Bài giảng Luật hình sự 1: Chương 9 - TS. GVC Trần Tuấn Sơn

Nghiên cứu về các giai đoạn thực hiện tội phạm đóng vai trò cốt yếu trong pháp luật hình sự, tạo cơ sở cho việc xác định chính xác trách nhiệm hình sự và áp dụng các biện pháp tư pháp phù hợp. Sự phân chia quá trình phạm tội thành các giai đoạn cụ thể không chỉ phản ánh mức độ nguy hiểm khác nhau của hành vi mà còn cung cấp khung pháp lý để cơ quan chức năng có thể can thiệp kịp thời, góp phần hiệu quả vào công tác phòng chống tội phạm. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích khái niệm và ý nghĩa của từng giai đoạn, từ đó làm rõ nền tảng pháp lý và thực tiễn trong việc đánh giá hành vi phạm tội theo Bộ luật Hình sự Việt Nam.

Sinh viên luật, nghiên cứu sinh, giảng viên chuyên ngành luật hình sự, thẩm phán, kiểm sát viên và luật sư.

Tài liệu này cung cấp một phân tích chuyên sâu về các giai đoạn thực hiện tội phạm theo quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam, một khía cạnh trọng tâm trong lý luận và thực tiễn pháp luật hình sự. Nội dung chính tập trung vào việc làm rõ ba giai đoạn cơ bản: chuẩn bị phạm tội, phạm tội chưa đạt và tội phạm hoàn thành. Đối với mỗi giai đoạn, tài liệu trình bày định nghĩa, các đặc điểm pháp lý riêng biệt, và ý nghĩa quan trọng của chúng trong việc xác định trách nhiệm hình sự cũng như mức độ nguy hiểm của hành vi đối với xã hội. Cụ thể, giai đoạn chuẩn bị phạm tội được định nghĩa là hành vi tìm kiếm, sửa soạn công cụ hoặc tạo điều kiện để thực hiện tội phạm, với ví dụ minh họa và quy định về TNHS liên quan đến các tội rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Giai đoạn phạm tội chưa đạt được phân tích là trường hợp người phạm tội đã thực hiện hành vi khách quan nhưng không đạt được mục đích cuối cùng do các nguyên nhân khách quan ngoài ý muốn, đồng thời làm rõ sự khác biệt với việc tự ý nửa chừng chấm dứt việc phạm tội. Tội phạm hoàn thành là khi hành vi đã thỏa mãn đầy đủ các dấu hiệu của cấu thành tội phạm. Phương pháp tiếp cận dựa trên phân tích các điều khoản cụ thể của Bộ luật Hình sự, đặc biệt là các quy định trong Phần chung và Phần các tội phạm, nhằm đưa ra cái nhìn toàn diện về cách các giai đoạn này được luật pháp nhìn nhận và xử lý. Giá trị ứng dụng của nghiên cứu này nằm ở khả năng hỗ trợ các nhà làm luật, cơ quan tư pháp và những người nghiên cứu pháp luật trong việc hiểu sâu sắc hơn về cơ sở pháp lý để truy cứu trách nhiệm hình sự, đồng thời tăng cường hiệu quả công tác phát hiện và ngăn chặn tội phạm ngay từ những giai đoạn đầu tiên, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo công lý và trật tự xã hội.