TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI VẬT LÝ 10
BÀI 9 :
CHUYỂN ĐỘNG TRÒN
CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU
I / Mục tiêu :
Hiểu được đặc điểm của chuyển động tròn, xác định được vị trí của chất điểm trong
chuyển động tròn bằng góc quét của vectơ tia hoặc bằng cung chắn góc quét, từ đó có
khái niệm vận tốc góc vận tốc dài.
Nắm vững tính chất tuần hoàn của chuyển động tròn đều và các đại lượng đặc trưng
riêng cho chuyển động tròn đều là chu kỳ, tần số và công thức liên hệ giữa các đại
lượng đó với vận tốc góc, vận tốc dài và bán kính vòng tròn.
II / Chuẩn bị :
Thước, compa.
III / Tổ chức hoạt động dạy học :
1 / Kiểm tra bài cũ :
+ Câu 1 Phân biệt độ dời và quảng đường đi được trong chuyển động cong trong
khoảng thời gian t. Khi t rất nhỏ thì thế nào ?
+ Câu 2 : Nói rõ đặc điểm vectơ vận tốc và vectơ gia tốc trong chuyển động cong
?
+ Câu 3 Nói rõ đặc điểm vectơ vận tốc và vectơ gia tốc trong chuyển động thẳng
?
TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI VẬT LÝ 10
2 / Giới thiệu bài mới :
Phần làm việc của Giáo Viên Phần ghi chép của học sinh
I / Xác định vị trí của một chất điểm
trong chuyển động tròn :
GV : Em hãy nhắc lại cho Thầy biết
cách xác định vị trí chất điểm trong
chuyển động cong
HS : Để xác định vị tí chất điểm
chuyển động cong, ta dùng vectơ tia
Gọi HS vẽ vectơ tia lên bản
GV : Tương tự khi chất điểm chuyển
động trên một quỹ đạo tròn để xác
định vị trí của chất điểm M, ta cũng
dùng vectơ tia OM
I / Xác định vị trí của một chất điểm
trong chuyển động tròn :
Vị trí của chất điểm M trên đường
tròn được xác định bằng vectơ tia kẻ từ
tâm O của đường tròn đến điểm M trên
đường tròn và có độ dài không đổi bằng
bán kính R của đường tròn.
r
=
OM
TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI VẬT LÝ 10
GV : Khi chất điểm M chuyển động
,
các em nhận xét như thế nào về
phương và chiều của vectơ tia
r
trong
chuyển động tròn so với vectơ tia
r
trong chuyển động cong
HS : Vectơ tia
r
có phương quay
quanh tâm O, có chiều không thay đổi
và có độ lớn không thay đổi, khác với
độ lớn vectơ tia
r
trong chuyển động
cong.
II / Vectơ vận tốc của chất điểm
trong chuyển động tròn :
GV : Một em hãy lên bảng và vẽ vectơ
vận tốc tức thời trong chuyển động
II / Vectơ vận tốc của chất điểm trong
chuyển động tròn :
TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI VẬT LÝ 10
cong ?
Gọi HS vẽ vectơ vận tốc tức thời
trong chuyển động cong lên bản
GV : Trong chuyển động tròn, vectơ
vận tốc tức thời trong chuyển động
tròn cũng có tính chất như vectơ vận
tốc tức thời trong chuyển động cong
.
Tương tự như vậy, một em HS hãy lên
vẽ vectơ vận tốc tức thời trong chuyển
động tròn của M
GV xác định M trên một đường tròn
sẳn rồi gọi HS lên vẽ vectơ vận tốc
GV : Các em cho biết điểm đặt của
vectơ vận tốc tức thời trong chuyển
động tròn ?
Vectơ vận tốc của chất điểm trong
chuyển động tròn có :
Điểm đặt : tại một điểm trên vật.
Phương : trùng với phương tiếp tuyến
của đường tròn.
Chiều : trùng với chiều của chuyển
động tròn.
Độ lớn : v = t
s
+ t : khoảng thời gian rất nhỏ
+ s : độ dài cung tròn chất điểm
thực hiện được trong thời gian t
TRƯỜNG THPT MẠC ĐĨNH CHI VẬT LÝ 10
HS : Điểm đặt của
v tại một điểm
trên vật.
GV : Các em cho biết phương của
vectơ vận tốc tức thời trong chuyển
động tròn ?
HS : Có phương trùng với tiếp tuyến
đường tròn tại điểm ta đang xét.
GV : Các em cho biết chiều của vectơ
vận tốc tức thời trong chuyển động
tròn ?
HS : Có chiều là chiều chuyển động
của chất điểm M tại điểm ta đang xét.
GV : Khi M chuyển động tròn được
một độ dài bằng độ dài cung s trong
thời gian t rất nhỏ, em hãy chó biết
độ lớn của vectơ vận tốc tức thời trong
chuyển động tròn ?
HS : Độ lớn : v = t
s
III / Vận tốc góc của chất điểm
trong chuyển động tròn :
1 / Vận tốc góc trung bình :