C C U LO I HÌNH T CH C DOANH NGHI P Ổ Ơ Ấ Ứ Ạ Ệ
ch c, bi u th vi c s p x p theo tr t t nào ị ệ ậ ự ứ ể ế
ch c cùng các m i quan h gi a chúng. Là hình th c t n t đó các b ph n c a t ộ ứ ồ ạ ủ ổ ủ ổ i c a t ứ ậ ố ắ ệ ữ
1. C c u b máy doanh nghi p (c c u doanh nghi p) ơ ấ ơ ấ ộ ệ ệ
ộ ơ ấ ệ ậ ợ ộ ị
ơ ể ự ộ ẫ ệ ệ ệ
C c u b máy doanh nghi p là t ng h p các b ph n (đ n v và cá nhân) ổ ệ khác nhau, có m i liên h và quan h ph thu c l n nhau, đ th c hi n nhi m ụ ố v kinh doanh c a doanh nghi p. ủ ụ ệ
2. C c u t ơ ấ ổ ch c qu n tr doanh nghi p ị ứ ệ ả
C c u t ả ứ ơ ấ ổ ệ ậ ợ ơ
ụ
ộ ộ ẫ ị ấ ị ố ữ ệ ề ượ ệ ạ
ữ ự ệ ấ ằ
ch c qu n tr doanh nghi p là t ng h p các b ph n (đ n v và ị ổ ượ c cá nhân) khác nhau, có m i liên h và quan h ph thu c l n nhau, đ ệ c b trí chuyên môn hoá và có nh ng trách nhi m, quy n h n nh t đ nh, đ ố theo nh ng c p, nh ng khâu khác nhau nh m b o đ m th c hi n các ch c ứ năng qu n tr và ph c v m c đích chung đã xác đ nh c a doanh nghi p. ụ ụ ả ủ ả ị ữ ả ụ ệ ị
ổ ả ứ ệ ị
ệ ố ế
ứ ạ ộ ả ơ ấ ị ả ủ ấ ặ ị
ch c qu n tr doanh nghi p là hình th c phân công lao đ ng C c u t ộ ơ ấ ả trong lĩnh v c qu n tr , có tác đ ng đ n quá trình ho t đ ng c a h th ng qu n ả ự tr . C c u t ch c qu n tr , m t m t ph n ánh c c u s n xu t, nó có tác đ ng ộ ị ả ứ ơ ấ ổ i vi c phát tri n s n xu t. tích c c tr l ể ở ạ ệ ự ộ ộ ả ấ
3. Nh ng yêu c u đ i v i c c u t ch c qu n tr ố ớ ơ ấ ổ ữ ầ ứ ả ị
ệ ơ ấ ổ ự ệ ữ ch c qu n tr ph i b o đ m nh ng ả ả ứ ả ả ị
Vi c xây d ng và hoàn thi n c c u t yêu c u sau: ầ
i u: - Tính t ữ ả ả ả ị ị
ứ ấ ề ả ấ ả ị
ữ ề ề ọ ị
t l p nh ng m i liên h ế ậ ng c p qu n tr ít nh t trong doanh nghi p cho nên c c u t ệ ấ
ố ư Gi a các khâu và các c p qu n tr (khâu qu n tr ph n ánh ị ể ệ cách phân chia ch c năng qu n tr theo chi u ngang, còn c p qu n tr th hi n s phân chia ch c năng qu n tr theo chi u d c) đ u thi ệ ố ự ả ơ ấ ổ h p lý v i s l ợ ấ ả ch c qu n tr mang tính năng đ ng cao, luôn luôn đi sát và ph c v s n xu t. ấ ứ ứ ớ ố ượ ị ả ụ ả ị ộ ụ
ứ ả ả ị
ch c qu n tr có kh năng thích ng linh ho t ạ ng. ứ v i b t kỳ tình hu ng nào x y ra trong doanh nghi p cũng nh ngoài môi tr ớ ấ - Tính linh ho t:ạ C c u t ố ơ ấ ổ ả ườ ư ệ
- Tính tin c y l n: ậ ớ C c u t ứ ả ị
c s d ng trong doanh nghi p nh đó b o đ m s ả ờ ả ả
ch c qu n tr ph i b o đ m tính chính xác ả ả ự ệ t c các b ph n c a doanh ơ ấ t c các thông tin đ ượ ộ ổ ử ụ ệ ụ ủ ấ ả ủ ạ ậ ớ ộ
c a t ủ ấ ả ph i h p v i các ho t đ ng và nhi m v c a t ố ợ nghi p.ệ
ả ử ụ ơ ấ ả ị
ị ạ :ế C c u b máy qu n tr ph i s d ng chi phí qu n tr đ t ả ng quan gi a chi - Tính kinh t ấ ố ươ ữ ệ ầ
ộ hi u qu cao nh t. Tiêu chu n xem xét yêu c u này là m i t ẩ phí d đ nh b ra và k t qu s thu v . ề ả ẽ ả ự ị ế ỏ
4. Nh ng nhân t nh h ng đ n c c u t ch c qu n tr ữ ố ả ưở ơ ấ ổ ế ứ ả ị
ứ ữ ừ ả ấ ị
ch c qu n tr , ch ng nh ng ph i xu t phát t ơ ấ ổ ề Khi hoàn thi n c c u t ệ ẳ trên, mà đi u quan tr ng và khó khăn nh t là ph i quán tri ở ầ ả ấ
ữ ữ ể ầ ố
ề ế
các ả ệ t yêu c u đã xét ọ ấ nh ng yêu c u đó vào nh ng đi u ki n, hoàn c nh, tình hu ng c th nh t ụ ệ ng tr c ti p và gián đ nh. Nói cách khác, là c n tính đ n nh ng nhân t ế ữ ầ ị ưở ch c qu n tr . ti p t ị ứ ế ớ ệ i vi c hình thành, phát tri n và hoàn thi n c c u t ể ả nh h ố ả ơ ấ ổ ự ả ệ
nh h ng đ n c c u t ể ạ ố ả ưở ơ ấ ế ổ ứ ch c
qu n tr c a doanh nghi p: Có th quy thành hai lo i nhóm nhân t ệ ị ủ ả
* Nhóm các nhân t thu c đ i t ố ố ượ ộ ng qu n tr : ị ả
- Tình tr ng và trình đ phát tri n c a công ngh s n xu t c a doanh ấ ủ ệ ả ủ ể ạ ộ
nghi p. ệ
ấ - Tính ch t và đ c đi m s n xu t: ch ng lo i s n ph m, quy mô s n xu t, ủ ạ ả ể ấ ặ ả ấ ẩ ả
lo i hình s n xu t. ạ ả ấ
T t c nh ng nhân t ữ ố trên đ u nh h ề ả ưở ộ
ả ng đ n thành ph n và n i dung ơ ng tr c ti p đ n c ế ầ ự ế ả ưở ế
nh ng ch c năng qu n lý và thông qua chúng mà nh h ữ c u t ấ ổ ch c qu n tr . ị ả ấ ả ứ ứ
* Nhóm nh ng nhân t ữ ố thu c lĩnh v c qu n tr . ị ự ả ộ
- Quan h s h u t n t i trong doanh nghi p. ệ ở ữ ồ ạ ệ
- M c đ chuyên môn hoá và t p trung hoá các ho t đ ng qu n tr . ạ ộ ứ ậ ả ộ ị
- Trình đ c gi i hoá và t ộ ơ ớ ự ộ ị
ả th c tay ngh c a cán b qu n lý, hi u su t lao đ ng c a h . đ ng hoá các ho t đ ng qu n tr , trình đ ki n ộ ế ạ ộ ủ ộ ề ủ ứ ệ ả ấ ộ ọ
- Quan h ph thu c gi a s l ệ ố ượ ụ ể
ữ i lãnh đ o đ i v i ho t đ ng c a nh ng ng ạ ộ ườ ị ữ ng ng ủ ộ ố ớ i b lãnh đ o, kh năng ki m tra ả i. ướ ạ i c p d ườ ấ ườ ạ c a ng ủ
- Chính sách đãi ng c a doanh nghi p đ i v i đ i ngũ cán b qu n tr ố ớ ộ ộ ủ ệ ả ộ ị
v.v...
5. Các nguyên t c t ch c qu n tr ắ ổ ứ ả ị
ch c qu n tr ph i g n v i ph ng h ổ ả ắ ứ ả ớ ị ươ ướ ụ ng, m c
ơ ấ ệ . đích c a doanh nghi p * Nguyên t c c c u t ắ ủ
ủ ụ
ệ Ph ệ ụ
ng h ướ ươ ộ ế ủ ơ ấ ả
ả ớ ộ ỡ ừ ộ
ạ ộ ụ ụ ệ
ơ ấ ụ ữ ệ ặ ộ
ng và m c đích c a doanh nghi p s chi ph i c c u doanh ố ơ ấ ẽ ệ ng c a nó có quy mô ng h nghi p. N u m t doanh nghi p mà m c tiêu, ph ủ ướ ươ ng ng; còn n u quy l n thì c c u c a doanh nghi p cũng ph i có quy mô t ứ ế ươ ệ ớ ộ ng ng. M t mô c v a ph i v i đ i ngũ, trình đ , nhân cách các con ng i t ứ ườ ươ doanh nghi p có m c đích ho t đ ng d ch v thì rõ ràng c c u qu n tr c a nó ị ủ ả ị cũng ph i có nh ng đ c thù khác m t doanh nghi p có m c đích ho t đ ng s n ả ạ ộ ả xu t v.v... ấ
* Nguyên t c chuyên môn hoá và cân đ i ố ắ
Nguyên t c này đòi h i c c u t ắ
ỏ ơ ấ ổ ớ ch c qu n tr ph i đ ả ượ ả i đ ườ ượ ứ ữ ệ c phân công phân ệ ươ ng c đào luy n t
ị nhi m các phân h chuyên ngành, v i nh ng con ng ứ ng và có đ quy n h n. ủ ệ ề ạ
ứ
ả ự rõ ràng. Gi a nhi m v , trách nhi m, quy n l c, l Nói m t cách khác, c c u t ơ ấ ổ ệ ụ ch c ph i d a trên vi c phân chia nhi m v ệ ệ i ích ph i cân x ng và c th . ụ ể ứ ả ề ự ộ ữ ụ ệ ợ
ỉ ệ ụ
ứ
ệ ề ự t, ai làm ch a t ệ t rõ ai làm t ụ ể ớ Ch có phân giao nhi m v trong doanh nghi p m t cách rõ ràng c th v i ệ ụ ượ c i ích c a t ng phân h ủ ừ t nhi m v đ ệ ệ ể ư ố ư
ố i và phát tri n. ộ s cân x ng gi a nhi m v , trách nhi m, quy n l c, l ữ ợ ụ ự nh trong s đ 4.3, đ phân bi ơ ồ giao thì doanh nghi p m i có th t n t ệ ệ ể ồ ạ ể ớ
C u trúc phân giao nhi m v trong doanh nghi p ụ ệ ệ ấ
* Nguyên t c linh ho t và thích nghi v i môi tr ng ắ ạ ớ ườ
Nguyên t c này đòi h i vi c hình thành c c u t ệ ả
ỗ ứ ạ ươ
ứ ể ọ ệ ế ị ẩ
ề ộ
ứ
ng trình hay m t c ch c ph i đ ỹ ế N u giám đ c m t ch ế
ơ ộ ể ươ ế ể ự ề ố
ch c ph i đ m b o cho ả ả ơ ấ ổ ỏ ắ ng x ng đ m i th lĩnh các c p ấ do sáng t o t m i phân h m t m c đ t ứ ủ ệ ộ ộ ự c tài năng, chu n b cho vi c thay th v trí c a ủ i phát tri n đ phân h bên d ị ượ ể ướ ệ ấ t. Đi u này nói m t cách "văn ngh " là các c p lãnh đ o c p trên khi c n thi ệ ế ầ ấ ạ m t m c đ nào đó". Có c "cho phép th t b i trong c c u t ấ ạ ở ộ ộ ơ ấ ổ ả ượ ứ ộ ơ tác gi t: " qu n lý Âu, M đã vi ộ ố ả ả ệ quan không có c h i đ làm sai, thì giám đ c đó còn thi u quy n đ th c hi n nhi m v m t cách đúng đ n ụ ộ ắ ". ệ
* Nguyên t c hi u l c và hi u qu ệ ự ệ ắ ả
Nguyên t c này đòi h i c c u t ch c qu n tr ph i thu đ ắ ỏ ơ ấ ổ ứ ả ả ả
ượ ế ờ ả ị ỏ ệ ấ ớ
ồ ủ ủ ố
ể c th c hi n, c n tuân th các yêu c u sau: c k t qu ho t ạ ệ đ ng cao nh t so v i chi phí mà doanh nghi p đã b ra, đ ng th i b o đ m hi u ả ộ l c ho t đ ng c a các phân h và tác đ ng đi u khi n c a các giám đ c. Đ ể ự b o đ m cho nguyên t c này đ ả ạ ộ ả ệ ượ ộ ệ ề ầ ủ ự ầ ắ
- C c u t ả ả ả ợ ị
ch c qu n tr là c c u h p lý nh m đ m b o chi phí cho các ơ ấ ổ ấ i c a doanh nghi p là l n nh t ỏ ơ ấ ả ằ ạ ủ ạ ộ ế ệ ớ
ứ ho t đ ng là nh nh t, mà k t qu chung thu l ấ trong kh năng có th (t c là đ m b o tính hi u qu c a doanh nghi p). ả ể ứ ả ủ ệ ệ ả ả
c môi tr ả ạ ườ ượ ệ
ươ ị
ch c ph i t o đ ơ ấ ổ ệ ạ ộ ự ế
ụ ng văn hoá xung quanh nhi m v ị ng văn hoá); làm cho m i phân h hi u rõ v trí, giá tr i cho các phân ng tâm, - C c u t ứ c a các phân h (ph ỗ ủ c a các ho t đ ng mà mình tham d là nh m t o l ủ ạ ợ h có liên quan tr c ti p v i mình. Các th lĩnh c p phân h ph i có l ấ ệ ệ ể i th , thu n l ậ ợ ả ằ ủ ươ ự ế ệ ớ
ợ ể ệ ố
ở ệ ạ
đó các hành vi x s ả ụ ủ ệ ệ ừ ứ ả ợ
t nhi m v c a mình, tránh gây khó khăn trách nhi m, ý th c h p tác đ làm t ứ ử ự và tr ng i cho các phân h và cho c doanh nghi p, t ả ệ h p lý, tích c c gi a các phân h trong doanh nghi p (t c là đ m b o tính hi u ệ qu c a c c u t ữ ệ ự ch c qu n tr ). ơ ấ ổ ả ủ ứ ả ị
ả ứ ơ ấ ổ ủ ệ
c giao qu n tr là h p lý, t ả ả ị ươ ứ ể ả ả ợ ớ
ủ ộ ộ ỉ
ể ả i giao cho h ph i qu n lý 100 ng ườ ả ạ i mà c p trên l ấ ườ ả ọ
- C c u t ch c ph i đ m b o cho th lĩnh các phân h có quy mô (c a ủ ề ng ng v i kh năng ki m soát, đi u phân h ) đ ệ ượ hành c a h . Rõ ràng trình đ , kh năng c a m t th lĩnh ch có th lãnh đ o, ạ ủ ọ ủ đi u hành 10 ng ề i là đi u ề b t c p. ấ ậ
CÁC KI U C C U T CH C QU N TR Ể Ơ Ấ Ổ Ứ Ả Ị
ng th ng) ẳ ế ứ ườ
ứ
ng trình - m c tiêu ươ ụ
ậ ch c ch ứ ệ
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
ng pháp hình thành c c u t ng pháp hình thành c c u t ch c qu n tr ch c qu n tr ươ ươ ơ ấ ổ ơ ấ ổ ứ ứ ả ả ị ị C c u t ch c tr c tuy n (đ ự ơ ấ ổ C c u ch c năng ơ ấ ứ C c u tr c tuy n - ch c năng ế ơ ấ ự C c u chính th c và không chính th c ứ ứ ơ ấ C c u ma tr n ơ ấ C c u t ơ ấ ổ C c u "v tinh" ơ ấ C c u t m th i ờ ơ ấ ạ o Nh ng ph ữ o Nh ng ph ữ
ữ ủ ể
ể ư ể ặ ỗ
t ổ nh Cùng v i s phát tri n c a các h th ng, đã hình thành nh ng ki u c c u ơ ấ ớ ự ệ ố ch c qu n lý khác nhau. M i ki u ch a đ ng nh ng đ c đi m, u đi m, ể ứ ứ ả c trong nh ng đi u ki n c th nh t đ nh. c đi m và đ ệ ượ ự ụ ể ữ ấ ị ể ề ượ ữ ể
1. C c u t ch c tr c tuy n (đ ơ ấ ổ ứ ự ế ườ ng th ng) ẳ
ộ ấ
c gi Đây là c c u t ướ ch c đ n gi n nh t, trong đó có m t c p trên và m t s i quy t theo m t kênh liên h đ ộ ấ ế ả ả
ơ ấ ổ i. Toàn b v n đ đ ộ ấ ế ơ ứ ề ượ ề ệ ườ ề ự ự ệ ộ
ộ ố ng th ng. c p d ẳ ấ C p lãnh đ o tr c ti p đi u hành và ch u toàn b trách nhi m v s ho t đ ng ạ ộ ị ấ c a t ủ ổ ạ ch c. ứ
C u trúc phân giao nhi m v trong t ụ ệ ấ ổ ch c ứ
ự ế ỷ ố
ứ ữ ổ ế ở ỏ ả ệ
ứ ặ
ạ ọ t đ i v i các t ổ ặ ẫ
ụ ch c nh v.v... cu i th k XIX và ch y u C c u t ch c tr c tuy n khá ph bi n ủ ế ổ ơ ấ ế ấ c áp d ng đ nh ng doanh nghi p nh , s n ph m không ph c t p, tính ch t ứ ạ ẩ ở ụ ượ ng đ i h c v.v... Ngày nay, s n ph m liên t c, ho c các t ch c b môn c a tr ủ ẩ ả ổ ườ ụ ộ ki u c c u này v n còn đ ch c có quy mô c áp d ng, đ c bi ể ứ ệ ố ớ ượ ơ ấ , nhóm, băng t nh : t ứ ỏ ổ ổ ỏ
ả ặ ể ủ ứ ườ ế
ơ ấ ổ ứ ố ị
ổ ch c qu n tr tr c tuy n là ng ị ự ệ ữ ừ ả ườ ườ ự
ng th ng, ng ẳ ớ ế ủ ỉ
ch c đ ứ ệ ậ ợ ộ ấ ự ệ
c th c hi n theo đ ệ ệ i cho vi c th c hi n ch đ m t th tr ệ ệ ề ế ệ ự ế ộ ộ ả ạ ị ả
ạ Đ c đi m c b n c a c c u t i lãnh đ o ơ ả ch c th c hi n t t t c các ch c năng qu n tr , các m i liên h gi a các thành ệ ấ ả ự ứ ổ ệ i th a hành m nh viên trong t ượ l nh ch làm theo m nh l nh c a m t c p trên tr c ti p. V i nh ng đ c đi m đó, ể ữ ặ ệ i lãnh ng, ng c c u này t o thu n l ườ ủ ưở ơ ấ đ o ph i ch u trách nhi m hoàn toàn v k t qu công vi c c a ng ườ ướ i d i ủ ạ quy n.ề
ể ữ
ạ ườ ch c này cũng có nh ng nh ơ ấ ổ ệ ế ả ổ ợ
ể ế ệ ố ợ ứ ứ ề ừ ượ ạ ầ ả ị
ữ ệ ế ặ ơ ộ
ề ng vòng theo kênh liên h ườ ả ị ỉ
c đi m. Nó đòi h i Tuy nhiên, ki u c c u t ỏ ử ụ i lãnh đ o c n ph i có ki n th c toàn di n, t ng h p h n ch vi c s d ng ng ầ các chuyên gia có trình đ cao v t ng m t qu n tr ; khi c n ph i h p, h p tác ộ ợ ặ công vi c gi a hai đ n v , ho c cá nhân ngang quy n thu c các tuy n khác ị nhau thì vi c báo cáo, thông tin, th nh th ph i đi đ ệ ệ đã quy đ nh. ị
2. C c u ch c năng ơ ấ ứ
C c u ch c năng ơ ấ ứ
ầ
ứ ụ ầ ượ ơ ấ ứ C c u ch c năng l n đ u tiên đ ủ ố ượ
ớ ữ ượ ở ộ ụ ả
t theo các ch c năng qu n tr và hình thành nên nh ng ng ị ệ ả ứ ữ
ỉ ả ứ ệ
ườ ổ
i nh n m nh l nh ch ng nh ng t ữ ng c p d c áp d ng v i ch đ đ c công, sau đó ớ ế ộ ố ụ ng công tác c m r ng ra phù h p v i kh i l ớ ợ ị c phân chia cho các đ n v ơ ị ượ i lãnh đ o ạ ườ ố c chuyên môn hoá ch đ m nh n th c hi n m t ch c năng nh t đ nh. M i ấ ị ự i th a hành ừ ứ ấ ủ i lãnh đ o c a ạ ộ ậ ch c r t ph c t p. Nh ng ng ứ ạ ườ ữ ừ ệ
ệ nh ng ng ph m vi ng d ng c a nó đ ạ qu n tr ngày càng l n. Nh ng nhi m v qu n tr đ ị ả riêng bi ệ đ ượ liên h gi a các nhân viên trong t ệ ữ nhi m v ướ ụ ở ấ doanh nghi p mà c t ả ừ ệ ệ i lãnh đ o các ch c năng khác nhau. ứ ẳ ạ ậ ữ ườ
ủ ể
c các chuyên gia vào công tác ượ ồ i quy t các v n đ chuyên môn m t cách thành th o h n, đ ng ộ ề ế ạ ơ
i lãnh đ o doanh nghi p. u đi m c a ki u c c u này là thu hút đ ơ ấ Ư ể lãnh đ o, gi ấ ả ạ th i gi m b t gánh n ng v qu n tr cho ng ề ặ ớ ả ườ ệ ả ạ ờ ị
c đi m ch y u c a c c u ch c năng là ng ủ ượ ủ ế
Nh ệ ơ ấ ố ợ ườ ộ
ứ ả
c t ể ế
i lãnh đ o doanh ạ ạ i lãnh đ o i lãnh đ o doanh ạ t c các m nh l nh c a h , d n đ n tình ậ i th a hành trong m t lúc có th ph i nh n nhi u m nh l nh, th m ủ ị ớ ệ ậ ọ ẫ ệ ệ ả ể ệ ạ
ườ ứ ữ ạ ng công tác qu n tr l n, ng ườ ủ ượ ấ ả ộ ề c nhau. i trái ng ể nghi p (lãnh đ o chung) ph i ph i h p ho t đ ng c a nh ng ng ả ạ ch c năng, nh ng do kh i l ố ượ ư nghi p khó có th ph i h p đ ố ợ ệ tr ng ng ừ ườ chí các m nh l nh l ệ ệ ượ ạ
3. C c u tr c tuy n - ch c năng ơ ấ ự ứ ế
C c u tr c tuy n - ch c năng ế ơ ấ ự ứ
Đ kh c ph c các nh ể ơ ấ ứ ể ế
c đi m c a các c c u tr c tuy n và ch c năng, c áp d ng r ng rãi và ự ượ ắ ể ủ ế ụ ứ ộ
ượ ụ hi n nay ki u c c u liên h p (tr c tuy n - ch c năng đ ự ợ ơ ấ ph bi n cho m i doanh nghi p). ọ ệ ổ ế ệ
ạ ệ ự
ị ẩ ế ị ứ ể
ạ ự ẫ ị
ị ế
ẫ ề ế ứ ế ị ệ ệ
ế ứ ị ạ ệ ự ữ
ạ ặ ề ơ ấ ườ ườ ệ ả ả
ư i lãnh đ o doanh nghi p ph i gi ứ ậ ớ ộ ự ế
ỗ ế ườ ề ế ậ ỗ ộ
ệ ạ ẳ
ứ ả ọ ệ ậ ế ế ị ườ ữ ả ố
ử ụ ộ ạ ỉ ư ậ ặ ộ
ộ ợ ư ộ ờ
i d ng đ ủ
ộ ố ộ ơ ấ ổ ứ
ủ c s giúp s c c a Theo c c u này ng i lãnh đ o doanh nghi p đ ượ ườ ơ ấ ng d n và ki m tra i lãnh đ o ch c năng đ chu n b các quy t đ nh, h ng ạ ướ ể ườ i lãnh đ o doanh nghi p v n ch u trách nhi m vi c th c hi n quy t đ nh. Ng ệ ẫ ệ ườ ệ ệ ệ v m i m t công vi c và toàn quy n quy t đ nh trong ph m vi doanh nghi p. ạ ề ọ i lãnh đ o u đi m Vi c truy n m nh l nh v n theo tuy n đã quy đ nh, các ng ể ạ ư ườ ệ c đi m i xu t hi n nh ng nh ki u c c u tr c tuy n và ch c năng, nh ng l ể ể ệ ấ ượ ệ ng xuyên m i quan h i quy t th m i. Ng ố ế ớ ườ gi a b ph n tr c tuy n v i b ph n ch c năng. Ngoài ra m i khi các ng i ộ ậ ữ i lãnh lãnh đ o các b ph n ch c năng có nhi u ý ki n khác nhau, đ n n i ng ạ ượ đ o doanh nghi p ph i h p hành nhi u, tranh lu n căng th ng không ra đ c ề i lãnh đ o s d ng các nh ng quy t đ nh có hi u qu mong mu n. Vì th , ng ộ b ph n tham m u giúp vi c c a m t nhóm chuyên gia ho c ch là m t cán b ệ ủ ườ i lý nào đó. Nó gi ng nh c c u tham m u trong quân đ i. Nh đó, ng tr ư ơ ấ ố c tài năng chuyên môn c a m t s chuyên gia, có th ti p lãnh đ o l ể ế ạ ợ ụ ượ c n th ứ ạ ch c ph c t p ớ ọ ườ ậ c a các b môn th c hi n các ch c năng qu n lý. ệ ủ ng xuyên v i h , không c n hình thành m t c c u t ầ ộ ứ ự ả
4. C c u chính th c và không chính th c ơ ấ ứ ứ
C c u t ch c doanh nghi p còn đ ứ ơ ấ ổ ượ
các t c chia thành c c u chính th c và ứ ơ ấ ứ ch c ấ ở ứ ề ể ổ
ệ c c u không chính th c. Hai hình th c này đ u có th tìm th y ơ ấ khác nhau. Vì v y, vi c phân lo i các c c u này là c n thi t. ứ ơ ấ ệ ế ậ ạ ầ
* C c u chính th c: ề ơ ấ
ệ ứ c t ượ ổ ớ ơ ấ ộ ứ
ứ ứ
ễ ạ
ch c th t t ng ơ ấ ứ ệ ộ ở
ự ệ ả ấ
ệ ạ ể ả ả ọ ụ ầ ỏ ỉ
ệ ứ C c u chính th c g n li n v i c c u vai trò nhi m ơ ấ ắ ch c m t cách chính th c. Khi ng đích trong m t doanh nghi p đ v h ứ ộ ụ ướ ắ ch c là "chính th c", hoàn toàn ch ng có đi u gì là c ng nh c nói r ng m t t ộ ổ ứ ề ẳ ằ i qu n lý có ý đ nh hay quá h n ch trong cách di n đ t này. N u có m t ng ế ạ ộ ị ả ườ ế t ủ ừ đó vi c th c hi n c a t ng t, c c u ph i t o ra m t môi tr ậ ố ả ạ ệ ườ ổ ng lai, ph i có đóng góp có hi u qu nh t vào i và t cá nhân, c trong hi n t ươ ả các m c tiêu c a t p th . Ch không ph i h ch giành ph n nh trí óc và s c ứ ứ l c cho doanh nghi p, còn ph n l n đ làm thêm cho m t doanh nghi p khác. ể ầ ớ ự ủ ậ ệ ệ ộ
ơ ấ ứ Là toàn b nh ng cu c ti p xúc cá nhân, s ữ ế ộ
ạ * C c u không chính th c: ộ ư ự ộ ộ
ộ ơ ấ ượ ệ ẩ
ạ ứ ự ị ị
ớ ồ ạ ổ ộ
ự i cá nhân cũng nh s tác đ ng theo nhóm cán b , công nhân tác đ ng qua l c phê chu n c a doanh nghi p. C c u không ngoài ph m vi c c u đã đ ủ ơ ấ chính th c có vai trò to l n trong th c ti n qu n tr . Nó không đ nh hình và hay ễ ả i song song v i c c u chính th c, có tác đ ng nh t thay đ i, luôn luôn t n t ấ ớ ơ ấ đ nh và đôi khi r t đáng k đ n ho t đ ng c a doanh nghi p vì: ủ ể ế ứ ệ ạ ộ ấ ị
ủ ệ ọ
ệ ườ ệ ẫ ề ố ụ ủ
ự ẩ ầ ứ ụ ệ ọ ị
ấ ưở ả ả ế
ư ạ phía nh ng ng i liên quan, nh h ữ ụ i t ườ ừ ườ ồ ệ
i c p d i. - Cá nhân các ch doanh nghi p có nhi u m i quan h . H không ch là ỉ ứ ch c, ng i th c hi n nghiêm túc, c n m n nghĩa v c a mình do quy ch t ế ổ tiêu chu n nghi p v , theo ch c danh quy đ nh, mà h còn c m th y nh ng nhu ữ ng đ n thái c u tuy không liên quan đ n công v nh ng l ầ ế ữ i đ ng nghi p, nh ng đ đ i v i cá nhân, đ i v i con ng ố ớ ộ ố ớ ng ườ ấ ướ
ị ệ ệ ứ ự
ệ đã đ ỉ ặ ữ ủ ụ ệ ườ ể ệ
ở ứ ẩ ế ơ ấ
ế ữ
ữ t nh ng thông tin c n thi ế ể ầ ư ộ
ượ ng h p nh v y, c n có s ư ậ ữ ầ ị
ữ ố ủ ụ ộ ộ ơ ả
ế ị ủ ơ ấ ệ
ụ ể ơ ấ ứ ầ
- Vi c th c hi n tiêu chu n nghi p v theo ch c danh quy đ nh, vi c hoàn ụ ượ thành th c ng g p khó khăn n u ch tuân theo nh ng th t c và th l quy đ nh chính th c. B i vì, c c u không chính th c không ph i lúc nào cũng ả ứ ị ề t khi xu t hi n nh ng đi u có th cho bi t, đ c bi ệ ấ ệ ặ ể c th hi n m t cách chi c đ ki n, nh ng tình hu ng m i mà ch a th tính tr ệ ể ệ ướ ớ ự ti t trong các th t c đã quy đ nh. Trong nh ng tr ườ ế ợ h tr c a các cu c ti p xúc cá nhân, làm quen v i cán b c quan qu n lý vĩ ớ ỗ ợ ủ mô và cán b qu n tr c a các doanh nghi p khác. Thông qua đó, c c u không chính th c s b sung cho c c u chính th c, góp ph n làm c th hoá thêm nh ng m nh l nh còn quá chung chung. ộ ả ẽ ổ ệ ứ ệ ữ
ự ồ ạ ứ ệ ấ ỉ
ủ ra ch y u và trình đ ch a hoàn thi n c a c c u chính th c. i khách quan c a c c u không chính th c còn là d u hi u ch ơ ấ - S t n t ỗ ế ơ ấ ệ ư ứ ủ ộ
ộ ứ ữ ơ ấ
ậ ạ ả ặ ả ệ ườ
ườ t. Ng ự ứ ể
ng h tr đ đ t đ ỗ ợ ướ ệ ơ ấ ượ ủ
ữ ở ộ ụ ự ể ứ ữ
ủ ể ả ơ ố ớ ị
ượ ệ ể ắ
ế ệ ấ ộ
- C c u không chính th c là m t trong nh ng y u t i lãnh đòi h i ng ế ố ườ ỏ đ o doanh nghi p ph i có m t ngh thu t qu n lý đ c bi i lãnh đ o còn ộ ệ ạ ữ ph i th ng xuyên nghiên c u c c u chính th c, thúc đ y s phát tri n nh ng ứ ả ẩ c nh ng m c đích c a doanh nghi p. xu h ệ ạ C c u không chính th c ngày nay là m r ng s quan h cá nhân gi a doanh ơ ấ ệ nghi p v i cá nhân c a các đ n v khách th qu n tr (c p trên, đ i th c nh ủ ạ ị ấ ệ ầ c các thông tin c n tranh, khách hàng v.v...) đ giúp cho doanh nghi p n m đ thi ố t m t cách nhanh chóng và hi u qu nh t, giúp cho doanh nghi p có đ i ệ ả sách k p th i và hi u qu nh t. ệ ấ ả ờ ị
5. C c u ma tr n ơ ấ ậ
ố
ơ ấ ộ ệ ố ữ ể ổ ế ế ơ ấ ứ ể
ộ ố lý ma tr n. Ki u t ậ ụ cũng nh đ thành l p c c u bên trong h th ng ho c các b ph n. ư ể ả Vào cu i nh ng năm 50, m t s công ty, hãng... đã s d ng c c u qu n ử ụ t k c c u cho toàn b h th ng, ộ ch c này áp d ng đ thi ậ ệ ố ơ ấ ặ ậ
S đ c c u t ch c qu n lý ma tr n ơ ồ ơ ấ ổ ứ ậ ả
ặ ể ơ ấ ế
ữ ề ậ ả
Đ c đi m c a c c u này là ngoài nh ng ng ộ ố ợ các b ph n ch c năng, còn có nh ng ng ph i h p ho t đ ng c a các b ph n th c hi n m t d th o nào đó. ủ i lãnh đ o theo tuy n và ạ ườ ẩ i lãnh đ o đ án hay s n ph m, ạ ộ ự ả ủ ứ ạ ộ ữ ườ ệ ự ậ ộ
ự ủ ộ ộ
ơ ấ ệ ậ ộ ả ự ề ặ ộ
Trong c c u này m i nhân viên (ho c b ph n c a b ph n tr c tuy n ế ặ ồ c g n v i vi c th c hi n m t đ án ho c m t s n ph m nh t đ nh. Đ ng ị ẩ c g n v i m t đ án ứ ậ ấ ớ ớ ộ ộ ề ượ ậ ắ ộ
ỗ đ ệ th i m i m t nhân viên c a b ph n ch c năng cũng đ ủ ho c s n ph m nh t đ nh. ẩ ượ ờ ặ ắ ỗ ả ấ ị
ữ ề
ệ Sau khi hoàn thành đ án, nh ng nhân viên trong các b ph n th c hi n ậ ấ i lãnh đ o theo đ án y ạ ộ ạ ự ề ự ủ ả
đ án hay s n ph m không ch u s lãnh đ o c a ng ườ ị n a, mà tr v đ n v tr c tuy n hay ch c năng cũ c a mình. ủ ế ẩ ở ề ơ ị ự ề ữ ứ
C c u ma tr n l i có th phân thành hai d ng sau đây: ơ ấ ậ ạ ể ạ
* C c u đ án - ma tr n ề ơ ấ ậ
ể ặ ị
ạ i lãnh đ o l p ra nhóm đ c bi ạ ậ ườ ng trình c a đ án đ ủ ệ ể ự ươ ề
t ch u s lãnh ệ ự ẩ c phê chu n. ượ ồ i th c hi n bên ngoài tham gia vào công vi c theo nh ng h p đ ng ợ ữ ế ườ ữ ệ ệ
Đ c đi m c c u này là ng ơ ấ ặ đ o tr c ti p c a mình đ th c hi n ch ự Nh ng ng hay nghĩa v đ c phân giao. ủ ự ụ ượ
ượ ồ
ề ữ t. Sau khi th c hi n đ án, nhóm này gi i lãnh đ o đ Nhóm đ án đ ế ả ự c b o đ m v nhân viên, nh ng ngu n tài chính và v t ậ ề ề ề ườ ạ
ả ch t c n thi ệ ấ ầ án ch u trách nhi m hoàn toàn t ừ ị ệ khi b t đ u đ n khi k t thúc. ế ắ ầ i tán. Ng ả ế
ả ụ ề ệ ị ự
ng đ thay đ i nhanh chóng và sâu s c v k thu t và công ngh s n xu t. c áp d ng trong nh ng đi u ki n có s ữ ệ ả Qu n tr theo đ án th ổ ượ ề ỹ ườ ắ ề ấ ậ
* C c u ch c năng - ma tr n ơ ấ ứ ậ
Trong c c u này b ph n m i đ ể ậ
c t o thành có vai trò ki m tra và thúc ấ ượ ng ớ ượ ạ ủ ẩ ệ ề ả ộ ị
ộ ơ ấ đ y các b ph n s n xu t s n ph m c a mình, ch u trách nhi m v ch t l ấ ả ậ ẩ c a s n ph m hay công trình. ủ ả ẩ
ệ ẩ ậ ậ ộ
B ph n s n xu t m i này đ Đ s n xu t s n ph m m i doanh nghi p thành l p b ph n s n xu t m i. ớ ể ả ả ậ ớ ấ c cung c p các ngu n tài chính và v t ch t. ượ ấ ả ớ ấ ả ậ ấ ấ ộ ồ
ủ Ư ể ể
u đi m c a c c u ma tr n: có tính năng đ ng cao; d dàng chuy n các vi c th c hi n m t d án này sang vi c th c hi n m t d án khác; ơ ấ ự ộ ự ừ ệ ễ ệ ộ ệ ự
ậ nhân viên t ộ ự s d ng nhân viên có hi u qu h n. ả ơ ử ụ ệ ệ
Nh ng ch áp d ng đ th c hi n các ượ ể ườ ể ự ụ ệ ỉ
ể m c tiêu ng n h n và trung h n mà thôi. c đi m ki u c c u này là nó th ơ ấ ắ ụ ạ ạ
C c u ma tr n còn đ c áp d ng r ng rãi các vi n nghiên c u và các ậ ượ ụ ộ ở ứ ệ
ơ ấ ng đ i h c. tr ạ ọ ườ
6. C c u t ng trình - m c tiêu ơ ấ ổ ch c ch ứ ươ ụ
ộ ứ ch c đ ứ ơ ấ ổ ượ ự ệ
ờ ệ
Là m t hình th c c c u t ộ ị ị ệ ượ ổ
c th c hi n trên c s phân chia rõ t đ đ t ế ể ạ ọ c g i c g i là "qu n tr theo c xác đ nh. T ng th nh ng công vi c nh th đ ữ ch c đ ứ ơ ở ầ ư ế ượ ị ả ượ ươ ả ọ
ng trình - m c tiêu". ràng theo th i gian và theo n i dung các công vi c xác đ nh, c n thi nh ng m c tiêu đã đ ể ụ ữ ng trình", còn b n thân hình th c t là: "ch ứ ổ ch ươ ụ
Đ c đi m c a c c u này là có m t b ph n chuyên t ặ ể ủ ộ ộ ổ
ậ ấ ừ ấ ệ ậ ố ch c và đi u ph i ứ ấ c p cao nh t đ n c p th p ấ ế ề ấ
ơ ấ nh ng quan h ngang gi a các b ph n cùng c p t ữ ng trình m c tiêu. nh t đ th c hi n ch ữ ấ ể ự ộ ụ ươ ệ
C c u ch ng trình - m c tiêu: ơ ấ ươ ụ
- Qu n tr theo s n ph m. ả ả ẩ ị
- Qu n tr theo đ án. ề ả ị
ng trình m c tiêu đ ủ ươ ơ ấ ể
u đi m c a c c u ch Ư ể ộ ụ ề ụ ơ ấ ơ ấ ượ ả ả ấ
ổ ế ộ ệ ớ ượ ệ
ủ ấ ạ ộ ố ợ ề ấ ầ ơ
c bi u hi n ệ ở ự ế ợ s k t h p ng trình m c ụ tính m c tiêu và tính năng đ ng. S d ng c c u qu n lý theo ch ươ ử ụ ơ tiêu đã làm cho tính ch t m m d o c a c c u qu n lý tăng lên r t nhi u. C ề ấ ủ ẻ c ph bi n r ng rãi trong các doanh nghi p l n, trong vi c khai phá c u này đ ấ nh ng vùng đ t m i hay khi c n ph i h p ho t đ ng c a r t nhi u c quan và ớ h th ng khác nhau ữ ệ ố
ng trình m c tiêu th ươ ụ
ơ ấ ỉ ng đ ườ ệ ệ ở
ụ ể ấ ạ
Ngày nay, c c u ch ự ọ ng trình, d án v.v... còn vi c th c thi các ý đ , ch ng trình và d án c b n c các t p đoàn t ư ả ậ i l n th c hi n, ch huy cao nh t là các doanh nghi p m " o" ạ chính qu c, t ố ấ ớ ồ đây h không s n xu t t o ra s n ph m c th mà ch đ s n sinh ra các ý đ , ả ụ ch ệ ượ ẹ ả ỉ ể ả ươ ẩ ự ả ự ươ ự ồ
i các doanh nghi p con ể ạ ở ơ ẽ ướ ệ ở
các n th l nhân công và ti p nh n rác th i công nghi p t o ra trong s n xu t v.v...). ệ c khác (n i s cung c p nguyên li u, ệ ạ ấ ấ ế ả ả ậ
S đ c c u t ng trình m c tiêu ơ ồ ơ ấ ổ ch c ch ứ ươ ụ
7. C c u "v tinh" ơ ấ ệ
Đây là c c u t ch c qu n tr mang tính phi hình th c, đ c hình thành t ị ả ứ ượ ứ
ứ ộ
ộ ả ớ ư ệ
ẹ ừ ủ ả ấ ỏ ơ ỉ ệ ứ ứ
ừ ơ ấ ổ m t trung tâm đ u não, trong kinh doanh đó là hình th c m t nhà máy m ; t đó ầ cách là các phân h , các v tinh c a trung to đi các trung tâm nh h n (v i t tâm đ u não, nh ng ch mang tính phi hình th c; ch không ph i c p tr c ự ư ầ tuy n).ế
ầ ệ ủ ủ ế ớ
ệ ỗ ụ ằ ợ
i ích c a t ng bên và c a c h th ng. Ví d , m ng l ố ả ậ ủ ừ ả ệ ố ủ ướ ồ ủ ụ ạ
ệ ạ ọ ủ ộ ớ
M i quan h c a trung tâm đ u não v i các trung tâm v tinh ch y u là các tho thu n, các h p đ ng nh m tho mãn m c tiêu c a m i bên trong đó có ả ộ i bán hàng c a m t l ủ ợ t p đoàn kinh doanh l n; các phân h đ i h c c a m t trung tâm đ i h c vùng ạ ọ ậ v.v...
8. C c u t m th i ờ ơ ấ ạ
Là c c u t ể ự ệ ệ ả
ch c qu n tr đ xu t, nh t th i, c c u t m th i s h t nhi m v và t ụ ộ c thành l p đ th c hi n các nhi m v đ t ụ i tán sau khi m c đ ng gi ơ ấ ổ ờ ứ ơ ấ ạ ị ượ ờ ẽ ế ậ ụ ự ộ ệ ấ ấ ả
ặ ượ ặ c th c hi n. Ví d , c c u th c hi n đ án khoa h c ho c ự ụ ơ ấ ự ệ ệ ề ọ
tiêu đ t ra đã đ công ngh v.v... ệ
ố ắ ắ ế ữ ứ ứ
ệ ị ơ ấ Xác đ nh phân b đúng đ n ch c năng qu n tr và n m v ng ki n th c v ch c hi n có cũng nh ể ứ ệ
ứ ề ả ề ị ớ ự ỏ
ổ ế
ự ng gây ra nhi u tai h i. yêu c u t ọ i thi u tr ể ố ứ ườ ủ ề
ế ộ ạ ệ ầ ả ộ ị
ộ ể ủ ố ộ
ướ ệ ệ ộ ự ế ủ ộ ủ ớ ệ ố ữ ắ ậ ộ
ề ị ả các ki u c c u qu n tr là ti n đ hoàn thi n c c u t ư ơ ấ ổ ị ả hình th c c c u t ch c qu n tr m i. S tuỳ ti n hình thành hay xoá b ho c ặ ệ ứ ơ ấ ổ s a đ i m t c c u t ố ch c nào đó thi u s phân tích khoa h c, theo ý mu n ử ộ ơ ấ ổ ch quan, phi n di n th c khi ệ hình thành m t b ph n nào đó c a doanh nghi p là ph i xác đ nh nhi m v ụ ậ ụ c a nó m t cách rõ ràng, d ki n s cán b đ trình đ đ hoàn thành nhi m v ủ và xác đ nh đúng đ n v trí c a b ph n m i này trong h th ng nh ng b ph n ậ đã có t ị c c a doanh nghi p. ị tr ừ ướ ủ ệ
Qua lý lu n và th c ti n hoàn thi n c c u t ễ ơ ấ ự ệ ổ ứ ả
ng pháp hình thành c c u t ươ ữ ể ch c qu n tr , đ n nay đã ứ ch c ị ế ơ ấ ổ
ậ hình thành nh ng quan đi m và nh ng ph ữ qu n tr doanh nghi p sau đây: ệ ả ị
a. Nh ng quan đi m hình thành c c u t ơ ấ ổ ữ ể ch c qu n tr : ị ứ ả
ứ ứ ị
ệ ụ ch c qu n tr bao gi ả ng phát tri n. Trên c s ể ươ
ấ là vi c hình thành c c u t ơ ấ ổ ng h ướ c a c c u t ế ổ
ứ đó. Đây là quan đi m theo ph ươ ạ
c ng d ng đ i v i nh ng c c u t t - đ ơ ấ ể ố ớ ờ ơ ở ố ch c và xác l p m i ậ ng pháp di n ễ ứ ch c ơ ấ ổ ượ ứ ụ ữ
- Quan đi m th nh t ể vi c xác đ nh m c tiêu và ph cũng b t đ u t ị ắ ầ ừ ệ này, ti n hành t p h p c th các y u t ố ủ ụ ể ậ ợ ế i gi a các y u t quan h qua l ế ố ệ ữ i đi t gi t ng h p đ n chi ti ừ ổ ế ợ ả qu n tr hi n đang ho t đ ng. ị ệ ả ế ạ ộ
v vi c hình thành c c u t ứ
chi ti ề ệ ả - Quan đi m th hai ể ắ ầ ừ ệ ơ ấ ổ t ho t đ ng c a các đ i t ủ ế
ứ vi c mô t ệ ố ớ
ạ ừ ể
ng h p hình thành c c u t c b t đ u t ph i đ ả ượ xác l p t ấ ả ậ ch c qu n tr . Quan đi m này đi theo ph ả ị c ng d ng trong tr h p và đ ụ ượ ứ ạ ộ t c các m i liên h thông tin, r i sau đó, m i hình thành c c u t ồ ng pháp quy n p t ươ ơ ấ ổ ế c h t ch c qu n tr tr ị ướ ả ng qu n tr và ị ả ố ượ ổ ơ ấ t đ n t ng ế ế ổ ch c qu n tr m i. ị ớ ả chi ti ứ ứ ợ ườ ợ
ch c qu n tr theo ph là vi c hình thành c c u t ệ ứ - Quan đi m th ba ể ả
ơ ấ ổ ợ ị ể ứ ả ứ
ỗ ể ự ế ợ ế ả ư ướ
ậ ch c qu n tr , sau đó m i t ị ữ ứ ứ ệ ớ ổ ằ
ứ ệ ế ạ
ơ ấ ổ ậ ộ ơ ấ ấ ủ ả ậ ộ ờ
t. Nh v y, toàn b nh ng công vi c nghiên c u chi ti ươ ng pháp h n h p, nghĩa là có s k t h p m t cách h p lý c quan đi m th nh t và ấ ộ ợ c h t ph i đ a ra nh ng k t lu n có tính nguyên t c quan đi m th hai. Tr ắ ế ch c nh m hoàn thi n ho c hình thành c c u t ứ ả ặ ề t cho các b ph n trong c c u, so n th o các đi u cong vi c nghiên c u chi ti ơ ấ , quy ch , n i quy cho các b ph n c a c c u y, đ ng th i xác l p các kênh l ế ộ ồ ệ ế t là ti p thông tin c n thi ữ ầ ậ ộ ư ậ ứ ế ệ ế
ỏ ụ ể ượ ế ể ị
, c th hoá nh ng k t lu n đã đ ữ ả ẳ ả ơ ấ ự ệ ị
ệ ế ự ổ ủ ủ ắ
c kh ng đ nh. Quan đi m này t c làm sáng t ậ ụ ch đ t hi u qu cao khi vi c hoàn thi n c c u qu n tr đã có s quan tâm ỉ ạ ệ th ng xuyên, có s t ng k t, đánh giá nghiêm túc và đúng đ n c a ch doanh ườ nghi p.ệ
ng pháp hình thành c c u t ch c qu n tr b. Nh ng ph ữ ươ ơ ấ ổ ứ ả ị
ng pháp t ỏ ươ ươ
ừ
ch c có tr ế ơ ấ ổ ng t ữ ướ ơ ấ ạ ỏ ứ ổ
ả ứ ươ
ự ố ượ ch c qu n lý s p hình thành. C s ph ị ự ứ
ạ ả ả ồ ố
ấ ạ ộ ề ấ ệ
c th c hi n; tính g n nhau v lãnh th (đi u ki n k t c u h ề ị ượ ự ệ ầ
ệ Ư ể ế ể ậ
ng pháp này là quá trình hình thành c c u nhanh, chi phí đ thi ươ ể
ỹ ơ ấ ệ ừ ữ ủ ế
ế ề
ứ ầ
c áp d ng khá ph bi n c. ộ ự (b t ch ng t c, mô ph ng - Simulation): Đây là m t * Ph ắ ướ ch c m i d a vào vi c th a k nh ng kinh ng pháp hình thành c c u t ph ứ ữ ệ ớ ự ơ ấ ổ ươ ứ ch c b t h p lý c a các c c u t nghi m thành công và g t b nh ng y u t ủ ế ố ấ ợ ữ ệ ự ớ ơ v i c c này có nh ng y u t có s n. Nh ng c c u t t ế ố ươ ữ ẵ ự c u t ng pháp lu n đ xác đ nh s ị ậ ơ ở ắ ấ ổ ể là s phân lo i các đ i t ấ ng qu n tr căn c vào nh ng d u hi u nh t ng t t ệ ữ ả ạ ươ ị đ nh. Ch ng h n: tính đ ng nh t v k t qu cu i cùng c a ho t đ ng qu n tr ẳ ị ủ ấ ề ế (s n ph m, quy trình công ngh ... gi ng nhau); tính đ ng nh t v các ch c ứ ồ ẩ ố ả ạ năng qu n tr đ ổ ả ề ế ấ - k thu t v.v... u đi m n i b t c a ổ ậ ủ t ng gi ng nhau); đ c đi m ngành kinh t ặ ố ầ ế ế ơ t k c ph c u ít, th a k có phân tích nh ng kinh nghi m quý báu c a quá kh . Tuy ứ ấ nhiên, s sao chép máy móc kinh nghi m, thi u phân tích nh ng đi u ki n th c ự ệ ữ ệ ng c n ngăn ng a. t ừ ế ủ nhi u n i, nhi u n Đây là ph ơ ch c s p ho t đ ng là nh ng khuynh h ướ ề ự c a c c u t ơ ấ ổ ươ ắ ng pháp đã đ ượ ữ ổ ế ở ạ ộ ụ ướ ề
ươ ế ố: Đây là m t ph ộ
ng pháp khoa ng pháp ộ ươ ị ươ ng qu n tr . Ph ả
ọ ố ượ ụ c chia thành 3 giai đo n nh s đ 4.9. h c đ ọ này th * Ph ượ ứ ườ ng pháp phân tích theo y u t c ng d ng r ng rãi cho m i c p, m i đ i t ng đ ư ơ ồ ọ ấ ạ ượ
Lôgic c a vi c hình thành c c u theo ph ng pháp phân tích theo y u t ơ ấ ủ ệ ươ ế ố
S x y ra hai tr ng h p: ẽ ả ườ ợ
- Tr ợ ệ ấ , đ i v i vi c hoàn thi n các c c u t ứ
ổ ệ ơ ấ ườ ạ ộ ng h p th nh t ệ ơ ấ ổ ị ệ ả
ng c c u hi n t ằ ứ ch c qu n tr hi n hành đ ế
ố ớ ệ ỹ ưỡ ứ ứ ệ ạ ể ườ ượ ề
ấ ị ch c qu n tr hi n hành và các b ph n c a nó d ữ ả ộ
c đi u đó, ng ủ ậ ị ệ ệ ủ ừ ứ ỉ ụ ộ
ướ ạ ứ ạ ộ ố ớ ơ ấ ổ ứ ộ
ch c qu n lý ả ứ ắ c b t đang ho t đ ng. Vi c hoàn thi n c c u t ượ i và ti n hành đánh giá ho t ạ đ u b ng cách nghiên c u k l ầ ơ ấ i ta bi u đ ng c a nó theo nh ng căn c nh t đ nh. Đ làm đ ể ộ ủ ơ ồ i d ng s đ . th c c u t ậ ị ơ ấ ổ T s đ s ch rõ quan h ph thu c c a t ng b ph n và các ch c năng mà ừ ơ ồ ẽ ộ nó ph i thi hành, n i dung phân tích đ i v i c c u t ch c đang ho t đ ng bao ả g m:ồ
ứ ừ ự ệ ị ộ
ph n, t ng nhân viên c a b máy qu n tr . + Phân tích tình hình th c hi n các ch c năng đã quy đ nh cho t ng b ị ủ ừ ả ậ ộ
ng công tác th c t i, phát ự ế ủ ậ ỗ ườ
hi n khâu y u trong vi c phân b kh i l + Phân tích kh i l ố ượ ệ ế ố ượ ệ ổ ỗ ộ ng công vi c qu n lý. ệ c a m i b ph n, m i ng ả
ả ệ ệ ặ ẽ
ị ch đ trách nhi m cá nhân, m i quan h ngang d c trong c c u. + Phân tích tình hình phân đ nh ch c năng k t qu vi c th c hi n ch t ch ứ ệ ự ơ ấ ế ọ ế ộ ệ ố
+ Phân tích vi c phân chia quy n h n và trách nhi m cho các b ph n, các ệ ệ ề ạ ậ ộ
c p qu n tr . ả ấ ị
ữ ự ệ ệ ệ ệ
+ Phân tích vi c th c hi n nh ng văn ki n, tài li u, nh ng quy đ nh ràng ứ ch c ộ ộ ơ ấ ả ạ ổ ơ
ị ữ bu c c a các c quan qu n lý vĩ mô và trong ph m vi n i b c c u t qu n tr doanh nghi p. ủ ị ộ ả ệ
ng và t ố ượ l ỷ ệ ộ
+ Phân tích tình hình tăng gi m s l ả ả tr ng ti n l ỷ ọ ế ấ ớ cán b , nhân viên gián ng cán b gián ti p trong giá ế ộ ề ượ
ti p so v i tr c ti p s n xu t, t ế thành s n ph m. ả ự ẩ
+ Phân tích s phù h p gi a trình đ cán b , nhân viên qu n tr hi n có ộ ị ệ ự ữ ả
ộ (c c u trình đ lành ngh ) v i yêu c u công vi c. ợ ề ớ ơ ấ ệ ầ ộ
ộ + Phân tích đi u ki n làm vi c, h p lý hoá lao đ ng và c khí hoá lao đ ng ơ ộ ợ ề ệ
ệ c a cán b và nhân viên qu n tr . ủ ả ộ ị
ữ ố ự
đ n vi c duy trì s n đ nh c a qu n tr doanh nghi p. + Phân tích nh ng nhân t ự ổ ệ ủ ị khách quan có tác đ ng tích c c và tiêu c c ự ộ ả ệ ị ế
ả ư ậ ợ
ữ ơ ở
ệ ệ
K t qu phân tích là nh ng nh n xét, đánh giá m t h p lý và ch a h p lý ặ ợ ế ả ế c a c c u hi n hành, trên c s đó d th o c c u t ch c m i (đã các c i ti n ứ ự ả ơ ấ ủ ơ ấ ổ ho c hoàn thi n). Đ đánh giá chính xác, ph i ch p nh n m t lo t nh ng k t ế ậ ả ạ ấ lu n có tính nguyên t c, chi ph i hoàn thi n c c u t ị ứ ơ ấ ổ ớ ộ ữ ch c qu n tr đó là: ả ặ ậ ể ắ ệ ố
+ C c u t ơ ấ ổ ả ch c qu n tr ph i b o đ m th c hi n nghiêm ng t ch đ th ự ế ộ ủ ả ả ứ ệ ặ ả
ị ng và trách nhi m cá nhân. tr ệ ưở
+ C c u t ả ứ ứ ứ
ơ ấ ổ ủ ạ ự ể ệ ị ả ả ổ ợ ữ ấ ộ
ể ộ ậ ề ứ ự ộ ề ả ả ị
ệ ch c qu n tr b o đ m s cân c ng gi a ch c năng, nhi m ả v , quy n h n c a các cán b qu n tr , th hi n s phân c p và phân b h p lý ị ụ các ch c năng qu n tr . Đi u đó cho phép cán b qu n lý có th đ c l p gi ả i quy t công vi c thu c ph m vi ch c năng c a mình. ạ ứ ủ ệ ế ộ
ch c qu n tr không đ ơ ấ ổ ị ứ ượ
+ Trong quá trình ho t đ ng, c c u t ạ ạ ộ ể ả ứ ứ
ch c năng, cũng không đ x y ra tình tr ng cùng m t ch c năng l cho hai hay nhi u b ph n cùng th c hi n. Tr ự ệ ề ậ ộ c đ b sót ể ỏ c giao i đ ạ ượ ng h p có m t s ch c năng có ứ ộ ố ả ộ ợ ườ
ệ ậ ế ớ ệ t v i nhau thì giao cho m t b ph n đ m nhi m th c hi n ộ ộ ự ệ ậ ả
m i quan h m t thi ố s ch c năng đó. ố ứ
ch c qu n tr các m i quan h ph thu c c a m i b ứ ụ ủ ệ
ậ ế ỗ
ườ ỗ ộ ộ c xác đ nh rõ ràng. M i nhân ế i ch huy đ nh n ch th tr c ti p và báo cáo k t ỉ ố t ph i đ ể ả ượ ậ ị ị ự ả ấ ỉ ế
+ Trong c c u t ị ơ ấ ổ ph n và nhân viên th a hành nh t thi ừ viên ch có th có m t ng ộ ể ỉ qu công vi c. ệ ả
ọ ế ứ ữ ả ị
ị
ậ ệ ệ ờ ờ ờ ờ ữ ữ ị ị
ư ố ượ + Rút g n đ n m c cho phép nh ng thang b c qu n tr cũng nh s l ng cán b và nhân viên qu n tr . Nh đó, mà phát hi n k p th i nh ng v n đ phát ề ấ ộ sinh trong quá trình qu n tr . Nh đó, mà phát hi n k p th i nh ng v n đ phát ề ấ ị sinh trong quá trình qu n tr . ả ả ả ị
ch c qu n tr ph i đ ứ ả ổ ự ộ ị
c thi gian dài, ch nên thay đ i khi nào th t s c n thi ổ + C c u t ơ ấ ỉ ả ượ ậ ự ầ t k và th c hi n cho m t th i ờ ế ế ệ t, do m c tiêu qu n tr đòi h i. ế ụ ả ỏ ị
+ C c u t ả ả ả ứ ữ ớ
ơ ấ ổ ạ ấ
ị ị ủ ng qu n tr . Dù cho m t c c u t ả ị ề ủ ể ư ế ả ợ
ữ ố
ộ
ấ ơ ấ ớ ề ế ứ ề ễ
ch c qu n tr ph i có kh năng thích nghi v i nh ng đi u ki n ệ ả v n có trong ph m vi qu n tr c a mình. Nó là s th ng nh t gi a ch th qu n ự ố ố ữ ch c h p lý đ n nh th nào đi tr v i đ i t ế ứ ộ ơ ấ ổ ị ớ ố ượ t c nh ng tình hu ng b t ng có th x y ra n a, nó v n không tính h t đ c t ể ả ờ ẫ ế ượ ấ ả ữ ch c qu n tr do hoàn c nh bên ngoài và bên trong tác đ ng đ n. C c u t ị ứ ả ổ ả ế ị ườ ng th tr càng năng đ ng, m m d o, co giãn càng d thích ng v i n n kinh t ẻ ộ đ y tr c tr và bi n đ ng. ế ắ ầ ở ộ
+ Trong quá trình d th o c c u t ơ ấ ổ ự ả ả ứ ị ầ ự
ộ ch c qu n tr c n thu hút s tham gia ọ ủ ộ ệ
c a cán b , nhân viên trong doanh nghi p. Tinh th n ch đ ng cho phép h ủ giúp gi i quy t t ng h p, đúng đ n h n các v n đ đ t ra. ắ ầ ề ặ ế ổ ả ấ ợ ơ
ố ạ ệ ệ ổ
Giai đo n cu i cùng trong vi c hoàn thi n c c u t ộ ơ ấ ủ ụ ứ ắ ổ ổ
ị ệ ch c qu n tr hi n ả hành là b sung, thay đ i cán b , xây d ng các th t c, quy t c ho t đ ng cho ạ ộ ự t ng b ph n, cho ch doanh nghi p và cho các nhân viên th a hành ch ch t ố ủ ừ ủ ừ ệ ậ ộ
- Tr ng h p hình thành c c u t ườ ơ ấ ổ ợ ch c qu n tr m i ị ớ ả ứ
ệ ữ ự ướ ữ ầ ả
+ B c 1 ướ ơ ấ
ữ ị ổ ứ ả
ị ạ ế
ng d n c a : D a vào nh ng tài li u ban đ u, nh ng văn b n h ủ ẫ các c quan qu n lý vĩ mô, nh ng quy đ nh có tính ch t lu t pháp đ xây d ng ự ể ị ả ấ ch c qu n tr t ng quát và xác đ nh các đ c t rng c b n nh t s đ c c u t ơ ả ơ ồ ơ ấ ổ ủ ch c này. K t qu th c hi n giai đo n 1 là xây d ng m c tiêu c a c a c c u t ủ ụ ệ ứ ơ ấ ổ ch c; xây d ng các phân h ch c năng nh m b o đ m th c hi n m c tiêu; t ằ ự ứ ổ ậ ặ ư ự ự ả ự ứ ệ ụ ệ ả ả
ấ ạ ề ệ ừ ấ ậ ị
ữ ụ ộ ả ấ ậ ơ
ư ậ ộ ị
i quy t nh ng v n đ có tính ch t đ nh tính đ i v i c c u t ố ớ ơ ấ ướ ổ ớ ả ề ầ ấ ữ ế ấ ị
ệ phân c p nhi m v , quy n h n cho t ng c p qu n tr ; xác l p các m i quan h ố c b n gi a các b ph n và v i các c quan c p trên, các đ n v hi p tác bên ị ệ ơ ơ ả c 1 là ngoài; xác đ nh các nhu c u b o đ m cán b và thông tin. Nh v y b ả ứ ch c nh m gi ả ằ qu n tr . ị ả
ị ộ ầ ậ ủ
ệ ữ ậ ấ ơ ả
ệ ự
ự ơ ở ể ộ ệ ậ ơ ấ ứ ủ ộ
ả
ứ ệ ấ
ch c qu n tr . : Xác đ nh các thành ph n, các b ph n c a c c u t + B c 2 ch c và ướ ơ ấ ổ ứ xác l p các m i quan h gi a các b ph n y. N i dung c b n này đ ể c th ộ ố ậ ượ vi c xây d ng phân h tr c tuy n, phân h ch c năng và ch hi n ng trình ươ ế ệ ở ệ ế t m c tiêu. C s đ xác đ nh thành ph n các b ph n c a c c u là s c n thi ự ầ ầ ụ chuyên môn hoá các ho t đ ng qu n tr , s phân c p và phân chia h p lý các ợ ch c năng, nhi m v quy n h n cho các b ph n y. Đi u quan tr ng nh t là ụ t p h p và phân tích các d u hi u nh h ậ ấ ị ự ộ ề ậ ấ ng đ n c c u t ơ ấ ổ ị ạ ộ ề ấ ạ ệ ả ọ ả ưở ứ ế ợ ị
b + B c 3 ướ ụ ể ở ướ ụ ể
ứ ữ ệ ụ
ự ứ ộ
; th ch c qu n tr đ t hi u qu i làm vi c nh m b o đ m c c u t ố ượ ạ ch c qu n tr . T đó, xây d ng đi u l ề ệ ệ ả c này là phân ph i và c th hoá ố ng cán b , nhân viên ộ ủ ả ệ ề ơ ấ ổ ằ ế ị ả ị ừ ơ ấ ổ ị ạ ứ ệ ả ả ắ
: Nh ng công vi c c th các ch c năng, nhi m v , quy n h n, quy t đ nh s l cho t ng b ph n, trong c c u t ậ ừ t c; quy t c; l l ề ố ụ cao.
