Bài giảng Khung kế hoạch chiến lược quốc gia phòng chống lao giai đoạn 2021 – 2025: Chẩn đoán sớm và điều trị sớm - PGS.TS.BS. Nguyễn Viết Nhung

Chia sẻ: ViMarkzuckerberg Markzuckerberg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng trình bày các nội dung chính sau: Gánh nặng bệnh lao; Mục tiêu chấm dứt bệnh lao; Can thiệp để chẩn đoán và điều trị sớm; Chiến lược Quốc gia phòng chống lao đến 2020 đã thể hiện 4 điểm mới; Quá trình nhiễm và mắc bệnh lao;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Khung kế hoạch chiến lược quốc gia phòng chống lao giai đoạn 2021 – 2025: Chẩn đoán sớm và điều trị sớm - PGS.TS.BS. Nguyễn Viết Nhung

CHƯƠNG TRÌNH CHỐNG LAO QUỐC GIA KHUNG KẾ HOẠCH CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA PHÒNG CHỐNG LAO GIAI ĐOẠN 2021 – 2025 CHẨN ĐOÁN SỚM VÀ ĐIỀU TRỊ SỚM PGS.TS.BS. Nguyễn Viết Nhung Giám đốc, Bệnh viện Phổi Trung ương Chủ nhiệm, Chương trình chống Lao Quốc gia Chủ tịch, Hội Phổi Việt Nam Chủ tịch Quỹ PASTB WHO STAG TB
NỘI DUNG 2 1. Gánh nặng bệnh lao 2. Mục tiêu chấm dứt bệnh lao là gì 3. Can thiệp để chán đoán và điều trị sớm
BỆNH LAO Ở VIỆT NAM VẪN CAO ! Dịch tễ bệnh lao theo khu vực: Dịch tễ bệnh lao theo giới: Khu vực Tỷ lệ / 100.000 Giới Tỷ lệ mắc lao/ 100.000 M. Bắc 268 (178 - 402) Nữ 126 (86.5 - 183) M. Trung 323 (181 - 574) Nam 514 (412 - 639) M. Nam 364 (282 - 470) Nam mắc lao cao hơn nữ: T. QUỐC 289 (124 - 354) 4.2 lần (2.5 – 5.9) Nhóm tuổi Tỷ lệ hiện mắc/100 000 dân (15 - 25] 80.5 (36.6 - 177) Dịch tễ bệnh lao (25 - 35] 199 (107 - 367) theo (35 - 45] 321 (219 - 469) nhóm (45 - 55] 463 (336 - 637) tuổi: (55 - 65] 585 (437 - 782) (65 - ] 665 (495 - 893)
Tác động kinh tế xã hội tại Việt Nam  Gánh nặng đối với hệ thống y tế cũng như công cuộc phát triển toàn diện, làm giảm năng suất lao động.  Phổ biến trong nhóm người 25-54 tuổi - 70,0% đối tượng lao động chính trong xã hội  26% phải ngừng làm việc hơn 6 tháng do lao, 5% phải bán tài sản, 17% phải đi vay nợ, thu nhập trung bình giảm 25%, 12% thu nhập của hộ gia đình hàng tháng chi cho chăm sóc y tế (NC 2013)  Gia đình có người nhà mắc lao nhạy cảm chi phí trung bình mất 1.068 USD, gia đình có người nhà mắc bệnh lao kháng đa thuốc chi phí trung bình mất 4.289 USD trong quá trình điều trị (NC 2016)  63,0% hộ gia đình của bệnh nhân lao phải gánh chịu chi phí thảm họa do bệnh lao, chiếm trên 20,0% thu nhập của hộ gia đình  Một bệnh nhân lao sẽ mất trung bình 3-4 tháng lao động/năm  Sự nghèo khó lại đẩy những gia đình này vào nguy cơ mắc bệnh lao cao hơn
NGHỊ QUYẾT TRUNG ƯƠNG 6 KHOÁ XII ĐẶT MỤC TIÊU ĐẾN NĂM 2030 VIỆT NAM CƠ BẢN CHẤM DỨT BỆNH LAO 2017 2025 2030 350 289 300 265 240 250 217 195 200 170 139 150 111 100 85 64 48 36 50 27 20 0 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Tỷ lệ hiện mắc lao trên 100.000 dân Từ năm 2017 đến 2025 mỗi năm giảm 9% Từ năm 2025 đến năm 2030 mỗi năm giảm 15%
Chiến lược Quốc gia phòng chống lao đến 2020 đã thể hiện 4 điểm mới 3. Tiếp cận mới 1. Tư duy mới • Mở rộng phối hợp quản lý bệnh lao và • Bệnh lao có thể chấm dứt được bệnh hô hấp • Hệ thống chính trị vào cuộc, ngành y • Thông tư 02/2013; PAL, PPM, lao TE, tế là nòng cốt PMDT, Lao/HIV; Lao/COPD, lao trong • Nhà nước đảm bảo nguồn lực các khu vực đặc biệt, … • Cộng đồng tham gia: trách nhiệm và • PAM quyền lợi 4. Đầu tư mới 2. Công nghệ mới • Đa nguồn, Nhà nước đảm bảo: Ngân sách • Kỹ thuật chẩn đoán / thuốc – phác đồ Chính phủ, BHYT, Địa phương, tài trợ / vắc xin mới Q.Tế, • Quỹ vì Việt Nam không còn bệnh lao – Trung ương / địa phương.
UỶ BAN QUỐC GIA VỀ CHẤM DỨT7 BỆNH LAO
Bằng chứng cho CHẤM DỨT BỆNH LAO: ACT3 tại Cà Mau: Sau 4 năm tỷ lệ mắc lao giảm nhanh hơn 44% so với nhóm chứng. Nếu cộng cả tác động của Chương trình thì giảm được gần 70% sau 4 năm can thiệp cộng đồng
9 LÀM THẾ NÀO ĐỂ CHẨN ĐOÁN SỚM VÀ ĐIỀU TRỊ SỚM BỆNH LAO
TẠI SAO BỆNH LAO TRƯỜNG TỒN ? NGUYÊN NHÂN GIẢI PHÁP KHÁCH QUAN : VK lao đặc biệt - Bệnh xã hội • Lịch sử “Tứ chứng nan y” - Truyền thông, vận động • Phác đồ điều trị dài, nhiều thuốc - Nghiên cứu và đổi mới CHỦ QUAN : 1. Cộng đồng:  phát hiện muộn lây lan, bỏ trị - Đổi mới truyền thông, vận động - Kỳ thị, mặc cảm hiệu quả - Thiếu hiểu biết, chủ quan, vô cảm - Lao và đói nghèo - Rào cản kinh tế, nghèo khó - Chính sách hỗ trợ người bệnh 2. Lãnh đạo: - Không có nhận thức và quan tâm đầy đủ: Thiếu nguồn - Khung trách nhiệm đa ngành, lực, thiếu cơ chế, thiếu giám sát đánh giá định hướng XHCN. 3. Nhà khoa học và đầu tư nghiên cứu: - Không có thuốc mới, kỹ thuật mới, vắc xin mới, tiếp - Nghiên cứu và đổi mới cận mới
MÔ HÌNH THANH TOÁN BỆNH LAO TOÀN CẦU Tuberculosis preventive therapy: an underutilised strategy to reduce individual risk of TB and contribute to TB control. Churchyard GJ, Chaisson RE, Maartens G, Getahun H. S Afr Med J. 2014 A trial of mass isoniazid preventive therapy for tuberculosis control. Churchyard GJ, Fielding KL, Lewis JJ, Coetzee L, Corbett EL, Godfrey-Faussett P, Hayes RJ, Chaisson RE, Grant AD; Thibela TB Study Team. N Engl J Med. 2014 .
BẢN CHẤT VẤN ĐỀ LÀ GÌ: 1. PHÁT HIỆN ĐIỀU TRỊ SỚM VÀ HẾT ĐỂ CẮT NHANH NGUỒN LÂY 2. ĐIỀU TRỊ LAO TIỀM ẨN ĐỂ CẮT NGUY CƠ NHIỄM THÀNH BỆNH Giảm được 10% END TB STRATEGY PHÁT HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ LAO HOẠT ĐỘNG ĐỂ CẮT NGUỒN LÂY VICTORY ĐIỀU TRỊ LAO TIỀM ẨN ĐỂ KHÔNG PHÁT Giảm được 20% TRIỂN BỆNH LAO
Chẩn đoán - Điều trị lao (precision medicine)  Lâm sàng • Điều trị bằng thuốc chống lao  XN vi khuẩn học: • Phác đồ điều trị lao thường  Sinh học phân tử: GeneXpert, LPA, • Phác đồ điều trị lao đa kháng Squencing, TB LAMP, … • Phác đồ điều trị lao siêu kháng  XN soi trực tiếp: ZN và LED • Điều trị các bệnh lý phối hợp  Nuôi cấy, KSĐ: LJ, MGIT BACTEC • Suy kiệt / Đái đường / Tim mạch  Chẩn đoán hình ảnh: • COPD, …  Phổi: XQ, CT, HRCT, siêu âm • Điều trị biến chứng, di chứng  Ngoài phổi: Thăm dò các cơ quan, MRI  Giải phẫu bệnh: (Ngoại khoa, can thiệp mạch, HSCC)  Mô bệnh học • Ho ra máu / Hang nấm,  Tế bào học • SHH, …  Sinh hóa, tế bào học, huyết học • Điều trị lao tiềm ẩn: 6H / 9H/ 3HP  Dịch các màng, …
ĐỘT PHÁ VỀ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Chính sách chẩn đoán lao: Chiến lược 2X eHealth Áp dụng tối ưu X-Quang và Xpert NEW TECH - VITIMES 2020 • Như 2019 và - Sequencing - eTB Manager • Tất cả người nghi lao - New regimen - GXAlert 2019 • Như 2018 và - New vaccine - VSMART • Tất cả người nghi lao trên XQ - SMS DOT 2018 •Như 2017 và NEW - Blockchain • Tất cả AFB(-) trước khi điều trị lao APPROACH • Như 2016 và Sử dụng 2017 - LTBI • Tất cả AFB (+) - PAM GeneXpert 2016 • Nghi MDR TB (8 nhóm) - PPM • Lao phổi AFB (+) một số tỉnh • Nghi lao HIV, Lao TE, Lao NP nặng RESPIRATORY CARE BIG DATA – DỮ LIỆU - AI – TRÍ TUỆ NHÂN TẠO Cách mạng công nghệ để - Digital X-ray, LIS, PACS, - MAI (medical AI center) chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam 2030
Quá trình nhiễm và mắc bệnh lao
Quá trình nhiễm và mắc bệnh lao
Y HỌC CHÍNH XÁC TRONG ĐIỀU TRỊ LAO TIẾP CẬN PHÂN LOẠI BỆNH NHÂN ƯU TIÊN BN NGHI LAO / NGUY CƠ MẮC LAO KHÁNG THUỐC SƠ ĐỒ CHẨN ĐOÁN : Xpert Mtb/Rif và ít nhất 1 test đánh giá kháng thuốc lao hang 2 (FQ and SLI) Nhậy với MDR MDR (RIF+) Tiền siêu thuốc đơn thuần có chỉ định Siêu kháng kháng (RIF-) (RIF+) thuốc mới Phác đồ Phác đồ Phác đồ có thuốc mới hoặc MDR ngắn hang I phác đồ cá thể
PHÁT HIỆN – ĐIỀU TRỊ SỚM Patient pathway
Can thiệp dành cho những người mắc lao, nhưng không nằm trong hệ thống Đối tượng: • Những người nhiễm lao/có nguy cơ mắc lao cao • Những người không có triệu chứng mắc lao, không tìm kiếm dịch vụ CSSK • Những người có triệu chứng mắc lao, không tìm kiếm dịch vụ CSSK Mục tiêu: tăng khả năng tiếp cận và tham gia của nhóm dân số dễ tổn thương và có nguy cơ cao vào các chương trình chăm sóc và dự phòng lao để phát hiện bệnh sớm, phát hiện chủ động và quản lý điều trị lao tiềm ẩn PHÁT HIỆN CHỦ ĐỘNG 2 X
XE XQUANG DI ĐỘNG CÓ GẮN AI HỖ TRỢ SÀNG LỌC PHÁT HIỆN CHỦ ĐỘNG BỆNH LAO TẠI CỘNG ĐỒNG