SÁNG KI N KINH NGHI M NĂM H C 2015-2016 TR NG THPT 3 - C M TH YẾ Ệ Ọ ƯỜ Ẩ Ủ
I. M ĐUỞ Ầ
1. Lý do ch n đ tài.ọ ề
1.1. Căn c công văn S : 1695/SGD&ĐT-GDCN V/v H ng d n côngứ ố ướ ẫ
tác SKKN và NCKH năm h c 2015-2016 và nh ng năm h c ti p theo. Căn cọ ữ ọ ế ứ
vào ph ng h ng, nhi m v và k ho ch chuyên môn c a tr ng THPT 3ươ ướ ệ ụ ế ạ ủ ườ
C m Th y năm h c 2015-2016.ẩ ủ ọ
1.2. Qua th c t gi ng d y tôi nh n th y khi s d ng ph n m m Geometer'sự ế ả ạ ậ ấ ử ụ ầ ề
Sketchpad (GSP), hình v t o ra có đ chính xác cao mà thao tác v hình nhanh và đnẽ ạ ộ ẽ ơ
gi n h n hình đc v theo cách thông th ng. H n n a ph n m m (GSP) có cácả ơ ượ ẽ ườ ơ ữ ầ ề
tính năng nh t o v t, t o nh đng, … r t ti n l i và cũng d s d ng. S d ngư ạ ế ạ ả ộ ấ ệ ợ ễ ử ụ ử ụ
ph n m m (GSP) làm công c h tr trong quá trình g ng d y môn hình h c, nh t làầ ề ụ ỗ ợ ả ạ ọ ấ
khi h ng d n h c sinh gi i các bài toán qu tích hình h c, giúp h c sinh nh n raướ ẫ ọ ả ỹ ọ ọ ậ
đc k t qu các bài toán qu tích m t cách t nhiên nh quan sát hi u ng đng vàượ ế ả ỹ ộ ự ờ ệ ứ ộ
tính năng t o v t. T đó, nh quy trình suy lu n ng c mà h c sinh có th d dàngạ ế ừ ờ ậ ượ ọ ể ễ
tìm ra l i gi i cho bài toán. H n n a, tính năng t o hi u ng đng và t o v t còn giúpờ ả ơ ữ ạ ệ ứ ộ ạ ế
t o h ng thú h c t p và đc b êt là phát tri n t duy hình h c cho h c sinh. S d ngạ ứ ọ ậ ặ ị ể ư ọ ọ ử ụ
k t h p ph n m m GSP và ph n m m trình chi u Microsoft office PowerPoint có thế ợ ầ ề ầ ề ế ể
giúp cho giáo viên trình bày các minh ho v i ch t l ng cao, đng th i ch đngạ ớ ấ ượ ồ ờ ủ ộ
đc v m t th i gian.ượ ề ặ ờ
Vì nh ng lí do trên, tôi xin đc trình bày m t s kinh nghi m khi s d ngữ ượ ộ ố ệ ử ụ
ph n m m (GSP) thi t k và gi ng d y bài ôn t p ch ng I thông qua bài vi t: ầ ề ế ế ả ạ ậ ươ ế " Sử
d ng k t h p ph n m m Geometer's Sketchpad và ụ ế ợ ầ ề Microsoft office PowerPoint
giúp t o h ng thú và ạ ứ nâng cao hi u qu gi ng d y bài Ôn t p ch ng I"ệ ả ả ạ ậ ươ (Ti t 13ế
– Ôn t p ch ng I - Hình h c 11 - Nâng cao).ậ ươ ọ
2. M c đích nghiên c u.ụ ứ
NG I TH C HI N: Đ VĂN NAM ƯỜ Ự Ệ Ỗ Trang 1
SÁNG KI N KINH NGHI M NĂM H C 2015-2016 TR NG THPT 3 - C M TH YẾ Ệ Ọ ƯỜ Ẩ Ủ
Nghiên c u tìm hi u các tính năng c a ph n m m ứ ể ủ ầ ề The Geometer's Sketchpad
(GSP) liên h v i Ch ong trình Hình h c 11 nói chung và v n d ng vào ti t d yệ ớ ư ọ ậ ụ ế ạ
"Ôn t p ch ng I "ậ ươ nói riêng, nghiên c u vi c k t h p gi a ph n m m (GSP) v iứ ệ ế ợ ữ ầ ề ớ
ph n m m ầ ề Microsoft office PowerPoint t đó đ xu t m t s kinh nghi m gópừ ề ấ ộ ố ệ
ph n nâng cao hi u qu vi c ng d ng các ph n m m này trong quá trình thi t kầ ệ ả ệ ứ ụ ầ ề ế ế
và gi ng d y bài ả ạ "Ôn t p ch ng I"ậ ươ .
3. Đi t ng nghiên c u.ố ượ ứ
3.1. Nghiên c u c s lý lu n và th c ti n c a vi c ng d ng GSP vàứ ơ ở ậ ự ễ ủ ệ ứ ụ
ph n m m ầ ề Microsoft office PowerPoint trong d y h c b môn Hình h c 11 thôngạ ọ ộ ọ
qua ti t d y ế ạ "Ôn t p ch ng I" (Ti t 13- Hình h c 11- Nâng cao). ậ ươ ế ọ
3.2. Th c nghi m s ph m: T ch c ki m tra - đánh giá tính kh thi vàự ệ ư ạ ổ ứ ể ả
hi u qu c a vi c s d ng CNTT h tr cho ti t d y . ệ ả ủ ệ ử ụ ỗ ợ ế ạ
3.3. Trong quá trình gi ng d y, n u s d ng m t cách h p lý nh ng ngả ạ ế ử ụ ộ ợ ữ ứ
d ng c a công ngh thông tin, s góp ph n t o h ng thú h c t p giúp nâng caoụ ủ ệ ẽ ầ ạ ứ ọ ậ
hi u qu d y và h c b môn toán nói chung và ph n Hình h c nói riêng.ệ ả ạ ọ ộ ầ ọ
4. Ph ng pháp nghiên c u.ươ ứ
- Nghiên c u lý lu n;ứ ậ
- Đi u tra, quan sát;ề
- Th c nghi m s ph m;ự ệ ư ạ
NG I TH C HI N: Đ VĂN NAM ƯỜ Ự Ệ Ỗ Trang 2
SÁNG KI N KINH NGHI M NĂM H C 2015-2016 TR NG THPT 3 - C M TH YẾ Ệ Ọ ƯỜ Ẩ Ủ
II- N I DUNGỘ
1. C s lý lu n.ơ ở ậ
Trong lý lu n nh n th c c a Tri t h c Mác – Lê nin đã kh ng đnh sậ ậ ứ ủ ế ọ ẳ ị ự
đúng đn con đng nh n th c c a con ng i là: T tr c quan sinh đng đn tắ ườ ậ ứ ủ ườ ừ ự ộ ế ư
duy tr u t ng, và t t duy tr u t ng đn th c ti n. Chính vì v y mà vi c sừ ượ ừ ư ừ ượ ế ự ễ ậ ệ ử
d ng ph n m m GSP giúp h c sinh quan sát tr c quan s t o thành qu tích c aụ ầ ề ọ ự ự ạ ỹ ủ
các đi m c m tìm trong các bài toán qu tích, r i t đó có s t duy liên h đnể ầ ỹ ồ ừ ự ư ệ ế
nh ng tính ch t c a các phép d i hình và phép đng d ng đã h c đ tìm ra l iữ ấ ủ ờ ồ ạ ọ ể ờ
gi i là hoàn toàn h p lý. ả ợ
2. Th c tr ng c a v n đ nghiên c u.ự ạ ủ ấ ề ứ
2.1. Th c tr ng chung. ự ạ
Trong ch ng trình Hình h c l p 11 nâng cao , nh t là ch ng 1: phép d iươ ọ ớ ấ ươ ờ
hình và phép đng d ng trong m t ph ng, có nhi u tính ch t, nhi u k t qu r tồ ạ ặ ẳ ề ấ ề ế ả ấ
tr u t ng. H th ng bài t p nhi u và m c đ yêu c u cũng khó, nh t là các bàiừ ượ ệ ố ậ ề ứ ộ ầ ấ
toán v qu tích và d ng hình. Trong khi th i gian dành cho các ti t làm bài t pề ỹ ự ờ ế ậ
l i r t ít. Bài ạ ấ “Ôn t p ch ng I”ậ ươ có nhi m v h th ng l i ki n th c c a cệ ụ ệ ố ạ ế ứ ủ ả
m t ch ng, kèm theo đó là ph i h ng d n cho các em làm h th ng bài t pộ ươ ả ướ ẫ ệ ố ậ
nhi u và khó, nh ng th i gian ch có 02 ti t ( ti t 12 và ti t 13). N u giáo viênề ư ờ ỉ ế ế ế ế
không l a ch n ph ng pháp truy n đt h p lí thì khó có th hoàn thành ti tự ọ ươ ề ạ ợ ể ế
NG I TH C HI N: Đ VĂN NAM ƯỜ Ự Ệ Ỗ Trang 3
SÁNG KI N KINH NGHI M NĂM H C 2015-2016 TR NG THPT 3 - C M TH YẾ Ệ Ọ ƯỜ Ẩ Ủ
d y theo mong mu n, đng th i cũng khó t o h ng thú h c t p cho h c sinhạ ố ồ ờ ạ ứ ọ ậ ọ
tr c nh ng bài toán khô khan, d n đn hi u qu gi d y không cao.ướ ữ ẫ ế ệ ả ờ ạ
2.2. Th c tr ng đi v i giáo viên:ự ạ ố ớ
M c dù hi n nay công ngh thong tin (CNTT) r t phát tri n, các ph nặ ệ ệ ấ ể ầ
m m h tr d y h c phong phú. Nh ng nhi u giáo viên v n “ề ỗ ợ ạ ọ ư ề ẫ ng iạ” ng d ngứ ụ
các ph n m m c a b môn vào bài d y. Lý do tr c tiên là đ có m t bài gi ngầ ề ủ ộ ạ ướ ể ộ ả
ng d ng CNTT, đc bi t là môn Hình h c ph i có th i gian chu n b công phuứ ụ ặ ệ ọ ả ờ ẩ ị
thì m i có hi u qu . Th hai là khi s d ng CNTT trong quá trình gi ng d y thìớ ệ ả ứ ử ụ ả ạ
nh t thi t ph i s d ng các thi t b d y h c hi n đi, trong khi nhi u tr ngấ ế ả ử ụ ế ị ạ ọ ệ ạ ề ườ
h c còn thi u th n, m t ph n liên quan là y u t đi n không đm b o.ọ ế ố ộ ầ ế ố ệ ả ả
Vì v y, v i ph n GSP có r t nhi u ti n ích và d s d ng nh ng cònậ ớ ầ ấ ề ệ ễ ử ụ ư
nhi u giáo viên d y toán ch a đ ý quan tâm và khai thác x d ng nó.ề ạ ư ể ử ụ
Ti t 13 "ếÔn t p ch ng 1ậ ươ " (Hình h c 11 – Nâng cao) có nhi m v h ngọ ệ ụ ướ
d n h c sinh gi i h th ng bài t p nhi u, trong đó có m t s bài toán qu tíchẫ ọ ả ệ ố ậ ề ộ ố ỹ
ph i v n d ng các tính ch t c a các phép d i hình và phép đng d ng đ gi iả ậ ụ ấ ủ ờ ồ ạ ể ả
(bài t p 5, bài t p 8, bài t p 9). Trong m t ti t h c thì các th y cô khó có thậ ậ ậ ộ ế ọ ầ ể
hoàn thành c v n i dung và hi u qu n u không có s h tr c a CNTT. Ch aả ề ộ ệ ả ế ự ỗ ợ ủ ư
k đn n i dung khó mà vi c v hình cũng m t nhi u th i gian.ể ế ộ ệ ẽ ấ ề ờ
2.3. Th c tr ng đi v i h c sinh:ự ạ ố ớ ọ
H c sinh th ng không thích h c Hình h c vì tính tr u t ng c a nó, đcọ ườ ọ ọ ừ ượ ủ ặ
bi t khi g p các bài toán qu tích thì các em càng th y khó h n. Trong ti t 13ệ ặ ỹ ấ ơ ế
ph n ôn t p ch ng 1 ( Hình h c 11- nâng cao), các bài t p s 5, 8,9 là các bàiầ ậ ươ ọ ậ ố
toán v qu tích, h c sinh r t khó phán đoán k t qu , d n đên vi c không tìm raề ỹ ọ ấ ế ả ẫ ệ
h ng gi i quy t. Nh ng n u dùng GSP đ minh h a các thao tác v hình cũngướ ả ế ư ế ể ọ ẽ
nh s d ng tính năng t o nh đng và t o v t c a GSP thì các em s th y tr cư ử ụ ạ ả ộ ạ ế ủ ẽ ấ ự
NG I TH C HI N: Đ VĂN NAM ƯỜ Ự Ệ Ỗ Trang 4
SÁNG KI N KINH NGHI M NĂM H C 2015-2016 TR NG THPT 3 - C M TH YẾ Ệ Ọ ƯỜ Ẩ Ủ
quan d hi u và d b thuy t ph c. Tính năng này giúp các em th y ngay đcễ ể ễ ị ế ụ ấ ượ
qu tích c n tìm, t đó th c hi n phép suy lu n ng c đ đi đn l i gi i cho bàiỹ ầ ử ự ệ ậ ượ ể ế ờ ả
toán.
3. Các gi i pháp th c hi n:ả ự ệ
Khi gi ng d y ti t "Ôn t p ch ng I" (ti t 13- Hình h c 11 – Nâng cao)ả ạ ế ậ ươ ế ọ
tôi đã k t h p nhi u ph ng pháp (truy n th ng và hi n đi). Theo quan đi mế ợ ề ươ ề ố ệ ạ ể
c a tôi thì CNTT ch là công c h tr gi i quy t vi c v hình, trình chi u hìnhủ ỉ ụ ỗ ợ ả ế ệ ẽ ế
v , t o các hi u ng v qu tích hình h c m t s n i dung nào đó. Giáo viênẽ ạ ệ ứ ề ỹ ọ ở ộ ố ộ
v n nên dùng ph ng pháp truy n th ng "ph n tr ng, b ng đen" đ trao đi,ẫ ươ ề ố ấ ắ ả ể ổ
h ng d n và truy n t i các v n đ c b n trong bài d y. Thông qua đó rènướ ẫ ề ả ấ ề ơ ả ạ
luy n k năng vi t cho h c sinh. ệ ỹ ế ọ
3.1. M t s v n đ c b n v ph n m m ộ ố ấ ề ơ ả ề ầ ề Geometer's Sketchpad (GSP)
Trong M c này tôi trình bày nh ng v n đ c b n liên quan đn bài gi ng,ụ ữ ấ ề ơ ả ế ả
còn các tính năng khác c a ph n m m có th tìm hi u thêm t Wedsite:ủ ầ ề ể ể ừ
http://WWW.keypess.com/sketchpad.
Tr c h t ta c n quan tâm đn màn hình làm vi c c a GSP:ướ ế ầ ế ệ ủ
3.1.1. Các y u t c b n c a màn hình GSP.ế ố ơ ả ủ
NG I TH C HI N: Đ VĂN NAM ƯỜ Ự Ệ Ỗ Trang 5