Page 1
NHẠC LÝ CƠ BẢN
1. Quãng là gì?
Quãng là gì?
Quãng là khoảng cách giữa hai nốt nhạc. Ðể xác định một quãng ta phải biết được kích cỡ số học và
chất lượng của nó.
Kích cỡ số học của quãng
Bằng cách tính toán số lượng nốt nhạc trong một quãng mà chúng ta có thể xác định được kích cỡ số
học của nó. Khi tính toán phải bao gồm cả nốt đầu tiên và nốt kết thúc. Ví dụ từ Ðô tới Mi chúng ta
có một quãng 3 (C-1, D-2, E-3). Trong phần kế tiếp bạn sẽ biết được mối quan hệ giữa số nốt và
kích cỡ số học của quãng:
Tuy nhiên, không phải tất cả các quãng có cùng giá trị số học như nhau đều có kích cỡ giống nhau.
Ðó là lý do tại sao chúng ta cần phải xác định chất lượng của quãng bằng cách xác định chính xác số
cung và nửa cung trong quãng.
2. Cung và nửa cung
Trong hệ thống bình quân, quãng tám được chia chính xác thành 12 nốt. Khoảng cách giữa hai nốt kề
nhau là nửa cung. Các phím bất kỳ trên bàn phím này đều cách nốt liền trước và liền sau nó nửa cung.
Một cung bao gồm hai nửa cung. tất cả các phím trắng được chen giữa bởi một phím đen đều cách
nhau một cung. Những phím trắng không bị chia cách bởi phím đen thì cách nhau nửa cung:
PIANO HOUSE ! "#$% &' () *+,
Page 2
Các nốt tương ứng tại các phím trắng được gọi là: Ðô, Rê, Mi, Fa, Sol, La và Si tương ứng C, D, E,
F, G, A và B. Những nốt này được xem là những nốt nhạc tự nhiên (nốt bình). Chúng có thể được
tăng lên nửa cung với dấu thăng và giảm nửa cung với dấu giáng. Một phím đen, ví dụ phím nằm
giữa Ðô và Rê, có thể được xem là Ðô thăng hoặc Rê giảm:
3. Chất lượng quãng
Bằng cách sử dụng bàn phím để xác định số lượng nửa cung giữa các nốt chúng ta có thể thấy tuy
rằng các quăng có cùng giá trị số học nhưng lại có số nửa cung khác nhau. Ví dụ, quăng 2 giữa Đô
và Rê là một cung (tức hai nửa cung) trong khi quăng hai giữa Mi và Fa chỉ có một nửa cung:
Đối với các quăng khác cũng tương tự. Ví dụ, quăng 3 giữa Rê và Fa là một một cung rưỡi (tức 3
nửa cung) trong khi quăng 3 giữa Đô và Mi có tới 2 cung (tức 4 nửa cung):
Page 3
Trên đây là lư do tại sao chúng ta phải xác định chất lượng của quăng. Hăy tham khảo từng quăng
để biết thêm về chất lượng quăng.
4. Ðảo quãng
Muốn đảo quãng thì đảo nốt thấp của quãng lên vị trí cao hơn một quãng 8 hoặc đưa nốt cao hơn
xuống một quãng 8.
Bảng dưới đây cho bạn thấy được một quãng sẽ biến đổi như thế nào sau khi đảo quãng:
Trước khi đảo quãng
sau khi đảo quãng
quãng 2 quãng 7
quãng 3 quãng 6
quãng 4 quãng 5
quãng 5 quãng 4
quãng 6 quãng 3
quãng 7 quãng 2
Chất lượng quãngSau khi đảo qu
ãng
Trưởng Thứ
Thứ Trưởng
Tăng Giảm
Giảm Tăng
Ðúng Ðúng
Page 4
Ðảo quãng rất thuận tiện cho việc phân tích các quãng 6 và quãng 7
Các ví dụ về đảo quãng
Xác định quãng bằng cách đảo quãng
Cách dễ dàng nhất để xác định quãng 6 và quãng 7 là đảo quãng và phân tích kết quả các quãng 2 và
quãng 3 tạo thành
Ví dụ, thay vì phải tính toán số lượng cung và nửa cung trong quãng 6 F# - D#, bạn có thể đảo
quãng và phân tích quãng 3 tạo thành. Vì quãng 3 D#-F# là quãng 3 thứ nên quãng 6 F#-D# phải là
quãng 6 trưởng.
Quãng E-Db là một quãng 7 giảm vì nó trở thành quãng 2 tăng sau khi đảo quãng
Page 5
5. Một số thuật ngữ
Các dấu hóa
Cao độ của một nốt nhạc có thể được thay đổi bằng cách sử dụng dấu hóa
D
ấu
hóa
Tên Tác động
Dấu thăng
Tăng nốt nhạc thêm 1/2
cung
Dấu giáng Giảm nốt nhạc xuống 1/2
cung
Dấu thăng
kép Tăng nốt nhạc lên 1 cung
Dấu giáng
kép
Giảm nốt nhạc xuống 1
cung
Dấu bình Ðưa nốt nhạc về trạng thái
tự nhiên ban đầu
Ðồng âm
Các nốt nhạc khác tên nhưng có cùng cao độ thì được gọi là đồng âm. G# và Ab là hai nốt đồng
âm
Trùng âm
Hai nốt có cùng tên và cùng cao độ thì được gọi là trùng âm