ ề ả ố ố ẹ ủ ư m ch ngu n t truy n th ng tình c m t ộ t đ p c a dân t c nh ng trong t ư ưở  t ấ   ng “đ t

ướ ủ ễ ề ế ầ ộ n ơ   c c a nhân dân”, Nguy n Khoa Đi m đã khi n cho nó có t m r ng và bao quát h n.

ấ ả ơ ỉ ươ ứ ủ ẳ ạ ị Câu th  không ch  cho ta th y tình c m yêu th ng mà còn kh ng đ nh s c m nh c a tình

ẹ ươ ữ ừ ằ ặ ố ươ ừ ả ấ c m  y n a. “Cha m  th ng nhau b ng g ng cay mu i m n”, th ng nhau t ữ    nh ng

ộ ố ấ ả ữ ấ ổ ả   khó khăn v t v  trong cu c s ng, và không vì nh ng khó khăn  y mà đ i thay. Hình  nh

ừ ặ ợ ườ ộ ấ ướ ớ ế ệ ố “g ng cay mu i m n” g i ng i ta nh  đ n m t đ t n c Vi ơ ủ   t Nam trong “Bài th  c a

ườ ướ ộ m t ng i yêu n ầ c mình” (Tr n Sao Vàng):

ấ ướ ắ “Tôi yêu đ t n c này cay đ ng

ữ ắ ố Nh ng đêm dài th p đu c đi đêm

ợ ề ữ ồ ổ (...) Áo m  hôi nh ng bu i ch  v

ấ ờ Đ i cúi th p

ừ ạ ố Gánh t ng lon g o m c

ừ ạ ọ ố T ng c ng rau, h t mu i

ấ ướ (...) Tôi yêu đ t n c này áo rách

ộ ổ Căn nhà d t, phên không ngăn n i gió

ừ ẫ ơ ở V n yêu nhau qua t ng h i th

ẫ ươ ớ ộ Lòng v n th ng cây nh  c i hoài”

ươ ữ ấ ầ ắ ắ ồ ộ ớ Tình yêu th ng b t ngu n và g n bó v i nh ng gì thân thu c và g n gũi nh t, v i c ớ ả

ộ ố ấ ả ớ ọ ữ ổ ở nh ng gian lao vá v t v  trong cu c s ng. V i h , gian kh  càng làm cho nó tr  nên sâu

ắ ơ s c h n.

ượ ấ ướ ủ ữ ả ượ ễ Vì là hình t ng “đ t n c c a nhân dân” nên nh ng hình  nh đ ề   c Nguy n Khoa Đi m

ơ ế ứ ầ ấ ệ ể ệ ộ ượ th  hi n trong bài th  h t s c g n gũi, thân thu c trong đó ch t li u dân gian đ c dùng

ấ ắ ấ ướ ụ ộ ượ ắ ưỡ ồ ữ ằ m t cách r t đ c d ng. Đ t n c đ ồ c b t ngu n và nuôi d ng b ng ngu n s a tinh

ấ ướ ượ ầ ổ ừ ị ử ủ ộ th n là ca dao, dân ca, c  tích; đ t n c đ c làm nên t l ch s  oai hùng c a dân t c khi

ế ồ ấ ề ỗ ị ắ ả ặ ớ ỗ “dân mình bi ữ   t tr ng tre mà đánh gi c”; m i đ a danh, m i m nh đ t đ u g n v i nh ng

ườ ụ ể ữ ờ ộ con ng i c  th  là nhân dân mà “nh ng cu c đ i đã hóa núi sông ta”... Tình yêu th ươ   ng

ủ ừ ư ề ặ ố ố ố ẹ ẹ nh  “g ng cay mu i m n” c a m  và cha chính là nét truy n th ng t ờ   t đ p trong đ i

ủ ả ườ ệ ượ ế ẳ ị ừ ị ố s ng tình c m c a con ng i Vi t Nam. Nó đã đ c đúc k t và kh ng đ nh t l ch s ử

ờ ủ ữ ế ầ hàng nghìn năm, th i c a nh ng bài ca dao và dân ca đ n nay, góp ph n:

ấ ướ ủ ể ấ ướ “Đ  Đ t N c này là Đ t N c c a Nhân dân

ấ ướ ủ ấ ướ ủ ạ ầ Đ t N c c a Nhân dân, Đ t N c c a ca dao th n tho i”

ệ ử ụ ấ ệ ừ ơ ở ứ ắ Vi c s  d ng ch t li u t trong ca dao, dân ca làm cho ý th  tr  nên sâu s c, giàu s c liên

ắ ườ ơ ữ ộ ưở t ễ ng, sâu s c và d  đi vào lòng ng i h n. Đó cũng chính là m t trong nh ng lí do làm

ủ ạ nên thành công c a đo n trích.

ư ộ ờ ơ ị ỉ ụ ề ẳ ầ ố ị Câu th  không ch  có giá tr  nh  m t l ế i kh ng đ nh đ y thuy t ph c truy n th ng tình

ố ẹ ườ ệ ự ầ ạ ả c m t ủ t đ p c a con ng i Vi ủ   t Nam mà còn góp ph n tài năng và s  sáng t o c a

ự ề ễ ả ướ ủ Nguy n Khoa Đi m khi xây d ng hình  nh đât n c c a nhân dân.