Trong tiến trình tiếp cận Văn học dân gian như một hệ thống tri thức cộng đồng, việc quan sát các hiện tượng cụ thể trong mối liên hệ với bối cảnh lịch sử, xã hội và văn hóa địa phương là một hướng đi cần thiết. Văn học dân gian không tồn tại độc lập như một văn bản bất biến, mà luôn gắn với không gian sinh hoạt, tập quán truyền thông và biến đổi cộng đồng. Vì vậy, những phương pháp nghiên cứu có khả năng đào sâu vào hoàn cảnh cụ thể, tái hiện quá trình hình thành và lan truyền tác phẩm dân gian trong đời sống thực tiễn, sẽ cho phép người học tiếp cận Văn học dân gian như một thực thể sống động, đa tầng và luôn vận động.