10/16/2023
1
ĐAU BỤNG CẤP
Đối tượng: SVY6
ThS.BSCKII Trần Ngọc Lưu Phương
1
Mục tiêu bài giảng
1. Phân tích được các đặc điểm của cơn đau bụng cấp
2. Kể được đặc điểm các nguyên nhân của đau bụng cấp
3. tả cách tiếp cận chẩn đoán cơn đau bụng cấp
4. Nêu các biện pháp xử trí ban đầu n đau bụng cấp
2
1
2
10/16/2023
2
Định nghĩa
Triệu chứng tiêu hóa thường gặp tỷ lệ nhập viện cấp
cứu cao
Phân nhóm: cấp cứu ngoại khoa, cấp cứu nội khoa
bệnh nhẹ thể t hoãn và theo dõi
3
Nguyên nhân đau bụng cấp
Tỷ lệNguyên nhânTỷ lệNguyên nhân
5Bệnh lý đường mật35%
Đau bụng không nguyên
nhân
4Bệnh lý túi thừa17%Viêm ruột thừa
2Bệnh lý tụy15%Tắc ruột
1Bệnh nền nặng6Bệnh hệ niệu
Nguồn: Irvin TT, British Journal of Surgery, 1989 4
3
4
10/16/2023
3
Nhắc lại Khai thác bệnh sử
Những yếu tố cần được khai thác khi tiếp cận bệnh nhân đau bụng cấp
Tuổi
Thời điểm hoàn cảnh khởi phát cơn đau
Đặc điểm đau bụng
Thời gian
Vị trí và hướng lan
Các triệu chứng đi kèm
Chu kỳ kinh nguyệt
5
Nhắc lại Sinh lý bệnh
quan nhận cảm đau (nociceptors): TK hướng
tâm hoặc cảm giác tủy sống, đầu tận đám rối
hệ TK ruột thân HẠCH RỄ LƯNG
Hệ phó giao cảm: TK phế vị chậu đám rối
celiac, đám rối mạc treo HẠCH RỄ LƯNG
thần kinh tạng vùng
ĐAU TNG (sâu hồ)
Dẫn truyền về vùng chất xám ở tùy sống cùng tầng
hoặc trên/dưới tầng
ĐAU QUI CHIẾU (rõ ràng nông)
6
5
6
10/16/2023
4
Nhắc lại Sinh lý bệnh
Đau tạng: kích thích bởi các chất hại và do căng thẳng, co thắt mạnh của cơ, mạc
nối bị kéo căng hoặc vặn xoắn
Đau qui chiếu: vị trí cảm nhận đau nằm xa hơn tạng bị tổn thương một số trường
hợp điển nh*
Hệ thần kinh tự động: dẫn truyền qua tiếp hợp trung gian (qua các hạch thần kinh), tỷ
lệ sợi thần kinh tiền:hậu hạch = 1:32 ng cảm giác lớn ít tinh vi
Đặc điểm nh thành: hệ tiêu hóa hoàn chỉnh từ ruột trên, giữa và dưới các tạng
bụng nhận tín hiệu cảm giác từ các sợi giao cảm phó giao cảm 2 bên mỗi
quan thể nhận n hiệu từ nhiều tầng tủy sống. cảm nhận đau theo đường giữa
(vùng thượng vị, quanh rốn hạ vị) 7
8
Yamada’s Textbook of Gastroenterology, Sixth Edition. 2016
ĐAU TẠNG
7
8
10/16/2023
5
9
Yamada’s Textbook of Gastroenterology, Sixth Edition. 2016
ĐAU QUY CHIẾU
Tính chất cường độ đau
Cơn đau xy ra từng đợt, một vị trí nhất định tăng lên rồi
giảm dần trong một thời gian ngắn, sau đó lại tái hiện do sự
kéo căng hay chít hẹp đột ngột các tạng
Sỏi đường mật
Sỏi thận
Tắc ruột
Đau quặn (Colicky pain)
10
9
10