intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tính không đồng nhất và các giá trị định lượng của khối u trên PET/CT ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ có chỉ định phẫu thuật

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

3
lượt xem
2
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung nghiên cứu tính không đồng nhất của khối u và các giá trị định lượng của khối u nguyên phát ở bệnh nhân (BN) ung thư phổi không tế bào nhỏ (non-small cell lung cancer - NSCLC) có chỉ định phẫu thuật. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu, mô tả cắt ngang trên 49 BN NSCLC được chụp PET/CT có chỉ định phẫu thuật. Đo đạc chỉ số không đồng nhất và các giá trị định lượng trên hình ảnh PET/CT. Nhập và xử lý số liệu trên phần mềm SPSS 26.0.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tính không đồng nhất và các giá trị định lượng của khối u trên PET/CT ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ có chỉ định phẫu thuật

  1. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 TÍNH KHÔNG NG NH T VÀ CÁC GIÁ TR NH L NG C A KH I U TRÊN PET/CT B NH NHÂN UNG TH PH I KHÔNG T BÀO NH CÓ CH NH PH U THU T Nguy n H i Nguy n1*, Nguy n Kim L u1, Ngô V n àn1 Ngô V nh i p1, Mai Huy Thông2 Tóm t t M c tiêu: Nghiên c u tính không ng nh t c a kh i u và các giá tr nh l ng c a kh i u nguyên phát b nh nhân (BN) ung th ph i không t bào nh (non-small cell lung cancer - NSCLC) có ch nh ph u thu t. Ph ng pháp nghiên c u: Nghiên c u h i c u, mô t c t ngang trên 49 BN NSCLC c ch p PET/CT có ch nh ph u thu t. o c ch s không ng nh t và các giá tr nh l ng trên hình nh PET/CT. Nh p và x lý s li u trên ph n m m SPSS 26.0. K t qu : Ch y u các BN là nam gi i, týp ung th bi u mô tuy n có s khác bi t có ý ngh a th ng kê gi a dmax, SUVmax, SUR (t s giá tr h p thu c a kh i u trên máu ng m ch), MTV (t ng th tích t ng chuy n hoá), TLG (t ng l ng ng phân) c a kh i u v i giai o n T, p < 0,05; ch a tìm th y s khác bi t có ý ngh a th ng kê gi a SUVmean và HI gi a các giai o n T. Ch s không ng nh t c a kh i u có m i t ng quan thu n m c m nh v i các ch s SUVmax, SUR, có m i t ng quan thu n m c trung bình v i SUVmean, MTV, TLG, p < 0,01. K t lu n: Kh i u nguyên phát BN NSCLC có tính không ng nh t. Ch s không ng nh t có m i t ng quan ch t ch v i các giá tr nh l ng c a hình nh PET/CT T khoá: Tính không ng nh t; Giá tr nh l ng; PET/CT; Ung th ph i. HETEROGENEITY INDEX AND QUANTITATIVE VALUES OF PRIMARY TUMORS ON PET/CT IN RESECTABLE NON-SMALL CELL LUNG CANCER PATIENTS Abstract Objectives: To investigate the heterogeneity index (HI) and the quantitative values of primary tumors in resectable non-small cell lung cancer (NSCLC) patients. 1 Trung tâm Ch n oán hình nh, B nh vi n Quân y 103 2 Khoa Y h c h t nhân, B nh vi n Trung ng Quân i 108 * Tác gi liên h : Nguy n H i Nguy n (hainguyenhvqy@gmail.com) Ngày nh n bài: 22/03/2024 Ngày c ch p nh n ng: 15/4/2024 http://doi.org/10.56535/jmpm.v49.776 26
  2. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 Methods: A retrospective, cross-sectional descriptive study was conducted on 49 NSCLC patients undergoing PET/CT. HI and quantitative values on PET/CT images were measured. Data was entered and processed using SPSS 26.0 software. Results: The majority of patients were male, with adenocarcinoma subtype histology. There was a statistically significant difference in dmax, SUVmax, SUR, MTV, and TLG of the tumor primary with T stages, p < 0.05; no statistically significant difference was found in SUVmean and HI between T stages. The heterogeneity index had a strong positive correlation with SUVmax and SUR, with a moderate positive correlation with SUVmean, MTV, and TLG, p < 0.01. Conclusion: The HI of primary tumors in NSCLC correlates closely with the quantitative values of PET/CT imaging. Keywords: Heterogeneity index; Quantitative values; PET/CT; Lung cancer. TV N r t khác nhau cùng m t giai o n do Ung th ph i là lo i ung th ph tính không ng nh t c a kh i u. Vì v y bi n th hai trên th gi i v t l m c c n thêm các ph ng pháp không xâm và d n u v t l t vong c hai l n phân lo i BN, giúp a ra các ph ng pháp i u tr và theo dõi phù gi i, trong ó ung th ph i không t h p. Tính không ng nh t c a kh i u bào nh (NSCLC) chi m 80 - 85% s là m t y u t tiên l ng cho s kháng tr ng h p [1]. Vi c áp d ng các k l i các ph ng pháp i u tr . Các ch thu t tiên ti n trong ch n oán và sàng s th tích nh MTV, TLG c a kh i u l c ã làm t ng t l phát hi n b nh và SUR ã c ch ng minh có giá tr giai o n s m, giúp cho t ng s l ng tiên l ng v th i gian s ng thêm toàn BN c i u tr b ng ph u thu t. Tuy b và th i gian s ng thêm không b nh nhiên t l s ng thêm toàn b sau 5 BN NSCLC. Giá tr v th tích nh n m v n ch t m c khiêm t n MTV, TLG và tính không ng nh t c a kh i U nh HI (heterogeneity (50%) m c dù các ph ng pháp ph u index: Ch s không ng nh t), CoV thu t và bi n pháp i u tr b tr ngày (Coefficient of Variation: h s biên càng phát tri n [2]. H th ng phân lo i thiên) trong PET/CT cho th y các kh i TNM là y u t ban u tiên l ng U tuy cùng m t giai o n nh ng có và phân lo i BN. Tuy nhiên, c i m nh ng c i m khác nhau. Hi n nay, v kh i u và BN m i tr ng h p là vi c cá nhân hoá trong i u tr là c n 27
  3. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 thi t nâng cao hi u qu i u tr và 2. Ph ng pháp nghiên c u kéo dài th i gian s ng thêm c a BN. * Thi t k nghiên c u: Nghiên c u c bi t tính không ng nh t c a kh i h i c u, mô t c t ngang, không can u nh h ng r t nhi u n quá trình thi p vào quá trình i u tr c a BN. kháng v i các bi n pháp i u tr c a * Ph ng ti n nghiên c u: BN. Các nghiên c u tr c ây n c ta còn ch a i sâu vào các ch s nh - Máy PET/CT TrueFlight Select l ng và ch s không ng nh t c a (hãng Philips), c u hình g m h th ng kh i u. Vì v y, chúng tôi ti n hành PET và CT 16 lát c t, h th ng ang nghiên c u nh m: Phân tích c i m c v n hành và x lý hình nh theo c a các ch s nh l ng và tính ph n m m Philips Extended BrilliaceTM không ng nh t c a kh i u trên hình Workspace. nh PET/CT. - Thu c phóng x 18F-FDG cs n xu t t máy gia t c vòng (Cyclotron) IT NG VÀ PH NG PHÁP t i B nh vi n Trung ng Quân i NGHIÊN C U 108, d ng dung d ch, th i gian bán h y 1. it ng nghiên c u (T½) là 110 phút. 49 BN ung th ph i c ch p * Các b c ti n hành nghiên c u: PET/CT t i Khoa Y h c h t nhân, B nh vi n Quân y 103. - L a ch n BN tiêu chu n nghiên c u. * Tiêu chu n l a ch n: -Thu th p và ghi l i các d li u c a - BN ch p 18F-FDG PET/CT tr c khi i u tr c hi u; BN c i u tr hình nh 18F-FDG PET/CT: SUVmax, b ng ph u thu t c t thu ph i ch a SUVmean, SUR, TLG, MTV, t i kh i kh i u, sau ó b sung b ng các bi n u và h ch di c n, tính toán ch s pháp i u tr c hi u; toàn tr ng không ng nh t (HI). t t (PS 0 - 1), không m c các b nh lý - Quy trình ch p 18F-FDG PET/CT suy tim, suy th n n ng; ng máu th c hi n theo quy trình c a BYT và < 8,3 mmol/L; không có ti n s m c h ng d n c a H i Y h c H t nhân b nh lý ung th khác tr c ó. châu Âu (EANM) [3]. * Tiêu chu n lo i tr : - Giai o n b nh pTNM c phân Không thu th p d li u nghiên chia theo AJCC ( y ban Ung th c u; BN m c hai ung th tr lên. Hoa K ) 2017. 28
  4. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 * Xác nh các ch s SUVmax, SUVmean, TLG, MTV: - V vùng quan tâm (ROI) 3D trên d i s h tr c a ph n m m, có hi u ch nh b ng tay (lo i tr nh ng vùng không ph i là t n th ng n u có). Sau ó ghi nh n giá tr SUVmax, SUVmean, MTV c a t ng ng ng c ph n m m tính toán t ng. Hình 1. Cách o h p thu SUV t i ng m ch ch ng c. - Tính toán giá tr TLG: (Ngu n: Khoa y h c h t nhân, TLG = SUVmean x MTV B nh vi n Quân y 103). * Xác nh ch s không ng nh t * c a trong kh i U [4]: X lý s li u: D li u c nh p và phân tích b i ph n m m SPSS 26.0. Các bi n phân ph i chu n c trình bày d i d ng: * Xác nh giá tr SUR (t s ± SD; Bi n không phân ph i chu n SUVmax u trên máu ng m ch): - Xác nh giá tr BSUV (giá tr c trình bày d i d ng Trung v SUVmean máu ng m ch) b ng cách (min - max); s d ng t ng quan v ROI t i ng m ch ch ng c o n Pearson 2-tailed ánh giá m i t ng xu ng trên m t ph ng coronal. ROI quan gi a các bi n. S d ng ki m nh c xác nh cách thành ng m ch ANOVA so sánh s khác bi t v giá ch ng c kho ng 8mm, lo i tr t t c tr trung bình gi a các nhóm phân ph i các “ i m nóng” h p thu b t th ng chu n. ki m nh Kruskal-Wallis so g n ng m ch ch (Vd: H p thu FDG sánh gi a các nhóm phân ph i không t i c tim), và các v trí b suy gi m tín chu n. hi u do chuy n ng (g n c hoành); th tích t i thi u c a ROI là 5mL. 3. o c nghiên c u BSUV c tính là giá tr SUVmean Nghiên c u h i c u, không làm nh c a ROI ng m ch ch ng c [5]. h ng n quá trình i u tr c a BN. - Tính giá tr SUR. Nghiên c u ã c thông qua H i ng o c s 2030/H ngày 23/6/2023 c a B nh vi n Quân y 103. 29
  5. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 K T QU NGHIÊN C U Qua nghiên c u 49 BN NSCLC giai o n có ch nh ph u thu t, chúng tôi thu c k t qu nh sau: B ng 1. c i m chung c a nhóm BN (n = 49). S BN (n) T l (%) Nam 34 69,4 Gi i tính N 15 30,6 Ung th bi u mô tuy n 43 87,8 Gi i ph u b nh Ung th bi u mô v y 5 10,2 Ung th t bào l n 1 2,0 I 29 59,2 Giai o n b nh II 13 26,5 III 7 14,3 T1 28 57,1 T2 14 28,6 Giai o n U T3 6 12,2 T4 1 2,0 a s các BN là nam gi i, t l nam/n : 2,27; k t qu mô b nh h c chi m nhi u nh t là ung th bi u mô tuy n (87,8%); các BN ch y u giai o n I và II (85,7%); giai o n c a kh i u ch y u T1 và T2, có 1 BN giai o n T4. B ng 2. So sánh các ch s trên PET/CT theo giai o n T (n = 48). Ch s T1 T2 T3 p SUVmax 11,7 ± 6,6 13,3 ± 4,8 19,8 ± 9,4 < 0,05* SUR 5,6 ± 3,0 6,8 ± 2,4 9,0 ± 4,0 < 0,05* SUVmean 5,5 ± 2,5 5,9 ± 1,6 7,7 ± 2,1 > 0,05* HI 2,0 ± 0,4 2,2 ± 0,3 2,5 ± 0,5 0,055* MTV (mL) 17,4 (2,4 - 275,8) < 0,05** TLG 100,2 (5,0 - 3033,5) < 0,05** (* ANOVA test; ** Kruskal-Wallis test). Có s khác bi t có ý ngh a th ng kê gi a dmax, SUVmax, SUR, MTV, TLG c a kh i u v i giai o n T, p < 0,05. Ch a tìm th y s khác bi t có ý ngh a th ng kê gi a SUVmean và HI gi a các giai o n T. 30
  6. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 B ng 3. M i t ng quan gi a ch s không ng nh t và các c i m c a kh i u trên PET/CT. HI p SUVmax 0,82 < 0,01 SUVmean 0,65 < 0,01 SUR 0,80 < 0,01 MTV 0,53 < 0,01 TLG 0,53 < 0,01 Ch s không ng nh t c a kh i u có m i t ng quan thu n m c m nh v i các ch s SUVmax, SUR, có m i t ng quan thu n m c trung bình v i SUVmean, MTV, TLG; có ý ngh a th ng kê v i p < 0,01. B ng 4. M i t ng quan gi a tính không ng nh t và giai o n b nh, giai o n T. HI p Giai o n b nh 0,27 > 0,05 Giai o n T 0,40 < 0,01 Ch s không ng nh t c a kh i u có m i t ng quan thu n m c trung bình v i giai o n c a kh i u (p < 0,01); không có m i t ng quan v i giai o n b nh c a BN. BÀN LU N c a các kh i u ch y u là ung th bi u Nghiên c u c a chúng tôi trên 49 mô tuy n, chi m n 87,8%, i u này BN ung th ph i không t bào nh ã c ng phù h p v i t l ph bi n c a ch ra r ng a s BN là nam gi i, v i lo i ung th này trong c ng ng. t l nam/n là 2,27%. i u này ph n Trong nghiên c u này, chúng tôi ánh m t xu h ng ã c ghi nh n ch ng l a ch n nh ng BN có ch trong nhi u nghiên c u tr c ây, n i nh ph u thu t, vì v y giai o n T c a mà ung th ph i th ng g p h n kh i u ch y u giai o n T1, T2 và nam gi i so v i n gi i. Mô b nh h c BN ch y u giai o n I, II. 31
  7. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 Môi tr ng vi mô các kh i u có s I-IIIA, SUVmax, MTV, TLG c a kh i không ng nh t, s không ng nh t U nguyên phát l n l t là 6,8 ± 5,5, 9,0 này làm t ng thêm s ph c t p cho ± 19,8mL, 50,0 ± 138,9; trong ó hi u bi t c a chúng ta v quá trình ti n MTV có liên quan áng k n tình tri n và di c n c a kh i u. i u này t o tr ng di c n não v i HR = 3,150 nên nh ng thách th c trong vi c l p k (95%CI: 0,964 - 10,293). ho ch i u tr và theo dõi cho BN. Ch s MTV, TLG cho th y t ng PET/CT ã c ch ng minh có giá tr gánh n ng kh i u, c báo cáo trong cao trong ch n oán giai o n và phát nhi u nghiên c u cho th y giá tr tiên hi n tái phát, di c n. Hi n t i, vi c l ng v th i gian s ng thêm toàn b ánh giá m c chuy n hoá c a kh i và th i gian s ng thêm không b nh u ch y u b ng giá tr SUVmax. SUVmax là m t ch s quan tr ng cho nhi u lo i ung th , trong ó có phép ánh giá m c ác tính và có NSCLC [7]. kh n ng tiên l ng trong NSCLC. Nghiên c u c a Dalong Wang và M c dù phép o SUVmax n gi n và VS [8] trên 74 BN NSCLC cho th y d th c hi n, nh ng nó ch em l i giá SUVmax trung bình là 10,49 ± 4,84, tr c a 01 i m nh và d b nh h ng MTV trung bình là 7,20 (1,26 - 142,20), b i các y u t nhi u và hi u ng th TLG trung bình là 50,09 (2,91 - 993,34). tích m t ph n, không th hi n c Ch s SUR c ng ã c nh c t i toàn b giá tr hình nh 3 chi u mà trong nhi u nghiên c u, cho th y vai PET/CT mang l i. Vì v y, chúng tôi trò trong tiên l ng th i gian s ng ti n hành o thêm các ch s v th tích thêm, d oán tình tr ng di c n h ch kh i u nh MTV, TLG; T s h p thu và di c n xa BN NSCLC. Các tác gi gi a kh i u và máu ng m ch: SUR. còn cho r ng SUR có m i t ng quan Hi n nay, các nghiên c u v tính tuy n tính v i t c trao i glucose không ng nh t c a kh i u ã làm sáng t thêm v nguyên nhân di c n, (km) h n so v i SUVmax, h n n a kháng i u tr trong b nh lý ung th . SUVmax còn ch u nh h ng b i các Chúng tôi c ng ti n hành nghiên c u máy PET/CT khác khau [5]. thêm v ch s HI trong kh i u Khi xem xét các ch s trên PET/CT, cung c p thêm các y u t PET/CT, chúng tôi nh n th y có s v c i m kh i u, giúp ch n oán và khác bi t có ý ngh a th ng kê gi a tiên l ng i u tr t t h n. SUVmax, SUR, MTV, và TLG c a Trong nghiên c u Jingjie Shang và kh i u v i giai o n T, v i p < 0,05. CS [6] trên 128 BN NSCLC giai o n Tuy nhiên, không có s khác bi t có ý 32
  8. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 ngh a th ng kê gi a SUVmean và HI s SUVmax, SUR, có m i t ng quan gi a các giai o n T. thu n m c trung bình v i SUVmean, K t qu nghiên c u trên 49 BN cho MTV, TLG và giai o n T, ch a tìm th y ch s không ng nh t c a kh i u th y m i liên quan n giai o n b nh. có m i t ng quan thu n m c m nh i u này có th lý gi i vì giai o n T v i các ch s SUVmax và SUR, m c c phân chia ch y u ph thu c vào trung bình v i SUVmean, MTV, kích th c, giai o n b nh ph thu c TLG, dmax, giai o n T c a kh i u; vào giai o n T, N; y u t kích th c không tìm th y m i t ng quan gi a c a kh i u không nói lên ch t c ch s không ng nh t và giai o n i m v phân b các t bào u và m c b nh. i u này cho th y s c n thi t bi t hoá khác nhau, các clone khác ánh giá thêm thông tin c a kh i u nhau c a qu n th t bào ung th trong ngoài kích th c và giai o n T, giai kh i u. i u này lý gi i vì sao các BN o n b nh ánh giá m c không cùng 1 giai o n T và giai o n b nh ng nh t c a kh i u. l i có ánh giá áp ng i u tr khác nhau. Các ph ng pháp i u tr nh m Nghiên c u c a chúng tôi là m t trúng ích và cá th hoá trong i u tr trong nh ng nghiên c u b c u là m t li u pháp mang l i hi u qu cao Vi t Nam phân tích sâu h n nh ng giá trong i u tr NSCLC. M c dù các tr mà PET/CT mang l i cho BN, ngoài thu c TKI cho th y áp ng r t t t, tuy vi c ch n oán giai o n, ánh giá áp nhiên nhi u BN v n cho th y áp ng ng i u tr . Nghiên c u này m ra h n h p v i thu c. Ng i ta cho r ng nh ng h ng i m i v giá tr tiên s kháng thu c có th b t ngu n t l ng c a PET/CT. Nghiên c u v n không ch b i nh ng sai l ch gây ra còn h n ch do s l ng BN ch a b i thu c nh m trúng ích mà còn do c nhi u, giai o n b nh còn khu tính không ng nh t v di truy n trú, ch d ng l i ánh giá m i t ng trong kh i u [9]. Vì v y, vi c ánh giá quan và mô t nh ng c i m c a tính không ng nh t c a kh i u là r t kh i u, còn ch a ánh giá c h ch di c n thi t. PET/CT là m t công c h u c n và di c n xa. C n có nh ng nghiên hi u cho phép ánh giá nhanh chóng, c u v i s l ng BN l n h n và ánh chính xác m c không ng nh t v giá vài trò c a các ch s thu ct m t chuy n hoá c a kh i u. hình nh PET/CT trong vi c tiên l ng Chúng tôi nh n th y ch s không th i gian s ng thêm và ánh giá áp ng nh t c a kh i u có m i t ng ng i u tr c a BN NSCLC cùng nh quan thu n m c m nh v i các ch các lo i ung th khác. 33
  9. T P CHÍ Y D C H C QUÂN S -S C BI T 5/2024 K T LU N Transformation in patients with Kh i u nguyên phát BN NSCLC Neurofibromatosis Type-1. PLoS One. có tính không ng nh t. Ch s không 2016; 11(3):e0151809. ng nh t c a kh i u có m i t ng 5. Shin S, et al. Prognostic value of quan thu n m c m nh v i tumor-to-blood standardized uptake SUVmax, SUR, m c trung bình v i ratio in patients with resectable non- SUVmean, MTV, TLG, giai o n T. small-cell lung cancer. Nucl Med Mol L i c m n: Xin trân tr ng c m n Imaging. 2017; 51(3):233-239. cán b nhân viên Trung tâm Ch n oán 6. Shang J, et al. Predictive value of hình nh, B nh vi n Quân y 103 ã metabolic parameters derived from giúp chúng tôi hoàn thi n nghiên c u preoperative 18F-FDG positron emission này. Chúng tôi cam k t không có xung tomography/computed tomography for t l i ích t k t qu nghiên c u. brain metastases in patients with surgically resected non-small cell lung TÀI LI U THAM KH O cancer. Quant Imaging Med Surg. 2023; 1. Sung H, et al. Global cancer 13(12):8545-8556. statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide 7. Wen W, et al. Prognostic value of for 36 cancers in 185 countries. CA: A MTV and TLG of 18F-FDG PET in cancer journal for clinicians. 2021; patients with stage I and II non-small- 71(3):209-249. cell lung cancer: A meta-analysis. Contrast 2. Goldstraw P, et al. The iaslc lung Media Mol Imaging. 2021:7528971. cancer staging project: Proposals for 8. Wang D, et al. Prognostic revision of the tnm stage groupings in significance of volume-based 18F-FDG the forthcoming (eighth) edition of the PET/CT parameters and correlation tnm classification for lung cancer. J with PD-L1 expression in patients with Thorac Oncol. 2016; 11(1):39-51. surgically resected lung adenocarcinoma. 3. Boellaard R, et al. FDG PET/CT: Medicine (Baltimore). 2021; 100(35): EANM procedure guidelines for tumour e27100. imaging: version 2.0. Eur J Nucl Med 9. Zito Marino F, et al. Molecular Mol Imaging. 2015; 42(2):328-354. heterogeneity in lung cancer: From 4. Van Der Gucht A, et al. Metabolic mechanisms of origin to clinical Tumour Burden Measured by 18F- implications. Int J Med Sci. 2019; FDG PET/CT Predicts Malignant 16(7):981-989. 34
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2