ơ ồ ạ ủ ị ệ ự ủ ề Đ  bài: Phân tích giá tr  hi n th c và nhân đ o c a V  ch ng A Ph  ­ Tô Hoài

Bài làm

ủ ượ ệ ồ ợ ừ ậ ắ ủ ệ Truy n V  ch ng A Ph  đ c rút t t p Truy n Tây B c c a nhà văn Tô Hoài sáng tác

ừ ệ ậ ượ ả ả ưở ệ năm 1953. T p truy n này đã t ng đ c gi ấ i nh t gi i th ng văn ngh  1954 ­ 1955. V ợ

ấ ắ ủ ự ủ ủ ạ ộ ồ ch ng A Ph  là m t thành công xu t s c c a Tô Hoài sau cách m ng, là thành t u c a văn

ề ề ế ể ề ẩ ố ồ ờ ệ   ọ h c kháng chi n ch ng Pháp đ ng th i là tác ph m tiêu bi u v  đ  tài mi n núi. Truy n

ẽ ẫ ế ấ ắ ự ấ ẫ ượ ề ặ có k t c u ch t ch , d n d t t nhiên h p d n. Có đ ệ   ờ c đi u đó là nh  cái nhìn hi n

ự ắ ả ạ ủ ủ th c s c s o và ch  nghĩa nhân đ o c a nhà văn.

ệ ả ồ ợ ượ ự ộ ủ ủ Truy n V  ch ng A Ph  c a Tô Hoài đã ph n ánh đ c m t cách khá chân th c và sinh

ờ ố ứ ề ắ ộ ướ ả ộ ủ ộ đ ng b c tranh đ i s ng xã h i c a dân t c mi n núi Tây B c tr c ngày gi i phóng

ề ề ủ ệ ộ ề   Đi n Biên. Đó là m t thành công có ý nghĩa khai phá c a nhà văn Tô Hoài v  đ  tài mi n

ọ ệ ệ ạ núi trong văn h c Vi t Nam hi n đ i.

ướ ủ ườ ọ ấ ượ ế ặ D i ngòi bút c a nhà văn ng i đ c th y đ ờ   c trong vùng gi c Pháp chi m đóng th i

ế ộ ế ở ể ạ ổ ộ ề ấ b y gi ờ ẫ ồ ạ  v n t n t i ch  đ  lang đ o Th  Ty, m t ki u phong ki n ắ    mi n núi còn kh c

ệ ế ộ ự ề ế ơ ớ ở ề ượ nghi t tàn ác h n nhi u so v i ch  đ  phong ki n th c dân mi n xuôi mà đã đ c các

ự ư ụ ệ ễ ấ ố ọ nhà văn hi n th c khác nh  Ngô T t T , Nguy n Công Hoan, Vũ Tr ng Ph ng mô t ả

ự ẩ ướ ế ộ ủ ệ ạ chân th c trong các tác ph m tr c Cách m ng tháng Tám. Hi n thân c a ch  đ  lang

ấ ổ ố ọ ợ ụ ạ đ o Th  Ty dã man  y là cha con nhà th ng lý Pá Tra. B n chúng đã l i d ng và dùng

ườ ể ế ủ ụ ữ ề ề ườ ộ c ế ng quy n cùng h  t c phong ki n mi n núi đ  bi n nh ng ng i lao đ ng thành nô

ư ộ ổ ố ệ l ự ể  không công, lao đ ng kh  sai nh  trâu ng a đ  làm giàu cho chúng. Nhà th ng lý Pá Tra

ề ớ ố ừ ợ ị ề ư ầ ắ ố ị ị ị đã b t M  v  làm con dâu tr  n ! Đã bao l n M  đ nh tr n v  v i b  nh ng vì đã b  trình

ờ ế ả ậ ặ ố ị ươ ở con ma nhà th ng lý nh n m t nên đành ph i cam ch u ch  đ n ngày mà rũ x ng đây

ợ ộ ả ở ợ ờ ờ ủ ạ ộ ị thôi. Sau này A Ph  cũng b  bu c vay n  n p ph t và ph i n  đ i đ i, không mong gì

ượ ể ủ ị ấ ố ị thoát ra đ c. Đ  c ng c  cho chính sách cai tr   y, chúng dùng t ư ưở  t ng mê tín d  đoan

ế ự ộ ộ ọ ườ ề ộ ạ t o thành m t th  l c vô hình trói bu c và hù d a ng i dân lao đ ng mi n núi, làm cho

ợ ề ẹ ị ướ ọ ợ h  s  hãi, cam ch u trong vòng kìm k p. C p v  v  trình ma đã đành, cho vay cúng trình

ố ươ ả ề ầ ầ ậ ặ ấ ườ ma. C nh Pá Tra đ t h ng kh n vái l m r m kêu con ma v  nh n m t ng ợ ạ   i vay n  t o

ượ ư ị ụ ữ ầ ơ ộ ả nên m t c nh t ng ma quái hãi hùng nh  đ a ng c tr n gian, n i giam hãm nh ng ng ườ   i

dân vô t i.ộ

ự ủ ệ ấ ộ ả ữ Ngòi bút giàu tính hi n th c c a Tô Hoài cũng đã cung c p cho đ c gi nh ng trang mô t ả

ườ ườ ơ ả ờ ẫ ồ Ị ề ả v  c nh trói ng i, đánh ng ổ i tàn nh n h n c  th i trung c . Ch ng M  không xem cô là

ườ ấ ẳ ơ ố ơ ị ị ng ử ề   ế i, ch ng năm nào cho M  đi ch i ngày T t. Khi th y M  mu n đi ch i, A S  li n

ị ạ ồ ấ ợ ợ ứ ả b ướ ạ c l i xách c  thúng đay trói đ ng M  l ộ i r i qu n tóc v  lên c t nhà làm cho v  không

ầ ượ ữ ư ắ ư ắ ợ ắ cúi, không nghiêng đ u đ c n a. Sau đó h n trói v  cũng nh  th t cái dây l ng, t t đèn,

ử ử ư ạ ộ ị khép c a, d ng d ng l nh lùng không suy nghĩ, không xúc đ ng. Sau này, khi M  bóp

ử ề ị ộ ử ệ ế ạ ặ ẫ ố thu c cho A S , m t quá thi p đi, A S  li n đ p chân vào m t M  m t cách tàn nh n, phũ

ế ượ ứ ế ế ầ ộ phàng. Mà Pá Tra đã có l n trói đ ng m t cô con dâu cho đ n ch t. Đ n l t A Ph , b ủ ị

ạ ỳ ữ ủ ư ố ị đánh khi anh dám đánh l i con quan th ng lý: A Ph  qu  gi a nhà ch u đòn, im nh  cái

ắ ậ ủ ư ả ặ ườ ườ ượ t ng đá. M t A Ph  s ng lên, môi và đuôi m t d p ch y máu. Ng i thì đánh, ng i thì

ỳ ể ể ư ể ử ớ ứ ề ố ỉ qu  k  l ố  ch i b i. C  nh  th  su t chi u, su t đêm, càng hút, càng t nh, càng đánh.

ư ở ạ ẩ ố ườ ị Ch a đâu m ng s ng và ph m giá con ng ẹ ư ế i b  coi nh  nh  th !

ợ ồ ố ử ệ ở ủ ộ ủ Qua V  ch ng A Ph , Tô Hoài cũng đã t ọ    cáo m t cách x  ki n vô lý quái g  c a b n

ứ ố ộ ổ ế ủ ể ộ ặ ặ ườ th ng lí và hình th c bóc l t ph  bi n c a chúng là cho vay n ng lãi đ  c t ch t ng i lao

ậ ệ ộ ử ệ ụ ủ ứ ế ộ ọ ố ộ đ ng vào s  ph n nô l ấ   , ph  thu c vào b n ch . Ch ng ki n cu c x  ki n, chúng ta th y

ườ ệ ế ơ ồ ờ ng i phát đ n ki n và đ ng th i cũng là quan tòa. Và khi k t thúc phiên tòa, thì quan tòa

ề ặ ắ ạ ồ ộ ổ ườ ệ ờ xì m t trăm đ ng b c hoa xoè ti n phí t n trên m t tráp b t ng i thua ki n s  tay lên

ữ ề ả ậ ặ ồ đ ng ti n nh n m t thay cho ch  ký vào b n án chung thân.

ỉ ạ ầ ộ ủ ợ ồ ủ ề ọ V  ch ng A Ph  không ch  v ch tr n t ơ   ế i ác c a b n phong ki n mi n núi mà còn ph i

ộ ủ ự ế ắ ọ ọ bày t i ác c a b n th c dân Pháp lâu nay đang chi m đóng Tây B c. B n chúng đã tìm

ữ ử ả ố ướ ướ ử ắ ả ế đ n nh ng b n làng xa xôi đ t phá nhà c a, c p nhà, c p c a và b t nhân dân ph i đi

ụ ị ph c d ch cho chúng.

ự ề ộ ố ợ ồ ứ ủ ươ ủ V  ch ng A Ph  còn là b c tranh chân th c v  cu c s ng đau th ả ng bi th m c a ng ườ   i

ướ ự ề ế ế ầ ộ ố ườ ứ ủ lao đ ng mi n núi. D i hai t ng áp b c c a phong ki n và đ  qu c th c dân, ng i lao

ự ả ị ế ờ ủ ủ ướ ỗ ổ ộ ị ộ đ ng ph i ch u đ ng bi t bao n i kh  đau. Cu c đ i c a M  và A Ph  tr ỏ ố   c khi b  tr n

ề ỏ ồ ượ ư kh i H ng Ngài v  Phiêng Sa trong lòng bàn tay cha con Pá Tra là t ỗ   ng tr ng cho n i

ị ố ẹ ộ ổ ế ấ ố ẹ ẩ kh  đó. M  v n là m t cô gái đ p mang trong mình bi t bao nhiêu ph m ch t t t đ p. Th ế

ể ừ ướ ề ừ ợ ự ấ ệ mà k  t khi b c chân v  làm con dâu tr n , th c ch t là nô l không công cho nhà

ố ướ ắ ầ ứ ườ ủ ụ ề ề ế ề ầ th ng lý, d i m t t ng áp b c c ng quy n, th n quy n và h  t c phong ki n mi n núi,

ả ố ộ ỗ ị ươ ụ ị ỉ ị M  ph i s ng m t chu i ngày đau th ng tăm t ố ủ i t i nh c. M  không ch  b  hành h  v ạ ề

ọ ề ể ầ ị th  xác mà còn b  đày đ a v  tinh th n...

ổ ủ ự ự ướ ộ ẻ ủ ế ấ ổ ị ị S  đau kh  t i c c đã c p m t tu i thanh xuân c a M , bi n cô thành m t k  cam ch u.

ẻ ẹ ủ ờ ờ ầ ư ế Cô gái Mèo tr  đ p, tài hoa, giàu lòng yêu đ i th a nào gi g n nh  đã ch t, chí còn là

ườ ồ ạ ắ ố ị ng ẽ i đàn bà thân xác héo khô, tâm h n l nh l o tr ng v ng, M  ngày càng không nói.

ị ấ ế ả ệ ạ ờ ươ ộ M  m t h t c m giác th i gian, không dĩ vãng, không hi n t i, không t ờ   ng lai. Cu c đ i

ỏ ạ ị ỉ ử ổ ằ ờ ờ ắ M  ch  còn thu nh  l i qua cái ô c a s  b ng bàn tay m  m  trăng tr ng không bi ế ươ   ng t s

ư ắ ệ ế ứ ố ư ử ị ầ hay n ng. M  g n nh  tê li ữ   t h t s c s ng lùi lũi nh  con rùa trong xó c a. Băng nh ng

ế ấ ứ ự ừ ệ ộ chi ti ề   t  y, Tô Hoài đã làm cho b c tranh hi n th c càng thêm sinh đ ng, v a có chi u

ừ ề ộ r ng, v a có chi u sâu.

ệ ủ ị ắ ự ủ ấ ậ ở ừ ợ ỉ S  xu t hi n c a nhân v t chính A Ph  cũng b  b t làm con n  đã làm hoàn ch nh tr

ị ố ứ ự ủ ủ ẩ ộ ệ thêm b c tranh hi n th c và giá tr  t cáo c a tác ph m. A Ph  là m t chàng trai kho ẻ

ợ ầ ạ ố ố ạ m nh, gan góc yêu chính nghĩa, v n không n  n n gì nhà th ng lý Pá Tra, l ộ   i lao đ ng

ỏ ố ự ư ữ ừ ắ ậ ờ gi i, s ng phóng khoáng t ố    do nh  con chim tr i gi a núi r ng Tây B c. V y mà cu i

ứ ủ ả ơ ế ấ ỏ ọ cùng cũng không thoát kh i ách áp b c c a b n chúa đ t phong ki n, ph i r i vào thân

ẻ ậ ệ ố ờ ố ỉ ạ ph n k  nô l su t đ i trong nhà th ng lý Pá Tra. Ch  vì dám đánh l i con quan là A S ử

ủ ị ắ ề ứ ở ạ ợ ệ ơ ế trong vi c phá đám ch i ngày T t mà A Ph  b  b t v  làm đ a g t n , làm con trâu, con

ư ị ự ữ ố ố ở ủ ị ế ng a cho nhà th ng lý. Cũng nh  M , nh ng ngày s ng nhà Pá Tra, A Ph  ch u bi t bao

ả ể ủ ầ ụ ư ầ ọ ệ ế ứ ả ẫ ự s  đày đ a nh c hình c  th  xác l n tinh th n. A Ph  g n nh  tê li t h t s c ph n kháng.

ư ượ ừ ồ ả ấ ự ể ữ ể ị ả Anh đã t ng ph i ng i im nh  t ng đá đ  ch u đòn và ph i b t l c đ  cho nh ng dòng

ướ ế ườ ữ ứ ầ ắ ả ị n c m t ch y trong nh ng đêm b  trói đ ng trong góc nhà, th n ch t d ư ng nh  đã v ẽ

ữ ạ ệ ọ ổ ủ nh ng nét đen ngòm trên hai hõm má xám đen l ủ i vì tuy t v ng và đau kh  c a A Ph .

ị ơ ả ủ ẩ ạ ọ ị ượ ạ Giá tr  nhân đ o là giá tr  c  b n c a tác ph m văn h c chân chính. Nó đ ở   c t o nên b i

ắ ố ớ ỗ ủ ề ả ườ ự ữ ọ ni m c m thông sâu s c đ i v i n i đau c a con ng i, s  nâng niu, trân tr ng nh ng nét

ồ ườ ả ươ ậ ủ ọ ủ ẹ đ p trong tâm h n con ng i và lòng tin vào kh  năng v n d y c a h . Ch  nghĩa nhân

ớ ỉ ươ ổ ủ ả ồ ớ ỗ ườ ạ đ o m i không ch  yêu th ữ ng, đ ng c m v i nh ng n i kh  c a con ng i mà còn

ướ ớ ả ườ ứ ề ỏ ọ ổ h ng t ằ i, nh m gi i phóng cho con ng ạ   i kh i m i xi ng xích áp b c kh  đau và t o

ọ ở ữ ề ệ ữ ủ đi u ki n cho h  tr  thành nh ng con ng ườ ự i t do, nh ng con ng ườ ự i t ấ   ế  ch  chi n đ u

ạ ế ự ạ ộ ố ự ể ể ạ ọ ố ch ng l i m i th  l c b o tàn đ  xây d ng cu c s ng h nh phúc cho mình. Hi u giá tr ị

ợ ồ ư ậ ẩ ạ ấ ể nhân đ o nh  v y, ta th y trong tác ph m V  ch ng A Ph  t ủ ư ưở  t ệ   ạ ng nhân đ o bi u hi n

ướ ế ở ề ố ớ ố ề ố ấ ạ ị ấ ậ ả ắ tr c h t ủ    ni m c m thông sâu s c đ i v i s  ph n b t h nh b  m t quy n s ng c a

ườ ề ể ộ ị ng ủ i lao đ ng mi n núi mà tiêu bi u là M  và A Ph .

ế ự ự ế ể ẩ ắ ố Tác ph m đã lên án gay g t th  l c th c dân phong ki n mà đi n hình là cha con th ng lý

ợ ụ ườ ể ế ủ ụ ề ề ế ề ầ Pá Tra, đã l i d ng c ng quy n, th n quy n, h  t c phong ki n mi n núi đ  bi n ng ườ   i

ộ ệ ố ử ớ ọ ạ ư ố ử ớ ẫ lao đ ng thành nô l không công và đ i x  v i h  l nh lùng, tàn nh n nh  đ i x  v i con

ể ệ ở ệ ủ ầ ạ ấ ầ ậ v t. Ngòi bút c a Tô Hoài th m nhu n tinh th n nhân đ o th  hi n vi c đã khám phá ra

ấ ố ẹ ủ ữ ẩ ườ ự ề ặ ộ ọ nh ng nét ph m ch t t t đ p c a ng ố ớ   i lao đ ng và đ t ni m tin, s  trân tr ng đ i v i

ữ ố ọ ố ẹ ủ ữ ườ ị ọ nh ng khát v ng s ng t t đ p c a nh ng con ng ổ i b  đ a đày đau kh . Đó cũng là s  k ự ế

ể ở ứ ế ề ẩ ố ộ ơ ạ ủ ti p truy n th ng nhân đ o c a dân t c và phát tri n m c cao h n. Tác ph m cũng ch ỉ

ườ ả ự ự ủ ườ ộ ế ự ư ra con đ ng gi i phóng th c s  c a ng i lao đ ng t ừ ự  t phát đ n t giác, t tăm t ố   i

ươ ươ ướ ủ ự ướ ự ạ ủ ả đau th ng v n lên d i ánh sáng c a t do d i s  lãnh đ o c a Đ ng. Đó cũng là s ự

ủ ủ ủ ẳ ạ ạ ớ ớ ờ ế   ỏ t a sáng c a ch  nghĩa nhân đ o m i khác h n v i ch  nghĩa nhân đ o th i phong ki n

ề ố ộ ố ơ ư ủ ủ ề ẩ mà m t s  nhà văn nhà th  x a kia trong tác ph m c a mình đ  cao quy n s ng c a con

ườ ọ ự ủ ườ ư ư ườ ng i, khát v ng t do c a con ng i nh ng ch a tìm ra con đ ọ ng đi cho h .

ủ ợ ồ ườ ọ ấ ượ ề ộ ộ V  ch ng A Ph  đã cho ng i đ c th y đ ộ   ự c m t cách chân th c, sinh đ ng v  cu c

ố ả ữ ế ố s ng và con ng ườ ở i ổ  vùng cao T  qu c. Tác gi ề   ế ự  đã lên án nh ng th  l c phong ki n mi n

ế ự ự ượ ắ ớ ố ậ ủ ả ườ núi, th  l c th c dân xâm l c, thông c m sâu s c v i s  ph n c a ng ề   i nông dân mi n

ấ ố ẹ ữ ủ ẩ ẳ ẩ ồ ờ ọ ố ị núi đ ng th i kh ng đ nh nh ng ph m ch t t ớ   t đ p c a h . Và tác ph m s ng mãi v i

ự ắ ả ả ủ ệ ấ ạ ờ ờ th i gian là nh  có ngòi bút hi n th c s c s o và t m lòng nhân đ o cao c  c a nhà văn

ế ề ồ ạ ắ ớ ỷ khi vi t v  đ ng bào Tây B c giàu tình nghĩa, thu  chung v i cách m ng.