Ề
Ẩ Ộ Ộ Ấ
Ị CH N ĐOÁN VÀ ĐI U TR Ữ Ơ NG Đ C C P PHOSPHO H U C
TH C HI N: THS.PH M
Ự Ạ Ệ
DUỆ
Ạ Ệ Ệ B NH VI N B CH MAI
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ấ ị ỳ PHC: Đ nh nghĩa và c u tr c
R1 O (ho cặ S) P
R2 X
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ệ
(cid:0) ủ hospho h u cữ ơ Acetylcholin
ệ
ườ ệ ả ơ ế 1. C ch sinh b nh c a P ứ ắ PHC g n AChE kích thích receptor h cholin (M&N) c b nh c nh NĐC PHC ng cholin
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ệ ứ ộ ộ ữ
ườ ứ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ 2.1. H i ch ng c
ả HC Muscarin : HC Nicotin HC TKTƯ C 3 HC ấ ng CHOLIN c p 92% : 44% : 40% : 17%
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
ệ ữ ứ
ộ ứ ườ
t ế
ự
ự
ả
ồ
ở ự ủ ch .
ả
ồ
ộ
ẩ
ấ ố
ề
ạ
ấ
ả
ẫ
ị
ấ ng CHOLIN c p :
Ữ Ơ PHOSPHO H U C ộ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ 2.1. H i ch ng c ứ ộ 2.1.1. H i ch ng Muscarin •Co th t ắ •Tăng ti •BN t c ng c, c m giác ch n ng c, khó th , đau ẹ ứ ả ỉ ỉ ụ b ng, bu n nôn, nôn, a ch y, a đái không t Khám: SHH, l ng ng c kém di đ ng, RRPN gi m, ự ị Tim m chạ nh p ch m xoang, ậ ran m, đôi khi ran rít. gi m d n truy n nhĩ th t, r i lo n nh p th t.
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
ệ ữ ứ
ộ ứ ấ ng CHOLIN c p
ườ ứ Nicotin:
ứ ơ ơ ệ ơ. t c
ạ
ử ồ ồ Ữ Ơ PHOSPHO H U C ộ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ 2.1. H i ch ng c ộ 2.1.2. H i ch ng •TKC: gi ậ ơ t c , máy c , co c ng c , li •TK giao c m: da l nh, xanh tái M nhanh, HA tăng, ả vã m hôi, dãn đ ng t .
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
ệ ữ ứ
ộ ứ
c c toàn thân, hôn mê
(cid:0) ng: . ầ ặ
ậ Ữ Ơ PHOSPHO H U C ộ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ ấ ườ ng CHOLIN c p 2.1. H i ch ng c ươ ầ ứ ộ 2.1.3. H i ch ng th n kinh trung •RL ý th c, nh ượ ơ ứ •N ng: c ch trung tâm hô h p và tu n hoàn ế ứ ạ ụ SHH, tr y m ch, co gi ấ t, hôn mê sâu.
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
ệ ứ ữ
ệ ố t g c chi, c HH…
ể ế
Ữ Ơ PHOSPHO H U C ộ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ ứ ộ 2.2. H i ch ng trung gian •Đ c đi m: li ơ ặ •Di n bi n: 1 3 tu n ầ ễ •C ch : ki ệ ơ ế t N
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
ệ ứ ữ
ứ ộ ộ ầ ạ
ơ.
ể ế ứ
ặ ễ ơ ế ế Ữ Ơ PHOSPHO H U C ộ ộ 2. Tri u ch ng lâm sàng ng đ c Phospho h u cơ ệ 2.3. H i ch ng b nh lý th n kinh ngo i vi mu n •Đ c đi m: ng n chi, RL c/g, teo c ọ •Di n bi n: kéo dài, di ch ng. •C ch : “ch t” s i tr c ợ ụ .
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ế
ả
ng cholin x y ra s m (<12 gi ), HH: vài ờ ờ ộ ; da: mu n h n.
ớ ấ ơ
ử
ắ t, co th t PQ
ấ t c hô h p
ấ ễ 3. Di n bi n •HC c ớ ườ giây, tiêu hóa: vài phút vài gi •M: s m nh t, HC trung thành nh t. ấ •T vong: 50% là do SHH. •Nguyên nhân SHH: ế + Tăng ti ệ ơ + Li Ứ ế + c ch trung tâm hô h p
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ạ ộ
ấ
ầ
ứ ộ
ồ ả ụ ồ
H ng c u, ch t xám TK,… Ph n ánh đúng m c đ NĐ ậ Ph c h i ch m
•BChE:
ấ ắ
ng, ch t tr ng, t y, tim
ụ ế ươ Huy t t ề ổ ế Bi n đ i nhi u và nhanh ụ ồ Ph c h i nhanh
4. Xét nghi mệ 4.1. Ho t đ cholinesterase •AChE:
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ộ
ị
ượ ị
4. Xét nghi mệ ấ ệ 4.2. Xét nghi m tìm đ c ch t •SKLM: đ nh tính •SKK: đ nh tính và đ nh l ị paranitrrophenol (cid:0) ng 4 mg%
máu: không có ý nghĩa th c tự ế
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ẩ
ẩ ử ứ ệ ộ
ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán ị 5.1. Ch n đoán xác đ nh •B nh s nhi m đ c c p ộ ấ . ễ •H i ch ng c ấ . ườ ng cholin c p •Cholinesterase < 50% gtbt. •Tìm th y Pấ ữ ơ hospho h u c .
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ự ế ẩ ụ
ệ
ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán 5.2. (cid:0) (+) Áp d ng th c t •B nh s ti p xúc TTS ử ế •HC CCL (ch y u M) ủ ế ế ố ỗ ợ h tr : Các y u t Mùi TTS Bao bì hc Test atropin
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ẩ
ẩ
ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán ệ t 5.3. Ch n đoán phân bi •Cacbamat •Clo h u c ữ ơ •Opiat •Xu t huy t thân não ế ấ •Nicotin
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ẩ ữ
ẩ ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán ứ ộ ộ ộ 5.4. Ch n đoán m c đ ng đ c Phospho h u ơ c theo ChE •Nhẹ: ChE = 20 50% GTBT •TB •N ngặ : ChE = 10 20% GTBT : ChE < 10% GTBT
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ẩ ẩ ứ ộ ộ ộ ấ
ữ ơ ự ứ
ặ
ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán 5.5. Ch n đoán m c đ ng đ c c p Phospho ộ h u c d a trên các h i ch ng lâm sàng •Nhẹ: 1 h/c M •TB •N ngặ Ư : 2 h/c M + N ho c M + TKT : 3 h/c M + N + TKTƯ
Ẩ PH N IẦ : CH N ĐOÁN Ộ Ộ Ấ NG Đ C C P
Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ẩ ẩ ứ ộ ộ ộ ấ
ữ ơ ự ứ
ặ
ẩ 5. Tiêu chu n ch n đoán 5.5. Ch n đoán m c đ ng đ c c p Phospho ộ h u c d a trên các h i ch ng lâm sàng •Nhẹ: 1 h/c M •TB •N ngặ Ư : 2 h/c M + N ho c M + TKT : 3 h/c M + N + TKTƯ
Ị Ề Ộ Ộ Ấ PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C ị ề ắ
ố ợ
ệ 1. Các nguyên t c đi u tr •Ph i h p HS và CĐ • u tiên: atropin + HS hô h p ấ Ư •Pralidoxim: c n và có hi u qu ả ầ
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ệ ố
ộ
ạ
ườ ườ ườ ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c ấ ế ấ ạ 2.1. H n ch h p thu đ c ch t •Đ ng hô h p; ấ •Đ ng da, niêm m c; •Đ ng tiêu hóa.
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ệ
ộ ố 2. Các bi n pháp ch ng đ c ấ ộ 2.2. Tăng đào th i ch t đ c •Không thi ế ế ả t y u vì:
ố ả ộ i đ c theo
Có pralidoxim (PAM) thu c gi ộ ế
ể ấ . c ơ ch trung hòa đ c ch t ố ớ . Th tích phân b l n
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ệ
ả
ữ ơ ả ng pháp tăng đào th i Phospho h u c :
ạ
ộ ố 2. Các bi n pháp ch ng đ c ấ ộ 2.2. Tăng đào th i ch t đ c •Có 3 ph ươ ọ ề
ậ ạ ộ ọ ằ L c máu b ng c t l c có than ho t. ể . ướ c ti u Ki m hóa n ề Than ho t đa li u + nhu n tràng .
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ệ ố
ả ộ i đ c ả ộ i đ c chính:
ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi •2 lo i thu c gi ố ạ Atropin. Pralidoxim (PAM)
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ệ ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c ả ộ ố i đ c 2.3. Thu c gi Thu c ATROPIN ố •C ch : ơ ế ố
ụ ác d ng M ộ ụ
Đ i kháng t ề ượ Tranh ch p ph thu c li u l ế ụ ắ ấ •M c đích đt: hc M (co th t, tăng ti ng t PQ) .
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ệ ố ả ộ i đ c
(cid:0) ng cách dùng: i sau 5, 10 phút đ t ạ
ấ
ớ ề ấ ấ ấ
(cid:0) ừ ề ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi Thu c ố Atropin: Li u l ề ượ •Tiêm 25 mg TM nh c l ắ ạ . th m atropin •Duy trì d u th m 35 ngày v i li u th p nh t. ấ •Ng ng atropin: li u atropin 2 mg/24h.
Ả
B NG ĐI M ATROPIN
Ể ThÊm atropin
§ iÓm
Ngé ®éc atropin
§ iÓm
TriÖu chøng
kh« qu¸nh
Hång, Êm 3 – 5 mm 100 – 120 lÇn/phót Kh«ng t¨ng tiÕt, kh«ng co th¾t cßn ®êm d· i láng KÝch thÝch nhÑ Long lanh MÒm b×nh th êng Kh«ng cã
1 1 1 1 1 2 0 0
Nãng, ®á > 5mm > 130 lÇn/phót § êm hoÆc kh«ng cã ®êm VËt v· la hÐt, ch¹ y lung tung hoÆc li b×. Kh« Ch í ng, gâ trong C¨ng
2 2 2 2 2 2 2 2
1. Da 2. § ång tö 3. M¹ ch 4. H« hÊp 5. Tinh thÇn 6. Nh· n cÇu 7. Bông 8.CÇu bµng quang
ể
ể
ấ
ể = ng ộ
ộ C ng đi m: 46 đi m = th m ; trên 6 đi m đ cộ
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ệ ố ả ộ i đ c
ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi Thu c PRALIDOXIM: ố •C ch tác d ng: ơ ế
ụ ạ Tái ho t hóa ChE Trung hoà Phospho h u cữ ơ
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ng cách dùng: ườ ớ
ệ ố ả ộ i đ c
i l n: 12g/tiêm TM 1530ph
ắ ạ ế ầ
Nh c l
i n u c n
ẻ
ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi Thu c PRALIDOXIM: ố •Li u l ề ượ Ng
truy n 1020 mg/kg/gi
Tr em: 2040 mg/kg tiêm TM 1530ph ề ề
ờ ế ấ
ặ
ệ
BN n ng NL: truy n 0,5g/gi
ờ (cid:0)
h t d u hi u lâm
sàng và không tái phát.
(cid:0)
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ả ộ i đ c
ở ệ ố ề ượ ạ BV B ch Mai : ng PAM cách dùng
(cid:0)
ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi Li u l •Ban đ u:ầ ặ ề
ề
(cid:0) truy n 0,5g/h ề ẹ ặ truy n TM ho c
ị N ng (và nguy k ch): Tiêm TM 1g/10ph truy n TM 0.51g/h. TB: Tiêm TM 1g/10ph (cid:0) Nh : Tiêm TM 0,5g/5ph tiêm TM 0,25g/h
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ả ộ i đ c
ở ng PAM cách dùng :
ệ ố ề ượ ỉ ạ BV B ch Mai ề ề ặ
ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c 2.3. Thu c gi Li u l •Đi u ch nh li u PAM theo ChE ho c li u Atropin ề
Atropin>5mg/h ChE<10%: PAM 0,5g/h Atropin 25 mg/h ChE 1020%: PAM
0,25g/h
Atropin 1/42mg/h ChE 2050%: PAM
0,125g/h
•
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ố
ả ộ i đ c
ở ạ BV B ch Mai
(cid:0) : 50%
ệ ộ 2. Các bi n pháp ch ng đ c ố 2.3. Thu c gi Li u l ề ượ ng PAM cách dùng •Ng ng PAM: atropin < 2mg/24h và ChE ừ ề ườ ng sau 4 ngày đi u tr th ị.
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ề
ệ ả ả
ử
ở
ầ
ệ ả ả ề
ậ ệ ị ồ ứ 3. Các bi n pháp đi u tr h i s c ấ 3.1. B o đ m hô h p •SHH (cid:0) vong. 50% t •Nguyên nhân SHH: nhi u.ề •Các bi n pháp: th oxy, NKQ, th máy. ở 3.2. B o đ m tu n hoàn •HA(cid:0) : truy n d ch + v n m ch ạ ị •Theo dõi nh p tim, đi n tim ị
Ề Ộ Ộ Ấ Ị PH N IIẦ
: ĐI U TR NG Đ C C P Ữ Ơ PHOSPHO H U C
ề ằ ả . i
ưỡ
ệ ơ tái phát sau t c ,
ừ ố ị ồ ứ ệ 3. Các bi n pháp đi u tr h i s c ệ ướ ả ả c, đi n gi 3.3. B o đ m cân b ng n ậ seduxen ố 3.4. Ch ng co gi t: kiêng mỡ ng: 3.5. Nuôi d 3.6. Theo dõi: hc trung gian, li ng ng thu c.
Ậ
Ế
K T LU N
Ẩ Ẩ
ị
ủ ế ng đ c c p ử ế
ự ấ . ng cholin c p
ị ộ n ẩ đoán và
1. CH N ĐOÁN 1. CH N ĐOÁN •Ch n ẩ đoán xác đ nh ộ ộ ấ Phospho h u ữ ệ c ơ ch y u d a vào b nh s ti p xúc + HC ườ c •Xét nghi mệ ChE nhi u l n test atropin: h tr ỗ ợ ề ầ ạ ộ ặ . ch n ẩ đoán xác đ nh và phân lo i đ n ng •Xét nghi mệ đ c ch t xác nh n ch ậ ấ giúp ch n ẩ đoán phân bi tệ .
Ậ
Ế
K T LU N
Ị
ọ ấ ế quan tr ng nh t: h n ch
ẩ ấ ử ụ ọ ấ
ộ ộ ế ệ ấ ặ ố ộ ộ ấ phospho h u cữ ơ gây ra. ạ ầ t c n thi t khi
ủ ặ ự ệ ầ
ệ Ề 2. ĐI U TR •Bi n ệ pháp ch n đoán ạ ộ ấ . h p thu đ c ch t, s d ng atropin và PAM •Atropin: TGĐ quan tr ng nh t, đ i kháng M do ng đ c c p •Pralidoxim: tái ho t hoá ChE, trung hoà đ c ộ ấ ng đ c c p ch t, đ c bi phospho h u cữ ơ n ngặ . •Các bi n pháp HS c n th c hi n đ y đ , đ c ầ bi ệ t là HSHH .
