8/29/2022
1
KINH TẾ PHÁT TRIỂN
NÂNG CAO
GIỚI THIỆU
•Đề cương chi tiết học phần
•Giảng viên giảng dạy
•Tài liệu tham khảo
•Đánh giá học phần
•Thảo luận nhóm
CHƯƠNG 1
TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN 1.1. CÁC HÌNH THÁI PHÁT TRIỂN
Các cách tiếp cận quá trình phát triển
• Mục tiêu phát triển là đích đến của tất cả các
quốc gia.
• Điều kiện (kinh tế, xã hội, chính trị)của các nước
không giống nhau.
• Con đường tới đích của các nước rất khác nhau.
8/29/2022
2
SỰ ĐA DẠNG VỀ THÀNH TỰU PHÁT TRIỂN
Mặc dù có sự khác biệt về bối cảnh lịch sử, chính sách, thể chế, … song nhiều nước kém phát triển đã có được sự tăng
trưởng thu nhập kể từ năm 1965 hoặc từ năm 1980; có nhiều nước thậm chí đạt được tăng trưởng cao.
Hầu hết những nước tăng trưởng cao xảy ra quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động theo hướng tăng tỷ
trọng trong CN, giảm trong NN;
Một số nước khác vẫn trong tình trạng thu nhập thấp, trì trệ, kém phát triển;
Sự cải thiện trong điều kiện y tế, giáo dục ở hầu hết các quốc gia có thu nhập thấp;
Một số vấn đề mới phát sinh: dịch bệnh, suy thoái môi trường, …
Vấn đề già hóa dân số
Tiến bộ công nghệ và thông tin có thể đem đến cả tác động tích cực và tiêu cực
Có nhiều chiến lược khác nhau để thúc đẩy quá trình phát triển: thay thế nhập khẩu, hướng ngoại, …
Những nhân tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển tại
các quốc gia
Hệ thống chính trị trải qua những thay đổi lớn;
Sự chuyển dịch lớn về nhân khẩu làm giảm tốc độ tăng dân số ở nhiều nước;
Sự lan truyền dịch bệnh;
Thương mại toàn cầu tăng nhanh chóng;
Dòng vốn di chuyển xuyên quốc gia;
Thông tin, ý tưởng, tiến bộ công nghệ được truyền bá khắp toàn cầu nhanh hơn; …
MÔ THỨC PHÁT TRIỂN MỚI TRONG NỀN KINH TẾ
TOÀN CẦU
TOÀN CẦU HÓA KINH TẾ
• Thương mại toàn cầu tăng lên nhanh chóng dẫn đến gia tăng mạng
lưới sản xuất toàn cầu.
• Quá trình sản xuất đã chuyển mạnh từ chỗ sản xuất hàng hóa phục
vụ thị trường nội địa dưới sự bảo hộ của chính phủ sang hội nhập
sâu hơn vào thị trường toàn cầu.
• Dòng vốn di chuyển xuyên quốc gia nhanh hơn
• Thông tin và ý tưởng đươc truyền bá khắp toàn cầu nhanh và nhiều
hơn.
Yếu tố làm thay đổi mô hình phát triển trong
nền kinh tế toàn cầu
•Cách mạng CN 4.0
•Sự phát triển nguồn năng lượng mới
•Sự thay đổi kết cấu dân số
•Biến đổi khí hậu
8/29/2022
3
Xu hướng đảo ngược:
MỘT THẾ GIỚI ĐANG KÉM PHẲNG HƠN
•Về không gian, xu hướng đô thị hóa và sự nở ra không ngừng của
các siêu đô thị trên thế giới, dẫn đến tri thức thực sự chỉ tập trung ở
một số điểm giới hạn.
•Về quy mô và chức năng Nhà nước: Chính phủ ở các nước đang
phát triển thường quá lớn và quá tham vọng trong phạm vi chức
năng mà họ muốn thực hiện.
1.2. ĐO LƯỜNG TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN
TỔNG QUAN
TĂNG TRƯỞNG
KINH TẾ THẾ
GIỚI
ĐO LƯỜNG TĂNG
TRƯỞNG KINH
TẾ: ĐIỀU GÌ BỊ BỎ
QUÊN
CÁC MỤC TIÊU
CỦA PHÁT TRIỂN
KINH TẾ
TỔNG QUAN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ THẾ GIỚI
•Khái niệm: Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng thu nhập/sản
phẩm bình quân đầu người hoặc thu nhập/sản phẩm quốc dân.
Đo lường tăng trưởng và phát triển
8/29/2022
4
Đo lường tăng trưởng
CHỈ TIÊU TUYỆT ĐỐI
Thể hiện mức thay đổi tuyệt đối của quy mô
sản lượng trong hai thời kỳ
Yt= Yt– Yt-1
Trong đó:
•Yt: Biểu thị sự thay đổi về qui mô sản
lượng hay thu nhập của năm t và năm
(t-1)
•Y chính là GNP, GDP hay GDP/ người…
•Yt: Sản lượng hay thu nhập của năm t.
•Yt-1: Sản lượng hay thu nhập của năm
trước.
%100*
1
t
t
YY
Y
g
CHỈ TIÊU TƯƠNG ĐỐI
Thể hiện sự gia tăng của sản lượng nhanh
hay chậm so với thời điểm gốc
Các chỉ tiêu đo lường tăng trưởng kinh tế
•Các ưu điểm
•Các hạn chế
PHÁT TRIỂN KINH TẾ
•Khái niệm:
• Phát triển là một quá trình biến đổi về mọi mặt của nền kinh tế, bao gồm
oSự gia tăng về thu nhập
oSự thay đổi của cơ cấu kinh tế
oSự biến đổi về mặt xã hội của nền kinh tế
Tăng trưởng
kinh tế
Chuyển dịch cơ
cấu kinh tế
Tiến bộ xã hội
PHÁT
TRIỂN
KINH TẾ
PHÁT
TRIỂN
KINH TẾ
Thay đổi về lượng
Thay đổi về chất
8/29/2022
5
Quá trình nhận thức về phát triển
•Vào những năm 50 của TK20: phát triển là tăng trưởng kinh tế
•Đến những năm 1970: phát triển biểu hiện qua tỷ lệ giảm nghèo
•Đến những năm1990: phát triển biểu hiện ở chỉ số phát triển con
người (HDI)
•Từ 2000 đến nay: phát triển gắn với phát triển bền vững
MDG 1 : Xóa đói giảm nghèo
MDG 2: Đạt phổ cập giáo dục tiểu học
MDG 3: Tăng cường bình đẳng giới và nâng cao năng
lực, vị thế cho phụ nữ
MDGs 4 : Giảm tử vong trẻ em
MDGs 5: Cải thiện sức khỏe bà mẹ
MDGs 6: Phòng chống HIV/AIDs, bệnh sốt rét và bệnh
lây nhiễm khác.
MDGs 7: Đảm bảo môi trường bền vững
MDGs 8: Phát triển quan hệ đối tác toàn cầu
UN: Mục tiêu phát triển thiên niên kỷ
PHÁT TRIỂN
BỀN VỮNG
KINH TẾ
MÔI
TRƯỜNG
XÃ HỘI
PTB
V
1.3. MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
Sự tích lũy các yếu tố sản xuất.
Phương thức tạo ra tăng trưởng
năng suất.
Môi trường pháp luật, chính trị, thể
chế.
CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH
TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG
VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NHỮNG
QUỐC GIA CÓ TỐC ĐỘ
TĂNG TRƯỞNG NHANH
NHỮNG HẠN CHẾ CỦA MÔ
HÌNH TĂNG TRƯỞNG Ở
CÁC QUỐC GIA ĐANG PHÁT
TRIỂN