Đ bài: V đp c a hình t ng ng i nông dân trong Văn t nghĩa sĩ c n Giu cề ẻ ẹ ủ ượ ườ ế ầ ộ
c a Nguy n Đình Chi uủ ễ ể
H ng d nướ ẫ
1/ M bàiở
Gi i thi u: v đp hình t ng ng i nông dân trong Văn T Nghĩa Sĩ C n Giu c c aớ ệ ẻ ẹ ượ ườ ế ầ ộ ủ
Nguy n Đình Chi uễ ể
2/ Thân bài
a/ Hoàn c nh sáng tác Văn T Nghĩa Sĩ C n Giu cả ế ầ ộ
- Th c dân Pháp đánh chi m thành Gia Đnh (1859)ự ế ị
- Phong trào vũ trang kháng Pháp bùng lên m nh m (Tr ng Đnh).ạ ẽ ươ ị
- Đêm r m 16-12-1861, Bùi Quang Di u ch huy 3 cánh quân t p kích đn Tây D ng ằ ệ ỉ ậ ồ ươ ở
C n Giu c.ầ ộ
- Nghĩa quân chi m đc đn đch, đt nhà d y đo và đâm b th ng đn tr ngế ượ ồ ị ố ạ ạ ị ươ ồ ưở
Dumont, chém ch t m t s lính Mã tà, Ma ní.ế ộ ố
- Pháp ph i đi u đng tàu chi n nã đi bác t sông C n Giu c đ chi m l i đn.ả ề ộ ế ạ ừ ầ ộ ể ế ạ ồ
- Phía nghĩa quân hi sinh 27 ng i.ườ
b/ V đp ng i nông dânẻ ẹ ườ
- Ng i nông dân Nam B nghèo khó, “côi cút làm ăn”s ng đi th m l ng, c c c thônườ ộ ố ờ ầ ặ ơ ự ở
p.ấ
- Lòng căm thù, ghét cay ghét đng tr ng hình nh k thù xâm chi m đt n c ta.ắ ướ ả ẻ ế ấ ướ
- Lòng yêu n c cao đ.ướ ộ
- Tinh th n chi n đu dũng c m ch ng quân thù.ầ ế ấ ả ố
- Hi sinh anh dũng.
c/ Nh n xét chung Văn T Nghĩa Sĩ C n Giu c.ậ ế ầ ộ
- Nh ng ng i nghĩa sĩ vô danh vì “ch t vinh h n s ng nh c”.ữ ườ ế ơ ố ụ
- T ng đài c a nhi u ng i c a m t t p th anh hùng.ượ ủ ề ườ ủ ộ ậ ể
- Nguy n Đình Chi u là ng i s m nh n th y đc khá rõ tinh th n chi n đu dũng c mễ ể ườ ớ ậ ấ ượ ầ ế ấ ả
c a ng i nông dân.ủ ườ
3/ K t bàiế
Đánh giá chung: V đp hình t ng ng i nông dân Văn T nghĩa sĩ C n Giu c c aẻ ẹ ượ ườ ế ầ ộ ủ
Nguy n Đình Chi u.ễ ể
Bài làm
Dân t c Vi t Nam đã tr i qua b n nghìn năm v i bao bi n c thăng tr m c a l ch s . M iộ ệ ả ố ớ ế ố ầ ủ ị ử ỗ
khi T qu c b xâm lăng, ng i nông dân cũng đng lên ch ng gi c. Trong văn h c, ph iổ ố ị ườ ứ ố ặ ọ ả
đn th k XIX khi Nguy n Đình Chi u – m t nhà nho yêu n c dùng con m ng yêuế ế ỉ ễ ể ộ ướ ắ
th ng và kính ph c đ vi t nên “Văn t nghĩa sĩ C n Giu c” thì hình nh ng i nôngươ ụ ể ế ế ầ ộ ả ườ
dân m i th c s xu t hi n. Đó là hình t ng đp, r t đi chân th c và đy ch t bi tráng,ớ ự ự ấ ệ ượ ẹ ấ ỗ ự ầ ấ
v a hào hùng, v a đau th ng trong cu c chi n đu giành đc l p, t do c a đt n c.ừ ừ ươ ộ ế ấ ộ ậ ự ủ ấ ướ
Nh ng ng i nông dân y, h sinh ra đâu ph i đ làm chàng Gióng Phù Đng, Lê L i,ữ ườ ấ ọ ả ể ổ ợ
Quang Trung… H ch là nh ng con ng i quanh năm khoác trên mình màu áo nâu c aọ ỉ ữ ườ ủ
đt, bình d và lam lũ. Nh ng h xu t hi n trong khung c nh bão táp c a th i đi:ấ ị ư ọ ấ ệ ả ủ ờ ạ
H i ôi!ỡ
Súng gi c đt r n, lòng dân tr i tặ ấ ề ờ ỏ
H đâu đã quen nghe ti ng súng. Âm thanh y đã phá tan cu c s ng bình l ng c a h .ọ ế ấ ộ ố ặ ủ ọ
M t cu c s ng t sáng đn t i bán m t cho đt, bán l ng cho tr i, m t cu c s ng ch tộ ộ ố ừ ế ố ặ ấ ư ờ ộ ộ ố ậ
v t v i nh ng lo toan nghèo khó. Cái nghèo đã làm h th t nh bé su t ngày “cui cút làmậ ớ ữ ọ ậ ỏ ố
ăn”.. Ch m t câu văn, c Đ Chi u đã v nên vòng đi lu n qu n không l i thoát c aỉ ộ ụ ồ ể ẽ ờ ẩ ẩ ố ủ
ng i dân Vi t, ng i “dân p dân lân” Nam B , b t đu v i cui cút, v t l n làm ăn đườ ệ ườ ấ ộ ắ ầ ớ ậ ộ ể
cu i cùng v n k t thúc trong nghèo khó. Đng sau lu tre làng y, h bi t sao đcố ẫ ế ằ ỹ ấ ọ ế ượ
nh ng “cung ng a”, “tr ng nhung”.. trong cái nhìn c a h ch có “con trâu là đu cữ ự ườ ủ ọ ỉ ầ ơ
nghi p”. Đn vi c cu c, vi c cày, b a, khiên đã quá quen thu c thì gi t p khiên, t pệ ế ệ ố ệ ừ ộ ờ ậ ậ
súng.. th t l l m.ậ ạ ẫ
Nh ng t ng h mãi cam ch u nh th . Nh ng không, khi quân xâm l c đã xâm chi mữ ưở ọ ị ư ế ư ượ ế
đt n c, chúng đang giày xéo lên t ng m nh ru ng, t ng đám đt quê h ng ru t th tấ ướ ừ ả ộ ừ ấ ươ ộ ị
c a h . Gi đây, trong nh ng “lo toan” không ch có đói nghèo mà còn là nh ng th pủ ọ ờ ữ ỉ ữ ấ
th m, lo âu:ỏ
“Ti ng phong h c ph p ph ng h n m i tháng, trông tin quan nh tr i h n trôngế ạ ậ ồ ơ ườ ư ờ ạ
m a…”ư
Th y “mùi tinh chiên v y vá” không th ch ng m t đng nhìn, không th ng i yên màấ ấ ể ố ắ ứ ể ồ
đi. Tri u đình đã “b r i” h , nh ng làm sao ngăn đc tình yêu đt n c n ng nàn ợ ề ỏ ơ ọ ư ượ ấ ướ ồ ở
h . B n xâm lăng kia đã c p đi nh ng gì máu th t c a h , chúng phá v gi c bình yêuọ ọ ướ ữ ị ủ ọ ỡ ấ
n i thôn quê, làm sao không căm cho đc. N i u t h n đn t t cùng y đã bi n nh ngơ ượ ỗ ấ ậ ế ộ ấ ế ữ
con ng i nh bé t m th ng thành chàng Gióng kh ng l trong c tích. Khi T qu cườ ỏ ầ ườ ổ ồ ổ ổ ố
l m than, h không ng n ng i chung vai góp s c. Lòng yêu n c đã bi n thành lòng cămầ ọ ầ ạ ứ ướ ế
thù gi c đn sôi s c:ặ ế ụ
“B a th y bòng bong che tr ng l p, mu n t i ăn gan.ữ ấ ắ ố ố ớ
Ngày xem ng khói ch y đen sì mu n ra c n cố ạ ố ắ ổ
M t m i xa th đ s , há đ ai chém r n đu i h uộ ố ư ồ ộ ể ắ ổ ươ
Hai v ng nh t nguy t chói loà, đâu dung lũ treo dê bán chó”ầ ậ ệ
Lòng yêu T qu c tha thi t xu t phát t trái tim đã khi n h tr nên đp đ, l p lánh…ổ ố ế ấ ừ ế ọ ở ẹ ẽ ấ
Dòng máu L c H ng cu n ch y trong ng i cùng v i c n gi n c a lòng yêu n c m nhạ ồ ộ ả ườ ớ ơ ậ ủ ướ ạ
h n y u hèn, m nh h n cái ch t. Khát v ng đánh gi c, khát v ng chi n đu, khát v ngơ ế ạ ơ ế ọ ặ ọ ế ấ ọ
b o v m nh đt quê h ng đã thôi thúc h , m c vi c “đi t p rèn”, “ban võ ngh ”, “bàyả ệ ả ấ ươ ọ ặ ệ ợ ậ ệ
b binh th ”, không màng t i trên mình ch có “m t manh áo v i”. Các chàng Gióng c aố ư ớ ỉ ộ ả ủ
th k XIX đã đn, “đp rào l t t i”, coi gi c cũng nh không.ế ỉ ế ạ ướ ớ ặ ư
H i ôi, “m t manh áo v i”, “m t ng n t m vông”, ch có “l i dao phay”, “r m con cúi”,ỡ ộ ả ộ ọ ầ ỉ ưỡ ơ
li u có th th ng đc “tàu chi n tàu đng”,” đn nh đn to”. Đó là bi k ch c a nghĩa sĩệ ể ắ ượ ế ồ ạ ỏ ạ ị ủ
C n Giu c hay chăng là t n bi k ch c a th i kì nghi t ngã y. H là nông dân nh ng l iầ ộ ấ ị ủ ờ ệ ấ ọ ư ạ
làm kinh ng c c chi n tr ng. Ph i chăng cũng vì l đó mà b n hùng ca đã c t lên trongạ ả ế ườ ả ẽ ả ấ
ti ng n c lòng. Có th tr n m c đã vĩnh vi n c p đi cu c s ng c a h , nh ng tinh th nế ấ ể ậ ạ ễ ướ ộ ố ủ ọ ư ầ
x thân vì nghĩa đã bù đp cho s thi u h t v l c l ng, chênh l ch v i k thùả ắ ự ế ụ ề ự ượ ệ ớ ẻ
“Chi nh c quan qu n Gióng tr ng kì tr ng gi c…. súng n ”ọ ả ố ố ụ ổ
Hình t ng c a ng i nghĩa sĩ áo v i đc kh c n i trên c nh u ám khói bom y: nh ngượ ủ ườ ả ượ ắ ổ ả ấ ữ
âm thanh vang đng, nh ng đng tác quy t li t (đt, chém). Nh ng ng i nghĩa sĩ áo v iộ ữ ộ ế ệ ố ữ ườ ả
đã tr thành đng anh hùng c a m t th i kì đáng nh . Trong t th qu t c ng y, l pở ấ ủ ộ ờ ớ ư ế ậ ườ ấ ấ
lánh chân dung c a nh ng con ng i gánh trên vai v n m nh c a non sông. H bi t r ngủ ữ ườ ậ ệ ủ ọ ế ằ
mình ch là vô danh trong dân t c anh hùng nh ng đi u cao c nh t h đ l i là tri t lýỉ ộ ư ề ả ấ ọ ể ạ ế
s ng phù h p đn muôn đi:ố ợ ế ờ
“Thà thác mà đng câu đnh khái, v theo t ph cũng vinh, h n còn mà c ch u ch đuặ ị ề ổ ụ ơ ị ữ ầ
Tây v i man di r t kh ”ở ớ ấ ổ
Tinh th n y, ý đng chí v n chói lòa trong m i ng i dân C n Giu c. S ng đ ch u nôầ ấ ồ ẫ ỗ ườ ầ ộ ố ể ị
l , tay sai c a Tây thì thà m t l n chi n đu h t mình mà đem vinh quang cho dân t c.ệ ủ ộ ầ ế ấ ế ộ
“Ôi thôi thôi!” M t ti ng khóc đy ai oán, ti ng khóc đn qu n lòng, ti ng khóc đ ti nộ ế ầ ế ế ặ ế ể ễ
bi t nh ng ng i con C n Giu c mãi mãi n m l i trên m nh đt quê h ng. H ngãệ ữ ườ ầ ộ ằ ạ ả ấ ươ ọ
xu ng n i chi n tr ng khói l a. V n còn đó nghi p n c ch a thành, th p thoáng n iố ơ ế ườ ử ẫ ệ ướ ư ấ ơ
đây bóng m già v i ng n đèn le lói trong đêmẹ ớ ọ
“Đau đn b y! M già ng i khóc tr , ng n đèn khuya leo lét trong l u! V y u ch y tìmớ ấ ẹ ồ ẻ ọ ề ợ ế ạ
ch ng, c n bóng x d t d tr c ngõ”ố ơ ế ậ ờ ướ
Ng i t sĩ đã v ch n thiên c đ l i gi a tr n gian m già, v y u, con th … Mai đâyườ ử ề ố ổ ể ạ ữ ầ ẹ ợ ế ơ
h s ra sao khi cái nghèo v n còn đeo đu i, khi mà n n c tr ch a xong..ọ ẽ ẫ ổ ợ ướ ả ư
“N c m t anh hùng lau ch ng ráo th ng vì hai ch thiên dân, cây h ng nghĩa sĩ th pướ ắ ẳ ươ ữ ươ ắ
đèn thêm th m, cám b i m t câu v ng th ”ơ ở ộ ươ ổ
Nguy n Đình Chi u đã b ng t m lòng đng c m đ nhìn th y, nghe th y và d ng nênễ ể ằ ấ ồ ả ể ấ ấ ự
m t t ng đài hoành tráng mà m c m c, yêu th ng. Xuyên su t trong n n văn h c n cộ ượ ộ ạ ươ ố ề ọ ướ
nhà hình nh ng i nông dân đã đc đ c p khá nhi u l n. Nh ng tr c Đ Chi u thìả ườ ượ ề ậ ề ầ ư ướ ồ ề
ch a m t ai công khai v lên và ng i ca hình nh ng i anh hùng “ch ng qua là dân pư ộ ẽ ợ ả ườ ẳ ấ
dân lân m n nghĩa làm quân chiêu m ”. H n th n a, vi c th i vào văn ch ng ch t dânế ộ ơ ế ữ ệ ổ ươ ấ
gian đã khi n “Văn t nghĩa sĩ C n Giu c” c a c tr thành áng văn v a hào hùng, biế ế ầ ộ ủ ụ ở ừ
tráng mà cũng r t g n gũi, gi n d .ấ ầ ả ị
C Đ Chi u ch là nhà th mù – “ng i hát rong c a nhân dân”. Nh ng hình nh ng iụ ồ ể ỉ ơ ườ ủ ư ả ườ
nông dân kh i nghĩa trong bài văn t đã cho ta cái nhìn v c m t th i đi. T hào thayở ế ề ả ộ ờ ạ ự
nh ng con ng i nh bé nh ng v n hiên ngang tr c th l c b o tàn. T hào thay nh ngữ ườ ỏ ư ẫ ướ ế ự ạ ự ữ
ng i dân, ng i lính, nghĩa sĩ vô danh trùng trùng đi p đi p ngã xu ng đ b o v sườ ườ ệ ệ ố ể ả ệ ự
toàn v n cho non s ng. H là b c t ng đài b t t , l u mãi t i muôn đi.ẹ ố ọ ứ ượ ấ ử ư ớ ờ
