Trong một bộ phim truyền hình Việt Nam mới công chiếu gần đây, có một nhân vật đã nhắc nhở người cháu của mình rằng: “Ta có thể nhặt được một gói tiền nhưng sẽ không có ai đánh rơi một gói văn hoá cho ta nhặt”.

ộ ộ ề ề ệ ế ầ ớ Đ  bài: Trong m t b  phim truy n hình Vi ộ   t Nam m i công chi u g n đây, có m t

ở ườ ậ ắ ặ ượ ủ ể ằ nhân v t đã nh c nh  ng i cháu c a mình r ng: “Ta có th  nh t đ ộ c m t gói

ơ ộ ư ề ẽ ặ ti n nh ng s  không có ai đánh r i m t gói văn hoá cho ta nh t”.

Bài làm

ộ ờ ủ ể ế ỗ ườ Văn hoá là hành trang không th  thi u trong hành trình cu c đ i c a m i ng ư i. Nh ng có

ượ ộ ộ ề ơ ề ả ệ ớ đ c nó thì không h  đ n gi n. Trong m t b  phim truy n hình Vi t Nam m i công

ở ườ ế ầ ậ ắ ủ ể ằ chi u g n đây, có nhân v t đã nh c nh  ng i cháu c a mình r ng: “Ta có th  nh t đ ặ ượ   c

ư ề ẽ ặ ộ ơ ộ ự ự   m t gói ti n nh ng s  không có ai đánh r i m t gói văn hoá cho ta nh t”. Đây th c s  là

ế ề ộ ố ố ẽ ỉ ườ ầ ộ m t tri t lý v  cu c s ng và cách s ng mà có l không ch  ng ớ ố   i cháu là c n ghi nh  su t

đ i.ờ

ề ượ ị ậ ặ ượ ữ ư ấ ề ộ ộ “Gói ti n” t ng tr ng cho nh ng giá tr  v t ch t. “Nh t đ c m t gói ti n”' là m t tình

ố ườ ư ế ả ặ ả hu ng tuy không th ộ   ng xuyên x y ra nh ng cũng không ph i là hi m g p trong cu c

ự ẫ ớ ấ ể ế ế ờ ố s ng. Đó là s  ng u nhiên, tình c , và vì th , có th  đ n v i b t kì ai.

ừ ượ ạ ứ ủ ề ộ ườ ộ “Văn hoá” là m t ph m trù tr u t ng, thu c v  ý th c c a con ng ộ   ể ể i. Có th  hi u m t

ẽ ủ ị ẹ ữ ư ệ ả ơ ồ cách đ n gi n: Văn hoá là nh ng giá tr  đ p đ  c a tâm h n nh  trí tu , nhân cách; nó th ể

ệ ở ử ủ ộ ỗ ườ ả ỉ hi n ứ  thái đ , hành vi  ng x  c a m i ng ở   i. “Gói văn hoá” ch  là cách nói hình  nh, b i

ụ ứ ấ ố ỉ văn hoá v n dĩ không có hình hài, cách nói  y ch  có tác d ng hô  ng v i v  tr ớ ế ướ ể ặ   c đ  đ t

ộ ươ ề ằ ấ ạ ớ ra m t t ng quan nh m nh n m nh ý mà thôi. Đi li n v i “gói văn hoá” không còn là hai

ế ươ ố ữ ế ả ộ ị ể ti ng “có th ” mang tính t ắ   ẳ ng đ i n a mà là thái đ  kh ng đ nh qu  quy t và ch c

ẽ ặ ắ ơ ộ ch n: “s  không ai đánh r i m t gói văn hoá cho ta nh t”.

ư ậ ữ ể ậ ấ ượ ừ ộ ố ị ậ Nh  v y, nh ng giá tr  v t ch t ta có th  nh n đ ầ    cu c s ng mà đôi khi không c n c t

ứ ự ư ữ ể ầ ớ ị ạ ố t n chút s c l c nào. Nh ng v i nh ng giá tr  tinh th n, không ai có th  mang l i cho ta;

ự ủ ộ ỗ ự ụ ữ ế ả ậ ộ quá trình ti p nh n hoàn toàn ph  thu c vào b n thân nh ng n  l c và s  ch  đ ng tìm

ủ ế ki m, tích lũy c a ta.

ặ ượ ở ề ề ậ ộ ỉ ể Ta có th  “nh t đ c m t gói ti n” b i ti n nói cho cùng cũng ch  là v t ngoài thân, dù

ượ ữ ể ấ ạ ơ ẩ ế ẩ ấ ẫ ọ đ c gi ơ    gìn v n có th  th t l c, dù c n tr ng đ n m y cũng có lúc s  s y đánh r i.

ư ư ậ ấ ở Nh ng văn hoá thì khác, nó không t n t ồ ạ ở ạ i d ng v t ch t mà ­ nh  đã nói ộ    trên ­ thu c

ế ữ ứ ể ế ế ặ ơ ơ ả ủ   ề v  ý th c, không th  “đánh r i”, cũng không th  “nh t”. H n th  n a, nó là k t qu  c a

ể ự ề ộ ỉ ệ ở ấ ệ m t quá trình tích lũy, hoàn thi n lâu dài, b n b  nên không th  t nhiên xu t hi n con

ườ ượ ộ ự ắ ờ ờ ỉ ng ễ i, không ai d  dàng có đ ộ   c nó ch  nh  vào m t s  may m n, tình c  trong cu c

s ng.ố

ể ệ ắ ắ ấ ộ ượ ư Có th  nói, đây là m t quan ni m đúng đ n, sâu s c. Nh t là khi nó đ c đ a vào l ờ   i

ư ờ ạ ộ ườ ộ ờ ấ tho i nh  l ủ i khuyên c a m t ng i dành cho cháu. Vì là m t l i khuyên, nên nó r t chân

ộ ề ộ ườ ớ ườ ừ ả ắ thành; và vì nó thu c v  m t ng ổ i l n tu i ­ ng ộ ờ   ệ i đã t ng tr i nghi m sâu s c cu c đ i

ể ấ ấ ấ — nên nó r t th m thía và r t đáng đ  ta tin.

ậ ứ ệ ả ệ ớ ả ử ắ ẽ Và song song v i vi c c m nh n b c thông đi p mà tác gi g i g m, có l ta cũng nên và

ả ặ ể ự ế ộ ố ỏ ữ ầ c n ph i đ t ra m t câu h i n a. Đó là: Làm th  nào đ  t ả    nâng cao v n văn hoá cho b n

thân?

ở ả ụ ề ỏ ố Câu h i này không h  khó. B i b n thân c m t ừ ự  “t nâng cao v n văn hoá” cũng đã bao

ả ờ ộ ứ ự ế ố ả ấ ở ầ hàm m t ph n câu tr  l i trong đó. Vâng, ý th c t giác là y u t căn b n nh t. B i nh ư

ở ộ ố ớ ậ ứ ề ấ ộ ỉ đã nói trên, khác v i v t ch t, văn hoá thu c v  ý th c. Cu c s ng khách quan ch  có

ự ồ ạ ứ ể ể ổ ộ ể ủ ượ th  tác đ ng ch  không th  thay đ i nó. S  t n t i, phát tri n c a nó đ ở   ế ị c quy t đ nh b i

ủ ể ộ ủ ầ ể ả ạ ạ ọ ẳ ch  th  là b n thân ta. Ch ng h n, b n có th  có m t t ẹ ắ ạ  đ y sách, m  b t b n đ c sách

ư ấ ả ẽ ư ạ ỉ ơ ế ầ ọ ằ h ng ngày,... nh ng t t c  s  là vô nghĩa n u nh  b n ch  đ n thu n là đ c mà không

ỗ ự ị ủ ữ ề ế ậ ấ ẫ ố ộ ỉ nghi n ng m, không n  l c ti p nh n nh ng giá tr  c a cu n sách  y. Đây ch  là m t ví

ư ỏ ẽ ủ ứ ấ ầ ầ ọ ụ d  nh , nh ng có l nó cũng ph n nào cho th y vai trò, t m quan tr ng c a ý th c trong

ồ ố ủ ườ quá trình trau d i v n văn hoá c a con ng i.

ứ ự ư ế ư ọ ỏ Th  nh ng, hình thành và duy trì cho mình ý th c t giác cũng nh  khát khao h c h i là

ấ ầ ề ơ ự ự ề ế ể ắ ả ị ụ   ộ đi u không h  đ n gi n. Vì th , ta r t c n m t đi m t a, đó là s  xác đ nh đúng đ n m c

ộ ờ ủ ố ộ ố ự ệ ả tiêu s ng c a cu c đ i. S ng là m t quá trình t hoàn thi n b n thân, và nâng cao văn hoá

ỉ ấ ể ế ề ầ ườ là ph n không th  thi u trong quá trình b n b   y. Ng ố   ẽ ố i có văn hoá s  s ng đúng, s ng

ơ ấ ậ ượ ự ế ừ ọ ọ có ý nghĩa h n, và t ẽ t nhiên, s  nh n đ c s  tôn tr ng, yêu m n t phía m i ng ườ   i,

ẳ ờ ị ượ ị ủ ộ ồ đ ng th i kh ng đ nh đ c v  trí c a mình trong xã h i.

ứ ệ ệ ả ạ ỏ ọ Bên c nh vi c hình thành cho mình ý th c ham h c h i, khao khát hoàn thi n b n thân,

ụ ể ề ữ ầ ộ ẽ chúng ta cũng c n có nh ng hành đ ng c  th  đ  nâng cao văn hoá. Trong đó, có l con

ườ ọ ậ ữ ệ ấ đ ng h u hi u nh t là h c t p.

ọ ườ ớ ệ ố ẽ ượ ụ ả ứ ồ H c trong nhà tr ng, v i h  th ng giáo d c có bài b n, ta s  đ c trau d i tri th c, nâng

ự ọ ệ ệ ế ạ ầ ấ ậ ọ ọ cao h c v n thông qua vi c ti p nh n khoa h c hi n đ i. Nói “s  h c là cây c u b c t ắ ừ

ộ ờ ế ờ b  bên này mông mu i sang b  bên kia chân lí” là vì th .

ộ ố ẽ ượ ồ ắ ồ ừ ọ ị ầ ữ ọ H c trong cu c s ng, ta s  đ c b i đ p tâm h n t nh ng bài h c bình d  g n gũi quanh

ậ ề ươ ự ỗ ự ể ế ậ ta. Cô bé t ớ t nguy n v i khao khát v ủ   n lên cho ta hi u th  nào là s  n  l c tr n đòn c a

ủ ẹ ể ệ ươ ữ ậ ớ m  cũng là bi u hi n c a yêu th ng, và th m chí là nhóc em v i nh ng câu h i t ỏ ưở   ng

ừ ấ ch ng ngây ngô nh t.

ọ ừ ọ ừ ổ ồ ủ ở ộ ạ H c t ở  sách v  là h c t ứ  kho tri th c kh ng l ế  c a nhân lo i, vì th , nó giúp ta m  r ng,

ể ế ơ ư ư ệ ữ ầ nâng cao t m hi u bi t trí tu . Nh ng sách còn là n i l u gi ữ  nh ng t ư ưở  t ả   ng, tình c m

ẹ ủ ườ ứ ậ cao đ p c a con ng ự ả   ả i, nên nó cũng giúp ta làm giàu kh  năng nh n th c và năng l c c m

ậ ơ ướ ệ ơ ườ ơ ạ nh n, giúp ta nhân ái h n, h ng thi n h n, Ng ư ộ i h n. Đúng nh  m t câu ng n ng ữ

ươ ữ ườ ọ ộ ư ư ư ph ng Đông: “Nh ng ng i đ c sách tuy ch a thành danh nh ng cũng đã có m t t cách

ượ cao th ng”.

ữ ể ấ ạ ườ ế ậ T t nhiên, ta không th  tách b ch rõ ràng nh ng con đ ng ti p nh n, nâng cao văn hoá.

ấ ự ộ ệ ắ ậ ế ớ Vì, m t cách r t t nhiên, chúng luôn hòa quy n, g n bó m t thi t v i nhau. Trong nhà

ườ ể ọ ượ ữ ứ ọ ữ ọ tr ng, ngoài nh ng tri th c khoa h c, ta hoàn toàn có th  h c đ ạ   c nh ng bài h c đ o

ộ ố ẫ ấ ượ ữ ể ế ư ứ đ c th m thía, sâu xa. Cũng nh  trong cu c s ng, ta v n có đ c nh ng hi u bi t, kinh

ệ ệ ố ế ầ ấ ớ ộ nghi m nh  t ư ừ ườ  tr ng l p. Th  nên, c n tránh thái đ  tuy t đ i hoá b t kì con đ ườ   ng

ệ ả nâng cao văn hoá, hoàn thi n b n thân nào.

ặ ượ ư ề ẽ ộ ơ ộ ể “Ta có th  nh t đ c m t gói ti n nh ng s  không ai đánh r i m t gói văn hoá cho ta

ấ ể ủ ộ ỗ ự ặ ượ ủ nh t”. Ch  đ ng và n  l c chính là cách duy nh t đ  ta có đ c “gói văn hoá” c a riêng

mình.