ề ả ặ ươ Đ bài: Phân tích hình nh dòng sông H ng trong bút kí “Ai đã đ t tên cho dòng
ọ ườ ủ ủ sông” c a Hoàng Ph Ng c T ng
Bài làm
ư ế ượ ư ử ữ ễ ầ N u nh dòng sông Đà đ c Nguy n Tuân l u vào s sách trong nh ng trang văn đ y tài
ấ ữ ừ ậ ơ ộ ươ ư hoa v a hùng tráng nh ng cũng đ m ch t tr ủ tình thì dòng sông H ng th m ng c a
ế ạ ả ấ ấ ủ ữ ậ ấ m nh đ t Hu l i ghi d u n c a mình trong nh ng trang văn xuôi cũng th t uyên bác và
ủ ủ ọ ườ ồ ủ ả ỗ ố hào hoa c a Hoàng Ph Ng c T ng. Không còn là n i bu n c a c nh “Gió theo l i gió,
ườ ướ ử ắ ạ ồ ơ mây đ ng mây/ Dòng n ư c bu n thiu hoa b p lay” nh trong th Hàn M c T , dòng
ươ ươ ế ậ ộ ặ sông H ng trong “Ai đ t tên cho dòng sông” đã v ắ n mình d y đ ’ mang m t màu s c,
hình hài m i.ớ
ư ạ ủ ễ ố ế ề ả Cũng gi ng nh m ch văn c a Nguy n Tuân khi vi t v sông Đà: miêu t con sông theo
ả ủ ư ủ ị ườ ứ ế ủ ớ dòng ch y c a nó, nh ng v i cá tính d u đàng c a con ng ế i x Hu , bài vi t c a Hoàng
ủ ọ ườ ươ ề ạ ợ ườ ọ ộ ả Ph Ng c T ng v dòng H ng Giang l i g i cho ng ả i đ c m t c m giác khác: C m
ẹ ứ ủ ộ ị ỏ ồ ừ ừ ồ giác c a m t cái gì đó d u nh , c len l i miên man r i t t thâm vào h n ng ườ ừ ừ i, t t
ỗ ậ ố ớ ắ ầ ộ ộ làm tr i d y m t cáchtr m tĩnh cái tình yêu mê man, say đ m đ i v i m t dòng sông
ớ ẻ ẹ ứ ở ế ạ mang nét văn hoá x s con sông đã đi vào thi ca v i v đ p quy n rũ kì l :
ế ượ ư ầ “C u cong nh chi c l c ngà
Sông dài mái tóc cung nga buông h ”ờ
ươ ượ ả ộ ế ứ ỉ ự ộ ỉ Sông H ng đ c miêu t ữ m t cách chân th c, sinh đ ng và h t s c t m trong nh ng
ả ươ ủ ữ ắ ằ tình c m yêu th ng chân thành, đ m th m c a nhà văn. Đó cũng là nh ng quãng sông
ướ ộ ả ề ế ề ổ ườ ủ ừ “Tr c khi v đ n vùng châu th êm đ m, nó đã là m t b n tr ầ ng ca c a r ng già, r m
ạ ệ ư ơ ố ữ ề ộ ộ ữ r gi a bóng cây đ i ngàn, mãnh li t qua nh ng gh nh thác, cu n xoáy nh c n l c vào
ự ữ ẩ ượ ả ỉ ỉ ở ữ ề ạ nh ng đáy v c bí n”. Dòng sông không đ c miêu t t m nh ng đo n gh nh thác
ữ ộ ủ ỉ ượ ư ủ ể ễ ở hùng vĩ hi m tr nh cách c a Nguy n Tuân. Cái d d i c a nó ch đ ắ ọ c cô đ ng ng n
ậ ố ữ ả ộ ộ ườ ơ ọ g n trong m t hình nh so sánh th t s ng đ ng: “Gi a lòng Tr ươ ng S n, con sông H ng
ư ộ ử ừ ạ ộ ờ ố đã s ng n a cu c đ i nh m t cô gái Digan phóng khoáng và man d i'. R ng già đã hun
ộ ả ồ ự ạ ộ ẻ đúc cho nó m t b n lĩnh gan d , m t tâm h n t do và trong sáng. Sông Đà là k thù thách
ứ ườ ấ ứ ộ ư ố ợ ườ ơ ề th c con ng i, su t năm nh “gùn ghè” đòi n suýt b t c m t ng i b i thuy n nào
ươ ượ ả ẻ ẹ ủ ộ qua đó còn sông H ng đ c miêu t trong hình hài c a m t cô gái Digan, v đ p hoang
ự ầ ượ ả ư ộ ế ể ạ d i, đ y cá tính. S chuy n mình trong dòng sông đ c miêu t ộ nh m t “cu c ki m tìm
ể ớ ơ ặ ố ươ ươ ủ ể ứ có ý th c đ đi t i n i g p thành ph t ng lai c a nó”. Sông H ng chuy n dòng liên
ơ ở ữ ữ ạ ố ườ ề ụ ể ẹ t c đ đ p h n nh ng đo n khúc quanh “u n mình theo nh ng đ ậ ng cong th t m m”.
ư ộ ể ồ ế ẽ ự ử ư ạ ạ Dòng sông nh m t sinh th có h n, bi t hoang d i, m nh m , r c l a, nh ng cũng bi ế t
ể ế ủ ố ẽ ẻ ẹ ấ ượ ẻ ẹ hành trình đ ki m tìm v đ p v n có c a mình. Và có l , v đ p y đâ đ ấ c tìm th y
ộ ắ ẹ ế ơ ộ ề ế ươ ả ấ ị khi nó v đ n m nh đ t Hu th m ng: “sông H ng nhanh chóng mang m t s c đ p d u
ườ ứ ở ủ ữ ẹ ằ ộ ệ ở dàng trí tu , tr thành ng i m phù sa c a m t vùng văn hoá x s ”. N m gi a Hu th ế ơ
ộ ộ ườ ầ ứ ườ ớ ả ư ố m ng, dòng sông là m t con ng i đ y ý th c, d ng nh c kìm hãm b t b n tính phóng
ủ ộ ở ế ị ữ ế ộ khoáng c a m t cô gái Digan trong mình tr thành m t cô thi u n Hu d u dàng. Nó
ứ ư ế ấ ườ ế ậ ứ cũng ch t ch a tình yêu dành cho Hu cũng nh ng ề i dân x Hu v y. Và cái êm đ m,
ờ ươ ậ ậ ố ữ l ng l ư ộ trôi th t ch m trong lòng thành ph nh m t món quà mà sông H ng giành riêng
ể ả ế ệ ế ậ ấ ả ượ cho Hu . “Đ y là đi u slow tình c m giành riêng cho Hu , có th c m nh n đ ằ c b ng
ộ ằ ữ ề ồ ị th giác qua trăm nghìn ánh hoa đăng b ng b nh vào nh ng đêm h i r m tháng B y t ả ừ
ế ỗ ố ở ừ ư ệ ề ậ ố ẹ đi n Hòn Chén trôi v , qua Hu b ng ng p ng ng nh mu n đi mu n , chao nh trên
ặ ướ ư ấ ươ ộ ỗ ẻ ữ ủ ủ m t n ữ c nh nh ng v n v ng c a m t n i lòng.”... v tr tình c a dòng sông không
ề ệ ậ ả ắ ườ ư ủ thiên v vi c t p trung ngòi bút miêu t màu s c, đ ễ ng nét, nh sông Đà c a Nguy n
ở ờ ố ồ ủ ẻ ẹ ẫ ằ ị Tuân mà chú ý ữ đ i s ng tâm h n c a nó. V đ p tr tình, d u dàng v n toát lên đ ng sau
ấ ơ ố ớ ẻ ủ ữ ữ ứ ả dáng v c a nh ng khúc quanh, nh ng cái “ôm tình t ” đ i v i m nh đ t n i nó đi qua
ư ấ ượ ậ ấ ở ệ ế ề nh ng nhi u nh t và đ c t p trung nh t là ộ vi c nó bi n thành m t dòng sông văn hoá.
ữ ả ấ ợ ớ Văn hoá trong cách khuôn mình cho phù h p v i nh ng m nh đ t mà mình đi qua, văn hoá
ơ ộ ế ầ ươ ả ả ấ ớ ợ ộ cho phù h p v i m nh đ t Hu đ y m m ng. Sông H ng không ph i là m t dòng sông
ự ự ở ậ ở ộ ườ ấ ớ ồ ữ n a mà đã tr thành m t linh h n sông th c s . Và b i v y, ng i ta m i nhìn th y cái
ế ủ ỏ ấ ế ưở ớ ỗ ề ư l u luy n c a dòng sông khi ra kh i đ t Hu mà liên t ng t ề ủ i n i ni m c a Thuý Ki u:
ấ ạ ớị ự ộ ấ ố ể “Có m t cái gì r t l v t nhiên và r t gi ng con ng ườ ở i đây. Và đ nhân cách hoá nó
ỗ ấ ọ ươ ả ộ ẳ ơ ủ ố lên, tôi g i đây là n i v n v ng, c m t chút l ng l kín đáo c a tình yêu. Và gi ng nh ư
ề ự ở ở ạ ẽ nàng Ki u trong đêm t tình, ươ ngã r này, sông H ng đã chí tình tr l ọ i tìm Kim Tr ng
ộ ờ ề ướ ề ể ả ướ ề ể ủ c a nó, đ nói m t l i th tr c khi v bi n c : “Còn non, còn n c, còn dài, còn v , còn
ấ ư ề ấ ươ ự ấ ọ ớ ờ ọ nh .”.. L i th y vang v ng kh p l u v c sông H ng thành gi ng hò dân gian; y là
ườ ư ơ ớ ươ ứ ở ấ t m lòng ng i dân n i Châu Hoá x a mãi mãi chung tình v i quê h ng x s ”. Đây ch ỉ
ầ ấ ượ ố ấ ề ộ ủ ủ ữ là m t trong s r t nhi u nh ng câu văn so sánh đ y n t ọ ng c a Hoàng Ph Ng c
ườ ấ ả ộ ụ ớ ẻ ẹ ủ ươ ề ể T ng v dòng sông H ng. T t c chúng h i t ộ v i nhau đ làm nên v đ p c a m t
ủ ị ủ ị ử ả ờ dòng sông văn hoá, ch y tràn theo th i gian c a l ch s và không gian c a đ a lí.
ả ươ ủ ừ ừ Miêu t con sông H ng trong hành trình c a nó t ồ ừ ữ r ng già, qua nh ng dãy đ i s ng
ư ế ả ặ ố ư ữ s ng nh thành quách, đ n vùng Kim Long, ch y vào trong thành ph và cái g p nhau l u
ế ầ ố ở ị ấ ố luy n l n cu i đi thành ph ủ ư ổ góc th tr n. Bao Vinh x a c là hành trình con sông c a
ự ạ ấ ẩ ấ ắ ậ ộ ơ ượ ắ th c t i mang m t màu s c đ m ch t th . Ph m ch t dòng sông đã đ c kh c ho gi ạ ờ
ạ ế ụ ượ ử ơ ế ậ ớ ị ị đây l i ti p t c đ c tô đ m khi nhà văn đ n v i nó trong l ch s th ca. Trong l ch s ử
ươ ừ ủ ề ề ấ ả ộ ơ th ca, sông H ng là m t dòng giàu truy n thông t ng ghi d u hình nh c a nhi u văn
ử ư ở ủ ề ề ẩ ồ nhân tài t ươ cũng nh tr thành ngu n đ tài c a nhi u tác ph m thi ca. Nhìn sông H ng
ở ộ ả ẻ ẹ ủ ợ ơ góc đ này, tác gi ữ đã ng i ca v đ p nên th , nét h u tình duyên dáng c a dòng sông
ư ứ ấ ờ ủ ườ ế ữ ấ ử ẫ cũng nh s c h p d n muôn đ i c a ng i thi u n b t t này.
ươ ữ ề ấ ẩ ướ ộ ị ị Đã có r t nhi u nh ng tác ph m nhìn sông H ng d ử i cái nhìn l ch s dân t c, l ch s ử
ủ ọ ườ ộ hình thành dòng sông. Riêng Hoàng Ph Ng c T ng đã có cái nhìn đ c đáo mang tính
ả ướ ệ ộ ị ử ề ị ị phát hi n khi nhìn dòng sông c d ử ơ i góc đ l ch s và l ch s th ca. Theo chi u dài l ch
ế ỉ ữ ạ ộ ướ ữ ằ ờ ử s dân t c qua nh ng th k trung đ i; b ế ạ c vào th i kì cách m ng b ng nh ng chi n
ể ế ự ế ơ ố công rung chuy n... Tình yêu m n và t ươ ả hào đã khi n nhà th ph i th t lên: “Sông H ng
ủ ử ủ ậ ờ ế ữ là v y, là dòng sông c a th i gian ngân vang, c a s thi vi ế ỏ t gi a màu c lá xanh bi c.
ờ ọ ế ự ế ể ồ ờ ộ Khi nghe l i g i, nó bi t cách t ở ề ộ ế hi n đ i mình làm m t chi n công, đ r i nó tr v cu c
ườ ộ ườ ấ ướ ủ ị ề ố s ng bình th ng, làm m t ng i con gái d u dàng c a đ t n c”. Ni m kiêu hãnh v ề
ươ ủ ề ế ấ ỉ ệ dòng sông còn ngân lên r t nhi u khi nói đ n dòng sông H ng c a thi ca. Ch riêng vi c
ự ộ ệ ế ủ ứ ệ ề tác gi ả ườ th ng liên h đ n “Truy n Ki u” cũng đã đ minh ch ng cho s đ c đáo mang
ạ ổ ể ư ậ ộ ề ệ ấ ế ả ượ tính phát hi n y. “Qu đúng nh v y, toàn b n n âm nh c c đi n Hu đã đ c sinh
ặ ướ ủ ế ầ ớ ộ ừ thành trên m t n c c a dòng sông này... v i m t phi n trăng s u. Và t ả ữ đó, nh ng b n
ố ờ ứ ề ế ộ ườ ệ ơ đàn đã đi su t đ i Ki u. Tôi đã ch ng ki n m t ng ế ử i ngh nhân già, ch i đàn h t n a
ế ỉ ổ ố ộ ư ế ạ ồ ọ th k , vào m t bu i t ề i ng i nghe con gái mình đ c Ki u: “Trong nh ti ng h c bay qua /
ư ế ử ụ ế ấ ố ớ ờ ườ ệ ậ ổ Đ c nh ti ng su i m i sa n a v i”. Đ n câu y, ng ợ i ngh nhân ch t nh m d y v ỗ
ứ ạ ả ễ ố ơ ỉ đùi, ch vào trang sách Nguy n Du mà th t lên: “Đó chính là T đ i c nh”. Nhà th đã
ư ầ ờ ấ ẳ ị ờ ự ặ ạ ạ không ng n ng i mà đ a ra l i kh ng đ nh: “dòng sông y không bao gi l p l t i mình
ơ ề ứ ủ ệ ề ả ỗ ộ ừ trong c m h ng c a các ngh sĩ. M i nhà th đ u có m t khám phá riêng v nó: t xanh
ườ ự ấ ắ ỗ ế bi c th ờ ng ngày, nó b ng thay màu th c b t ng : “Dòng sông tr ng / Lá cây xanh” trong
ế ủ ừ ướ ơ ợ cái nhìn tinh t ả c a T n Đà, t tha th t m màng nó ch t nhiên hùng tráng lên “nh ư
ự ủ ế ờ ừ ỗ ạ ổ ớ ki m d ng tr i xanh” trong khí phách c a Cao Bá Quát; t n i quan hoài v n c v i bóng
ứ ề ệ ạ ả ả ồ ơ ở ộ ụ chi u b ng l ng trong h n th Bà Huy n Thanh Quan, nó đ t kh i thành s c m nh ph c
ơ ố ữ ơ ượ ỏ ủ ủ ồ ơ ộ sinh c a tâm h n, trong th T H u.”.., Và nhà th m n câu h i c a m t nhà th ng ườ i
ộ ườ ỗ Hà N i mà gieo vào lòng ng ắ ặ i n i bâng khuâng: “Ai đã đ t tên cho dòng sông?”. Ch c
ắ ằ ỏ ắ ử ả ị ườ ỏ ế ở ướ ộ ch n r ng đó không ph i là m t câu h i b t vào l ch s . Ng i h i th b i tr ữ c cái l ng
ơ ộ ư ủ ề ả ờ ị ờ l ọ , hi n d u c a dòng sông ch y qua nghìn đ i nay nghe cũng th m ng nh tên g i
ươ ủ ườ ẹ ấ ị H ng Giang c a nó ng i ta th y lòng mình d u nh ...
ươ ộ ộ “Quê h ờ ng, ai cũng có m t dòng sông bên nhà. Riêng tôi, tôi cũng có m t dòng sông đ i
ấ ứ ỗ ườ ấ ệ ề tôi.”...Câu hát y c mãi vang lên trong lòng m i ng i dân đ t Vi ữ ả t v hình nh nh ng
ươ ả ồ ờ ươ dòng sông Đà, dòng sông H ng, dòng H ng Giang... ngàn đ i ch y mãi. Dòng H ng
ủ ị ả ặ ộ ỉ Giang trong “Ai đ t tên cho dòng sông” đâu ch là m t dòng sông c a đ a lí. Nó ch y dài
ử ở ẻ ẹ ủ ị ề ộ ồ theo chi u c a l ch s , tr thành m t dòng sông văn hoà mang v đ p và tâm h n con
ườ ứ ế ả ả ấ ồ ng ỗ ữ i x Hu . Dòng sông y đã ch y trên nh ng trang văn, ch y mãi trong tâm h n m i
ườ ệ con ng i Vi t Nam...
