ề ị ế ữ ễ ậ Đ bài: Anh (ch ) hãy phân tích nét phong cách tri ủ t lu n tr tình c a Nguy n Khoa
ề ươ ấ ướ ườ ặ ườ ọ Đi m trong ch ng Đ t n c (trích tr ng ca M t đ ng khát v ng)
Bài làm
ư ắ ễ ượ ế ẹ ớ ẽ ố ơ N u nh b t r đ c vào trí nh trong hình thái toàn v n là l ủ s ng còn c a th , thì các
ườ ề ả ặ ộ ớ ớ ả b n tr ng ca qu đã g p nhi u khó khăn. Dân mình trong m t quy mô l n mà đi t i toàn
ộ ườ ậ ạ ọ ườ ườ bích, th t thiên nan v n nan. Đ c m t tr ng ca nào đó, th ng ng ắ i ta hay n m cái T ứ
ạ ẻ ả ồ ớ ố ứ ấ ạ ớ l n, cái C t chung, r i nh vài m ng, vài đo n l hay nh t đây đó, ch khó n p vào b ộ
ớ ấ ậ ườ ườ ố ẻ nh t t t t. Nói khác đi, tr ng ca th ằ ng s ng b ng cách xé l ệ bàn thân mình. Vi c
ầ ớ ư ươ ặ ườ ọ ng ườ ọ ườ i đ c d ng nh quên đi ph n l n các ch ủ ng khác c a "M t đ ng khát v ng"đ ể
ớ ỗ ỉ ươ ấ ướ ả ậ ộ ệ ch nh m i ch ng "Đ t n c", ph i chăng là thu c vào cái quy lu t nghi t ngã đó?
ộ ả ư ườ ộ ớ ườ ọ ượ ả ộ Nh ng m t b n tr ng ca dài r ng mà ghim vào trí nh ng c c m t ch i đ c đ ươ ng
ậ ẳ ả ế ề ộ ề ớ l n ch ng ph i đã là thành công sao! Nghĩ th t vui: cùng vi t v m t đ tài, cũng là thành
ấ ướ ủ ư ể ế ế ủ ộ công tiêu bi u cho thi ca c a hai cu c kháng chi n, nh ng, n u "Đ t n ễ c’ c a Nguy n
ượ ừ ỏ ơ ấ ướ ề ủ ễ Đình Thi đ c hình thành t hai "ti n thân" nh h n, thì "Đ t n c" c a Nguy n Khoa
ạ ỡ ừ ộ ể ớ ơ ố ỉ ướ ề Đi m l i v ra t ề m t ch nh th l n h n. Vì đi u đó, chúng đã cùng s ng b ứ c vào kí c
ườ ộ ươ ơ ờ ể ơ ễ ả ủ c a ng ẳ i yêu th ? không h n. Còn b i m t t ng ph n khác đáng k h n: Nguy n Đình
ừ ư ư ủ ở ễ Thi ch ng nh đã hoà tan suy t ả c a mình vào c m xúc Trong khi ề Nguy n Khoa Đi m
ế ạ ư ườ ệ ượ ể ế ố ố ả c m xúc mu n k t tinh l i trong suy t Ng i ta có th nói đ n hi n t ng đ t cháy trái
ệ ệ ả ả ố ả tim lên thành trí tu và đ t cháy trí tu lên thành tình c m. Ph i chăng hai tác gi ớ kia v i
ủ ứ ự ể ả ẩ ầ ư ớ hai thi ph m c a mình đã ph n nào ng v i hai suy c m đó? S chuy n hóa trong t duy
ơ ở ể ọ ữ ễ ẩ ế th ề thi ph m Nguy n Khoa Đi m có th g i là tr tình tri ậ t lu n.
ấ ướ ể ộ ủ ễ ể ấ ướ ấ ọ Ai đã đ c “Đ t n ề c" c a Nguy n Khoa Đi m đ u th y n đ c đáo tr c nh t thu c v ộ ề
ấ ệ ủ ấ ệ ch t li u c a nó: ch t li u văn hoá dân gian
ấ ệ ư ế ướ ủ ướ ở Nh ng tìm đ n ch t li u này cũng là h ng đi c a không ít cây bút. Tr c đó ữ nh ng
ấ ệ ể ấ ứ ặ ậ ạ ơ ươ m c đ m nh t khác nhau, có th th y ch t li u này có m t trong "Bài th quê h ng"
ễ ế ệ ề ề ủ ư ữ ẩ ầ ủ c a Nguy n Bính, hay "Ti ng Vi t" c a L u Quang Vũ nh ng thi ph m g n gũi v đ tài
ả ằ ở ệ ử ấ ệ ấ ự ự ễ ề ộ Cho nên, tính đ c đáo th c s ph i n m vi c x lí ch t li u y Nguy n Khoa Đi m đã
ằ ố ế ậ ậ ử x lí b ng l ả i suy c m tri ữ t lu n tr tình v y
ướ ả ươ ủ ộ ộ ộ Tr c tiên, c ch ng th đ ơ ượ ổ ứ c t ch c thành m t cu c tâm tình c a m t đôi trai gái. H ọ
ự ự ớ ữ ư ấ ữ ệ ầ ả ẹ h n hò v i nhau, tâm s , t tình. Nh ng khi riêng t nh t, c n ph i nói nh ng chuy n sâu
ọ ạ ề ấ ướ ấ ướ ầ ủ ả ở ố ấ kín nh t, h l i nói v Đ t n c. Đ t n c tr thành m i quan tâm hàng đ u c a c dân
ủ ừ ườ ỗ ứ ủ ễ ề ượ ộ t c. c a t ng con ng i, c a m i l a đôi. Qua đó Nguy n Khoa Đi m đã làm đ ề c đi u
ộ ấ ứ ế ề ệ ể ộ ị này: bi n m t v n đ chính tr thành m t câu chuy n tâm tình, chuy n hoá ý th c công
ờ ư ủ ề ử ộ ộ ố ả dân thành tình c m cá nhân, đ i t hoá m t ch đ s thi. Là cu c tâm tình, nên l ể i bi u
ỗ ờ ệ ẫ ơ ế ư ủ ệ ề hi n nghiêng v suy ng m, m i l i th k t tinh bao suy t ờ chiêm nghi m c a thi sĩ. L i
ủ ế ự ứ ấ ở ờ ườ ỗ ế tâm s l a đôi đ y luy n ái ( đây ch y u là l i ng ở i con trai b ng tr lên thiêng liêng
ệ ủ ế ệ ư ộ ọ ộ ọ ươ ơ trang tr ng, nh là m t tâm nguy n c a m t th h . Đ c theo ch ọ ng th , gi ng tâm tình
ấ ướ ắ ậ ấ ặ ớ ơ ằ sâu đ m luôn c t lên m n mà đ m th m : "Khi ta l n lên đ t n ồ c đã có r i", "Em i em
ấ ướ ấ ố ư ế ườ hãy nhìn r t xa Vào b n nghìn năm đ t n c", "Nh ng em có bi ữ t có nh ng ng i con gái
ớ ườ ố ổ ơ ấ ướ ố con trai/ Trong b n nghìn l p ng ứ i gi ng ta l a tu i", "Em i em đ t n c là máu x ươ ng
ườ ả ươ ữ ườ ể ủ c a mình". Có th nói đây là môi tr ng tr tình dành cho c ch ơ ng th , môi tr ấ ng y
ệ ả ế ị ủ ẩ ầ ắ ọ ọ ọ quy t đ nh gi ng đi u c m xúc c a toàn thi ph m: gi ng tr m l ng trang tr ng. Tuy nhiên
ấ ệ ệ ế ư ề ả ậ đây ch a ph i là đi u th t quan h đ n ch t li u văn hoá dân gian
ể ế ấ ả ắ ố ế ậ ộ ố ố Đi m m u ch t khi n tác gi mài s c l ả i suy c m tri t lu n và huy đ ng v n văn hoá dân
ế ứ ề ộ ủ ứ ề ề ấ ấ ộ ả gian h t s c b b n c a mình chính là m t c m h ng riêng v cái đ tài chung y. "Đ t
ướ ấ ướ ủ ườ ư ữ ề ỏ n c là gì? Đ t n c c a ai d ng nh đó là nh ng câu h i xoáy sâu vào trong ni m trăn
ở ủ ễ ề ượ ả ờ ả ờ ể tr c a Nguy n Khoa Đi m. Nó đòi đ c tr l ế i. Đ tìm ki m câu tr l i, thi sĩ đã dùng
ệ ố ữ ủ ữ ữ ế ẫ ả ợ ầ trí tu đ t cháy nh ng c m xúc c a mình thành nh ng ng m ng i, nh ng đúc k t, có t m
ừ ả ộ ế ơ ộ ừ ặ khái quát cao sâu, đã dùng m t suy c m v a giàu tri ạ ể t lí v a th m ng đ nhào n n tái t o
ộ ố ủ ặ ắ ừ ể ượ ạ l i toàn b v n văn hoá nhân gian c a mình đ ng l ng nghe t cao bi u t ng dân gian
ư ư ừ ế ứ ữ ữ ư ế ấ ộ ờ quá quen thu c nh ng ti ng nói h t s c b t ng , nh ng nghĩa lí nh ch a t ng nghe
ấ ủ ể ượ ế ấ ậ ọ th y. Và ti ng nói t p trung nh t c a m i bi u t ấ ng văn hoá dân gian mà thi sĩ nghe th u
ấ ướ ở ấ ướ ở ấ ướ ủ chính là: Đ t n c trong ta. Đ t n c quanh ta và Đ t n c c a nhân dân "trong anh
ấ ướ ề ầ ộ ấ ướ và em hôm nay đ u có m t ph n Đ t n ứ ầ c/ Khi hai đ a c m tay Đ t n ồ c hài hoà n ng
ắ ầ ọ ườ ấ ướ ấ ướ ủ ẹ ớ th m/ Khi chúng ta c m tay m i ng i/Đ t n c v n tròn to l n", "Đ t n c c a nhân
ấ ướ ủ ự ắ ả ủ ế ầ ạ ố dân/Đ t n c c a ca dao th n tho i"... Vì th , dù mu n dù không, s s c s o c a m t t ộ ư
ự ả ờ ủ ủ ề ể ể ấ ộ duy đã giúp thi sĩ đ t phá vào chi u sâu c a v n đ tri n khai s tr l i c a mình trên
ệ ơ ả ấ ấ ấ ướ ữ ộ ự ộ nh ng bình di n c b n nh t c u thành m t Đ t n c. Toàn bài là m t dòng tâm s tuôn
ả ự ư ả ch y khá t nhiên phóng túng. Nh ng đúng là nhìn sâu vào cái dòng ch y luôn có xu
ướ ấ ẫ ấ ư ủ ườ ệ ơ h ng tràn lan y v n th y suy t c a ng i làm th xoáy vào ba bình di n chính là: b ề
ử ề ề ổ ờ ị ệ ấ ộ r ng không gian lãnh th , chi u dài th i gian l ch s và b dày văn hoá. Ba bình di n y
ể ề ả ộ ừ ộ ầ đan xen chuy n hoa sang nhau trong cùng m t dòng ch y tràn tr trào ra t m t b u tâm
ố ớ ấ ướ ế ỏ ề ấ ố huy t b ng cháy đ i v i đ t n c mình. Chính đi u này cho th y rõ l ả i suy c m tri ế t
ậ ở ề ở ễ ạ ế ễ ế ầ ộ ữ lu n tr tình Nguy n Khoa Đi m đây đã đ t đ n đ nhu n nhuy n th nào.
ư ế ấ ủ ữ ả ậ ủ ạ Nét ch đ o trong t duy tri t lu n tr tình là đào sâu cái b n ch t c a các s v t d ự ậ ướ i
ể ượ ư ự ể ấ ạ ố ộ ộ ữ ạ d ng nh ng bi u t ng thi ca s ng đ ng. T duy y chuy n đ ng d a trên m ch logic
ờ ỳ ơ ị ứ ữ ệ ớ ố ở ệ ậ ấ bi n ch ng v i nh ng m i liên h th t b t ng k thú. Câu th đ nh nghĩa đây th t l ậ ợ i
ề ế ọ ừ ừ ữ ệ ượ ả ơ ữ ạ h i, nó v a là nh ng m nh đ tri t h c v a là nh ng hình t ề ng th truy n c m. Hình
ề ự ấ ướ ủ ự ễ ề ấ ưở dung v s sinh thành c a Đ t n c, Nguy n Khoa Đi m th y nó là s sinh tr ủ ng c a
ướ ủ ự ế ấ ấ ị ữ Đ t và N c, cùng s sinh sôi c a các đ a danh. Tìm ki m văn hoá, thi sĩ tìm th y nh ng
ữ ậ ẩ ầ ẩ ớ ỏ ị ườ Ở giá tr văn hoá l n lao n ngay trong nh ng v t ph m nh nhoi t m th ng... đâu cũng
ữ ệ ấ ờ ẽ ố ớ ấ ứ ổ ố ữ loé sáng nh ng phát hi n, nh ng khám phá b t ng . Có l đ i v i b t c T qu c nào, thì
ở ầ ầ ố ế ở ầ ọ ự hai thành ph n kh i đ u, hai "nguyên t ", hai t ể bào kh i đ u cho m i s sinh thành đ u
ướ ấ ố ể ồ ừ ế ợ ả ph i là Đ t và N c. Hai nguyên t ớ này k t h p v i nhau đ r i t có mà sinh thành cái
ướ ứ ở ễ ề ề ả ơ ể ấ c th đ t đai, n c non, x s . Nguy n Khoa Đi m đã suy c m v lãnh th b t đ u t ổ ắ ầ ừ
ố ấ hai "nguyên t " y .
ế ấ ơ ườ Đ t là n i anh đ n tr ng
ướ ắ ơ N c là n i em t m
ấ ướ ẹ ơ Đ t n c là n i ta hò h n
ấ ướ ớ ầ ế ơ ơ ỗ Đ t n c là n i em đánh r i chi c khăn trong n i nh th m
ự ả ể ấ ỉ ằ ữ ạ ạ ằ ộ ị ơ ơ Ch b ng tr c c m cũng có th th y đo n th trên là m t lo t nh ng đ nh nghĩa b ng th ,
ộ ư ủ ả ẩ ấ ữ ừ ừ ơ chúng là s n ph m c a m t t duy v a giàu ch t tr ề tình th ca. v a mang tính huy n
ị ế ọ ấ ươ ượ ừ ả ẫ ạ ấ ứ tho i, v a th m đ m phong v tri t h c. Không ph i ng u nhiên mà Đ t t ớ ng ng v i
ướ ươ ộ ế ố ứ ớ ộ ế ố ộ ộ Anh, N c t ng ng v i Em. M t y u t thu c Âm. M t y u t ươ thu c D ng. Khi nói
ườ ướ ứ ữ ư ế ấ ề ừ riêng v t ng ng i thì Đ t và N c cũng đ ng tách riêng thành hai ch , nh ng đ n khi
ể ợ ạ ẹ ớ ề ạ ớ ướ ấ Anh v i Em hò h n, đ h p l i thành Ta thì Đ t và N c cũng li n l i v i nhau thành
ấ ướ ư ậ ẳ ả ấ ợ ớ ướ Đ t N c. Nh v y ch ng ph i Đ t và N c hoà h p cùng v i tình yêu và trong tình yêu
ườ ắ ầ ự ả ấ ừ ớ ủ c a con ng ướ i hay sao? T đó b t đ u s sinh sôi. Và khi Em nh Anh thì c Đ t N c
ườ ớ ầ ấ ướ ư ố ỗ ơ ơ d ng nh cũng s ng trong n i nh th m. Cho nên câu th "Đ t n ơ c là n i em đánh r i
ớ ầ ơ ẹ ứ ế ỗ ộ ợ chi c khăn trong n i nh th m” là m t câu th đ p, trong đó tình yêu đôi l a đã hoà h p
ộ ớ ấ ướ ở ộ ể ặ ơ làm m t v i tình yêu non sông đ t n c. (Xin m m t ngo c đ n đ ghé nhìn sang
ớ ở ễ ể ượ ễ ề ụ Nguy n Đình Thi. Khác v i Nguy n Khoa Đi m, hai bi u t ng làm công c chính đ ể
ả ấ ướ ề ả ạ ứ ế ấ ướ ớ ặ ấ ầ ờ cho tác gi suy c m v "Đ t n c" l i là M t đ t và B u tr i). C th Đ t n c l n lên
ứ ủ ả ạ ạ ả ộ ồ trong tình yêu. C tình yêu c a ph m vi đôi l a. c tình yêu trong ph m vi c ng đ ng. T ư
ế ậ ứ ở ộ ự ưở ủ ở duy tri ể t lu n c m r ng mãi đ bao quát s sinh thành, tr ng thành, m mang c a toàn
ể ấ ướ th Đ t N c:
ấ ơ ượ ề Đ t là n i con chim Ph ạ ng hoàng bay v hòn núi b c
ướ ư ơ ướ ể N c là n i con cá Ng Ông móng n ơ c bi n kh i
ằ ẵ ờ Th i gian đ ng đ ng
Không gian mênh mông
ấ ướ ơ ụ Đ t n c là n i dân mình đoàn t
ấ ề ơ Đ t là n i chim v
ơ ồ ướ ở N c là n i r ng
ọ ơ L c Long Quân và Âu C
ứ ẻ ọ ồ Đ ra đ ng bào ta trong b c tr ng
ể ạ ướ ư ủ ấ ớ ị ườ Song song v i quá trình hình thành Đ t và N c đ t o ra đ a bàn c trú c a ng i Vi ệ t
ộ ị ự ủ ả ấ ố ỗ ị su t m y nghìn năm qua là s sinh sôi c a các đ a danh. M i m t đ a danh không ph i là
ữ ằ ộ ỗ ộ ặ m t dòng tên vô nghĩa. Đ ng sau m i tên đ t, tên làng, tên núi, tên sông là nh ng cu c
ộ ờ ư ề ạ ả ấ ộ ộ ỗ ộ ộ ề ờ đ i; m i cu c đ i là m t kì tích, m t huy n tho i M t m nh đ t ch a có tên là m t mi n
ự ủ ự ố ư ử ư ị ườ ế ị ấ đ t hoang ch a có l ch s , ch a có s s ng đích th c c a con ng i. Vì th , khi đ a danh
ế ấ ượ ồ ủ ề ự ở ộ ế lan đi đ n đâu thì đ t đai đ ộ ấ ấ c m r ng đ n đó. Nó là d u n v s sinh t n c a dân t c
ữ ự ễ ề ị ả ệ ạ này. Lan theo nh ng đ a danh, Nguy n Khoa Đi m đã d ng l ạ ượ i đ ủ c c di n m o c a
ấ ướ ỗ ị ủ ề ộ ườ non sông đ t n c. M i đ a danh đ u làm rung đ ng sâu tâm linh c a con ng i: Núi Bút
ử ạ ọ ố ị ố non Nghiên. Hòn V ng Phu Hòn Tr ng Mái, V nh H Long, Sông C u Long, Ông Đ c,
ỗ ị ể ộ ộ ờ ỗ ộ ờ Ông Trang, Bà Đen. Bà Đi m... M i đ a danh là m t cu c đ i, m i cu c đ i hóa thân
thành sông núi:
ấ ướ ố Ôi đ t n ấ c sau b n nghìn năm đi đâu ta cũng th y
ộ ờ ữ Nh ng cu c đ i đã hóa núi sông ta
ự ề ề ở Đi u đó cũng có nghĩa: chính Nhân Dân đã gây d ng, m mang, truy n gi ữ ấ ướ đ t n c này.
ả ố ế ậ ướ ộ ườ ọ ườ L i suy c m tri ữ t lu n tr tình tr c khi tác đ ng vào trái tim ng i đ c, th ả ng khi ph i
ệ ủ ọ ư ư ế ả ướ ộ ướ vòng qua trí tu c a h . Hay nh Ch Lan Viên nói: T duy ph i đi tr c m t b c. Cách
ổ ế ữ ệ ấ ả ạ ấ ộ ị ủ tác đ ng ph bi n nh t (h u hi u nh t?) c a nó ph i chăng là t o ra các ngh ch lí? Các
ườ ậ ủ ự ế ườ ế ơ ế ụ ậ ị chân lí thi ca th ng đi vào s ti p nh n c a ng i y u th tri t lu n trong y ph c ngh ch
ườ ỡ ằ ừ ậ ỏ ơ ộ lí. Ng ư i ta không kh i ng r ng. Nghĩa là câu th kia có m t phút ng p ng ng. Nh ng
ừ ậ ưỡ ử ủ ự ế ậ ướ ứ ẳ ườ sau phút ng p ng ng bên ng ng c a c a s ti p nh n, nó b c th ng vào kí c ng i ta
ứ ễ ả ị ồ ờ r i ự ệ lì, bám r vào tâm kh m. Cho nên, ngh ch lí (hay hình th c có tính phi lí) là s hi n
ổ ế ả ở ữ ữ ế ẩ ơ ố hình ph bi n cho nh ng suy c m thi ph m này. Tôi mu n nói đ n nh ng câu th khi
ễ ề ầ ậ Nguy n Khoa Đi m tr m t ư ế tri ề t lu n v Văn hoá.
ấ ớ ố ố ế ề ề ộ ệ ề ờ Th ng nh t v i l i vi t v các bình di n b r ng không gian, chi u dài th i gian ghi
ữ ườ ề ề ề ẫ công cho nh ng ng i vô danh, nghi n ng m v b dày văn hoá, thi sĩ này cũng không
ữ ế ề ế ắ ổ ộ ọ nh c đ n các công trình n i danh thu c n n văn hoá bác h c. Không k nh ng công trình
ể ữ ộ ộ ư ế ắ ki n trúc nh Chùa M t C t, Chùa Bút Tháp ..., không k nh ng công trình điêu kh c nh ư
ườ ậ ắ ị ươ Ph t Bà nghìn m t nghìn tay, M i tám v La Hán Chùa Tây Ph ể ng... cũng không đi m
ữ ẩ ươ ấ ủ ư ụ ụ ệ ề ế đ n nh ng tác ph m văn ch ng b t h nh Truy n Ki u, Chinh ph ngâm, L c Vân
ế ứ ữ ể ề ệ Tiên v.v.„ Đó cũng là nh ng công trình h t s c tiêu bi u cho n n văn hóa Vi t Nam. Tuy
ứ ữ ố ườ ễ ấ nhiên, đó là th Văn hoá d th y, nó cũng gi ng nh ng ng ư ữ i anh hùng h u danh l u
ở ứ ễ ề ề ế ơ ử trong s sách, đây, Nguy n Khoa Đi m quan tâm nhi u h n đ n th văn hoá khác:
ữ ả ẩ ỏ ườ ườ ế nh ng s n ph m văn hóa nh nhoi bình th ế ầ ng đ n t m th ộ ng, quen thu c đ n quen
ờ ố ườ ấ ướ ử ư nhàm trong đ i s ng hàng ngày, chúng ta th ng d ng d ng quên lãng Đ t n c đã đ ượ c
ệ ừ ộ ấ ưở ệ ổ ộ ổ ở ố phát hi n t m t câu chuy n c tích, m t câu ca dao v t v ng trôi n i ch n thôn quê
ượ ệ ừ ộ ừ ị ừ ặ ạ ộ ừ đ c phát hi n t cái kèo. cái c t nôm na. t ố v g ng cay mu i m n m c m c, t cách
ộ ắ ạ ầ ươ ừ ầ ủ ữ ớ ườ làm ra h t gao dãi d u m t n ng hai s ng, t cách b i tóc sau đ u c a nh ng ng i m ẹ
ệ ấ ả ế ườ ọ ữ ế ẳ ả ờ ọ Vi t. T t c khi n cho ng ấ i đ c s ng s : hoá ra ch ng ph i nh c công tìm ki m Đ t
ạ ấ ướ ở ấ ướ ở ở ữ n ướ ở c đâu xa. Trái l i, đ t n c quanh ta. Đ t n c trong ta, và ngay nh ng gì
ấ ộ ơ ơ đ n s thân thu c nh t.
ẽ ấ ờ ơ ả ẫ ệ Song, có l b t ng h n c v n là phát hi n này:
ấ ướ ắ ầ ế ằ ầ ờ Đ t n c b t đ u b ng mi ng tr u bây gi bà ăn
ấ ướ ơ ộ ệ ọ ệ ộ ớ ị Câu th là m t ngh ch lí, phi lí. Đ t n c là m t khái ni m l n lao, thiêng liêng, h tr ng,
ạ ể ằ ế ầ ộ ỏ ườ ạ t i sao l i có th n m trong m t mi ng nh nhoi, t m th ng, không có gì quan trong? Đi
ộ ấ ướ ỷ ủ ự ở ượ ờ ọ tìm s kh i thu c a m t đ t n c, nghĩa là phái ng ồ ở ề ớ c th i gian tr v v i ng n ngu n
ư ạ ắ ầ ủ ế ầ ậ ớ ờ ơ xa x a, sao l i b t đ u v i mi ng tr u c a "bây gi ”? Câu th xem ra th t phi logic
ẽ ấ ằ ứ ủ ư ẫ ơ ả nh ng ng m nghĩ ta s th y r ng cái phi logic kia chi là hình th c c a câu th . Tác gi đã
ể ứ ự ộ ấ ướ ượ ứ ộ ộ ế ớ m n m t hình th c phi lí đ ch a đ ng m t chân lí. Đó là: m t đ t n c dù l n đ n đâu
ắ ầ ừ ự ớ ữ ữ ỏ ố ỏ ớ cũng b t đ u t nh ng cái nh nhoi, vô s nh ng cái nh nhoi m i làm nên s l n lao.
ự ớ ữ ư ế ầ ỏ Nói cách khác không có nh ng cái nh nhoi nh mi ng tr u thì cũng không có s l n lao
ư ấ ướ ư ế ề ầ ỗ ỡ ộ nh đ t n ầ c. Thì ra m i mi ng tr u ng nh vô nghĩa kia đ u gánh trong nó m t ph n
ấ ướ ế ề ẩ ỗ ố ổ ỗ Đ t n ệ c. M i mi ng tr u bà ăn hôm nay đ u đã có b n nghìn năm tu i ! M i cái hi n
ủ ệ ờ ả ộ ị ử ế ằ di n trong hôm nay, c a bây gi , phía đ ng sau có c m t l ch s lâu dài. Vì th quá kh ứ
ệ ạ ị ử ẫ ệ ế ặ luôn có m t trong hi n t ệ i, l ch s v n đang hi n di n đ n hôm nay.
ư ế ậ ộ ự ữ ế ế ấ ơ ờ ườ ọ ả Nh ng câu th nh th th t là m t s phát ki n b t ng , khi n ng i đ c ph i gi ậ t
ộ ả ộ ư ủ ẩ ỉ ướ ế mình. Nó không ch là m t s n ph m c a m t t ắ ả duy s c s o. Mà tr ả c h t nó là s n
ộ ấ ớ ấ ả ủ ự ế ẩ ộ ọ ph m c a m t tình yêu, m t t m lòng N u không có s trân tr ng v i t ữ t c nh ng gì mà
ắ ữ ứ ế ấ ọ ậ ổ t tiên ch t chiu, chi chút, gìn gi trong m y nghìn năm qua, thì m i th tri ắ t lu n dù s c
ế ể ượ ữ ể ầ ơ ộ ả s o đ n đâu cũng không th có đ ủ c nh ng câu th có th đánh đ ng vào t ng sâu c a
ườ ọ ế ượ ữ ế ố ữ ế ố ế ố tâm linh ng ế i đ c đ n th đ ế c. M i giao k t gi a y u t tr tình và y u t tri ậ t lu n
ơ ế ả ả ọ ẳ trong m i suy c m thi ca chân chính ch ng ph i là tuân theo cái c ch đó sao?
