BỘ KẾ HOẠCH VÀ ĐẦU TƯ CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN LHQ
MPI UNDP
Dự án SLGP – 00039111
Tăng cường năng lực chính quyền địa phương
*****
TÀI LIỆU ĐÀO TẠO
NÂNG CAO NĂNG LỰC
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÔNG
Ở ĐỊA PHƯƠNG
Hà Nộ i, 2007
2
MỞ ĐẦ U
Bộ tài liệ u "Quả n lý tài chính công ở địa phư ơ ng" do Dự án Nâng cao năng
lự c chính quyề n địa phư ơ ng (Strengthening Local Government Project, mã số
SLGP - 00039111, do UNDP tài trợ cho Bộ KH&ĐT) đặ t hàng Việ n Khoa họ c tài
chính chủ trì biên soạ n nhằ m phụ c vụ các hoạ t độ ng đào tạ o nâng cao năng lự c cán
bộ tài chính, kế hoạ ch cũng như cán bộ lãnh đạ o các cấ p tỉnh, huyệ n, xã củ a các địa
phư ơ ng tham gia dự án như Trà Vinh, Quả ng Nam, Vĩnh Phúc, Bắ c Kạ n.
Đư ợ c thiế t kế trong khuôn khổ củ a dự án SLGP phụ c vụ các đố i tư ợ ng tham
gia dự án; do có sự giớ i hạ n về thờ i lư ợ ng đào tạ o cũng như kinh phí, nên Bộ tài
liệ u này sẽ không bao gồ m tấ t cả các vấ n đề về quả n lý tài chính địa phư ơ ng mà chỉ
tậ p trung vào nhữ ng vấ n đề then chố t nhấ t, phụ c vụ sát đúng nhấ t các đố i tư ợ ng cán
bộ tài chính, kế hoạ ch các cấ p tỉnh, huyệ n, xã, phù hợ p vớ i nhu cầ u thự c tiễ n ở địa
phư ơ ng, đón bắ t đư ợ c các xu hư ớ ng đổ i mớ i kế hoạ ch và cả i cách quả n lý tài chính
công đã, đang và sẽ diễ n ra tạ i Việ t Nam.
Sẽ rấ t khó khăn khi phả i thiế t kế mộ t bộ tài liệ u phụ c vụ các đố i tư ợ ng rấ t
khác nhau về cả trình độ và nhu cầ u. Trên thự c tế , trong số các đố i tư ợ ng họ c viên
củ a dự án SLGP, luôn có sự khác biệ t khá xa nhau giữ a cán bộ lãnh đạ o vớ i cán bộ
chuyên môn; giữ a cán bộ cấ p tỉnh vớ i cán bộ cấ p huyệ n, xã. Chính vì vậ y, sau khi
điề u tra và cân đố i nhu cầ u và khả năng đào tạ o nâng cao năng lự c cán bộ tài chính,
kế hoạ ch và cán bộ lãnh đạ o ở cả 3 cấ p tỉnh, huyệ n, xã củ a các địa phư ơ ng tham gia
dự án SLGP, bộ tài liệ u này đư ợ c thiế t kế thành 5 phầ n như sau:
Phầ n 1 – Nhữ ng vấ n đề cơ bả n về quả n lý tài chính công ở địa phư ơ ng
Phầ n 2 – PT&DB kinh tế tài chính
Phầ n 3 – Kế hoạ ch tài chính và ngân sách trung hạ n
Phầ n 4 – Phân cấ p và quả n lý ngân sách huyệ n, xã
Phầ n 5 – Kế toán công ở địa phư ơ ng.
Trong bộtài liệ u này, cán bộ lãnh đạ o và cán bộ chuyên môn ở cả 3 cấ p
tỉnh, huyệ n, xã sẽ:
1). Đư ợ c cung cấ p nhữ ng kiế n thứ c tổ ng quát và cơ bả n về tài chính công
và quả n lý tài chính công;
2). Hiể u đư ợ c vị trí, ý nghĩa, vai trò củ a công cụ PT&DB trong công tác
điề u hành, lậ p và bả o vệ kế hoạ ch PTKTXH, kế hoạ ch tài chính cũng như dự toán
thu-chi ngân sách củ a địa phư ơ ng. Giúp cán bộ lãnh đạ o cũng như cán bộ chuyên
môn hoàn thiệ n kỹ năng đọ c, hiể u các chỉ tiêu kinh tế , tài chính vĩ mô cơ bả n, làm
chủ đư ợ c các báo cáo chuyên môn vềPT&DB kinh tế , tài chính. Đồ ng thờ i, nhữ ng
cán bộ chuyên ngành kế hoạ ch và tài chính, chủ yế u ở cấ p tỉnh, sẽ đư ợ c trang bị
nhữ ng kiế n thứ c căn bả n và chuyên sâu về PT&DB, giúp họ nắ m vữ ng và tự xây
dự ng, hoàn thiệ n kỹ năng PT&DB kinh tế tài chính theo mô hình kinh tế lư ợ ng
đặ ng có thểphụ c vụ tố t nhấ t công tác chuyên môn hàng ngày củ a họ tạ i địa phư ơ ng.
3). Nắ m đư ợ c (và đi trư ớ c mộ t bư ớ c so vớ i các địa phư ơ ng khác) nhữ ng
kiế n thứ c cơ bả n về phư ơ ng pháp xây dự ng khung khổ tài chính và ngân sách trung
hạn (MTF&EF) nhằ m gắ n kế t tố t nhấ t việ c huy độ ng và sử dụ ng các nguồ n lự c tài
3
chính công trên địa bàn vớ i việ c xây dự ng và thự c hiệ n kế hoạ ch PTKTXH củ a địa
phư ơ ng
4). Hiể u rõ hơ n và có phư ơ ng pháp giả i quyế t các vấ n đề đang vư ớ ng mắ c
tạ i địa phư ơ ng về phân cấ p quả n lý ngân sách, về cơ chế phân định và điề u tiế t, bổ
sung nguồ n thu, nhiệ m vụ chi ngân sách giữ a các cấ p tỉnh, huyệ n, xã; về quy trình
lậ p, thẩ m định, quyế t định, chấ p hành dự toán và quyế t toán ngân sách các cấ p. Đặ c
biệ t, nhữ ng họ c viên là cán bộ cấ p huyệ n, xã sẽ đư ợ c trang bị nhữ ng kiế n thứ c cơ
bả n để nắ m vữ ng và giả i quyế t có phư ơ ng pháp các vấ n đề vư ớ ng mắ c trong quá
trình lậ p, bả o vệ dự toán cũng như trong quan hệ vớ i KBNN khi chấ p hành, quyế t
toán ngân sách cấ p mình.
5). Hơ n nữ a, nhữ ng họ c viên là cán bộ chuyên môn sẽ đư ợ c trang bị nhữ ng
kiến thứ c cơ bả n, cảlý thuyế t và thự c hành, về kế toán công - mộ t công cụ quả n lý
không thể thiế u trong quả n lý tài chính công.
Các tác giả trự c tiế p và gián tiế p tham gia biên soạ n bộ tài liệ u này gồ m:
PGS. TS. Đỗ Đứ c Minh, Phó Việ n trư ở ng Việ n Khoa họ c tài chính, Họ c việ n Tài
chính, Bộ Tài chính; TS. Nguyễ n Ngọ c Tuyế n, Phó Vụ trư ở ng, Vụ chính sách thuế ,
Bộ Tài chính; Th.S. Trư ơ ng Bá Tuấ n, Vụ chính sách thuế , Bộ Tài chính; TS. Đặ ng
Văn Du, Trư ở ng khoa tài chính công, TS. Hoàng Thúy Nguyệ t, Giả ng viên chính,
TS. Hoàng Văn Bằ ng, Giả ng viên chính, Th.S. Nguyễ n Văn Luyệ n, giả ng viên,
PGS. TS. Dư ơ ng Đăng Chinh, Giả ng viên cao cấ p, Họ c việ n Tài chính; TS.
Nguyễ n Thị Hả i Hà, Việ n KHTC, Bộ Tài chính; Th.S. Vũ Cư ơ ng, Giả ng viên
chính,; Th.S. Phạ m Hồ ng Vân, Giả ng viên chính, Đạ i họ c Kinh tế quố c dân Hà
Nộ i; TS. Phạ m Huy Tuấ n Kiệ t, chuyên gia tư vấ n, Ms. Lê Nguyệ t Anh, Chuyên gia
tư vấ n củ a Dự án PFMRP củ a Bộ Tài chính;
Ban biên tậ p cũng đã nhậ n đư ợ c sự giúp đỡ quý báu củ a Mr. Peter Brooke,
Cố vấ n cao cấ p củ a Ngân hàng thế giớ i và Dự án cả i cách tài chính công (PFMRP)
củ a Bộ Tài chính, nguyên Bộ trư ở ng Bộ Tài chính Hồ ng Kông; PGS. TS. Đặ ng
Văn Thanh, Phó Chủ tịch Hiệ p hộ i kế toán Việ t Nam, Phó Chủ nhiệ m Ủ y ban
KT&NS, Quố c hộ i khóa XI; TS. Nguyễ n Đình Tùng; nguyên Trư ở ng phòng ngân
sách huyệ n, xã - Vụ NSNN, Bộ Tài chính; TS. Bùi Đư ờ ng Nghiêu; TS. Bùi Hà, Vụ
trư ở ng Vụ Kinh tế địa phư ơ ng và lãnh thổ , Bộ KH&ĐT; PGS. TS. Phan Thị Thu
Hư ơ ng, nguyên Vụ trư ở ng Vụ Khoa họ c, Giáo dụ c, Tài nguyên và Môi trư ờ ng, Bộ
KH&ĐT; Mr. Phạ m Hả i, nguyên Vụ trư ở ng Vụ Kinh tế địa phư ơ ng và lãnh thổ , Bộ
KH&ĐT; Mr. Phạ m Thanh Tâm, nguyên Phó Vụ trư ở ng Vụ Kinh tế địa phư ơ ng và
lãnh thổ , Bộ KH&ĐT.
Vớ i sự nỗ lự c cố gắ ng to lớ n củ a tậ p thể các tác giả , củ a Ban quả n lý Dự án
SLGP, các chuyên gia tư vấ n về kế hoạ ch và tài chính củ a Dự án... bộ tài liệ u đã
hoàn thành, song, cũng không thểtránh khỏ i nhữ ng thiế u sót nhấ t định. Chúng tôi
xin giớ i thiệ u Bộ tài liệ u này và rấ t mong nhậ n đư ợ c sự hợ p tác chặ t chẽ cũng như
nhữ ng đóng góp củ a quý vị độ c giả ,cả trung ư ơ ng và địa phư ơ ng, để có thể biên
soạ n hoàn chỉnh vàđầ y đủ hơ n. Nhữ ng nhu cầ u về tài liệ u và nhữ ng ý kiế n góp ý
xin vui lòng gử i về địa chỉ:
Bộ Kế hoạ ch và Đầ u tư
Dự án SLGP
Tầ ng 3, Nhà G
5
DANH MỤ C CÁC CHỮ VIẾ T TẮ T
BHXH : Bả o hiể m xã hộ i
BHYT : Bả o hiể m y tế
CPI : Chỉ số giá tiêu dùng
CQTC : Cơ quan tài chính
DNNN : Doanh nghiệ p nhà nư ớ c
ĐVSDNS : Đơ n vị sử dụ ng ngân sách
GDCK : Giao dịch chứ ng khoán
GDP : Tổ ng sả n phẩ m quố c nộ i
GNP : Tổ ng sả n phẩ m quố c dân
HCSN : Hành chính sự nghiệ p
HĐND : Hộ i đồ ng nhân dân
HĐNVKB: Hoạ t độ ng nghiệ p vụ kho bạ c
KH&ĐT : Kế hoạ ch và đầ u tư
KPTX : Kinh phí thư ờ ng xuyên
KT&NS : Kinh tế và ngân sách
KT-XH : Kinh tế- xã hộ i
KTC : Kế toán công
LCT : Lệ nh chi tiề n
MTEF : Khung khổ chi tiêu trung hạ n (còn gọ i làKhung khổ ngân
sách trung hạ n)
MTF&EF : Khung khổ tài chính và ngân sách (chi tiêu) trung hạ n
MTFF : Khung khổ tài chính trung hạ n
NHNN : Ngân hàng nhà nư ớ c
NS: Ngân sách
NSĐP : Ngân sách địa phư ơ ng
NSNN : Ngân sách nhà nư ớ c
NSTW : Ngân sách trung ư ơ ng
NSX : Ngân sách xã
PCI : Bình quân đầ u ngư ờ i
PFMRP : Dự án cả i cách tài chính công củ a Bộ Tài chính
PT&DB : Phân tích và dự báo
PTKTXH : Phát triể n kinh tế - xã hộ i (kế hoạ ch)
