ề ị ỏ ế ủ ủ ể ề Đ bài: Anh (ch ) hãy bày t quan đi m c a mình v ý ki n c a nhà văn Pháp La
ữ ộ ơ ợ ẩ ầ ả B ruye: "Khi m t tác ph m nâng cao tinh th n ta lên và g i cho ta nh ng tình c m
ắ ể ữ ộ ả ầ cao quý và can đ m, không c n tìm m t nguyên t c nào đ đánh giá nó n a, đó là
ộ ộ ố ệ ế m t cu n sách hay và do m t ngh sĩ vi t ra”
Bài làm
ị ủ ồ ạ ủ ẩ ấ ọ ộ ờ ẩ Giá tr c a m t tác ph m văn h c là lí do t n t ồ i c a tác ph m y đ ng th i là c s đ ơ ở ể
ế ủ ẳ ị ườ ạ ẩ kh ng đ nh tài năng và tâm huy t c a ng ữ i sáng t o ra nó. Nh ng tiêu chu n nào th ườ ng
ượ ư ị ủ ủ ể ệ ườ đ ẩ c đ a ra đ đánh giá giá tr c a tác ph m? Theo quan ni m c a nhà văn ng i Pháp La
ữ ầ ẩ ộ ơ ợ ả B ruye thì “Khi m t tác ph m nâng cao tinh th n ta lên và g i cho.ta nh ng tình c m cao
ữ ể ắ ả ầ ộ ố quý và can đ m, không c n tìm nguyên t c nào đ đánh giá nó n a: đó là m t cu n sách
ệ ế ậ ầ ư ế ể ế ả ộ hay và do m t ngh sĩ vi t ra”. V y c n ph i hi u ý ki n này nh th nào?
ậ ằ ệ ả ẩ ọ ừ ự ệ ả Văn h c là s n ph m ngh thu t b ng ngôn t ph n ánh hi n th c khách quan qua lăng
ủ ủ ả ớ ộ ế ả ở ừ ờ ạ kính ch quan c a tác gi . Khi đ n v i đ c gi t ng th i kì khác nhau l , ữ i có nh ng
ư ế ể ậ ấ ả ề ự ở ữ ị cách ti p nh n khác nhau. Nh ng có th nói, t t c đ u t u trung nh ng giá tr mà tác
ẩ ạ ph m đó mang l i.
ế ủ ể ơ ướ ế ầ ể ả ộ ố Đi vào tìm hi u ý ki n c a La B ruye tr ế c h t c n ph i hi u th nào là m t cu n sách
ụ ể ư ộ ượ ớ ỉ ệ hay? Đây là m t khái ni m c th nh ng cũng đ c dùng v i ý nghĩa ch chung cho t ấ ả t c
ệ ậ ườ ấ ự ủ ạ ườ ệ ọ các sáng tác văn h c ngh thu t. Có ng i l y s sáng t o c a ng i ngh sĩ, l y s ấ ự
ề ộ ứ ể ề ậ ộ ẩ “ph t minh v hình th c và khám phá v n i dung” làm tiêu chí đ đánh giá m t tác ph m
ệ ộ ố ể ệ ộ ườ hay, hoàn thi n; Có ng ườ ạ ấ i l i l y n i đung th hi n cu c s ng, con ng ẩ i trong tác ph m
ư ế ơ ở ẩ ờ ườ làm c s xem xét tác ph m đó nh th nào, có “đáng th ” hay không?... Còn ng i ngh ệ
ự ự ả ọ ườ ế ồ ữ ủ ả ớ ổ ườ sĩ th c s , theo h , ph i là ng i bi t đ ng c m v i nh ng kh đau c a con ng ồ i, “t n
ờ ướ ế ể ư ẻ ữ ệ ấ ố ườ ạ ở t i trên đ i tr c h t đ làm công vi c gi ng nh k nâng gi c cho nh ng ng i cùng
ườ ệ ộ ị ặ ố ủ ồ ế ậ ườ ữ đ ng, tuy t l , b cái ác ho c s ph n đen đ i d n đ n chân t ự ng; bênh v c nh ng con
ườ ượ ự ườ ng i không còn đ ễ c ai bênh v c” (Nguy n Minh Châu), là ng ầ i “không có phép th n
ể ượ ế ớ ế ớ ả thông đ v t ra ngoài th gi ư i này nh ng th gi ắ i này trong con m t nhà văn ph i có
ự ặ ắ ỡ ệ hình s c riêng” (Hoài Thanh)... Cũng có s g p g trong t ư ưở t ơ ng và quan ni m, La B
ữ ầ ả ằ ẩ ợ ruye cho r ng khi tác ph m “nâng cao tinh th n ta lên và g i cho ta nh ng tình c m cao
ự ự ệ ả ẩ ộ ế ự quí và can đ m” thì đó là tác ph m th c s , do m t ngh sĩ vi t ra. Th c ra cũng không
ề ầ ắ ộ ơ ế ẳ h n là “không c n tìm m t nguyên t c nào” khác vì đi u mà La B ruye nêu ra xét đ n
ả ừ ữ ệ ẩ ữ ắ cùng cũng chính là nh ng tiêu chu n mang tính h qu t nh ng nguyên t c đánh giá v ề
ươ ẩ ọ ượ ề ố ị ướ ớ văn ch ng. M i tác ph m đã đ c coi là có giá tr thì cu i cùng đ u h ng t ớ i đích l n
ấ ườ ứ ự ả ẩ nh t là con ng ệ i. Đó là vi c nâng cao t ư ưở t ng, tình c m, t c đánh giá tác ph m d a vào
ứ ụ ậ ẩ ị ạ giá tr nh n th c, th m mĩ và giáo đ c mà nó mang l i.
ủ ể ệ ệ ắ ượ ơ Có th nói, quan ni m c a La B ruye là quan ni m đúng đ n đ c đúc k t t ế ừ ự ế th c t
ậ ạ ượ ế ữ ề ể ệ ẩ ộ ị sáng tác. Đi u hi n nhiên là khi m t tác ph m ngh thu t đ t đ c đ n nh ng giá tr nh ư
ế ẩ ơ ộ ộ La B ruye nói thì nó đã thành công, th có nghĩa là nó là m t tác ph m, m t cuô'n sách
ấ ườ ư ế ẩ ả ạ ộ ườ hay. Và t t nhiên ng i sáng t o ra m t tác ph m nh th ph i là ng i có tài năng và
ự ớ ủ ế ệ ộ tâm huy t, nghĩa là là m t ngh sĩ đích th c v i đúng nghĩa c a nó.
ầ ủ ứ ứ ậ ẩ ọ “Tác ph m nâng cao tinh th n c a ta lên” vì thông qua ch c năng nh n th c, văn h c cung
ườ ế ề ế ớ ậ ắ ượ ấ ầ ắ câp cho con ng ể i hi u bi t v th gi i v t ch t và tinh th n. N m b t đ ậ c quy lu t
ộ ố ườ ẽ ể ủ ộ ọ ườ ơ ế ớ ợ cu c s ng, con ng i s có th ch đ ng h n trong m i tr ng h p. Th gi ầ i tinh th n
ỉ ượ ở không ch đ c nâng cao mà còn đ ượ ồ ưỡ c b i d ng và làm cho ngày càng tr nên phong phú.
ế ớ ủ ẩ ạ ấ ể ệ ẩ ả Bên c nh đó, thông qua b n ch t th m mĩ c a th gi i th hi n trong tác ph m mà văn
ồ ưỡ ụ ủ ả ườ ư ữ ẩ ọ h c giáo d c, b i d ng tình c m c a con ng ấ ể i cũng nh phát tri n nh ng ph m ch t
ẩ ố ẹ ủ ọ ệ ọ ơ th m mĩ t ạ ộ t đ p c a h , làm cho h ngày càng hoàn thi n h n. “Tham gia vào ho t đ ng
ươ ưở ườ ượ văn ch ng cho dù là sáng tác hay th ứ ng th c, ng ề i ta đ u đ ề ọ c “thanh l c”, ít nhi u
ế ớ ơ ơ ồ ồ ườ ẽ ở s tr nên tô't h n, nhân ái h n.Trong th gi ệ i xô b n ã hi n nay, khi con ng i ta luôn
ỗ ữ ộ ị ố ầ ậ ấ ị ị b lôi ra bên ngoài, b cu n vào đám đông và b nhu c u v t ch t cám d d d i thì thi ca,
ươ ạ ầ ế ủ ễ ạ ươ văn ch ng l i càng c n thi t” (Nguy n Văn H nh Ý nghĩa c a văn ch ng)
ọ ệ ừ ư ế ượ ế ế ư ộ Văn h c dân gian Vi t Nam t x a đ n nay đ c bi ủ t đ n nh m t kho tàng văn hóa c a
ộ ờ ố ạ ầ ộ ừ ờ ư dân t c, m t đ i s ng tinh th n vô cùng phong phú và đa d ng. Ngay t th i x a cha ông
ữ ộ ổ ế ớ ư ụ ữ ta đã đùng ca dao, dân ca, t c ng m t cách ph bi n v i t ệ cách là nh ng kinh nghi m
ử ế ữ ả ộ ố ờ ữ ấ dân gian trong lao đ ng s n xu t, trong đ i nhân x th , nh ng l i than thân, nh ng tình
ươ ầ ầ ợ ỉ ả c m,yêu th ng tình nghĩa. Chúng không ch góp ph n nâng cao tinh th n mà còn g i và
ữ ả ươ ườ ươ ạ ồ ồ ưỡ b i d ng cho ta nh ng tình c m yêu th ng con ng i, yêu th ng đ ng lo i.
ướ ấ ả ưở ể ụ ừ ư ườ ở Tr c khó khăn v t v t ng ch ng nh có th g c ngã, ca dao giúp con ng i tr nên
ườ ứ ủ ẽ ạ ấ ả ề ọ ướ m nh m . Đó là câu chuyên c a “M i cái tr ng” khi t t c ni m hi v ng, ơ ủ c m c a
ườ ả ở ả ị ứ ấ ả ả ồ ng i nông dân d n vào th tài s n quí giá y thì b y qu b ung, ba qu n ra ba con:
ề “Con di u tha
ạ ắ Con qu b t
ắ ắ ơ Con m t c t x i"
ườ ầ ạ ẫ ưở ồ ả ọ Ng i nông dân v n đ y l c quan tin t ỗ ng: “Còn da lông m c, còn ch i n y cây”. M i
ự ậ ạ ừ ẽ ơ ữ ạ ướ chúng ta t nhìn nh n l i mình t đó mà v ng vàng, m nh m h n tr ộ c sóng gió cu c
đ i.ờ
ấ ả ớ ụ ả ọ ộ ượ Ca dao giáo d c quí tr ng thành qu lao đ ng v t v m icó đ c:
ơ ư ơ “Ai ầ i b ng bát c m đ y
ộ ạ ẻ ầ ơ ắ D o th m m t h t, đ ng cay muôn ph n”
ữ ủ ợ ươ Ca dao còn là nh ng bài ca ca ng i tình nghĩa th y chung th ữ ng yêu gi a con ng ườ ớ i v i
ắ ặ ệ ậ ế ư nhau. Ta b t g p trong đó tình yêu mãnh li t nh ng cũng th t t ị nh :
ướ ầ “Hôm qua tát n c đ u đình
ế ỏ B quên chi c áo trên cành hoa sen
ượ Em đ c thì cho anh xin
ể Hay là em đ làm tin trong nhà”
ợ ồ ắ ặ ủ ắ ả B t g p tình c m v ch ng th y chung son s t:
ủ ố “R nhau lên núi đ t than
ồ ợ Ch ng mang đòn gánh v mang quang giành
ố ớ ỉ ủ C i than nhem nhu c v i t nh
ờ ớ Ghi l i vàng đá xin mình ch quên”
ả ằ ắ Tình c m gia đình đ m th m:
ơ ư “Công cha nh núi Thái S n
ẹ ư ướ ả Nghĩa m nh n ồ c trong ngu n ch y ra”
ậ ằ ệ ả ẩ ọ ừ ả ự ệ Văn h c là s n ph m ngh thu t b ng ngôn t ph n ánh hi n th c khách quan
ữ ứ ữ ủ ả ấ ợ Nh ng bài ca dao y g i lên trong ta th tình c m trong sáng, th y chung gi a con ng ườ i
ộ ố ề ọ ưỡ ị ự ớ v i nhau. Đ c ca dao, ta có thêm ngh l c và ni m tin vào cu c s ng mà nuôi d ấ ng, ph n
ờ ố ủ ầ ả ố ẹ ơ đâ'u cho đ i s ng tinh th n và tình c m c a mình ngày càng t t đ p h n.
ữ ụ ạ ơ ọ ứ ộ Trong văn th trung đ i, nh ng bài h c giáo d c đ ượ ồ ạ c t n t i trong m t hình th c văn
ướ ẵ ế ộ ướ ấ ị ề ọ h c quy c s n và vì th nên cũng mang n i dung quy ấ c nh t đ nh. Th y nhi u trong
ả ơ ỏ ự ụ ế ọ ơ m ng th ca giáo huân, bày t ợ lòng mình, bài h c giáo d c mang tính tr c ti p. Th ng i
ạ ấ ả ờ ố ộ ậ ự ủ ca thì hào s ng. “Bình Ngô đ i c o” là l i tuyên b đ c l p t ơ ậ ộ do c a dân t c, kh i d y
ỗ ườ ệ ề ự trong lòng m i ng i dân Vi t Nam ni m t hào:
ư ướ ệ “Nh n ạ c Đ i Vi t ta t ừ ướ tr c
ố ư ề ế V n x ng n n văn hi n đã lâu
ố ờ Núi s ng b cõi đã chia
ụ ắ Phong t c B c Nam cũng khác”
ấ ạ ủ ề ệ ề ễ ậ ố ỉ ể S ph n b t h nh c a Ki u (Truy n Ki u Nguy n Du) không ch giúp chúng ta hi u
ờ ấ ề ế ộ ờ ư ồ ưỡ ữ ả ơ h n v xã h i phong ki n th i b y gi cũng nh b i d ng thêm nh ng tình c m con
ườ ố ẹ ự ồ ả ọ ươ ng t đ p: s đ ng c m, trân tr ng, xót th i t ng...
ậ ớ “Đau đ n thay ph n đàn bà
ờ ằ ệ ạ ờ L i r ng b c m nh cũng là l i chung”
ụ ự ệ ể ễ ượ ậ ạ Truy n “L c Vân Tiên” (Nguy n Đình Chi u) xây d ng hai hình t ng nhân v t đ p, lí
ắ ủ ụ ủ ề ệ ưở t ệ ng là L c Vân Tiên và Ki u Nguy t Nga. Tình yêu th y chung son s t c a Nguy t
ữ ổ ộ ầ ế ớ ượ ẹ ề ườ ụ ữ Nga m t l n n a b sung thêm vào th gi i hình t ng đ p v ng ứ i ph n . Còn đ c
ữ ườ ủ ệ ấ ẳ ấ ệ tính hào hi p “gi a đ ộ ng th y chuy n b t bình ch ng tha” c a Vân Tiên cũng là m t
ọ ậ ề ấ đi u đ ng cho chúng ta h c t p.
ư ậ ữ ư ễ ễ ạ ẩ ớ ơ V i nh ng tác ph m nh v y, các nhà th trung đ i nh Nguy n Du, Nguy n Trãi,
ứ ữ ể ễ ệ ớ Nguy n Đình Chi u,... x ng đáng là nh ng ngh sĩ l n.
ướ ữ ệ ẫ ạ ẵ ờ ọ ỉ B c sang th i kì hi n đ i, văn h c không ch bó mình trong nh ng khuôn m u có s n mà
ộ ố ở ộ ở ớ ơ ườ ư ầ ngày càng m r ng và tr nên g n gũi h n v i cu c s ng con ng i nh ng không vì th ế
ế ớ ụ ả ẩ mà làm gi m đi tính giáo d c, th m mĩ. Tô Hoài đi vào khai thác th gi ậ ớ i loài v t v i
ử ắ ị ồ ữ ế ế ợ ồ ộ nh ng d mèn, d chũi, ch b nông, anh xén tóc, v ch ng nhà chu t... g i g m sail đó
ử ế ữ ề ắ ọ ườ ớ ề bài h c sâu s c v cách đô'i nhân x th gi a con ng ọ i v i nhau, bài h c v tình đoàn
ầ ươ ư ủ ế ạ ồ ộ ộ ộ ế k t, tinh th n yêu th ng đ ng lo i. Cu c phiêu l u c a D Mèn là m t cu c hành trình
ệ ả ả ố ố v ươ ớ n t i hoàn thi n mình c trong suy nghĩ và trong tình c m, l i s ng.
ộ ờ ễ ệ ạ ả ổ ườ ộ ố “Mùa l c” (Nguy n Kh i) là câu chuy n thay đ i cu c đ i con ng i trong cu c s ng lao
ộ ớ ườ ấ ạ ụ ữ ề ắ ị ộ đ ng m i. Đào, m t ng i ph n kém may m n, ch u nhi u b t h nh cuô’i cùng cũng
ừ ủ ệ ả ạ ỏ ỏ ấ tìm thây h nh phúc c a mình trên m nh đ t Đi n Biên. T chao chát, ch ng l n ch tr ị ở
ườ ị ỉ ỉ ườ ướ ữ ộ thành m t con ng i hoàn toàn khác. Ch ch m m c i bao dung tr ủ c nh ng câu đùa c a
ườ ở ờ ữ ọ ở ườ ủ ị ọ m i ng i, b i vì gi đây h đã tr thành nh ng ng ể i “nhà trai, nhà gái” c a ch . Ta hi u
ị ự ề ằ ả ọ thêm r ng trong m i hoàn c nh, ngh l c s giúp chúng ta v ượ ụ ấ ả t q a t t c .
ế ề ế ườ ọ ệ ề ễ “Chi c thuy n ngoài xa” (Nguy n Minh Châu) mang đ n cho ng i đ c thông đi p v cái
ự ậ ở ự ệ ậ ỉ ề ả ẹ đ p đích th c. Ngh thu t không ch là khám phá s v t ấ cái b ngoài mà ph i nhìn th y
ượ ề ằ ở ề ộ ố ị ủ ự ệ ấ ộ đ c cái hi n th c b n b n m b sâu. Đó là ch t cu c s ng làm nên giá tr c a tác
ẹ ẩ ả ạ ữ ằ ườ ph m. Cái đ p không ph i đâu xa l mà n m trong chính nh ng con ng ộ i đang lăn l n
ư ớ ườ ợ ướ ề ể ọ m u sinh ngoài kia. V i ng i v chài l ấ i, đi u quan tr ng nh t và cũng là lí do đ ch ị
ấ ả ữ ứ ạ ươ ủ ứ hi sinh t t c nh ng th khác đó chính là h nh phúc và t ữ ng lai c a nh ng đ a con. Ch ị
ẫ ủ ị ở ữ ế ấ ậ ậ ồ ch p nh n nh ng tr n đòn roi tàn nh n c a ch ng mà kiên quy t không li d b i ch bi ị ế t
ộ ố ổ ủ ố ọ ộ ườ ấ ạ trong cu c s ng kh n kh c a h , anh ta cũng là m t ng ở i b t h nh; và cũng còn b i
ư ề ể ọ ơ ộ ữ m t lí do khác quan tr ng h n: trên thuy n không th không có đàn ông cũng nh nh ng
ủ ể ị ườ ụ ữ ấ ổ ề ế ậ ứ đ a con c a ch không th không có cha. Ng i ph n y đã nh n h t đau kh v mình
ườ ượ ạ ế ồ ả ậ ữ ể đ nh ng ng i xung quanh mình đ c h nh phúc. Bi ấ ạ ớ ố t đ ng c m v i s ph n b t h nh
ể ượ ự ủ ộ ố ẹ ủ ọ c a h , hi u đ c ý nghĩa đích th c c a cái đ p trong cu c s ng nghĩa là chúng ta đang
ờ ố ủ ệ ầ ả ơ làm cho đ i s ng tinh th n tình c m c a mình phong phú, hoàn thi n h n.
ị ủ ư ủ ẩ ộ ườ ườ ượ Giá tr c a m t tác ph m cũng nh tài năng c a ng ệ i ngh sĩ th ng đ c đánh giá
ộ ố ệ ẩ ườ ư ằ b ng vi c tác ph m đó khai thác gì, đóng góp gì cho cu c s ng con ng i cũng nh tác
ế ư ưở ủ ả ẩ ườ ọ ữ ư ế ộ đ ng nh th nào đ n t t ng, tình c m th m mĩ c a ng ờ ạ i đ c trong nh ng th i đ i
ố ớ ứ ậ ắ ớ ườ ả ề khác nhau. Nh n th c sâu s c đi u này có ý nghĩa to l n đ i v i ng i sáng tác (ph i làm
ể ượ ữ ẩ ượ ộ ố sao đ sáng tác ra đ c nh ng tác ph m đ ả ố ớ c coi là “m t cu n sách hay”) và c đ i v i
ậ ủ ạ ị ủ ế ậ ọ ọ ầ ỉ ế quá trình ti p nh n c a b n đ c: không ch ti p nh n các giá tr c a văn h c mà còn c n
ự ư ả ụ ả ưở ố ế ư đ a nó vào trong quá trình t giáo đ c b n thân cũng nh nh h ng t ữ t đ n nh ng
ườ ng i xung quanh.
ể ườ Khi Đancô (Trái tim Đancô M.Gorki) móc trái tim mình ra đ soi đ ng cho đoàn ng ườ i
ượ ố ủ ừ ể ế ự ố ấ ẳ ớ v t qua cái t ề i tăm c a r ng th m đ đ n v i mi n đ t chan hòa ánh sáng và s s ng,
ứ ệ ậ ấ ổ ủ ư ầ ả ộ chàng đã dũng c m nh n l y s m nh vinh quang nh ng cũng đ y đau kh c a m t
ườ ẫ ườ ừ ể ượ ả ộ ng i d n đ ng. Và t ở đó trái tim Đancô mãi tr thành m t hình nh bi u t ng cho
ẽ ủ ữ ẹ ả ườ ể ệ ọ ượ ữ ị nh ng gì cao c và đ p đ c a con ng i. Văn h c đã th hi n đ c nh ng giá tr vĩnh
ư ầ ơ ợ ữ ử ủ c u c a mình mà nói nh La B ruye, nó đã “nâng cao tinh th n ta lên, g i cho ta nh ng
ả ả tình c m cao quí và can đ m”...
