ể ố ủ ữ ộ ệ ề ắ Đ bài: Phân tích nh ng đi m gi ng và khác nhau c a hai truy n ng n "M t đám
ướ ợ ặ c i" (Nam Cao) và "V nh t" (Kim Lân)
Bài làm
ộ ướ ồ ủ ươ ạ ố ư ộ M t đám c i g m sáu ng ườ ủ i l i th i đi trong s ng l nh và bóng t i nh m t gia đình
ủ ẳ ặ ắ ỗ ộ ướ ẻ ẹ ẩ x m l ng l ng d t díu nhau đi tìm ch ng ... M t đám c i v n v n có hai ng ườ ướ c i b
ườ ụ ư ồ ề ả ố ầ ữ trên con đ ng v xóm ng c t i tàn, trong cái c nh t i s m vì đói khát, gi a không khí
ố ủ ẩ ưở ủ ườ ướ ự ư ẩ v n lên mùi m th i c a rác r i và mùi gây c a xác ng i... Hai đám c i t a nh hai
ụ ủ ế ễ ọ ở ắ ướ ề ồ ứ b c tranh minh h a cho cái v đói kh ng khi p di n ra mi n B c n c ta h i tháng 3/
ữ ả ố ề ả ượ ẽ 1945. Tuy có nh ng m ng màu sáng t ư i khác nhau nh ng c hai đ u đ c v nên t ừ ấ ch t
ự ệ ệ ạ ậ ầ ộ ờ li u hi n th c cu c đ i và tinh th n nhân đ o đ m nét. Nam Cao và Kim Lân đã đ l ể ạ i
ướ ậ ặ ắ ả ộ cho chúng ta hai "đám c i" th t đ c s c và c m đ ng.
ộ ố ự ệ ữ ặ ả ộ Trong cu c s ng, có nh ng s ki n đ c thù giúp chúng ta nhìn rõ hoàn c nh xã h i. Đám
ướ ộ ự ệ ư ậ ả ượ ệ ấ ậ ể ạ c i là m t s ki n nh v y. Đây là c nh t ng bi u hi n r t t p trung tr ng thái nhân
ộ ờ ấ ủ ế ộ ườ Ấ ậ ự ệ th , phong hóa xã h i; là s ki n vui nh t c a m t đ i ng i. y v y mà hai đám c ướ ở i
ượ ả ẳ ấ ả ả ạ ộ ồ đây đ c miêu t khác h n. Bao trùm lên t t c là m t không khí bu n bã, m đ m và
ữ ầ ắ ườ ọ ả ậ ượ nh ng gi ọ ướ t n c m t. Đó là nét chung đ u tiên mà ng i đ c c m nh n đ ộ c qua "M t
ướ ặ đám c ợ i" (Nam Cao) và "V nh t" (Kim Lân).
ế ộ ướ ớ ầ Nam Cao vi t "M t đám c i" năm 1944, khi mà cái đói mon men t i g n, len lách vào
ữ ờ ỏ ườ ề ộ ố ộ ừ t ng ngõ nh cu c đ i nh ng ng ầ ơ ự i dân lao đ ng, v n đã c c c, tri n miên trong b n
ọ ạ ố ướ ủ ự ự ẳ cùng kh n khó, nay h l i lao đao tr c v c th m c a s đói nghèo. Qua đám c ướ ủ i c a
ầ ổ ộ ả ự ệ ấ ộ ớ D n, m t cô bé m i 14, 15 tu i, tác gi ủ đã tái hi n m t cách r t chân th c không khí c a
ữ ệ ặ ượ ợ nh ng ngày đói kém. Còn Kim Lân, qua câu chuy n anh cu Tràng "nh t" đ c v cũng
ơ ụ ế ấ ủ ề ả ẩ ầ ộ ộ góp ph n làm sinh đ ng h n v đói kh ng khi p y. C hai tác ph m đ u thu c dòng văn
ố ượ ự ệ ả ề ữ ườ ọ h c hi n th c, đ i t ng mà Nam Cao và Kim Lân miêu t đ u là nh ng ng i dân lao
ễ ể ở ẽ ạ ữ ề ộ đ ng lam lũ trong nh ng làng quê nghèo khó. Đi u đó cũng d hi u. B i l n n đói lan
ườ ấ ẫ ữ ấ ổ ườ ấ ặ ệ ả ế đ n đâu thì ng i kh nh t, đói nh t v n là nh ng ng i dân y. Đ c bi t, c hai tác gi ả
ự ệ ướ ạ ở ờ ấ ự ể ệ ả ề đ u nhân s ki n "c i ch y đói" nông thôn th i y đ ph n ánh hi n th c. Có l ẽ
ạ ủ ị ệ ự ẩ ắ ả ậ ở chính vì v y mà giá tr hi n th c, nhân đ o c a tác ph m càng tr nên sâu s c. C hai tác
ủ ư ề ả ẩ ả ồ ạ ấ ạ ph m đ u mang cái không khí m đ m, bu n th m c a đói kém nh ng l i có cái m áp
ươ ủ ự ọ ộ ủ c a tình yêu th ẻ ả ng đùm b c trong m t gia đình nông dân nghèo, c a s chia s , c m
ữ ữ ườ ự ẫ ố ổ ơ ườ thông gi a nh ng ng i kh n kh trong c n bĩ c c. Có ng u nhiên chăng khi ng ố i kh n
ự ẫ ổ ơ ườ ủ ồ ộ ướ kh trong c n bĩ c c. Có ng u nhiên chăng khi ng ầ i ch ng c a D n (M t đám c i) và
ườ ợ ủ ữ ề ề ậ ả ặ ợ ng i v c a Tràng (V nh t) đ u là nh ng nhân v t không tên? Ph i chăng đó đ u là
ậ ủ ệ ả ư ề ể ẩ ụ d ng ý ngh thu t c a tác gi . Tuy có nhi u đi m chung nh ng hai tác ph m cũng th ể
ữ ệ ệ ướ ủ ẻ ầ ẫ ơ hi n nh ng nét khác bi t. Đám c i c a D n d u sao cũng có v "sang" h n đám c ướ i
ấ ẩ ậ ấ ỉ ủ c a Tràng. Cô bé y đ ượ ướ c c i xin c n th n. Còn Tràng, ch vài câu bông đùa, m y bát
ế ự ệ ấ ẫ ợ ườ ọ ẽ bánh đúc th mà t ắ ủ nhiên có v . Truy n ng n c a Kim Lân h p d n ng i đ c có l cũng
ư ệ ấ ộ ố ườ ọ ề ể ậ ấ ả ở b i tình hu ng truy n đ c đáo y. Nh ng ng i đ c đ u nh n th y c hai ki u "nên v ợ
ề ả ạ ấ ồ ướ ủ ầ ầ nên ch ng" y đ u toát lên cái nghèo khó, th m h i. Đám c ủ ơ i c a D n, đ y đ h n
ư ẫ ạ ộ ướ ạ ể ẽ nh ng v n phô bày nguyên tr ng m t đám c i ch y đói. "Chú r ộ xách m t ch cau
ạ ở ừ ụ ả ộ ữ ầ ặ ẹ ch ng m t ch c qu , bà m khoác cái áo nâu dài đã b c trên vai.. D n m c nh ng áo
ườ ụ ữ ế ầ ậ ộ ồ ộ váy' ngày th ẫ ng nghĩa là m t cái qu n c ng c c x ng và đ p nh ng mi ng vá th t to,
ỗ ắ ế ề ạ ộ ộ ụ m t cái áo cánh nâu b c ph ch vá cũng vá nhi u ch l m, m t bên tay rách quá, đã xé c t
ế ầ ắ ợ ơ ố ầ g n đ n nách". Còn v Tràng "c p cái thúng con đ u h i cúi xu ng", cái nón rách tàng
ử ặ ộ ướ ươ ạ ộ ấ nghiêng nghiêng che khu t đi n a m t". M t đám c i đi trong đêm s ng l nh, m t đám
ướ ề ấ ả ủ ề ạ c i v trong chi u tàn u u t, m đ m. Dù là ngòi bút c a Nam Cao hay Kim Lân cũng có
ướ ữ ữ ề ạ ạ ả ố nh ng đo n văn ám nh v cái đói lan tràn. "D i nh ng g c đa, góc g o xù xì bóng
ườ ạ ặ ẽ ư ữ ế ạ ấ ạ ng ậ ờ i đói d t d đi l i l ng l nh nh ng bóng ma. Ti ng qu trên m y cây g o ngoài
ợ ứ ừ ồ ế ế ể ả ấ bãi ch c gào lên t ng h i thê thi t". Khung c nh y khi n ta không th không liên
ế ủ ữ ễ ạ ưở t ng đ n ý nghĩ l ễ ướ r ậ c dâu c a Tràng đang di n ra bên c nh nh ng bóng ma đói v t
ữ ặ ấ ụ ư ồ ộ ờ ữ ờ v . Cái đói đang g m nh m nh ng con ng ườ ở i xóm ng c t ỏ i tàn. Nh ng cu c đ i m i
ậ ờ ố ề ố ư ộ ờ ộ ọ ợ ế ậ mòn đang s ng d t d bên l s ph n nh m t quá trình ch t mòn. H đ i ch m t cái
ọ ử ế ầ ư ầ ứ ế ẩ ả ch t d n d n nh ng n l a ăn t ừ ừ t vào thân n n. Nam Cao c nh n nha miêu t cái đói.
ộ ố ạ ỗ ộ "Cu c s ng m i ngày m t khó thêm. G o kém, thóc cao. Ngô, khoai cũng khó chu c đ ố ượ c
ữ ế ế ằ ậ ạ ố ố ờ mà ăn. Th m chí đ n h t mu i cũng sinh ra hi m n t..". Đ ng sau nh ng l i văn t ưở ng
ư ắ ạ ậ ấ ộ ồ ươ ả ả ữ ơ nh s c l nh y là m t tâm h n tràn ng p lòng th ủ ng c m c a tác gi . B a c m c ướ i
ễ ề ặ ặ ầ ầ ộ ồ ố ẽ ủ c a D n di n ra âm th m, trong m t không khí n ng n , bu n bã. "Ba b con l ng l ăn.
ườ ượ ơ ằ ồ ơ ồ ị Ng i cha ăn vài l ẹ ớ t c m, r i buông bát đũa.. Th ng l n và c m phùng m m ra b ngh n
ữ ơ ấ ầ ạ ơ ủ ữ ề ả ẹ ễ m y l n". B a c m c a gia đình Tràng di n ra còn th m h i h n nhi u. "Gi a cái m t
ủ ộ ố ố ộ ố ớ rách có đ c m t lùm rau chu i thái r i và đĩa mu i ăn v i cháo". Món "chè khoán" c a bà
ồ ủ ế ả ế ắ ụ ứ c T khi n cho c m giác bu n t ắ i, cay đ ng trong gia đình tăng thêm "mi ng cám đ ng
ổ ữ ơ ứ ẹ ừ ấ ọ ắ ầ chát và ngh n b trong c . B a c m t đ y không ai nói câu gì, h c m đ u ăn cho xong,
ộ ỗ ủ ờ ặ ọ ườ ầ ấ ồ tránh nhìn m t nhau. M t n i t i h n len vào tâm trí m i ng i". D n đi l y ch ng và có
ể ượ ư ế ế ẫ ạ ả ợ ẽ l cô bé hi u đ c vì sao ph i làm th . Tràng có v mà v n ch a h t ng c nhiên. Hai bà
ẹ ồ ẹ ầ ả ẩ m trong hai tác ph m thì hoàn toàn khác nhau. M ch ng D n nhanh nh u, khéo ăn khéo
ả ớ ượ ủ ệ ườ nói, v i suy nghĩ ph i khôn ngoan làm sao cho đ c vi c. "Tài ăn nói c a ng ộ i ta, m t
ườ ủ ế ệ ế ầ ầ ộ ớ ị ờ đ i m i có d p dùng đ n đ vài l n... công vi c c a bà, m i ph n đã xong đ n chín
ầ ồ ữ ộ ộ ọ ớ ườ ph n r i. Còn m t tí chút n a mà thôi. T i gì không ng t ngào v i ng ổ i ta cho yên n
ụ ứ ậ ỡ ươ ả c ". Ng ượ ạ c l i, bà c T sau cái giây phút ng ngàng thì tràn ng p tình th ố ớ ng đ i v i
ệ ệ ấ ớ ợ ồ ồ ờ đôi v ch ng m i. Bà không mau m m mau mi ng, bà r t ki m l ư i nh ng ng ườ ọ ạ i đ c l i
ộ ớ ọ ộ ướ ườ ọ ạ ắ ặ ữ ả dành cho bà m t tình c m l n. Đ c "M t đám c i", ng i b t g p nh ng gi i đ c l ọ t
ướ ừ ử ề ế ắ ả ầ n c m t. T hình nh D n "khóc hu hu" khi v thăm nhà, "khóc đ n quá n a đêm" khi
ế ế ấ ả ẩ ả ấ ồ bi t ph i đi l y ch ng đ n khi "khóc n c lên" lúc ph i xa cha. Trong tác ph m còn có
ữ ắ ổ ườ ố ặ ả ợ nh ng gi ọ ướ t n ứ ơ c m t th n th c r i trong lòng ng ữ i b . "V nh t" có xen c nh ng
ế ườ ướ ươ ủ ậ ủ ờ ỉ ti ng c i. Ngoài dòng n ắ c m t th ng con, t ụ ứ ế i ph n c a bà c T , ti ng h khóc t tê,
ệ ườ ư ươ ữ ế ơ ườ ườ câu chuy n d ng nh t ờ i sáng h n nh nh ng ti ng c ế i. Đó là ti ng "reo c ủ i" c a
ườ ề ụ ư ấ ủ ư ủ ệ ẻ ọ b n tr con, "c ỗ i h nh h ch" c a Tràng, nh ng cũng đ làm "cái xóm ng c y m i
ề ạ ượ ộ ế ớ ế chi u l i xôn xao lên đ c m t lúc". Chi ti ủ t này làm chúng ta nh đ n cái xôn xao c a
ỗ ầ ứ ệ ế ệ ẻ ạ ắ ố ạ ph huy n m i l n chuy n tàu đêm ch y qua trong truy n ng n "Hai đ a tr " (Th ch
ế ườ ủ ườ ế ợ ườ Lam). Ti ng c i "rung rúc" c a ng i dân xóm ch , ti ng "c ủ i khanh khách" c a
ườ ả ủ ấ ả ữ ẹ ế Tràng, cái c i "đon đ " c a m Tràng... T t c nh ng chi ti t Kim Lân miêu t ả ế ti ng
ườ ủ ệ ặ ợ ỡ ơ ộ ướ c i trong truy n làm cho không khí c a "V nh t" đ u ám h n "M t đám c i". Chính
ủ ề ữ ề ẩ ệ ọ ộ đi u này cũng làm cho ch đ hai tác ph m có nh ng nét khác bi t. Đ c "M t đám c ướ i"
ộ ấ ứ ự ẻ ế ệ ạ ị ả ủ c a Nam Cao, bên c nh b c tranh hi n th c xám x t là m t t m lòng trong tr o, hi u th o
ử ấ ế ế ệ ặ ầ ấ ổ ớ ủ c a D n. M i 14, 15 tu i, cô bé y đã quán xuy n, x p đ t công vi c nhà c a r t chu
ư ượ ặ ạ ứ ẻ ả ị ỉ đáo. Ta nh đ c g p l ể i cô bé Liên đ m đang, ch u khó (Hai đ a tr ). Không ch có th ,
ộ ế ớ ố ệ ậ ạ ả ộ ồ ấ qua cách nói chuy n v i b , ta còn nh n th y m t tâm h n nh y c m, m t n p suy nghĩ
ổ ủ ư ề ầ ấ ả ơ ộ ớ "già" h n tu i c a nó r t nhi u. Ph i chăng cũng nh Liên, D n là m t trái cây chín s m
ộ ờ ươ ế ẹ ả ầ ớ ườ ở ắ b i n ng gió cu c đ i. Yêu th ng, hi u th o v i cha m , D n đi ở ừ t năm m i hai.
ế ấ ợ ạ ả ắ ị ị Chi ti t y còn g i l ế i cho chúng ta hình nh cái Tí (T t đèn) lúc b bán cho nhà Ngh Qu .
ươ ấ ồ ượ ả Cũng vì th ầ ng cha và các em, D n đi l y ch ng. Dân đ c Nam,Cao miêu t ề khóc nhi u
ẽ ỉ ộ ầ ở ư ầ l n, nh ng có l ch m t l n Dân khóc cho mình. Ay là khi cô bé "khóc hu hu" đòi nhà
ị ở ườ ữ ấ ớ ổ ổ ứ ch u kh ch không ế ậ ầ cho nhà bà Chánh n a, khi y D n m i m i hai tu i. Cho đ n t n
ứ ừ ừ ế ầ ầ ấ ở ố ợ ủ lúc ta nghe th y ti ng n c n cu i cùng c a D n "Th y đ ng... đi... lên r ng", ta ch t
ấ ả ủ ữ ể ầ ấ ấ ỉ ế hi u thêm t m lòng c a cô bé y. T t c nh ng l n khóc sau này, cô cũng ch nghĩ đ n
ươ ươ ọ ấ ẻ ẹ ắ th ng cha, th ồ ng em mà thôi. Nam Cao đã kh c h a r t thành công v đ p tâm h n
ị ứ ủ ủ ẹ ặ ặ ả ầ ợ trong sáng, gi n d , đ c hi sinh th m l ng, cao đ p c a cô bé. "V nh t" c a Kim Lân
ủ ề ự ữ ề ộ ở ở ệ mang m t ch đ khác. Cũng trên cái n n hi n th c xanh xám, l n v n nh ng bóng ma,
ữ ầ ưở ở ấ ư ạ ộ ọ ươ ố gi a b u không khí t ng nh ng t th y là m t khát v ng v n lên s ng, khát khao
ươ ế ả ạ ọ ạ h nh phúc, v ậ ể n lên trên cái ch t, cái th m đ m đ mà vui, mà hy v ng. Ta cũng nh n
ủ ữ ệ ẽ ấ ầ ồ th y b u không khí c a chuy n khi chùng khi giãn, xen k bu n vui. Gi a cái đói đang
ữ ằ ườ ặ ố ợ ẫ ố ủ gi ng xé, nh ng ng i dân xóm ch v n có giây phút "khuôn m t h c hác u t i c a h ọ
ư ạ ạ ươ ổ ỡ ẳ ỗ b ng d ng r ng r h n lên. Có cái gì l lùng và t ộ ố i mát th i vào cu c s ng đói khát, tăm
ờ ọ ớ ủ ọ ờ ắ ọ ẫ ộ ộ ố ấ t i y c a h ". Thì ra h v n còn yêu cu c đ i l m. Có yêu cu c đ i h m i "bàn tán"
ướ ộ ố ủ ế ả ặ ớ ợ tr ọ ẫ c c nh Tràng đi v i cô "v nh t". H v n còn quan tâm đ n cu c s ng c a ng ườ i
ế ườ ự ạ ắ ọ ệ ấ ế khác dù sau ti ng c ệ i vui, hi n th c l i xu t hi n trong m t h "Bi ố t có nuôi nhau s ng
ượ ặ ọ ọ ố qua đ ư c cái thì này không?" Và h nín l ng. Nh ng ta tin vào khát v ng s ng c a h bi ủ ọ ế t
ư ế ữ bao. Trong gia đình Tràng cũng có nh ng lúc không khí "co giãn" nh th . Sau cái bu i t ổ ố i
ế ằ ờ ỏ ế ỉ ế k t thúc b ng ti ng h khóc ngoài xóm vào t tê lúc to lúc nh , thì sáng hôm sau Tràng ti p
ớ ầ ẳ ướ ắ ả ộ ượ xúc v i b u không khí khác h n. Tr c m t anh ta là m t "c nh t ả ậ ơ ng th t đ n gi n,
ườ ạ ấ ể ồ ỗ ả ấ ộ bình th ng" mà "l i r t th m thìa c m đ ng" đ r i b ng nhiên nhen nhóm trong Tràng
ả ươ ữ ạ ạ ắ ớ ị tình c m yêu th ng g n bó v i gia đình. Gi a cái n n đói cái n n đói mà l ch s n ử ướ c
ẽ ể ẳ ấ ượ ữ ủ ề ọ ta có l ch ng th nào quên y có đ c nh ng tia sáng c a hy v ng và ni m tin vào
ộ ờ ư ậ ọ ướ ư ạ ậ cu c đ i nh v y th t đáng trân tr ng. Tr c cách m ng, Nam Cao ch a có cái nhìn t ươ i
ư ế ế ệ ộ ướ ể ạ ườ ọ ủ sáng nh th . K t thúc c a câu truy n "M t đám c i" đ l i cho ng ữ i đ c nh ng dòng
ầ ẽ ố ư ở ấ ứ ữ ế ỏ ồ suy nghĩ không d t, nh ng câu h i xung quanh cái k t mà nh m y. R i D n s s ng ra
ẽ ẫ ế ị ứ ừ ủ ữ ế ậ ộ ố ố ầ sao? B D n có l v n quy t đ nh lên r ng m t chuy n? S ph n c a nh ng đ a em
ế ủ ể ạ ủ ệ ặ ầ ợ D n li u có sáng s a lên không? Kim Lân thì khác. Cái k t c a "V nh t" đ l ộ i m t
ề ẽ ằ ồ ườ ậ ni m tin r ng Tràng r i cũng s tham gia vào đoàn ng i phá kho thóc Nh t. "Trong óc
ẫ ấ ườ ộ ờ ỏ ờ ỏ ấ ả ớ Tràng v n th y đám ng ầ i đ i và lá c đ bay ph p ph i...". Hình nh lá c đ trong đ u
ư ộ ỏ ấ ự ầ ả ạ ồ ỡ ưở Tràng t a nh m t ngu n sáng t a m, phá v cái b u không khí th m đ m, t ng nh ư
ế ộ ườ ư ộ ư ả ộ ố ế ắ ủ b t c c a cu c s ng. Đ n m t ng i nh Tràng m t ng ườ ưở i t ẫ ng nh ch suy ng m
ề ượ ư ế ữ ắ ắ ườ ợ gì nhi u mà còn có đ c suy nghĩ nh th thì ch c ch n nh ng ng i dân xóm ch cũng
ứ ượ ý th c đ ề c đi u đó.
ế ấ ở ầ ề ể ệ ả ộ C Nam Cao và Kim Lân đ u có chung m t ki u k t c u truy n. M đ u là không gian
ệ ạ ệ ạ ữ ồ ưở ả ứ ồ ế ề ủ c a hi n t i và xen gi a hi n t i là các kho ng h i t ng v quá kh r i k t thúc ở ệ hi n
ề ấ ườ ặ ở ữ ủ ệ ắ ặ ộ ạ t i. Đi u này r t th ng g p nh ng truy n ng n c a Nam Cao. M c dù "M t đám
ướ ư ờ ở ố ắ ầ ậ ố ặ ợ c i" m ra lúc tr i ch a sáng "còn t i om" hay "V nh t" b t đ u vào ch p t i "lúc
ạ ặ ườ ắ ấ ườ ư ấ ầ ạ ch ng v ng m t ng ả i" thì hai kho nh kh c y d ả ng nh r t g n nhau. Cái thê th m,
ộ ố ạ ủ ắ ợ ượ ổ ờ ờ nh t nh t c a cu c s ng đói quay đói qu t càng đ ờ c n i rõ qua màu th i gian nh nh ,
ố ấ ệ ạ ộ ố tôi t i y. Tuy nhiên, Nam Cao khép câu chuy n l i trong m t không gian t i, còn Kim
ở ề ờ ủ ệ ễ ả ộ ớ ế Lân k t thúc kho ng sáng c a m t ngày m i. Tính v th i gian, hai chuy n di n ra
ư ằ ể ả ầ ờ ọ ờ trong hai kho ng th i gian g n nh b ng nhau. Tuy nhiên chính cách ch n th i đi m đ ể
ủ ề ủ ể ệ ế ệ ẩ ầ ở m và k t truy n cũng góp ph n th hi n ch đ c a tác ph m.
ế ợ ồ ộ ườ ươ ươ Th là đã có hai đôi "nên v nên ch ng". M t ng i vì th ng cha, th ấ ng em mà l y
ồ ộ ườ ươ ế ề ắ ắ ch ng. M t ng i vì th ng thân, vì mi ng ăn mà cũng li u nh m m t sàng ngang. C ả
ướ ề ọ ự ệ ể ạ ự ố ể hai đám c i đ u là đ ch y đói, đ duy trì s s ng. Ch n s ki n này, Nam Cao và Kim
ự ề ộ ố ủ ữ ề ả ấ ố ườ Lân đã ph n ánh r t chân th c v cái đói, v cu c s ng kh n khó c a nh ng ng i dân.
ế ỉ ở ễ ậ ạ ấ ẽ ố ế Tuy nhiên n u ch xét ậ khía c nh y thì th t kh p khi ng. Có l ấ cái c t y u chung nh t
ắ ủ ả ẩ ố ả ạ ủ c a hai tác ph m là cái g c nhân đ o cao c và sâu s c c a các tác gi ầ ộ ờ ủ . Cu c đ i c a D n
ư ư ẵ ị ạ ấ ượ ườ ọ ộ coi nh đã đ nh s n nh ng còn l i trong n t ủ ng c a ng ả i đ c không ph i là m t đám
ướ ồ ặ ầ ủ Ấ ượ ả ủ ấ ẫ ế ậ ấ ộ c i bu n l ng, s u t i. n t ng in đ m nh t v n là t m lòng hi u th o c a m t cô bé
ị ườ ế ấ ẫ ồ thông minh, ch u khó. Ng i con gái không tên kia d u có vì mi ng ăn mà l y ch ng thì ta
ị ở ạ ự ả ơ cũng không trách th . B i còn l i trong ta không ph i là s u ám, xác x , heo hút, điêu tàn
ầ ấ ụ ư ọ ươ ẫ ặ ệ ủ c a xóm ng c mà là không khí đ m m, đùm b c, yêu th ng l n nhau. Đ c bi t là
ọ ỗ ườ ộ ơ ố khát v ng s ng mãnh li ệ ươ t v n lên trong m i ng ữ i dân lao đ ng n i đây. Dù có nh ng
ươ ồ ệ ễ ạ ạ nét t ng đ ng và khác bi ễ t, dù là cách di n đ t này hay di n đ t kia thì Nam Cao và Kim
ẫ ấ ừ ộ ể ế ạ ẳ ả ợ Lân v n xu t phát t ọ m t đi m chung: nhân đ o. Ch ng ph i th sao? Ca ng i, trân tr ng
ấ ố ẹ ở ữ ườ ự ệ ạ ả ẩ nh ng ph m ch t t t đ p con ng ắ i cũng là nhân đ o. Ph n ánh hi n th c cũng b t
ồ ừ ơ ướ ạ ọ ủ ẹ ườ ngu n t nhân đ o. Nói lên khát v ng, m c cao đ p c a con ng ế i là gì n u không
ả ừ ế ạ ừ ấ ộ ố ph i t lòng nhân đ o? Chính vì th , nhìn t góc đ này ta th y nó gi ng nhau, nhìn t ừ
ạ ấ ừ ữ ộ góc đ kia ta l i th y hoàn toàn khác. Cái chung là t nh ng cái riêng. Riêng và chung,
ồ ệ ề ậ ộ ươ t ng đ ng và khác bi t nhi u khi là m t. Cho nên, không đúng và cũng th t khó khăn
ẳ ủ ự ơ ẩ ầ ớ ị ả ẩ ế n u có ai đó đ nh tìm s h n h n c a tác ph m này v i tác ph m kia. Chúng ta c n ph i
ậ ằ ặ ắ ấ ộ ứ ể ề ọ ệ công nh n r ng đó là hai b c tranh r t đ c đáo, đ c s c và tiêu bi u cho n n văn h c hi n
ự ấ ờ th c lúc b y gi .
ọ ướ ớ ế ủ ủ ặ ợ ợ ộ ộ Đ c "M t đám c i" c a Nam Cao và "V nh t" c a Kim Lân tôi ch t nh đ n m t câu
ỗ ấ ố ươ ủ ẩ ế ớ ố ườ nói c a L T n trong tác ph m C h ng: "Trên th gi i này v n làm gì có đ ng mòn.
ườ ườ ư ế ả Ng i ta đi mãi thì thành đ ng thôi...". Qu đúng nh th . Nam Cao và Kim Lân cũng
ộ ườ ườ ượ ằ ố ề đ u đi trên m t con đ ng mà thôi con đ ng đ ệ ệ c xây nên b ng m i quan h hi n
ự ủ ề ạ ỗ ọ ỉ th c và nhân đ o. Ch có đi u m i nhà văn có cách đi riêng c a mình và h đã b ướ c
ướ ữ nh ng b c chân không trùng nhau.
