BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG HÀ NỘI
Trần Quý Dương
QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN TRUNG TÂM MỚI TRONG ĐÔ
THỊ ĐA TRUNG TÂM VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
Ngành: Quy hoạch vùng và đô thị
Mã số: 9580105
Hà Nội - Năm 2024
Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội
Người hướng dẫn khoa học 1: PGS.TS Phạm Hùng Cường
Phản biện 1 : GS.TS.KTS Nguyễn Quốc Thông
Phản biện 2 : GS.TS.KTS Đỗ Hậu
Phản biện 3 : TS.KTS Lê Thị Bích Thuận
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp
Trường họp tại Trường Đại học Xây Dựng Hà Nội
vào hồi giờ ngày tháng năm
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện Quốc Gia và Thư viện
Trường Đại học Xây dựng Hà Nội..
Danh mục các công trình liên quan đến luận án
1 Phạm Hùng Cường, Trần Quý Dương, (2021). “Thành phố
trong thành phố - Lý luận và thực tiễn”, Tạp chí Kiến trúc,
Hội Kiến trúc sư Việt Nam, số 10.2021, 6, pp. 48 - 53, 0866 -
8617.
2 Trần Quý Dương, (2023). “Hành vi đi lại, tắc nghẽn giao
thông và hiệu quả kinh tế của mô hình cấu trúc đô thị đa trung
tâm”, Kỷ yếu hội thảo, Chi hội KTS trường Đại học Xây Dựng
Hà Nội, số 04.2023, 10, pp. 166 - 175, 978 - 604 - 472 - 150
- 7.
3 Trần Quý Dương, (2023). “Cơ sở thiết lập cấu trúc đa trung
tâm các đô thị loại I khu vực đồng bằng sông Hồng”, Tạp chí
Xây dựng, Bộ Xây dựng, số 09.2023, 8, pp. 58 - 65, 2734 -
9888.
1
Mở đầu
1. Lý do lựa chọn đề tài
Việc mở rộng và nâng cấp đô thị đã trở thành một xu thế phổ
biến. Sự thay đổi cả về quy mô dân cư, diện tích và tất yếu đó là sự
thay đổi cấu trúc của đô thị. Quá trình quy hoạch mở rộng, nâng cấp
đô thị giai đoạn vừa qua, nhiều đô thị đã hình thành cấu trúc đô thị
ĐTT hoặc có xu hướng phát triển ĐTT. Xuất phát từ các yếu tố lịch
sử và hiện trạng, việc phát triển dạng “đô thị nén” cải tạo trên cơ sở
một TT hiện trạng khó mang tính khả thi, vì vậy đã hình thành các
trung tâm mới (TTM). Các TTM này cũng là các cực phát triển, là
động lực phát triển mới của đô thị.
Do cơ sở lý luận hiện chưa đầy đủ và thấu đáo nên quá trình hình
thành, phát triển các TTM còn chậm và yếu, chưa đúng như định
hướng của đồ án QHC đô thị. Các giải pháp quy hoạch chưa học hỏi
được kinh nghiệm của thế giới, bối cảnh phát triển kinh tế xã hội của
Việt Nam, đặc điểm ĐTH tại vùng ĐBSH, chính sách, thể chế hiện
hành cũng là vấn đề đặc thù chưa được xử lý thấu đáo trong quá
trình quy hoạch và quản lý phát triển. Từ đây cũng xuất hiện nhiều
vấn đề về quy hoạch phát triển các TTM của đô thị như yếu tố kết
nối giao thông với đô thị lõi, thiết lập cấu trúc không gian, khả năng
tạo lập sức hấp dẫn, các chính sách quản lý phát triển chưa được giải
quyết thấu đáo. Do vậy, việc nghiên cứu QHPT TTM trong đô thị
ĐTT với mục đích đảm bảo các định hướng quy hoạch được thực
hiện có hiệu quả, để TTM có sức hấp dẫn, trở thành cực phát triển
của đô thị hướng tới một mô hình phát triển bền vững là rất cần thiết.
2. Mục đích nghiên cứu
(1) Đề xuất các quan điểm và nguyên tắc QHPT TTM trong đô thị
ĐTT.
(2) Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá tính hấp dẫn TTM trong đô thị
ĐTT.
(3) Đề xuất mô hình và giải pháp QHPT TTM trong đô thị ĐTT.
(4) Đề xuất chính sách quản lý, thúc đẩy và đảm bảo sự phát triển
của TTM trong đô thị ĐTT.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: QHPT TTM trong đô thị ĐTT.
- Phạm vi nghiên cứu:
+
Về không gian: Luận án giới hạn phạm vi nghiên cứu là các đô
2
thị loại I vùng ĐBSH và nghiên cứu áp dụng cho TP Hải Phòng.
+
Về thời gian: Đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.
+
Phạm vi vấn đề: Giới hạn trong các nội dung của quy hoạch và
phát triển đô thị, các khía cạnh của quy hoạch cấu trúc đô thị. Tập
trung vào vấn đề QHPT TTM trong đô thị ĐTT, lựa chọn vị trí và
quan hệ kết nối với TT đô thị lõi, tạo cực phát triển và tạo tính hấp
dẫn cho TTM.
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng các phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thu
thập thông tin và số liệu; phương pháp điều tra, khảo sát, đánh giá
hiện trạng; phương pháp kế thừa; phương pháp phân tích, tổng hợp;
phương pháp phân tích ma trận SWOT, sơ đồ hóa; phương pháp dự
báo; phương pháp điều tra xã hội học; phương pháp mô hình hóa,
phương pháp chuyên gia.
5. Những đóng góp mới của luận án
(1) Đề xuất các nguyên tắc và giải pháp thiết lập kết nối giữa TTM
và TT đô thị lõi trong cấu trúc đô thị ĐTT.
(2) Đề xuất các nguyên tắc và giải pháp QHPT TTM, trọng tâm vào
những thành tố tạo cực phát triển, có mối liên hệ với cấu trúc
chung của đô thị.
(3) Đề xuất bộ tiêu chí đánh giá tính hấp dẫn của TTM trong đô thị
ĐTT, đảm bảo tính hiệu quả, khả thi thực hiện của giải pháp quy
hoạch.
(4) Đề xuất chính sách quản lý phát triển TTM với vai trò là cực phát
triển của đô thị.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Ý nghĩa khoa học của đề tài: Nhận diện các vấn đề còn yếu và
thiếu để bổ sung vào hệ thống lý luận phát triển đô thị ĐTT trong
bối cảnh của Việt Nam, làm cơ sở để lựa chọn áp dụng mô hình đô
thị ĐTT trong công tác quy hoạch; nghiên cứu, bổ sung cơ sở lý luận
cho việc QHPT TTM trong đô thị ĐTT các đô thị loại I vùng ĐBSH,
từ đó làm cơ sở áp dụng cho các đô thị loại I ở Việt Nam.
Ý nghĩa thực tiễn của đề tài: Nhận diện, chỉ ra được những ưu
điểm và hạn chế, thành công và khó khăn của việc QHPT TTM trong
đô thị ĐTT các đô thị loại I vùng ĐBSH; đề xuất được các mô hình
và giải pháp QHPT TTM trong đô thị ĐTT cho một số TTM đặc thù;
tiến hành nghiên cứu, vận dụng các nguyên tắc để đề xuất điều chỉnh