Phân tích v đ p hào hoa, bi tráng trong bài th Tây Ti nẻ ẹ ơ ế
I . Đ T V N Đ .Ặ Ấ Ề
Tây Ti nế là bài th tiêu bi u c a h n th Quang Dũng . Ra đ i trong th i kì đ uơ ể ủ ồ ơ ờ ờ ầ
c a cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp gian kh ,ủ ộ ế ố ự ổ Tây Ti nế là m t h i t ngộ ồ ưở
r t đ p, nh ng k ni m đ y s ng đ ng v ng i chi n sĩ trong đoàn quânấ ẹ ữ ỉ ệ ầ ố ộ ề ườ ế Tây
Ti nế . Cho nên khác v i v đ p c a các bài th cùng th i, v đ p c a Tây Ti nớ ẻ ẹ ủ ơ ờ ẻ ẹ ủ ế
là v đ p hài hòa, hào hoa, bi tráng .ẻ ẹ
II . GI I QUY T V N Đ .Ả Ế Ấ Ề
Bài th m đ u b ng m t n i nh da di t, cháy b ng bao trùm lên c khôngơ ở ầ ằ ộ ỗ ớ ế ỏ ả
gian và th i gian :ờ
Sông Mã xa r i Tây Ti n i !ồ ế ơ
Nh v r ng núi nh ch i v iớ ề ừ ớ ơ ơ
Sài Khao s ng l p đoàn quân m iươ ấ ỏ
M ng Lát hoa v trong đêm h iườ ề ơ
N i nh đ n v cũ trào dâng, không kìm nén n i, nhà th đã th t lên thành ti ngỗ ớ ơ ị ổ ơ ố ế
g i . Hai ch ch i v i nh v ra tr ng thái c th c a n i nh , hình t ng hóaọ ữ ơ ơ ư ẽ ạ ụ ể ủ ỗ ớ ượ
n i nh , kh i ngu n cho c nh núi cao, d c sâu, v c th m, r ng dày… liên ti pỗ ớ ơ ồ ả ố ự ẳ ừ ế
xu t hi n nh ng câu th sau :ấ ệ ở ữ ơ
D c lên khúc khu u d c thăm th mố ỷ ố ẳ
Heo hút c n mây súng ng i tr iồ ử ờ
Ngàn th c lên cao, ngàn th c xu ngướ ướ ố
Nhà ai Pha Luông m a xa kh iư ơ
Kh th là m t b ng ch ng “thi trung h u h a” . Ch b ng b n câu th , Quangổ ơ ộ ằ ứ ữ ọ ỉ ằ ố ơ
Dũng đã v ra m t b c tranh hoành tráng di n t r t đ t s hi m tr và d d i,ẽ ộ ứ ễ ả ấ ạ ự ể ở ữ ộ
hoang vu và heo hút c a núi r ng Tây B c, đ a bàn ho t đ ng c a đoàn quân Tâyủ ừ ắ ị ạ ộ ủ
Ti n . Nh ng t ng giàu giá tr t o hình : Khúc khu u, thăm th m, c n mây,ế ữ ừ ữ ị ạ ỷ ẳ ồ
súng ng i tr i đã di n t th t đ c đ a s hi m tr , trùng đi p và đ cao ngútử ờ ễ ả ậ ắ ị ự ể ở ệ ộ
ngàn c a núi đèo Tây B c . Hai ch ng i tr i đ c dùng r t h n nhiên và cũngủ ắ ữ ử ờ ượ ấ ồ
r t táo b o, có ph n ng nghĩnh, tinh ngh ch c a ng i lính . Núi cao t ngấ ạ ầ ộ ị ủ ườ ưở
ch ng ch m mây, mây n i thành c n heo hút . Ng i lính b c đi trên đ nh núiừ ạ ổ ồ ườ ướ ỉ
nh đang đi trên mây, mũi súng ch m t i đ nh tr i . Câu th th ba nh b đôi,ư ạ ớ ỉ ờ ơ ứ ư ẻ
di n t đ c núi vút lên , đ xu ng g n nh th ng đ ng .Cái nhìn c a Quangễ ả ố ổ ố ầ ư ẳ ứ ủ
Dũng đang h ng lên, nhìn xu ng theo chi u cao và sâu c a d c đèo , b t ngướ ố ề ủ ố ấ ờ
đ c phóng ngang xa qua m t không gian m t mùng s ng núi m a r ng, th yượ ộ ị ươ ư ừ ấ
th p thoáng nh ng ngôi nhà nh đang b ng b nh trôi gi a bi n kh i .ấ ữ ư ồ ề ữ ể ơ
Cái v hoang d i, d d i n ch a nhi u bí n ghê g m c a núi r ng ti p t cẻ ạ ữ ộ ẩ ứ ề ẩ ớ ủ ừ ế ụ
đ c nhà th khai thác . Nó không ch đ c m ra theo chi u không gian mà cònượ ơ ỉ ượ ở ề
đ c khám phá cái chi u th i gian , luôn luôn là m i đe d a kh ng khi p đ iượ ở ề ờ ố ọ ủ ế ố
v i con ng i :ớ ườ
Chi u chi u oai linh thác g m thétề ề ầ
Đêm đêm M ng H ch c p trêu ng iườ ị ọ ườ
V y là c nh núi r ng hi m tr qua ngòi bút c aậ ả ừ ể ở ủ Quang Dũng hi n lên có đ cệ ủ ả
núi cao, v c sâu, d c th m, m a r ng, s ng núi, thác g m, c p d …. Nh ngự ố ẳ ư ừ ươ ầ ọ ữ ữ
đ a danh xa l : M ng Lát, Sài Khao, Pha Luông, M ng H ch, nh ng hình nhị ạ ườ ườ ị ữ ả
gi u giá tr t o hình đ c hi n lên qua nh ng câu th v n tr c g i s v t vầ ị ạ ượ ệ ữ ơ ầ ắ ợ ự ấ ả
nh c nh n, đ c xoa d u b ng nh ng câu th v n b ng cu i kh th , làmọ ằ ượ ị ằ ữ ơ ầ ằ ở ố ổ ơ
hi n lên th gi i khác th ng v a đa d ng, v a đ c đáo c a núi r ng Tây B c .ệ ế ớ ườ ừ ạ ừ ộ ủ ừ ắ
Và đo n đ u k t thúc b ng m t hình nh đ t ng t :ạ ầ ế ằ ộ ả ộ ộ
Nh ôi Tây Ti n c m lên khóiớ ế ơ
Mai Châu mùa em th m n p xôiơ ế
C nh t ng th t đ m m . Sau bao ch ng đ ng hành quân gian kh , nh ngả ượ ậ ầ ấ ặ ườ ổ ữ
ng i lính đ c ngh ng i, đ c quây qu n bên nh ng n i c m đang b c khói.ườ ượ ỉ ơ ượ ầ ữ ồ ơ ố
Nó xua tan đi nh ng m t m i trên g ng m t nh ng ng i lính, khi n h t iữ ệ ỏ ươ ặ ữ ườ ế ọ ươ
t nh h n . Hai câu th t o c m giác êm d u, m áp , chu n b tâm th cho ng iỉ ẳ ơ ạ ả ị ấ ẩ ị ế ườ
đ c b c sang đo n th th hai .ọ ướ ạ ơ ứ
Đo n th th hai m ra m t th gi i khác c a Tây B c . C nh núi r ng hoangạ ơ ứ ở ộ ế ớ ủ ắ ả ừ
vu hi m tr d n xa khu t nh ng ch cho v mĩ l , th m ng duyên dáng .ể ở ầ ấ ườ ỗ ẻ ệ ơ ộ
Nh ng nét v b o, kh e, gân gu c đo n đ u đ c thay th b ng nh ngữ ẽ ạ ỏ ố ở ạ ầ ượ ế ằ ữ
đ ng n t m m m i, uy n chuy n, tinh t .ườ ớ ề ạ ể ể ế
H n th lãng m n c a Quang Dũng b h p d n tr c v đ p mang v bí n c aồ ơ ạ ủ ị ấ ẫ ướ ẻ ẹ ẻ ẩ ủ
con ng i và c ng v t n i x l . C nh y, ng i y hi n lên trong m t th iườ ả ậ ơ ứ ạ ả ấ ườ ấ ệ ộ ờ
gian làm n i lên rõ nh t s lung linh, huy n o c a nó : c nh m t đêm liên hoanổ ấ ự ề ả ủ ả ộ
văn ngh gi a l a đu c b p bùng và c nh m t cu c v t thác .ệ ữ ử ố ậ ả ộ ộ ượ
C nh đêm liên hoan văn ngh có s góp m t c a nh ng ng i dân đ a ph ngả ệ ự ặ ủ ữ ườ ị ươ
đ c miêu t b ng nh ng chi ti t v a th c mà cũng r t o :ượ ả ằ ữ ế ừ ự ấ ả
Doanh tr i b ng lên h i đu c hoaạ ừ ộ ố
Kìa em xiêm áo t bao giự ờ
Khèn lên man đi u nàng e pệ ấ
Nh c v Viên Chăn xây h n thạ ề ồ ơ
C danh tr i b ng sáng, t ng b ng, sôi n i h n lên khi đem văn ngh b t đ u .ả ạ ừ ư ừ ổ ẳ ệ ắ ầ
Trong ánh sáng lung linh c a l a đu c, trong âm thanh réo r t c a ti ng khèn,ủ ử ố ắ ủ ế
ti ng sáo, t t c nh ng nghiêng, b c men say, ng t ngây r o r c . Nhân v tế ấ ả ư ả ố ấ ạ ự ậ
trung tâm c a đêm h i là nh ng cô gái đ a ph ng v a tình t , v a e th n trongủ ộ ữ ị ươ ừ ứ ừ ẹ
nh ng b áo xiêm l ng l y đã hút c h n vía các chàng traiữ ộ ộ ẫ ả ồ Tây Ti n .ế
N u c nh đêm liên hoan đem đ n c m giác t i vui thì c nh v t sông l i g iế ả ế ả ươ ả ượ ạ ợ
lên c m giác mênh mông , m o :ả ờ ả
Ng i đi Châu M c chi u s ng yườ ộ ề ươ ấ
Có th y h n lau n o b n bấ ồ ẻ ế ờ
Có nh dáng ng i trên đ c m cớ ườ ộ ộ
Trôi dòng n c lũ hoa đong đ aướ ư
Không gian dòng sông trong m t bu i chi u bao ph m t màn s ng huy nộ ổ ề ủ ộ ươ ề
tho i . Trên dòng sông y n i b t lên dáng hình m m m i, uy n chuy n c aạ ấ ổ ậ ề ạ ể ể ủ
ng i con gái Thái trên chi c thuy n đ c m c . Và nh hòa h p v i con ng i ,ườ ế ề ộ ộ ư ợ ớ ườ
nh ng bông hoa r ng cũng c làm duyên trên dòng n c lũ .ữ ừ ố ướ
Trên cái n n hùng vĩ, hi m tr , d d i c a núi r ng và duyên dáng, mĩ l , thề ể ở ữ ộ ủ ừ ệ ơ
m ng đó c a Tây B c, hình t ng ng i lính xu t hi n v i m t v đ p đ yộ ủ ắ ượ ườ ấ ệ ớ ộ ẻ ẹ ầ
ch t bi tráng :ấ
Tây Ti nế đoàn binh không m c tócọ
Quân xanh màu lá d oai hùmữ
M t tr ng g i m ng qua biên gi iắ ừ ử ộ ớ
Đêm m Hà N i dáng ki u th mơ ộ ề ơ
Quang Dũng đã ch t l c nh ng nét tiêu bi u nh t c a nh ng ng i línhắ ọ ữ ể ấ ủ ữ ườ Tây
Ti nế đ t c nên b c t ng đài t p th . Cái bi và cái hùng là hai ch t li u chể ạ ứ ượ ậ ể ấ ệ ủ
y u c a b c t ng đài, chúng hòa quy n vào nhau, thâm nh p vào nhau, nâng đế ủ ứ ượ ệ ậ ỡ
