CHƯƠNG 5 KHẢO SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ NHỮNG YẾU TỐ CÓ HẠI TRONG MÔI TRƯỜNG CÔNG NGHIỆP
NỘI DUNG CỦA CHƯƠNG 5
1. Một số khái niệm về môi trường công nghiệp 2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp 3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong
môi trường công nghiệp
4. Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Định nghĩa: Các khái niệm về môi trường đã được trình bày trong các chương trước, ở đây chỉ nhắc lại khái niệm môi trường gắn liền với quá trình lao động.
. Moâi tröôøng soáng
Laø toång hôïp caùc ñieàu kieän beân ngoøai aûnh höôûng ñeán ñôøi soáâng vaø söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi. Noù bao goàm: caùc ñieàu kieän töï nhieân - nhaân taïo, caùc ñieàu kieän kinh teá - Xaõ hoäi.
. Moâi tröôøng lao ñoäng
Laø toång hôïp caùc ñieàu kieän vaät lyù – hoùa hoïc – sinh hoïc vaø caùc moái quan heä xung quanh aûnh höôûng ñeán quaù trình lao ñoäng, söùc khoûe ngöôøi l/ñ trong khoâng gian laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Söï phaùt trieån kinh teá vaø baûo veä moâi tröôøng
Chuùng ta ñang böôùc vaøo coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa neân ñaõ hình thaønh nhieàu khu coâng nghieäp, cheá xuaát, ñoâ thò môùi.
Trong tình hình nhö vaäy seõ naûy sinh maâu thuaãn giöõa söï phaùt
tieån kinh teá, xaõ hoäi vôùi baûo veä moâi tröôøng.
Chuùng ta vöøa phaûi phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vöøa phaûi baûo veä moâi tröôøng ñeå ñaït ñeán phaùt trieån beàn vöõng trong töông lai.
Muoán thöïc hieän ñöôïc vieäc treân chuùng ta phaûi nghieân cöùu caùc yeáu toá coù haïi trong moâi tröôøng l/ñ ñaùnh giaù möùc ñoä aûnh höôûng ñeå löïa choïn giaûi phaùp kyõ thuaät.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Các yếu tố nguy hiểm và có hại trong môi trường công nghiệp
. Khaùi nieäm veà caùc yeáu toá coù haïi trong saûn xuaát coâng nghieäp.
Caùc yeáu toá coù haïi trong saûn xuaát bao gồm: Ñieàu kieän vi khí haäu, tieáng oàn, rung ñoäng, buïi, hôi ñoäc, tia phoùng xaï, böùc xaï, aùnh saùng vaø caùch toå chöùc lao ñoäng v.v… Chuùng aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ngöôøi lao ñoäng baèng nhieàu hình thöùc vaø con ñöôøng khaùc nhau.
Toùm laïi: Nhöõng yeáu toá coù haïi phaùt sinh trong saûn xuaát coâng
nghieäp:
Bao goàm taát caû nhöõng yeáu toá phaùt sinh ra trong quaù trình saûn xuaát vaø coù aûnh höôûng khoâng toát ñeán söùc khoûe cuûa ngöôøi lao ñoäng.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Phaân loïai caùc yeáu toá coù haïi.
a. Taùc haïi lieân quan ñeán QTSX.
Ñieàu kieän vi khí haäu: nhieät ñoä, vaän toác gioù, ñoä aåm, cöôøng
Böùc xaï ñieän töø, tia hoàng ngoïai, töû ngoïai… Caùc chaát phoùng xaï, chaát ñoäc haïi phaùt sinh trong sản xuất. Buïi, tieáng oàn vaø rung ñoäng. Vi khuaån, kyù sinh truøng, naám moác…
ñoä böùc xaï nhieät.
b. Taùc haïi lieân quan ñeán toå chöùc lao ñoäng.
Thôøi gian laøm vieäc lieân tuïc quaù laâu, cöôøng ñoä caêng thaúng,
cheá ñoä nghæ khoâng hôïp lyù.
Tö theá laøm vieäc goø boù khoâng thoûai maùi. Coâng cuï lao ñoäng khoâng phuø hôïp. V.v…
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Phaân loïai caùc yeáu toá coù haïi.
c. Taùc haïi lieân quan ñeán veä sinh.
Aùnh saùng thieáu, chieáu saùng khoâng hôïp lyù. Nôi laøm vieäc chaät choäi, loän xoän. Thoâng gioù, choáng noùng, buïi, choáng chaát ñoäc keùm. Trang bò baûo hoä lao ñoäng khoâng coù hoïaëc thieáu, söû duïng
khoâng ñuùng.
Thöïc hieän quy taéc VSAT chöa trieät ñeå. Chöa cô khí, töï ñoäng nhöõng coâng vieäc nguy hieåm, coù haïi.
d. Taùc haïi lieân quan ñeán taâm sinh lyù.
Lao ñoäng quaù taûi, cöôøng ñoä quaù nhanh. Tính lao ñoäng ñôn ñieäu.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi
Caùc taùc haïi ngheà nghieäp ít nhieàu aûnh höôûng ñeán ngöôøi lao ñoäng, vì vaäy caàn tìm bieän phaùp ñeå haïn cheá vaø loïai tröø chuùng. Ngöôøi ta thöôøng duøng caùc bieän phaùp chuû yeáu sau ñaây:
a. Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä.
Cô khí, töï ñoäng, ñieàu khieån töø xa quaù trình coâng ngheä nhaèm laøm cho ngöôøi lao ñoäng khoâng tieáp xuùc vôùi chaát ñoäc haïi, loïai tröø caùc thao taùc naëng nhoïc… vöøa ñaûm baûo an toøan vöøa naâng cao naêng suaát.
Duøng chaát ít ñoäc hôn thay cho chaát chaát coù tính ñoäc cao. Caûi tieán quaù trình coâng ngheä.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi
b. Bieän phaùp kyõ thuaät veä sinh.
Söû duïng heä thoáng thoâng gioù coù hieäu quaû. Chieáu saùng baûo ñaûm. Khoâng gian, dieän tích laøm vieäc ñuùng tieâu chuaån. Choã laøm vieäc ngaên naép, saïch seõ …
Nhaèm haïn cheá caùc aûnh höôûng hoaëc khoáng cheá chuùng taùc ñoäng ñeán ngöôøi lao ñoäng.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi
c. Bieän phaùp söû duïng phöông tieän baûo veä ngöôøi l/ñoäng.
Tuøy theo taùc haïi maø coù phöông tieän thích hôïp.
Khi bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä vaø veä sinh chöa hoaëc khoâng ñaày ñuû thì bieän phaùp phoøng hoä caù nhaân ñoùng vai troø chuû yeáu baûo ñaûm an toøan.
d. Bieän phaùp toå chöùc l/ñ.
Tuøy theo coâng vieäc vaø khaû naêng maø thöïc hieän phaân coâng lao ñoäng cho hôïp lyù, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm, taâm sinh lyù cuûa ngöôøi lao ñoäng.
Caûi tieán phöông phaùp laøm vieäc ñeå ngöôøi lao ñoäng thích
nghi toát hôn vôùi thieát bò coâng cuï lao ñoäng.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Bieän phaùp phoøng choáng caùc yeáu toá coù haïi
e. Bieän phaùp y teá
Toå chöùc khaùm tuyeån ñeå khoâng choïn ngöôøi maéc beänh vaøo laøm nôi coù taùc haïi trong saûn xuaát vì seõ laøm beänh naëng theâm Khaùm ñònh kyø ñeå phaùt hieän beänh kòp thôøi vaø ñieàu chænh
coâng vieäc.
Giaùm ñònh khaû naêng lao ñoäng, höôùng daãn taäp luyeän phuïc hoài khaû naêng lao ñoäng cho ngöôøi bò tai naïn ñaõ ñöôïc ñieàu trò. Thöôøng xuyeân kieåm tra veä sinh, cung caáp ñuùng thöïc phaåm, thöùc aên döï phoøng cho ngöôøi l/ñ tieáp xuùc vôùi chaát ñoäc haïi.
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Điều kiện lao động bao gồm những yếu tố nào?
. Coâng cuï vaø phöông tieän lao ñoäng: Tình traïng cuûa coâng cuï vaø phöông tieän LÑ nhö thieát bò cuõ, moùi, hieän ñaïi, thoâ sô, coù tin caäy, deã söû duïng v.v… seõ ñaùnh giaù ñieàu kieän LÑ toát hay xaáu.
. Ñoái töôïng lao ñoäng: raát ña daïng coù theå khoâng gaây taùc haïi hay aûnh höôûng xaáu nhöng cuõng coù khi raát nguy hieåm cho con ngöôøi.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Điều kiện lao động bao gồm những yếu tố nào?
noù bao goàm:
thaân ngöôøi l/ñ.
. Moâi tröôøng lao ñoäng: laø nôi con ngöôøi tröïc tieáp laøm vieäc . Quùa trình coâng ngheä trong saûn xuaát: Laïc haäu, thoâ sô thì con ngöôøi seõ lao ñoäng naëng nhoïc, tieáp xuùc vôùi caùc yeáu toá coù haïi, aûnh höôûng ñeán söùc khoeû vaø deã - Yeáu toá khaùch quan: nhieät ñoä, aùnh saùng, buïi, tieáng oàn. gaây tai naïn. Neáu quaù trình coâng ngheä tieán tieán thì con - Yeáu toá chuû quan: taâm sinh lyù, taâm traïng baát oån cuûa baûn ngöôøi khoâng phaûi tieáp xuùc vôùi caùc yeáu coù haïi, nguy hieåm, ñöôïc laøm vieäc trong moâi tröôøng tieän nghi vaø an toaøn. - Taát caû caùc yeáu toá treân chuùng coù khi xuaát hieän ñoàng thôøi hoaëc rieâng leû trong thôøi gian vaø khoâng gian cuï theå taïo ra moâi tröôøng l/ñ thuaän lôïi hoaëc khoâng.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Bảo hộ lao động là gì? Nội dung chính của nó?
. Ñònh nghóa:
Baûo hoä lao ñoäng laø caùc hoaït ñoäng ñoàng boä treân caùc lónh vöïc maø chuû yeáu veà: - Xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät. - Toå chöùc haønh chính. - Kinh teá xaõ hoäi – khoa hoïc kyõ thuaät.
Caû 3 lónh vöïc ñeàu nhaèm caûi thieän ñieàu kieän laøm vieäc, ngaên ngöøa tai naïn LÑ vaø beâïnh ngheà nghieäp, baûo ñaûm an toaøn vaø söùc khoeû cho ngöôøi LÑ.
ÔÛ Vieät Nam chính Phuû luoân coi troïng coâng taùc BHLÑ ñaõ coù nhieàu nghò ñònh, vaên baûn, nghò quyeát veå BHLÑ ñeán 6/94 coù boä luaät LÑ.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Nội dung chính của BHLĐ
a. Noäi dung KHKT
Coâng taùc BHLÑ laø lónh vöïc khoa hoïc raát toång hôïp, lieân
Phaïm vi vaø ñoái töôïng nghieân cöùu raát toång quaùt nhöng
quan ñeán nhieàu ngaønh nhieàu lónh vöïc khaùc nhau.
cuõng raát cuï theå.
Nhìn chung noäi dung KHKT goàm:
1. Khoa hoïc veà y hoïc trong l/ñ: Ñeà ra caùc tieâu chuaån giôùi haïn cho pheùp cuûa chaát ñoäc haïi; cheá ñoä laøm vieäc vaø nghæ ngôi; quaûn lyù, theo doõi söùc khoeû; phoøng ngöøa vaø ñieàu trò beänh taät v.v…
GDVT – Swisscontact
2. Khoa hoïc veà veä sinh: Nghieân cöùu ñeå loaïi tröø, khaéc phuïc caùc yeáu toá coù haïi trong s/x; caûi thieän moâi tröôøng l/ñ nhö: Thoâng gío, chieáu saùng, choáng buïi, hôi ñoäc, tieáng oàn v.v…
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Nội dung chính của BHLĐ
a. Noäi dung KHKT.
3. Kyõ thuaät an toaøn: Baûo veä ngöôøi lao ñoäng khoûi taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá nguy hieåm gaây chaán thöông , nhieãm ñoäc trong saûn xuaát. Caùc bieän phaùp an toøan xaép xeáp theo thöù töï nhö sau: Xoùa hoaøn toaøn moái nguy hieåm Bao boïc moái nguy hieåm Traùnh gaây taùc haïi cuõng nhö haïn cheá noù Haïn cheá taùc ñoäng.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Nội dung chính của BHLĐ
a. Noäi dung KHKT.
4. Khoa hoïc veà caùc phöông tieän baûo veä ngöôøi l/ñ:
Nghieân cöùu thieát keá, cheá taïo nhöõng phöông tieän baûo veä ngöôøi l/ñ choáng laïi nhöõng aûnh höôûng cuûa caùc yeáu toá nguy hieåm, coù haïi khi caùc bieän phaùp veä sinh vaø an toaøn khoâng theå loaïi tröø ñöôïc.
5. Ecgoânoâmi vôùi an toaøn söùc khoeû ngöôøi l/ñ:
Ecgoânoâmi Laø khoa hoïc lieân ngaønh nghieân cöùu toång hôïp söï thích öùng giöõa phöông tieän kyõ thuaät vaø moâi tröôøng l/ñ vôùi khaû naêng cuûa con ngöôøi nhaèm laøm cho l/ñ coù hieäu quaû nhaát ñoàng thôøi baûo veä söùc khoeû, an toaøn cho con ngöôøi.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Nội dung chính của BHLĐ
b. Noäi dung xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät veà cheá ñoä BHLÑ
Caùc vaên baûn, cheá ñoä, quy ñònh theå hieän quan ñieåm, ñöôøng loái chính saùch ,cuûa Ñaûng vaø Nhaø Nöôùc ñoái vôùi coâng taùc BHLÑ moïi ngöôøi phaûi nhaän thöùc, töï giaùc thöïc hieän.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Nội dung chính của BHLĐ
c. Noäi dung giaùo duïc vaän ñoäng quaàn chuùng
Tuyeân truyeàn giaùo duïc cho ngöôøi l/ñ nhaän thöùc coâng taùc BHLÑ cuõng nhö huaán luyeän ñaøo taïo veà coâng taùc BHLÑ.
Giaùo duïc yù thöùc, kyû luaät trong lao ñoäng. Toå chöùc vaø duy trì maïng löôùi an toaøn vaø VSLÑ.
Toùm laïi: Coâng taùc BHLÑ coù 3 noäi dung chính laø: Khoa hoïc kyõ thuaät – Xaây döïng vaø thöïc hieän phaùp luaät – Giaùo duïc vaø vaän ñoäng quaàn chuùng.
GDVT – Swisscontact
5.1. Khái niệm về môi trường công nghiệp
. Chính saùch, cheá ñoä BHLÑ
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ chuû yeáu bao goàm: caùc bieän phaùp kinh teá - xaõ hoäi, toå chöùc quaûn lyù vaø cô cheá quaûn lyù coâng taùc BHLÑ
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ nhaèm ñaûm baûo thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp veà kyõ thuaät an toaøn, bieän phaùp veà veä sinh lao ñoäng nhö cheá ñoä traùch nhieäm cuûa caùn boä quaûn lyù, cuûa toå chöùc boä maùy coâng taùc BHLÑ; keá hoaïch hoùa coâng taùc BHLÑ, caùc cheá ñoä tuyeân truyeàn, huaán luyeän, thanh tra, kieåm tra, khai baùo, ñieàu tra, thoáng keâ, baùo caùo veà tai naïn lao ñoäng.
- Caùc chính saùch, cheá ñoä BHLÑ nhaèm ñaûm baûo söû duïng söùc lao ñoänghôïp lyù – khoa hoïc; boài döôõng phuïc hoài söùc lao ñoäng nhö quy ñònh thôøi gian laøm vieäc, thôøi gian nghæ ngôi v.v…
- Hieåu ñöôïc coâng taùc BHLÑ seõ ñeà cao traùch nhieäm vaø coù bieän phaùp
GDVT – Swisscontact
toå chöùc thöïc hieän toát coâng taùc BHLÑ cho ngöôøi quaûn lyù.
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Khaùi nieäm veä sinh coâng nghieäp
. Ñònh nghóa
Veä sinh coâng nghieäp bao goàm VSLÑ vaø caùc bieän phaùp baûo veä moâi tröôøng lao ñoäng trong coâng nghieäp.
Veä sinh coâng nghieäp laø heä thoáng caùc bieän phaùp vaø phöông tieän veà toå chöùc vaø kyõ thuaät nhaèm phoøng ngöøa taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá coù haïi, phaûi tieán haønh moät loaït caùc vieäc caàn thieát nhö: nghieân cöùu phaùt sinh vaø taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá ñoù ñoái vôùi cô theå con ngöôøi töø ñoù xaùc ñònh tieâu chuaån giôùi haïn cho pheùp cuûa caùc yeáu toá coù haïi trong moâi tröôøng coâng nghieäp ñoàng thôøi xaây döïng caùc bieän phaùp veà veä sinh lao ñoäng.
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Khaùi nieäm veä sinh coâng nghieäp
. Noäi dung cuûa veä sinh coâng nghieäp
- Xaùc ñònh khoaûng caùch an toaøn veà veä sinh - Xaùc ñònh caùc yeáu toá coù haïi cho söùc khoûe - Caùc bieän phaùp veà toå chöùc, tuyeân truyeàn, giaùo duïc yù thöùc vaø kieán thöùc veà veä sinh lao ñoäng, theo doõi quaûn lyù söùc khoûe, tuyeån duïng lao ñoäng v.v…
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Nhieäm vuï cuûa veä sinh coâng nghieäp
Nghieân cöùu quaù trình saûn xuaát, phaân tích, ñaùnh giaù caùc yeáu toá
coù haïi.
Phaùt hieän kòp thôøi caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söùc khoûe ngöôøi
lao ñoäng.
Aùp duïng caùc bieän phaùp thích hôïp ñeå loïai tröø hoaëc haïn cheá
chuùng.
Taïo ñieàu kieän lao ñoäng thích nghi, moâi tröôøng thuaän lôïi cho
ngöôøi lao ñoäng.
Xaây döïng vaø ban haønh caùc tieâu chuaån VSCN ôû nôi s/x. Ñieàu 95 – 104 cuûa Boä luaät Lao ñoängñaõ quy ñònh nhieäm vuï vaø quyeàn haïn cuï theå cuûa cuûa töøng ñoái töôïng veà coâng taùc veä sinh coâng nghieäp.
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Vai troø cuûa con ngöôøi trong moâi tröôøng coâng nghieäp
Laø yeáu toá quyeát ñònh naêng suaát vaø chaát löôïng cuûa heä thoáng lao ñoäng nhöng laïi tuyø thuoäc: tuoåi ñôøi, giôùi tính, theå traïng, trình ñoä v.v…Khi vaän haønh heä thoáng LÑ thì vieäc baûo ñaûm an toaøn phaûi ñaët leân haøng ñaàu tuy vaäy con ngöôøi vaãn phaïm phaûi sai soùt - coù theå laø:
. Haønh ñoäng sai.
– Do môùi gaëp laàn ñaàu. – Khoâng phaân bieät roõ. – Löïa choïn muïc tieâu vaø nhieäm vuï chöa chính xaùc. – Choïn phöông phaùp, thöïc hieän coâng vieäc vaø tieáp nhaän
thoâng tin khoâng ñuùng.
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Sai trong haønh ñoäng:
Khoâng hoaøn thaønh nhieäm vuï ñöôïc giao do:
– Thöïc hieän sai nhöõng böôùc cuûa phöông phaùp. – Thöïc hieän khoâng c/xaùc nhöõng böôùc cuûa phöông phaùp. – Choïn thôøi ñieåm sai cho töøng böôùc cuûa phöông phaùp. – thöïc hieän coù sai soùt hoaëc coù söï hoäi tuï ngaãu nhieân cuûa
caùc bieán coá.
Ñoä tin caäy: laø baûn chaát cuûa HTLÑ
R = 1 – N/n.
N : soá sai phaïm n: Khaû naêng coù theå xaûy ra.
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Veà maët taâm lyù hoïc thì caùc ñaëc tröng cuûa lao ñoäng laønh maïnh: (theo KARASEK vaø THEORELL)
An toaøn choã laøm vieäc vaø an toaøn ngheà nghieäp. Vuøng xung quanh an toaøn. Khoâng chòu taûi ñôn ñieäu. Ngöôøi lao ñoäng töï ñaùnh giaù chaát löôïng vaø yù nghóa lao
ñoäng cuûa mình. Giuùp ñôõ laãn nhau. Khaéc phuïc nhöõng cuù xoác hoaëc xung ñoät. Caân baèng coáng hieán vaø höôûng thuï. Caân baèng laøm vieäc vaø nghæ ngôi v.v…
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Làm thế nào hạn chế những rủi ro trong môi trường công nghiệp
Ñeå haïn cheá ruûi ro trong moâi tröôøng coâng nghieäp ta xem Quá trình phát sinh tai nạn xaûy ra nhö theá naøo?
Con người
Tai nạn
Mối nguy hiểm tiềm ẩn
Tình huống không mong muốn (bất ngờ)
Hành vi vi phạm các qui định an toàn
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Tại sao con người lại vi
phạm quy định về an toàn?
Không thể (không có khả năng, sử dụng chất kích thích,
tình trạng thể chất…).
Không biết (không được thông báo, không biết mối nguy
hiểm, thiếu kinh nghiệm…).
Không được (bị áp lực từ đồng nghiệp, cấp trên…).
Không muốn (bướng bỉnh, chủ quan...).
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Biểu đồ mức độ rủi ro
Chết
1
100
Gây thương tật vĩnh viễn
1.000
Tai nạn
10.000
Sự cố
100.000
Hành vi vi phạm các qui định an toàn
GDVT – Swisscontact
5.2. Vệ sinh trong môi trường công nghiệp
. Làm thế nào để hạn chế rủi ro?
Loại trừ các mối nguy hiểm
Sàng lọc, bao bọc các mối nguy hiểm
• Biện pháp • Hướng dẫn • Kiểm tra
Biện pháp bảo vệ con người
Qui trình an toàn có hệ thống
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
I. ÑIEÀU KIEÄN VI KHÍ HAÄU.
1. Khaùi nieäm (Ñònh nghóa)
Vi khí haäu laø traïng thaùi lyù hoïc cuûa khoâng khí trong khoûang khoâng gian thu heïp. Noù phuï thuoäc quaù trình coâng ngheä vaø khí haäu ñòa phöông.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc yeáu toá ñaëc tröng cuûa ñieàu kieän vi khí haäu
. Nhieät ñoä:
Laø yeáu toá quan troïng nhaát phuï thuoäc khoâng khí ngoøai trôøi vaø söï phaùt nhieät cuûa QTSX nhö loø nung, ngoïn löûa, caùc phaûn öùng v.v…
. Ñoä aåm:
Laø löôïng hôi nöôùc coù trong khoâng khí (g/m3). Ñeå bieåu thò ñoä aåm cao hay thaáp ngöôøi ta duøng ñoä aåm töông ñoái.
. Vaän toác chuyeån ñoäng cuûa khoâng khí.
Tieâu chuaån cho pheùp taïi nôi laøm vieäc V≤ 3m/giaây.
. Böùc xaï nhieät:
Laø nhöõng haït naêng löôïng truyeàn trong khoâng gian döôùi daïng soùng ñieän töø goàm tia saùng thöôøng - töû ngoïai - hoàng ngoïai.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Ñieàu hoøa thaân nhieät
Cô theå ngöôøi luoân duy trì nhieät ñoä khoûang 370c ± 0,5. Ñeå duy trì con ngöôøi phaûi coù khaû naêng ñieàu hoøa thaân nhieät
baèng caùch:
Ñieàu nhieät hoùa hoïc: quaù trình sinh nhieät do oâxy hoùa chaát
dinh döôõng.
Ñieàu nhieät lyù hoïc: quaù trình bieán ñoåi thaûi nhieät cuûa cô theå goàm truyeàn nhieät - ñoái löu - böùc xaï - bay moà hoâi qua da.
Hình (2 – 1); (2 – 2)
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Aûnh höôûng cuûa vi khí
haäu
ñeán con ngöôøi.
. AÛnh höôûng cuûa nhieät ñoä: Khi tieáp xuùc moâi tröôøng noùng (>340c) ngöôøi lao ñoäng tieát nhieàu moà hoâi, maát muoái aên, muoái khoùang vaø caùc sinh toá khaùc laøm cho ngöôøi ta ñau ñaàu, choùng maët, suy nhöôïc, kieät söùc …
Khi tieáp xuùc moâi tröôøng laïnh: tay chaân teâ coùng, phaûn xaï
keùm, deã bò vieâm pheá quaûn, thaáp khôùp….
. AÛnh höôûng cuûa böùc xaï.
Khi chòu taùc duïng cuûa caùc tia böùc xaï cô theå bò moûi meät, suy nhöôïc, giaûm thò löïc, ñuïc thuûy tinh theå….
. Ñoä aåm vaø vaän toác khoâng khí cuõng aûnh höôûng töông töï.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp kyõ thuaät. Cô khí töï ñoäng hoùa coâng
vieäc ôû nôi coù nhieät ñoä cao.
Boá trí hôïp lyù nguoàn sinh
nhieät.
Caùch ly nguoàn nhieät ñoái löu hay böùc xaï - duøng maøn nöôùc.
Laøm böùc ngaên ñaët giöõa
nguoàn sinh nhieät vaø ngöôøi coâng nhaân.
Caùch nhieät vaø ngaên böùc xaï
maët trôøi.
Boá trí che chaén, traùnh gioù
luøa (khí haäu laïnh) … Hình (2 – 3)
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp veä sinh y teá: Phaân boá thôøi gian lao ñoäng hôïp lyù. Choïn cheá ñoä aên, uoáng hôïp lyù. Trang bò ñuû phöông tieän caù nhaân. Khaùm tuyeån vaø khaùm ñònh kyø. Baûo veä chaân tay baèng uûng, bao tay… (khí haäu laïnh).
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
II. PHOØNG CHOÁNG BUÏI.
1. Ñònh nghóa veà buïi
Buïi laø taäp hôïp caùc haït coù kích thöôùc raát nhoû toà taïi trong khoâng khí döôùi daïng buïi bay, buïi laéng vaø caùc heä khí nhö hôi, khoùi, muø.
Buïi bay coù kích thöôùc 0,001µm 10µm nhö tro, muoäi, khoùi. Buïi coù kích thöôùc 0,1µm 10µm rôi theo ñònh luaät Stokes. Buïi coù kích thöôùc 0,001µm 0,1µm rôi theo ñ/luaät
Braownien.
Buïi laéng coù kích thöôùc >10µm vaø rôi theo ñònh luaät Newton.
Choáng buïi vöøa baûo veä moâi tröôøng vöøa thu hoài ñöôïc nguyeân
lieäu – Ñoâi khi laø nguyeân lieäu toát nhaát.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Phaân loïai buïi
. Theo nguoàn goác vaät lieäu sinh buïi
Buïi thöïc vaät: gai, boâng, goã… Buïi ñoäng vaät: len, loâng, toùc, xöông … Buïi nhaân taïo: Cao su, nhöïa v.v…
Buïi höõu cô:
Buïi voâ cô:
Caùc buïi khoùang chaát: buïi silic, amiaêng … Buïi kim loïai: saét - ñoàng - chì… Buïi hoãn hôïp .
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Phaân loïai buïi
. Theo kích thöôùc buïi
Buïi coù kích thöôùc > 10µm: thöôøng ñoïng laïi ôû muõi nhöng
khoâng vaøo ñöôïc phoåi nhôø loâng muõi.
Buïi coù kích thöôùc töø 5µm 10µm vaøo phoåi nhöng ñöôïc phoå
ñaøo thaûi.
Buïi töø 0,1µm 5µm ôû laïi phoåi chieám 90% neân raát nguy
hieåm.
Buïi < 0,1µm vaøo phoåi nhöng khoâng löu laïi maø bò ñaøo thaûi ra
ngoøai.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Phaân loïai buïi
. Theo taùc haïi cuûa buïi
Buïi gaây nhieåm ñoäc chung: chì, thuûy ngaân, bezen… Buïi gaây dò öùng, vieâm muõi, hen, noåi ban: boâng, gai, hoùa hoïc . Buïi sinh ung thö: Buïi quaëng, caùc chaát phoùng xaï, croâm… Buïi gaây nhieãm truøng: Buïi loâng, xöông, toùc …
Buïi gaây xô hoùa phoåi: buïi silic, amiaêng.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Ñoä phaân taùn cuûa buïi
5 - 10m
> 10m
2m
Coâng vieäc
Loaïi buïi
Laø traïng thaùi cuûa buïi trong khoâng khí tuøy thuoäc troïng löôïng 2 - 5m cuûa buïi, söùc caûn cuûa khoâng khí.
48
24
8
Tieän
Goã
Thôøi gian buïi toàn taïi trong khoâng khí (söï laéng buïi) laâu hay mau aûnh höôûng lôùn ñeán söï xaâm nhaäp cuûa chuùng vaøo cô quan 20 hoâ haáp cuõng nhö bieän phaùp phoøng choáng buïi.
9,5
57
2
K/loaïi
Phay
Buïi coù kích thöôùc khoûang 2µm nguy hieåm nhaát vì ñoä phaân taùn cuûa noù naèm ôû vuøng thôû cuûa con ngöôøi vaø thöôøng tuï laïi ôû 31,5 phoåi.
24,5
10,0
62
3,5
Maøi
Ñaù
Baûng (2 – 3): Tyû leä % cuûa buïi theo kích thöôùc
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Ñieän tích cuûa buïi
Toác ñoä bò huùt (cm/s)
100
885
Ñöôøng kính haït buïi (m) Buïi coù kích thöôùc khaùc nhau seõ coù ñieän tích khaùc nhau do vaäy khaû naêng bò huùt trong moät tröôøng ñieän cuõng coù toác ñoä khaùc nhau.
88,5
10
Khi thieát keá heä thoáng huùt buïi trong ñieän tröôøng caàn
8,85
1
löu yù tính chaát treân.
0,88
0,1
Baûng (2 – 4): Toác ñoä huùt buïi cuûa ñieän tröôøng
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Tính chaùy noå cuûa buïi
Buïi chöùa ñieän tích neân khi coù noàng ñoä cao, chuyeån ñoäng
hoãn loaïn neân deã gaây chaùy noå.
Trong saûn xuaát coù nhieàu buïi tuyeät ñoái caám caùc moài löûa (tia
löûa ñieän, ñeøn khoâng coù baûo veä …)
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Tính chaát lyù hoùa cuûa buïi.
. Tính laéng buïi do nhieät
Neáu cho buïi qua oáng noùng roài ñeán oáng laïnh thì phaàn lôùn buïi laéng xuoáng beà maët oáng laïnh Ñoù laø hieän töôïng traàm laéng buïi.
Döïa vaøo hieän töôïng naøy ngöôøi ta thu ñöôïc buïi.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi.
. Caùc bieän phaùp kyõ thuaät:
Ñaây laø bieän phaùp tích cöïc vaø cô baûn nhaát, cuï theå nhö:
Ngaên chaën vaø haïn cheá söï lan toaû buïi töø nguoàn: Söû duïng heä thoáng thoâng gioù huùt buïi. Thay ñoåi phöông aùn coâng ngheä. Söû duïng coâng ngheä saïch: Ñeà phoøng buïi chaùy noå: Kheùp kín vaø töï ñoäng hoaù quùa trình saûn xuaát. Khoâng ñeå noàng ñoä buïi ñaït giôùi haïn chaùy noå. Bao kín thieát bò, daây chuyeàn. Caùch ly moài löûa.
Duøng khoan öôùt, laøm aåm quùa trình sinh buïi. Coâng ngheä laøm saïch vaät ñuùc baèng nöôùc. Thay theá vaät lieäu coù nhieàu buïi baèng vaät lieäu ít buïi ñoäc.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Caùc bieän phaùp phoøng choáng buïi.
. Caùc bieän phaùp veä sinh – y teá
Trang bò vaø söû duïng hieäu quaû phöông tieän baûo veä: kính,
maët naï, khaåu trang, quaàn aùo ….
Taêng cöôøng veä sinh caù nhaân: khoâng aên uoáng, huùt, noùi
chuyeän khi laøm vieäc.
Laøm vieäc xong phaûi thay quaàn aùo saïch khi ra veà. Quy ñònh giôø laøm vaø nghæ hôïp lyù. Khaùm tuyeån vaø khaùm ñònh kyø.
CÁC LOẠI KHẨU TRANG
MẶT NẠ LỌC BỤI
MẶT NẠ LỌC ĐỘC
MẶT NẠ LỌC ĐỘC
MẶT NẠ TOÀN PHẦN
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Kieåm tra noàng ñoä buïi cho pheùp
TT
Teân buïi
Noàng ñoä (mg/m3)
Noàng ñoä (haït/mm3)
1
Buïi coù treân 70% bioxit silic töï do
1
200
2
2
. Noàng ñoä buïi cho pheùp Buïi coù töø 10 - 70 % SiO2 töï do Baûng (2 – 5): Noàng ñoä toái ña cho pheùp cuûa buïi
3
Amiaêng vaø hoãn hôïp amiaêng treân 10%
2
4
2
200
5
4
1000
Than coù 10% SiO2
10
6
Than khoâng coù SiO2
5
. Kieåm tra buïi Than vaø taøn tro treân 10% SiO2 töï do Ño ôû vuøng thôû cuûa ngöôøi lao ñoäng. Ño trong nhieàu giai ñoaïn ñieån hình cuûa quaù trình saûn xuaát. Ño vaø phaân tích theo ca, theo muøa. Ño ôû nhieàu ñòa ñieåm, khi môû vaø ñoùng heä thoáng thoâng gioù.
7
Xi maêng döôùi 10% SiO2 - apatit-barit photphatit, ñaù maøi nhaân taïo
8
2
Thaûo moäc vaø ñoäng vaät treân 10% SiO2
Phöông phaùp troïng löôïng (noàng ñoä)
duøng maùy ño
9
4
Thaûo moäc vaø ñoäng vaät < 10% SiO2
Tyndalloscope ñeå xaùc ñònh noàng ñoä (mg/m3).
Buïi khaùc
10
10
1000
Phöông phaùp ñeám haït: duøng maùy Coniometre ñeå xaùc ñònh
soá haït buïi trong moät theå tích khoâng khí (haït/mm3).
Trích ñieàu leä veà giöõ gìn veä sinh baûo veä söùc khoûe cuûa Hoäi ñoàng Chính phuû, Nhaø xuaát baûn Y hoïc
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
III. PHOØNG CHOÁNG CHAÁT ÑOÄC HAÏI TRONG SAÛN XUAÁT.
1. Taùc duïng cuûa chaát ñoäc haïi
AÛnh höôûng cuûa chaát ñoäc do hai yeáu toá quyeát ñònh:
Ngoaïi toá: do tính chaát cuûa chaát ñoäc. Noäi toá: traïng thaùi cuûa cô theå.
Khi ñoäc tính cuûa chaát ñoäc yeáu, noàng ñoä döôùi möùc cho pheùp, cô theå khoûe maïnh thì duø coù tieáp xuùc laâu con ngöôøi khoâng bò aûnh höôûng.
Khi noàng ñoä vöôït giôùi haïn, söùc ñeà khaùng yeáu seõ gaây ra nhieãm
ñoäc.
Khi noàng ñoä cao thì duø coù khoûe maïnh vaãn bò nhieãm ñoäc caáp tính.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc.
. Ñöôøng xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc Chaát ñoäc xuaát hieän ôû daïng: loûng, hôi, khoùi, khí, buïi, boät v.v..
Chuùng vaøo cô theå baèng nhieàu caùch:
Theo ñöôøng hoâ haáp: Nguy hieåm nhaát vì haàu heát caùc loaïi
ñeàu coù theå vaøo baèng ñöôøng hoâ haáp
Theo ñöôøng tieâu hoaù: aên, uoáng, huùt, nuoát phaûi chaát ñoäc khi
laøm vieäc.
Ngaám qua da, loã chaân loâng: Caùc chaát ñoäc hoaø tan trong môõ
vaø nöôùc. Hình (2 – 5): Söï xaâm nhaäp cuûa chaát ñoäc vaøo cô theå
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc.
3 con đường hóa chất hấp thụ vào cơ thể
Miệng
Da
Hô hấp
Bệnh
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Ñöôøng xaâm nhaäp vaø ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc haïi.
. Ñöôøng ñaøo thaûi cuûa chaát ñoäc haïi.
Tùy thuộc vào tính chất lý, hóa, sinh mà một số hóa chất nguy hiểm sẽ
được đào thải ra ngoài bằng con đường:
• Qua mật: Một số chất độc được chuyển hóa rồi liên hợp sunfo hoặc
• Qua ruột : chủ yếu là các kim loại nặng.
glucuronic rồi đào thải qua mật.
• Qua hơi thở có thể đào thơi một số lớn chất độc dưới dạng khí hơi.
• Chất độc có thể còn được đào thải qua da, sữa mẹ…
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Phaân loaïi chaát ñoäc haïi
Phân loại hoá chất độc hại. Hoá chất dễ cháy nổ. Giới hạn nổ. Là các chất có thể tự phân giải gây cháy nổ hoặc cùng các chất khác tạo thành Một số giới hạn nổ của các chất thông dụng. hỗn hợp cháy nổ dưới điều kiện nhất định về thành phần, nhiệt độ, áp suất ...
Một số giới hạn nổ của các chất thông dụng theo % thể tích với không khí.
Dựa vào tác hại, người ta chia hoá chất ra làm 5 nhóm:
+ Axêton : 1.6 – 11 + Propan : 2.12 – 9.35 + Xăng :
0.7 - 8
.Gây bỏng, kích thích da… .Kích thích đường hô hấp. Hổn hợp hơi và khí cháy với không khí chỉ có thể nổ được trong .Gây ngạt. một khoảng nồng độ nhất định. khoảng nồng độ giới hạn đó gọi là .Tác hại đến thần kinh trung ương. giới hạn nổ. Các chất có giới hạn nổ càng rộng càng nguy hiểm về + Axêtylen : 2.5 – 80 .Gây hại đồng thời cháy nổ. + Bu tan : 1.86 – 8.4 1.27 – 6.75 + Toluen :
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Caùc yeáu toá quyeát ñònh tính ñoäc cuûa chaát ñoäc
Caáu truùc hoaù hoïc: laø yeáu toá quan troïng nhaát. Noàng ñoä vaø thôøi gian taùc duïng. Ñieàu kieän moâi tröôøng.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất đối với cơ thể con nguời
Gây ung thư
Tác động đến hệ thống các cơ quan chức năng
Gây dị ứng
Ảnh hưởng đến các thế hệ tương lai (đột biến gien)
Kích thích gây khó chịu
Gây ngạt
Bệnh bụi phổi.
Hư bào thai
Gây mê và gây tê
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
Kích thích
a. Kích thích đối với da.
Khi một hóa chất tiếp xúc với da, có thể chúng sẽ làm biến đổi các lớp bảo vệ khiến cho da bị khô, xù xì và xót. Tình trạng này được gọi là viêm da.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
b. Kích thích đối với mắt
• Hóa chất nhiễm vào mắt có thể gây tác động từ khó chịu nhẹ, tạm thời tới thương tật lâu dài.
• Mức độ thương tật phụ thuộc vào lượng, độc tính của hóa chất và các các biện pháp cấp cứu.
• Các chất gây kích thích đối với mắt thường là: axít, kiềm và các dung môi.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
sunfur, axít
c. Kích thích đối với đường hô hấp • Các chất hòa tan như: amoniac, fomandehơit, và kiềm ở dạng mù sương, khí, hơi hoặc khói khi tiếp xúc với đường hô hấp (mũi và họng) sẽ gây ra cảm giác bỏng rát.
• Một vài chất kích thích như sunfua đioxít, clo và bụi than... tác động dọc theo đường thở gây ra viêm phế quản, đôi khi gây tổn thương trầm trọng đường thở và mô phổi.
Ví dụ khi sơn cần chú ý tránh hít phải hơi độc.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
. Dị ứng
Tiếp xúc nhiều với hóa chất có thể dẫn đến dị ứng.
a. Dị ứng da
• Những chất gây dị ứng thường gặp là nhựa epoxy, thuốc nhuộm
• Da bị dị ứng có tình trạng giống như viêm da (mụn nhỏ hoặc là phỏng nước). hiện tượng này có thể không xuất hiện ở nơi tiếp xúc mà ở một nơi nào đó trên cơ thể.
azo, dẫn xuất nhựa than đá, axít cromic...
b. Dị ứng đường hô hấp
thở khò khè và ngắn.
• Đường hô hấp nhạy cảm là căn nguyên của bệnh hen nghề nghiệp. • Những triệu chứng của căn bệnh này là ho nhiều về đêm, khó thở,
• Các hóa chất gây tác hại này là: Toluen đisoxianat, fomaldehơit.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
. Gây ngạt
a. Ngạt thở đơn thuần
• Chất gây ngạt đơn thuần thường ở dạng khí như: CO2, CH4 (mê tan), N2,
C2H6 .
• Nếu không được cấp cứu kịp thời có thể sẽ dẫn đến tử vong.
• Môi trường làm việc chật hẹp, thiếu ô xy có thể dẫn tới tử vong.
b. Ngạt thở hóa học
• Chất gây ngạt hóa học ngăn cản máu vận chuyển ôxy tới các tổ chức của
cơ thể.
• Một trong những chất này là ôxít cácbon (gây cacboxyhemoglobin), chỉ cần 0,05% ôxít cácbon trong không khí là đã có thể giảm đáng kể khả năng mang ôxy của máu tới các mô của cơ thể.
• Các chất khác như hyđro xianua, hoặc hyđro sunfua...cản trở khả năng tiếp
nhận ôxy của tế bào, ngay cả khi máu giàu ôxy.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
.Gây mê và gây tê
Tiếp xúc với nồng độ cao một trong các hóa chất như: etanol, propanol (ancol béo), axeton và metyl-etyxeton (xeton béo), axetylen, hyđrocacbon, etyl và isopropyl ete... có thể làm suy yếu hệ thần kinh trung ương, gây ngất thậm chí dẫn đến tử vong.
Những chất này gây ảnh hưởng tương tự như say rượu.
một số người bị nghiện chúng.
Khi tiếp xúc thường xuyên với các hóa chất này ở nồng độ thấp
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
. Gây tác hại tới hệ thống các cơ quan của cơ thể
Gan có thể bị tổn thương bởi hóa chất. • • Một vài loại hóa chất có thể gây cản trở
các chức năng của thận.
• Hệ thần kinh bao gồm não, cột sống và dây thần kinh có thể bị ảnh hưởng bởi hóa chất.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
. Ung thư
• Khi tiếp xúc lâu dài với một số hóa chất có thể tạo sự phát triển tự do của
tế bào, dẫn đến khối u - ung thư.
• Những khối u này có thể xuất hiện sau nhiều năm tiếp xúc với hóa chất,
giai đoạn này có phạm vi từ 4 - 40 năm.
• Vị trí ung thư nghề nghiệp trong cơ thể cũng rất khác nhau và thường
không chỉ giới hạn ở vùng tiếp xúc.
• Các chất như asen, amiăng, crom, niken, bis-clometyl ete (BCME)... có
thể gây ung thư phổi.
• Bụi gỗ và bụi da, niken crom, dầu isopropyl có thể gây ung thư mũi và
xoang.
• Ung thư bàng quang do tiếp xúc với benziđin, 2-naphtylamin và bụi da. • Ung thư da do tiếp xúc với asen, sản phẩm dầu mỏ và nhựa than. • Ung thư gan có thể do tiếp xúc vinyl clorua đơn thể. • Ung thư tủy xương là do benzen.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
. Ảnh hưởng đến các thế hệ tương lai - Hư thai (quái thai)
• Một số hóa chất tác động đến cơ thể người gây đột biến gen tạo những biến đổi không mong muốn trong các thế hệ tương lai - Thông tin về vấn đề này rất hiếm. Tuy nhiên, theo kết quả nghiên cứu ở các phòng thí nghiệm cho thấy 80 - 85% các chất gây ung thư có thể tác động đến gen.
• Dị tật bẩm sinh có thể là hậu quả của việc tiếp xúc với các hóa chất gây
cản trở quá trình phát triển bình thường của bào thai.
• Trong thời gian 3 tháng đầu của thời kỳ mang thai, thai nhi dễ bị ảnh hưởng nhất bởi các tổ chứcơ quan trọng của não, tim, tay và chân đang hình thành.
• Các nghiên cứu nối tiếp nhau đã chỉ ra rằng sự có mặt của hóa chất như thủy ngân, khí gây mê, các dung môi hữu cơ có thể cản trở quá trình bình thường của việc phân chơia tế bào, gây biến dạng bào thai.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Tác hại của hóa chất độc hại đối với cơ thể con nguời
.Bệnh bụi phổi
Bệnh bụi phổi hay bệnh ho dị ứng do hít nhiều bụi, là tình trạng lắng đọng các hạt bụi nhỏ ở vùng trao đổi khí của phổi và phản ứng của các mô trước sự hiện diện của bụi. Phát hiện những thay đổi của phổi ở giai đoạn sớm là vô cùng khó khăn. Với bệnh bụi phổi thì khả năng hấp thụ ôxy sẽ giảm và bệnh nhân sẽ có hiện tượng thở ngắn, gấp trong các hoạt động phơi dùng đến nhiều sức lực. Bệnh này cho tới nay chưa thể chữa khỏi hoàn toàn.
Các chất gây bệnh bụi phổi thường là: silic tinh thể, amiang, và berili.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Một số ký hiệu nguy hiểm của hoá chất
Tính dễ nổ
Ôxy hóa
Rất dễ cháy
Chất rắn dễ cháy
Rất dễ cháy khi gặp nước
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Một số ký hiệu nguy hiểm của hoá chất
Tính ăn mòn
Chất lỏng dễ cháy
Cực độc hoặc rất độc
Độc
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
Vídụcủaviệcthaythếcáchóachấtnguyhiểm.
hoặc keo tan trong dung môi hữu cơ;
đông người…
Biện pháp kỹ thuật Laø bieän phaùp tích cöïc vaø cô baûn nhaát baèng caùch: - Sử dụng sản phẩm hoặc keo tan trong nước thay thế cho sản phẩm Cơ khí hoá, tự động hoá và điều khiển từ xa khi đó con Vídụ - Dùng triclometan làm tác nhân tẩy nhờn thay cho triclo-etylen và dùng người không phải tiếp xúc trực tiếp với chất độc hại. - Thay thế việc phun sơn bằng phương pháp sơn tĩnh điện hoặc sơn nhúng; những hóa chất có điểm bốc cháy cao thay thế những hóa chất có điểm Bao kín thiết bị, máy móc làm việc sinh ra khí độc khi đó - Áp dụng phương pháp nạp nguyên liệu bằng máy thay cho việc nạp nguyên bốc cháy thấp. liệu thủ công. bụi và khí độc không phát tán ra môi trường. - Cách ly nguồn hơi, khí độc, đặt chúng ở cuối hướng gió, xa vùng làm việc có Loại trừ hoặc thay thế chất độc trong sản xuất có cùng tính - Chủ yếu dùng hệ thống gió hút, hệ thống cần được bảo dưỡng, kiểm tra thường năng. xuyên.
Tổ chức hợp lý quá trình sản xuất. Sử dụng tốt hệ thống thông gió. Xaây döïng vaø kieän toaøn cheá ñoä coâng taùc an toaøn, thöïc hieän nghieâm tuùc caùc quy phaïm, quy taéc khi tieáp xuùc vôùi Loaïi chaát ñoäc haïi.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
Biện pháp vệ sinh – y tế Vệ sinh cá nhân nhằm tránh nhiễm độc. Không ăn uống, hút, hít, nói chuyện khi làm việc, - Hết giờ phải vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
Trang bị và sử dụng thành thạo các phương tiện bảo vệ cá nhân. Tổ chức khám tuyển và khám định kỳ: Không nhận người đã mắc bệnh vào làm việc, - phát hiện người bị mắc bệnh chuyển sang nôi khác hoặc công việc khác.
Đảm bảo chế độ ăn uống bồi dưỡng:Thức ăn đủ đạm, rau quả xanh. Quy định giờ làm việc và nghỉ hợp lý. Thường xuyên kiểm tra nồng độ chất độc.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Đào tạo & huấn luyện
Người sử dụng hóa chất phải có đủ khả năng để tiến hành các công việc được giao. khả năng ấy chỉ có thể đạt được qua việc đào tạo và huấn luyện ở cấp phù hợp
Chương trình này cần được tổ chức với sự hợp tác của tất cả các cơ quan liên quan và được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu của mỗi nhóm đối tượng
Việc huấn luyện cần linh hoạt, có định hướng nhằm khuyến khích
tiềm năng của người lao động
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Đào tạo & huấn luyện
Giáo dục và đào tạo cung cấp cho người lao động những hiểu biết để ngăn ngừa sự tiếp xúc không cần thiết đối với hóa chất độc hại
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Sơ cứu.
Đưa nạn nhân tới chỗ thoáng mát, yên tĩnh xa vùng có độc,
thay quần áo sạch.
Nếu nạn nhân bị ngạt thì làm hô hấp nhân tạo. Nếu nhiễm độc do ăn, uống, nuốt phải chất độc thì cho nạn
Nếu nhiễm độc do uống thì phải cho uống thêm nhiều nước
• Bản chất, mức độ và sự độc hại của hóa chất hiện có. • Khả năng đáp ứng của các hoạt động sơ cứu và nhân viên y tế. nhân ói hết thức ăn ra ngoài càng nhiều càng tốt. • Những thiết bị y tế ở gần nhất; • Các phương tiện vận tải có sẵn để tới trạm y tế gần nhất. sạch để làm loãng chất độc. • Phương tiện liên lạc công cộng sẵn có để yêu cầu sự giúp đỡ bên
Nếu nhiễm độc qua da thì phải rửa sơ bằng nước sạch sau
ngoài như điện thoại, máy Fax, máy phát thanh...
đó rửa kỹ bằng chất trung hoà.
Để thiết lập một bộ phận sơ cứu, một vài khía cạnh cần được đánh giá:
Nhân viên ytế phải có mặt để cho nạn nhân uống hoặc tiêm
• Thiết bị cấp cứu trong nhà máy như là vòi tưới nước cấp cứu, trạm
thuốc trợ tim, trợ hô hấp, trợ lực.
rửa sạch mắt.
• Huấn luyện người lao động qui trình cấp cứu cơ bản.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Sơ cứu.
Khi ai đó bị tổn thương như hình bên, việc tiến hành sơ cứu phải nhanh chóng.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Sơ cứu.
Sơ cứu cho những người bị nhiễm độc nhằm 3 mục đích:
+ Duy trì sự sống. + Ngăn chặn diễn biến xấu hơn. + Thúc đẩy sự hồi phục.
Bằng cách 1. Di chuyển nạn nhân tới nơi an toàn. 2. Đặt nạn nhân ở tư thế dễ hồi phục. 3. Hô hấp nhân tạo. 4. Rửa nước sạch liên tục nếu hóa chất độc
Cách xử lý khi bị chất độc bắn vào người
hại bắn vào
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Phòng cháy, chữa cháy
Phải xem xét các điểm sau đây khi lên phương án chữa cháy hóa chất:
• Người chữa cháy không bao giờ được làm một mình; • Luôn có một lối thoát rộng rãi, an toàn sau khi hoàn thành nhiệm
vụ. • Phải lựa chọn những tác nhân dập lửa thích hợp để khống chế
được đám cháy đồng thời đảm bảo được an toàn;
• Sau khi dập tắt đám cháy, phải đặt các vòi và các phương tiện
dập lửa lại vị trí cũ.
• Phải kiểm tra và thay thế ngay các dụng cụ đó nếu thấy cần thiết
để đảm bảo hiệu qủa cho lần hoạt động tiếp theo.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Phòng cháy, chữa cháy
• Kế hoạch phòng cháy, chữa cháy phải được bổ sung hoặc thay đổi linh hoạt. • Khi có sự thay đổi hóa chất sử dụng ở nơi làm việc. • Khi có thêm những công trình, quy trình sản xuất và thiết bị phòng cháy, chữa
cháy được đưa vào hoạt động.
• Khi thay đổi phương pháp phòng, chống cháy. • Thiết bị chữa cháy, hệ thống báo động cháy và những lối thoát nạn là một phần
của kế hoạch phòng cháy, chữa cháy.
• Phải trang bị phương tiện cứu hỏa thích hợp (về kích cỡ, về tác nhân dập lửa, và tính tiện dụng...) tại nơi có hóa chất dễ cháy nổ và một điều quan trọng là lựa chọn đúng loại thiết bị chữa cháy
Phải có kế hoạch phòng cháy, chũa cháy về hóa chất.
Lưu Ý: Trong kế hoạch phòng cháy, chữa cháy phải nêu chi tiết các nhiệm vụ mà tất cả những người lao động cần thực hiện khi xảy ra cháy.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Quy trình xử lý rò rỉ hoặc tràn đổ hóa chất tại nơi làm việc
Tùy thuộc vào mức độ và hình thức rò rỉ, tràn đổ cũng như tác hại của hóa
chất liên quan để thực hiện các bước sau:
1- Sơ tán toàn bộ những người không có trách nhiệm đến nơi an toàn và
thực hiện sơ cứu nếu cần thiết.
2- Nếu hóa chất có khả năng bốc cháy thì phải giảm nguy cơ cháy nổ bằng cách dập tắt mọi ngọn lửa trần, nguồn nhiệt hoặc các kích ứng khác. 3- Đánh giá tình trạng và khả năng giải quyết có thể thực hiện được. Nếu
thấy cần thiết thì kêu gọi sự giúp đỡ từ bên ngoài.
4- Quyết định dùng phương tiện bảo vệ cá nhân thích hợp với hóa chất tràn
đổ hoặc rò rỉ.
5- Có thể là các phương tiện đặc biệt chỉ được sử dụng trong các trường hợp
khẩn cấp.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
. Quy trình xử lý rò rỉ hoặc tràn đổ hóa chất tại nơi làm việc
6- Hạn chế hóa chất lan tràn rộng ra bằng cách kiểm soát nó ngay tại nguồn phát sinh. Điều này có thể làm bằng cách đóng các van, đóng kín xi-téc, đo lại quy trình. Những hoạt động đó phải do người có thẩm quyền và hiểu biết về quá trình sản xuất quyết định để tránh làm tình trạng xấu thêm và dẫn đến nhiều nguy cơ khác.
7- Cố gắng cô lập vết rò rỉ hoặc tràn đổ bằng việc quây lại và thấm hút sạch. Nếu thấy thích hợp, nên đóng hóa chất vào trong vật chứa hoặc trung hòa làm mất tính độc của nó. Sử dụng chính xác những biện pháp để xử lý tràn đổ hoặc rò rỉ hóa chất
8- Khi hóa chất đã được bảo quản an toàn hoặc trung hòa, vùng bị hóa chất rò rỉ ra phải được khử độc và phải được người có chuyên môn kiểm tra. 9- Chỉ cho phép trở lại làm việc nếu vùng rò rỉ hoặc tràn đổ được xác nhận là
an toàn.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
7. Một số biện pháp phòng chống thông thường
•
• •
Kiểm tra sức khỏe và cơ thể thường xuyên để đảm bảo rằng da luôn sạch sẽ và khỏe mạnh; Băng bảo vệ bất cứ bộ phận nào của cơ thể bị trầy xước hoặc bị lở loét; Luôn tránh tự gây nhiễm cho bản thân, đặc biệt là khi khử trùng và cởi bỏ quần áo bảo vệ;
• Đừng bao giờ mang các vật bị nhiễm bẩn như giẻ lau bẩn, hoặc những
dụng cụ trong túi quần áo bảo vệ cá nhân;
• Giữ móng tay sạch và ngắn; •
• •
Tránh tiếp xúc trực tiếp với các sản phẩm gây dị ứng như mẩn mụn, nổi mề đay ở da; Không ăn uống, hút, hít, nói chuyện khi làm việc. Tắm và rửa sạch các bộ phận của cơ thể đã tiếp xúc với hóa chất sau khi làm việc, trước khi ăn, uống.
• Hàng ngày, loại bỏ và giặt sạch riêng rẽ bất cứ chỗ nhiễm bẩn nào của quần
áo bảo vệ cá nhân
. Những nguyên tắc cơ bản của vệ sinh cá nhân trong sử dụng hóa chất là:
GDVT – Swisscontact
MẶT NẠ LỌC ĐỘC
MẶT NẠ LỌC ĐỘC
MẶT NẠ TOÀN PHẦN
Các loại phương tiện bảo vệ cá nhân và qui định sử dụng
GDVT – Swisscontact
Thiếu trang bị bảo hộ khi làm việc có tiếp xúc với hoá chất
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
8. Lưu trữ an toàn các loại hóa chất
Khi lưu trữ hoá chất cần phải:
Thông tin về thành phần.
Thông tin về mức độ nguy hiểm.
Tin về tính chất lý – hoá học (điểm bắt cháy) và tính
khuếch tán của chúng trong không khí.
Cách thức bảo vệ con người và môi trường.
Thông tin về cách lưu chuyển hoá chất.
GDVT – Swisscontact
Nhận diện hóa chất nguy hiểm
Dán nhãn
Bản dữ liệu an toàn hóa chất
An toàn của kho
Thủ tục vận chuyển an toàn
KIỂM SOÁT HỆ THỐNG
An toàn trong QLý & sử dụng
Biện pháp quản lý công việc
Thủ tục loại bỏ
Điều khiển sự tiếp xúc
Kiểm tra sức khoẻ
Lưu trữ hồ sơ
Huấn luyện và giáo dục
BẢO QUẢN HÓA CHẤT
Hóa chất được đặt gọn gàng
Hóa chất đựơc bảo quản an toàn trong tủ lạnh
Chiết rót cẩn thận
Thao tác nhẹ nhàng để đảm bảo hóa chất không văng ra gây nguy hiểm
Các phương tiện bảo hộ an toàn vệ sinh cá nhân: - Khẩu trang - Đồng phục - Găng tay - Mũ v.v…
PHƯƠNG TIỆN BẢO HỘ LAO ĐỘNG
Đồng phục
Tuyên truyền thực hiện vệ sinh cá nhân sau khi thí nghiệm
Chỉ dẫn: dùng những dung dịch trung hòa để rửa tay sau khi sử dụng hóa chất
NHỮNG VẪN CÒN NHIỀU ĐIỀU HẠN CHẾ
Sinh viên. . . ăn uống ngay trong phòng thí nghiệm.!?
Hóa chất độc hai đi vào cơ thể qua con đường tiêu hóa là nguy hiểm nhất: tác động nhanh nhất, và mạnh nhất
Nước uống và hóa chất
Bảo quản hóa chất chưa thật tốt
Dùng giấy và thun để buộc miệng hóa chất như vậy có thể gây nguy hiểm cho người sử dụng:
- Dễ văng ra khi ta mở
miệng bao
- Dễ ngấm vào giấy
rồi ra ngoài
Hóa chất đặt không gọn gàng, rất dễ gây nguy hiểm cho ngừơi sử dụng
Sinh viên đặt chai lọ lung tung sau khi sử dụng
Hóa chất xếp lộn xộn
Hóa chất được lưu trữ cùng một nơi
GDVT – Swisscontact
Hóa chất được lưu trữ cùng một nơi, nhưng không dán nhãn
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
9. Các vụ tai nạn điển hình
Vụ thứ 1: Vào lúc 14 giờ 5 phút ngày 3 tháng 5 năm 2005 tại Cơ sở L.D - Quận Bình Tân đã xảy ra một vụ nổ hoá chất làm chết 2 công nhân và làm bị thương 3 công nhân: P.V.N, P.M.H chết ngay tại chỗ, các công nhân Đ.L.H, P.T.Đ và Đ.M.Th bị bỏng nặng.
- Cơ sở không có qui trình sản xuất phù hợp, không loại trừ sự tích tụ của hỗn hợp dung môi hoá chất; kết cấu nhà xưởng thấp, không được chống nóng và thông gió hiệu quả; kết hợp với điều kiện khí hậu nóng bất thường nên làm dung môi hóa chất trong xưởng đạt đến nồng độ giới hạn nổ.
Nguyên nhân:
- Tủ điện điều khiển của máy không phải là thiết bị điện chuyên dùng phòng chống cháy nổ, không phù hợp với điều kiện sản xuất của cơ sở.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
9. Các vụ tai nạn điển hình
Vụ thứ 2: Ngày 23 tháng 05 năm 2003 tại Phòng pha keo lầu 5, xưởng D3 Công ty TNHH P.Y VN đã xảy ra sự cố cháy, nổ hoá chất khi công nhân làm vệ sinh phòng keo do bị đổ hoá chất pha keo xuống sàn. Vụ tai nạn làm chết công nhân N.T.L- sinh năm 1984 và làm bị phỏng nhẹ 4 công nhân khác.
Nguyên nhân: Phòng pha keo không được thông thoáng tốt, công nhân sử dụng máy lau nhà có động cơ điện có công tắc ly tâm là nguồn phát sinh tia lửa điện làm vệ sinh trong kho gây cháy hỗn hợp hơi hoá chất pha keo bị đổ gây ra tai nạn.
Hiện trường xảy ra tai nạn
Vị trí xảy ra tai nạn
GDVT – Swisscontact
Tủ điện nổ gây tai nạn
Phim minh họa
An tòan hóa chất
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
IV. THOÂNG GIOÙ COÂNG NGHIEÄP.
Ñeå caûi thieän moâi tröôøng khoâng khí, taïo ñieàu kieän khí haäu toát ñeå con ngöôøi soáng vaø laøm vieäc hoaëc trong moät soá lónh vöïc coù yeâu caàu veàù nhieät ñoä, ñoä aåm v.v… ngöôøi ta duøng thoâng gioù.
1. Nhieäm vuï cuûa thoâng gioù coâng nghieäp
. Thoâng gioù choáng noùng. Khöû nhieät thöøa sinh ra trong nhaø, giöõ nhieät ñoä ôû giôùi haïn
naøo ñoù.
Bieän phaùp laø trao ñoåi khoâng khí beân trong vaø ngoaøi nhaø.
.Thoâng gioù khöû buïi vaø hôi ñoäc. Huùt khoâng khí bò oâ nhieãm thaûi ra ngoaøi, tröôùc khi thaûi phaûi
xöû lyù.
Toå chöùc ñöa khoâng khí trong saïch töø ngoaøi vaøo ñuû ñeå laøm loaõng haøm löôïng buïi vaø chaát ñoäc coøn soùt laïi ñeán döôùi möùc cho pheùp.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp.
. Thoâng gioù töï nhieân.
Söï löu thoâng khoâng khí töø ngoaøi vaøo nhaø vaø töø trong nhaø thoaùt ra ngoaøi thöïc hieän nhôø yeáu toá töï nhieân nhö nhieät thöøa hoaëc aùp suaát gioù.
Coù theå boá trí caùc cöûa, caùc laù chôùp ñeå khoáng cheá höôùng vaø löu löôïng gioù ñoù laø thoâng gioù töï nhieân coù toå chöùc. Ñieàu kieän ñeå thoâng gioù töï nhieân laø nhôø caùc yeáu toá töï nhieân nhö nhieät thöøa - aùp suaát gioù qua caùc cöûa thoâng gioù hôïp lyù.
Hình (2 – 8); (2 – 9)
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp.
. Thoâng gioù cô khí: Duøng maùy quaït vaän chuyeån khoâng khí töø
Thoâng gioù cô khí thoåi vaøo:
choã naøy sang choã khaùc.
Nhieäm vuï: Đem khoâng khí maùt, saïch ngoaøi trôøi thoåi vaøo nhaø hoaëc vò trí thao taùc coøn khu vöïc khaù duøng thoâng gioù töï nhieân.
Thoâng gioù cô khí huùt ra:
Nhieäm vuï: Huùt khoâng khí noùng, oâ nhieãm ôû trong nhaø thaûi ra ngoaøi, khoâng khí saïch ñieàn vaøo töï nhieân qua caùc cöûa. Loaïi naøy thöôøng duøng khi löôïng khoâng khí caàn trao ñoåi nhoû, nôi coù hôi ñoäc.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp
5
3
1
2
. Heä thoáng thoâng gioù chung.
L
4
Coù taùc duïng trong toaøn boä khoâng gian cuûa xöôûng. Khöû nhieät thöøa, chaát ñoäc vaø ñöa chuùng xuoáng möùc cho pheùp.
Khoâng keå ñoù laø thoâng gioù töï nhieân hay cô khí, thoåi vaøo hay huùt ra.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäpù.
. Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä: Coù t/duïng trong töøng vuøng heïp
cuûa xöôûng. Heä thoáng naøy phaûi duøng thoâng gioù cô khí.
Heä thoáng thoåi cuïc boä:
Thöôøng duøng thoåi khoâng khí maùt, saïch vaøo vò trí thao taùc
cuûa coâng nhaân (v = 1 3m/s) taïi nôi toaû nhieàu nhieät.
Heä thoáng huùt cuïc boä:
Huùt caùc hôi khí ñoäc haïi, buïi, nhieät thöøa taïi nguoàn phaùt sinh thaûi ra ngoaøi nhằm ngaên khoâng cho chuùng lan ra vuøng xung quanh trong xöôûng.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Caùc bieän phaùp thoâng gioù coâng nghieäp
. Thoâng gioù phoái hôïp.
Keát hôïp caùc kieåu thoâng gioù: thoâng gioù vöøa töï nhieân - cô khí - thoâng gioù chung - cuïc boä – th/gioù huùt vaøo - thoåi ra.
. Thoâng gioù ñeà phoøng söï coá.
Ñeà phoøng baát traéc khi bình chöùa, oáng daãn v.v… bò vôõ, xì, hôû laøm oâ nhieãm khoâng khí trong xöôûng. Heä thoáng loïai naøy coù ñaëc ñieåm:
Phaûi laø heä thoáng huùt ra baèng cô khí. Löu löôïng huùt phaûi ñuû lôùn. Coâng taéc ñoùng môû deã vaän haønh, boá trí caû trong vaø
ngoaøi phoøng.
Thöôøng xuyeân kieåm tra ñeå baûo ñaûm sö hoaït ñoäng toát.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Laøm saïch khí thaûi.
Tröôùc khi thaûi khí ra ngoaøi caàn ñöôïc laøm saïch ñeå gaây oâ
nhieãm.
Coù theå duøng phöông phaùp: ngöng tuï, ñoát chaùy, haáp phuï,
haáp thuï.
Chuù yù vaán ñeà chaùy noå trong caùc heä thoáng thoâng gioù.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Loïc buïi trong coâng nghieäp.
. Muïc ñích: Loïc buïi tröôùc khi thaûi ra ngoaøi ñeå khoâng gaây oâ
. Caùc kieåu thieát bò loïc buïi.
nhieãm. Loïc buïi ñeå thu hoài buïi.
- Buoàng laéng buïi: ñôn giaûn nhöng chæ loïc buïi kích thöôùc lôùn
(loïc thoâ).
- Loïc tieáp xuùc: duøng tuùi vaûi, löôùi loïc kim loaïi, löôùi loïc baèng
giaáy.
- Loïc ly taâm. - Loïc kieåu quaùn tính. - Loïc kieåu suûi boït. - Loïc buïi baèng ñieän.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Loïc buïi trong coâng nghieäp.
- Máy lọc bụi sơn - Lọc bụi bằng điện - Lọc bụi bằng tính lắng trường - Phin
trầm của bụi
- Lọc bụi bằng cách lắng - Hệ thống lọc bụi của nhà máy nhiệt điện formosa
điện lọc ELEX ở nhà máy xi măng
GDVT – Swisscontact
Hệ thống thu hồi bụi gỗ
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
V. KYÕ THUAÄT CHIEÁU SAÙNG.
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
Aùnh saùng thaáy ñöôïc laø caùc böùc xaï photon coù böôùc soùng töø
380 760nm.
Böùc xaï khaùc nhau cho caûm giaùc saùng khaùc nhau. Böùc xaï vaøng luïc coù = 555 nm cho ta thaáy roõ nhaát neân duøng chuaån ñeå so saùnh.
Sau ñaây laø moät soá thoâng soá cuûa aùnh saùng
. Quang thoâng:
Laø ñaïi löôïng ñaùnh giaù khaû naêng phaùt saùng cuûa vaät – laø phaàn coâng suaát böùc xaï gaây caûm giaùc saùng cho thò giaùc con ngöôøi.
Kyù hieäu laø , ñôn vò laø Lumen (lm).
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
. Cöôøng ñoä aùnh saùng (I)
Laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho khaû naêng phaùt saùng theo caùc
phöông khaùc nhau cuûa nguoàn saùng.
Cöôøng ñoä saùng In laø maät ñoä quang thoâng böùc xaï phaân boá
treân phaân khoái goùc d theo phöông n: In = d/d candela (cd).
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
. Ñoä roïi saùng
Laø ñaïi löôïng ñaùnh giaù ñoä saùng cuûa moät beà maët ñöôïc chieáu
saùng.
Ñoä roïi EM taïi ñieåm M laø löôïng quang thoâng d chieáu ñeán
Khi thieát keá chieáu saùng thì ñaïi löôïng caàn phaûi chuù yù nhaät
treân vi phaân dieän tích dS taïi ñieåm M: (lx) EM = d/dS Lux
laø ñoä roïi.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm veà aùnh saùng.
. Ñoä choùi.
Laø ñaïi löôïng ñeå ñaùnh giaù ñoä saùng cuûa moät beà maët hay
nguoàn saùng.
Noù laø ñaëc tröng quang hoïc cuûa vaät ñöôïc maét ngöôøi thu
nhaän.
Ñoä choùi theo phöông n laø tyû soá cuûa cöôøng ñoä saùng dIn treân dieän tích hình chieáu cuûa maët saùng thaúng goùc vôùi phöông n
(nt). Bn = dIn/dScos nít
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Chieáu saùng vaø söï nhìn cuûa maét
a. Quaù trình thích nghi cuûa maét: laø thôøi gian caàn thieát ñeå maét nhìn roõ vaät khi chuyeån töø tröôøng nhìn coù ñoä roïi naøy sang tröôøng nhìn coù ñoä roïi khaùc.
b. Toác ñoä phaân giaûi cuûa maét: thôøi gian thích öùng ñeå maét nhìn thaáy vaät khi chuyeån töø tröôøng nhìn coù ñoä roïi naøy sang tröôøng nhìn coù ñoä roïi khaùc.
c. Khaû naêng phaân giaûi cuûa maét: laø khaû naêng coù theå nhìn thaáy moät vaät beù nhaät baèng maét thöôøng vôùi goùc nhìn ng = 1’. Vaø tuøy thuoäc ñoä roïi vaø tröôøng nhìn cuûa maét.
d. Hieän töôïng loùa maét: Khi trong tröôøng nhìn neáu vaät coù ñoä
choùi quaù lôùn thì seõ bò loùa maét khi ñoù maét seõ laøm vieäc khoâng bình thöôøng ñöôïc.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Taïi sao phaûi chieáu saùng hôïp lyù
Trong saûn xuaát coâng nghieäp vaø caùc lónh vöïc khaùc thì söï chieáu saùng aûnh höôûng nhieàu tôùi naêng suaát lao ñoäng vaø an toøan lao ñoäng.
Chieáu saùng hôïp lyù taïo ra ñieàu kieän lao ñoäng thuaän lôïi cho ngöôøi lao ñoäng, chieáu saùng khoâng ñaït yeâu caàu coù theå daãn laø nguyeân tôùi giaûm naêng suaát lao ñoäng, hôn nöõa coù theå nhaân gaây ra caùc tai naïn lao ñoäng vaø caùc beänh veà maét.
Khi chieáu saùng toát thì maét giöõ ñöôïc khaû naêng laøm vieäc laâu hôn vaø khoâng bò meät moûi, ngoøai ra khi ñieàu kieän chieáu saùng hôïp lyù giuùp naêng suaát lao ñoäng taêng.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Taïi sao phaûi chieáu saùng hôïp lyù
Sử dụng hợp lý các thiết bị chiếu sáng và năng lượng điện cho chiếu sáng trong DN không chỉ tạo môi trường ánh sáng tốt hơn đảm bảo sức khoẻ của người lao động mà còn giảm được một phần chi phí đáng kể, tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên vấn đề này lâu nay chưa được các DN
chú trọng.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Ô nhiễm môi trường ánh sáng trong DN
• Kết quả khảo sát mới đây của Viện nghiên cứu KHKT Bảo hộ Lao động cho thấy gần 60% số liệu đo tại khu vực làm việc của công nhân không đủ ánh sáng về mặt số lượng và gần 90% số liệu đo tại khu vực làm việc chưa đảm bảo về chất lượng.
• Kết quả khảo sát, đánh giá và khám sức khoẻ công nhân trực tiếp sản xuất tại các ngành công nghiệp của Viện Bảo hộ Lao động cho thấy, trong số 54% công nhân bị mắc bệnh mãn tính thì có tới 36,1% bị các bệnh thần kinh và 27,4% bệnh về mắt. • Kết quả trên đã một phần phản ánh đúng thực trạng "ô nhiễm' môi trường ánh sáng tại các xí nghiệp công nghiệp và sự thiếu quan tâm của DN đến điều kiện chiếu sáng.
GDVT – Swisscontact
.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. Kyõ thuaät chieáu saùng.
Yeâu caàu kyõ thuaät chieáu saùng
1. Baûo ñaûm ñoä roïi yeâu caàu (tuøy thuoäc tính chaát quaù trình saûn xuaát):
laøm coâng vieäc bình thöôøng hay tinh vi, chính xaùc.
3.
2. Höôùng cuûa aùnh saùng phaûi boá trí sao cho khoâng gaây ra boùng ñoå cuûa ngöôøi, thieát bò vaø caùc keát caáu cuûa nhaø leân tröôøng nhìn cuûa coâng nhaân. Traùnh taïo ra hieän töôïng loùa trong tröôøng nhìn do nguoàn saùng coù ñoä choùi quaù lôùn.
4. Beà maët laøm vieäc phaûi coù ñoä saùng cao hôn caùc beà maët khaùc trong
5.
phoøng. Theo caùc nhaø nghieân cöùu thì tyû soá ñoä choùi cuûa beà maët laøm vieäc vôùi ñoä choùi cuûa töôøng, traàn baèng 10/1 ñoái vôùi xöôûng saûn xuaát coù lao ñoäng chính xaùc vaø baèng 3/1 ñoái vôùi lao ñoäng bình thöôøng laø toát nhaát.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
Việc sử dụng ánh sáng tự nhiên ban ngày sẽ cho phép tiết kiệm . Chieáu saùng töï nhieân điện, nhất là trong các khu thương mại, khu vực này tiêu thụ tới 10% tổng lượng .
laø nguoàn aùnh
saùng voâ taän ñeå chieáu saùng.
Döïa vaøo nguoàn chieáu saùng tö ø maët trôøi Chieáu saùng töï nhieân thích hôïp vôùi taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi vaø Heä thoáng cöûa chieáu saùng töï nhieân thöôøng laø cöûa trôøi,
raát coù lôïi cho caûm nhaän chính xaùc veà maøu saéc caùc vaät.
cöûa soå, cöûa hoãn hôïp…
lao ñoäng.
Taän duïng chieáu saùng töï nhieân seõ raát kinh teá vaø coù lôïi cho ngöôøi Cöûa chieáu saùng töï nhieân phaûi ñôn giaûn,deã baûo quaûn, söû duïng,thieát keá chieáu saùng phaûi keát hôïp vôùi thoâng gioù vaø thoùang nhieät.
Tuy nhieân chieáu saùng töï nhieân coù nhöïôc ñieåm laø phuï thuoäc vaøo Thöôøng thì cöûa chieáu saùng ñeå höôùng baéc,thoâng gioù ñeå
ñieàu kieän töï nhieân, do ñoù khoâng oån ñònh, khoù kieåm soùat.
höôùng nam
Ñeå khaéc phuïc ta keát hôïp giöõa chieáu saùng töï nhieân vaø nhaân taïo.
GDVT – Swisscontact
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän)
.Ñeøn daây toùc >Öu ñieåm: - Phuø hôïp vôùi taâm sinh lyù cuûa con ngöôøi,naêng suaát lao ñoäng cao hôn
ñeøn huøynh quang
- Reû tieàn, deã baûo quaûn va söû duïng - Phaùt saùng oån ñònh, khoâng phu thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa moâi tröôøng - Coù khaû naêng phaùt saùng taäp trung vaø cöôøng ñoä lôùn >Nhöôïc ñieåm: hieäu suaát phaùt quang raát thaáp,khaû naêng phaùt saùng luoân keøm theo böùc xaï nhieät,vì theá söû duïng ñeøn daây toùc khoâng coù kinh teá
GDVT – Swisscontact
.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän)
>Nhöôïc ñieåm:
. Ñeøn huøynh quang >Öu ñieåm: hieäu suaát phaùt quang cao,thôøi gian söû duïng daøi vì theá hieäu quaû kinh teá hôn ñeøn daây toùc.cho quang phoå gaàn vôùi aùnh saùng ban ngaøy.
- Laøm vieäc vôùi ñeøn huøynh quang co naêng suaát lao ñoâng thaáp hôn
- Chæ phaùt quang oån ñònh ôû nhieät ñoä 15 ñeán 350 C - Giaù thaønh cao, söû dung phöùc taïp hôn ñeøn daây toùc. Khoâng phuø hôïp vôùi tam sinh lyù cuûa con ngöôøi, laøm khoù chòu khi nhìn,coù haïi cho maét.
ñeøn daây toùc khi cuøng moät tieâu chuaån chieáu saùng.
- Ngaøy nay ñeøn huøynh quang ñöôïc söû duïng roäng raõi trong sinh hoïat
GDVT – Swisscontact
va trong saûn xuaát coâng nghòeâp vì co tính kinh teá cao.
5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng baèng ñeøn ñieän)
. Ñeøn thuûy ngaân >Öu ñieåm: >Nhöôïc ñieåm:
GDVT – Swisscontact
.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
• Một ví dụ về đèn mắc sai: đèn ống huỳnh quang mắc ngay trên đỉnh bảng, rất khó nhìn chữ
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc daïng chieáu saùng
Ñeå khắc phục được tình trạng này, tuỳ từng loại phòng học phải điều chỉnh cả vị trí, độ cao lắp bóng đèn, kích cỡ và kiểu dáng của chao đèn cũng như chọn một loại đèn cho độ rọi sáng hợp lý
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
VI. KYÕ THUAÄT CHOÁNG TIEÁNG OÀN vaø RUNG ÑOÄNG
1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
. Ñònh nghóa: Tieáng oàn noùi chung laø nhöõng aâm thanh gaây khoù chòu, quaáy roái söï laøm vieäc vaø nghæ ngôi cuûa con ngöôøi vaø ñöôïc ñaëc tröng bôûi caùc thoâng soá:
Veàø sinh lyù: ñöôïc ñaëc tröng bôûi ñoä cao, ñoä to, aâm saéc,
thôøi gian taùc duïng.
Veà vaät lyù: aâm thanh laø soùng cuûa moâi tröôøng ñaøn hoài do caùc vaät theå dao ñoäng gaây ra ñaëc tröng: vaän toác lan truyeàn (c); taàn soá (f); cöôøng ñoä (I); bieân ñoä (y); böôùc soùng ().
Vaän toác lan truyeàn ñöôïc tính:
C = . f (m/s) vaø phuï thuoäc maät ñoä moâi tröôøng.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
. Caùc thoâng soá cuûa tieáng oàn
Tröôøng aâm laø khoâng gian soùng aâm lan truyeàn. AÙp suaát aâm (p): laø aÙp suaát dö trong tröôøng aâm
(ñyn/cm2 hay bar).
Cöôøng ñoä aâm (I): naêng löôïng soùng aâm truyeàn qua dieän tích 1cm2 vaø vuoâng goùc phöông truyeàn soùng trong 1 giaây (ñôn vò tính laø erg/cm2.s hay w/cm2).
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
Möùc aâm:
Duøng ñeå ñaùnh giaù söï taêng töông ñoái cuûa aâm maø chuùng ta
phaân bieät ñöôïc caûm giaùc nghe.
Ngöôøi ta duøng thang ño logarít ñeå ño caùc möùc aâm (dB), bao goàm: Möùc aùp aâm; Möùc cöôøng ñoä aâm; Möùc coâng suaát aâm.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
1. Khaùi nieäm tieáng oàn laø gì?
Caûm giaùc aâm: Tai ngöôøi coù theå nhaän ñöôïc caùc dao ñoäng aâm coù taàn soá khaùc nhau tuyø thuoäc löùa tuoåi, traïng thaùi cuûa cô quan thính giaùc – ñoù laø caûm giaùc aâm.
Neáu f < 16 – 20 HZ laø haï aâm Neáu f > 16 – 20 KHZ laø sieâu aâm. Phaïm vi nghe ñöôïc cuûa tai.
Möùc to (Foân – F): Trò soá cuûa ñôn vò aâm thanh thoâng qua caûm giaùc
cuûa tai ngöôøi
Baèng nhieàu pheùp ño ngöôøi ta laäp ra caùc ñöôøng “Ñoàng möùc to”
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
2. Phaân loaïi tieáng oàn
Theo ñaëc tính cuûa nguoàn oàn ngöôøi ta chia ra caùc loaïi:
Tieáng oàn cô hoïc: sinh ra do chuyeån ñoäng cuûa chi tieát maùy, boä phaän maùy coù khoái löôïng khoâng caân baèng, caùc chi tieát maùy bò moøn, cuõ v.v…
Tieáng oàn va chaïm: Sinh ra do moät soá quaù trình coâng ngheä nhö
reøn, daäp.
Tieáng oàn khí ñoäng: sinh ra do hôi, khí ch/ñoäng coù vaän toác cao.
Tieáng noå hoaëc xung: Sinh ra do ñoäng cô ñoát trong, ñieâzen v.v…
laøm vieäc.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
3. Phoå cuûa tieáng oàn.
Tieáng oàn coù theå phaân tích thaønh caùc aâm ñôn giaûn coù cöôøng ñoä, taàn soá v.v… khaùc nhau caùc aâm ñoù ñöôïc goïi laø phoå cuûa tieáng oàn.
Tuyø theo ñaëc ñieåm phoå cuûa chuùng coù theå laø: Phoå thöa –
lieân tuïc – hoãn hôïp.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
4. Rung ñoäng laø gì?
Laø dao ñoäng cô hoïc cuûa vaät theå ñaøn hoài sinh ra khi troïng taâm hay truïc ñoái xöùng cuûa chuùng bò xeâ dòch trong khoâng gian hoaëc do söï thay ñoåi coù tính chu kyø hình daùng cuûa chuùng ôû traïng thaùi tónh.
Rung ñoäng ñöôïc ñaëc tröng bôûi: bieân ñoä dòch chuyeån ,
bieân ñoä vaän toác ’ vaø bieân ñoä gia toác ’’.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng
. Tieáng oàn.
Chuùng taùc duïng tröôùc heát ñeán heä thaàn kinh trung öông, ñeán heä tim maïch, ñeán caùc cô quan khaùc vaø cuoái cuøng ñeán cô quan thính giaùc.
. Rung ñoäng
Taùc haïi cuûa chuùng tuyø thuoäc: phoå, möùc oàn, cöôøng ñoä, taàn soá, höôùng naêng löôïng, thôøi gian taùc duïng, traïng thaùi cô theå, giôùi tính v.v…
AÛnh höôûng gioáng nhö tieáng toàn. Khi chòu rung ñoäng thaàn kinh bò suy moøn, roái loaïn dinh döôõng,
thu heïp tröôøng nhìn, loaïn saéc …
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng
Tiếng ồn trên 80dB có thể làm tǎng ứng xử bạo hành. Dễ gây
tai nạn lao động
Tiếng ồn có thể làm ảnh hưởng hệ thần kinh, làm con người mệt mỏi triền miên, đau đầu, kém ăn, kém ngủ, suy nhược cơ thể, sút cân...
Dù có phát hiện bệnh, đưa ra khỏi dây chuyền sản xuất thì bệnh nhân vẫn không thể phục hồi mà bệnh tồn tại suốt đời.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
5. AÛnh höôûng cuûa tieáng oàn vaø rung ñoäng
. Một số trường hợp điển hình
giác nhức tai tǎng dần theo các mức độ điếc.
Tại một xí nghiệp dệt may ở Q.9: “tiếng ồn nơi đây thật kinh Kết quả khảo sát 500 công nhân tại nhà máy dệt Nam Định: khủng. Số công nhân có cảm giác ù tai và nghe kém là 100%, cảm Tại khu dệt, muốn nói chuyện với nhau chúng tôi phải hét thật to hoặc ra dấu bằng tay, nhưng thường cũng phải hét đi hét lại Số công nhân than phiền bị mệt mỏi là 85,2%, đau đầu là nhiều lần vì xung quanh rào rào tiếng máy.”
87%, mất ngủ là 81,5%.
Theo bác sĩ Đỗ Khánh Dương - phó giám đốc Trung tâm Lao động - sức khỏe môi trường, nơi đây tiếng ồn không dưới 95 dB. Trong khi qui định tiếng ồn trong công xưởng không vượt quá 85 dB. Tuy vậy, nhiều công nhân vẫn không đeo nút tai chống ồn.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp chung
Ngay töø khi thieát keá maët baèng phaûi nghieân cöùu quy hoaïch
nhö:
lôùn. Baûng 2-10 cho bieát quan heä giöõa möùc coâng suaát aâm vaø
Troàng caây xanh baûo veä + Xaây töôøng caùch aâm. Giöõ khoaûng caùch töø nhaø maùy ñeán nôi ôû, khu coâng coäng. Chuù yù höôùng gioù chính trong naêm. Taäp trung caùc xöôûng gaây oàn laïi. Cô khí, töï ñoäng hoaù, ñieàu khieån töø xa ôû maùy coù tieáng oàn
khoaûng caùch.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
Ñaây laø bieän phaùp choáng tieáng oàn vaø rung ñoäng chuû yeáu, coù theå
. Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän.
thöïc hieän baèng caùc bieän phaùp sau:
Laép raùp toát caùc thieát bò, maùy moùc, baûo quaûn, söûa chöõa kòp
thôøi nhöõng th/bò, duïng cuï ñaõ cuõ, moøn, laïc haäu v.v…
Hoaøn thieän, töï ñoäng hoaù, ñieàu khieån töø xa quaù trình coâng ngheä, hieän ñaïi hoaù th/bò, thay ñoåi tính chaát vaø khoái löôïng caùc boä phaän maùy, duøng vaät lieäu ít vang (tieáng keâu nhoû) khi va chaïm…..
Thöïc hieän caùc phöông aùn giaûm rung baèng caùc boä giaûm chaán,
thöïc hieän vieäc caùch rung ñoäng vaø huùt rung ñoäng v.v…
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng treân ñöôøng lan truyeàn.
Khi giaûm tieáng oàn vaø rung ñoäng taïi nôi xuaát hieän chöa Chuù yù: Khi th/keá keát caáu ñeå caùch aâm vaø huùt aâm thì khaû ñaït hieäu quaû thì caàn giaûm chuùng treân ñöôøng lan truyeàn chuû naêng cuûa chuùng phuï thuoäc: kích thöôùc (daøy, moûng …), yeáu theo nguyeân taéc: Huùt aâm vaø caùch aâm nhö sau: troïng löôïng, ñoä cöùng cuûa keát caáu, tính chaát cuûa vaät lieäu söû Laøm voû boïc thieát bò baèng goã, cao su, chaát deûo hoaëc beân duïng, taàn soá, bieân ñoä cuûa tieáng oàn… trong daùn lôùp vaät lieäu huùt aâm.
Laøm caùc loaïi buoàng hay taám phaûn xaï. Laøm caùc choûm huùt aâm. Duøng phöông phaùp giao thoa aâm thanh.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
Cách ly các thiệt bị gây ồn trong một không gian nhất cách bằng định dùng các vật liệu cách âm
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Choáng tieáng oàn khí ñoäng.
Choáng tieáng oàn khí ñoäng töø nguoàn töùc laø taïi nôi xuaát hieän raát khoù khaên, phöùc taïp vaø toán keùm vì vaäy chuû yeáu duøng bieän phaùp choáng treân ñöôøng lan truyeàn baèng caùch: Laøm buoàng tieâu aâm, ñaët caùc oáng tieâu aâm, taám tieâu aâm,
hoäp tieâu aâm.
Xaây töôøng caùch aâm.
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
6. Caùc bieän phaùp phoøng choáng
. Bieän phaùp söû duïng phöông tieän baûo veä caù nhaân vaø VS y teá.
Khi ñaõ duøng caùc bieän phaùp neâu treân nhöng tieáng oàn vaø rung ñoäng vaãn vöôït quy ñònh thì phaûi söû duïng phöông tieän baûo veä caù nhaân nhö:
Nuùt bòt tai, caùi che tai, bao oáp tai v.v… Giaày, uûng coù ñeá choáng rung, bao tay coù ñeäm ñaøn hoài v.v… Xaây döïng phoøng nghæ cho ngöôøi l/ñoäng Toå chöùc khaùm tuyeån, khaùm beänh ñeå xöû lyù kòp thôøi v.v…
. 5.3. Khảo sát đánh giá những yếu tố có hại trong môi trường công nghiệp
MỨC ĐỘ ỒN CHO PHÉP TRONG SẢN XUẤT CÔNG NGHIỆP
Mức âm liên tục tại nơi làm việc không quá 85 dB trong 8 giờ làm Chỗ làm việc của công nhân, vùng có công nhân làm việc trong các việc. phân xưởng và trong nhà máy mức âm không quá 85 dBA.
Các phòng chức năng, hành chính, kế toán, kế hoạch, thống kê mức
Buồng theo dõi và điều khiển từ xa có thông tin bằng điện thoại, phòng điều phối, phòng lắp máy chính xác, đánh máy chữ mức âm không quá 70 dBA.
Thời gian tiếp xúc với tiếng ồn giảm ½, mức ồn cho phép tăng Buồng theo dõi và điều khiển từ xa không có thông tin bằng điện thêm 5 dBA, cụ thể như sau: thoại, các phòng thí nghiệm, thực nghiệm, các phòng máy tính có + Tiếp xúc 4 giờ mức cho phép là nguồn ồn mức âm không quá 80 dBA. + Tiếp xúc 2 giờ mức cho phép là + Tiếp xúc 1 giờ mức cho phép là + Tiếp xúc 30phút mức cho phép là + Tiếp xúc 15phút mức cho phép là + Tiếp xúc <15phút mức cho phép là + Mức cực đại không quá
âm không quá 65 dBA. 90dB. 95dB. 100dB. 105dB. 110dB. 115dB. 115 dB.
Các phòng lao động trí óc, nghiên cứu thiết kế, thống kê, lập trình Thời gian lao động còn lại trong ngày làm việc chỉ được tiếp xúc máy tính, phòng thí nghiệm lý thuyết và xử lý số liệu thực nghiệm với tiếng ồn dưới 80 dBA. mức âm không quá 55 dBA. Để đạt được năng suất làm việc cao tại các vị trí lao động khác
nhau cần đảm bảo mức áp âm không vượt quá giá trị sau:
Phim: “Tiếng ồn nơi làm việc”
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
1. YÙ nghóa, vai troø cuûa quaù trình chaùy vaø coâng taùc phoøng choáng chaùy noå.
Coù yù nghóa quyeát ñònh trong saûn xuaát, ñôøi soáng cuûa
con ngöôøi ….
Laø moái ñe doïa thöôøng xuyeân ñoái vôùi moïi ñoái töôïng söû duïng noù phoøng choáng chaùy noå laø vaán ñeà caáp baùch ñoái taát caû caùc Quoác gia, moïi gia ñình, moïi ngöôøi.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
2. Một số khái niệm
töôïng toûa nhieät lôùn vaø phaùt saùng vaø keøm theo coù tieáng noå.
Ñònh nghóa chaùy noå:Chaùy laø phaûn öùng hoùa hoïc sinh ra hieän
Nhieät ñoä chôùp chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù ngoïn löûa xuaát hieän
khi tieáp xuùc vôùi ngoïn löûa traàn sau ñoù laïi taét ngay.
Nhieät ñoä boác chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù ngoïn löûa xuaát hieän
khi tieáp xuùc vôùi ngoïn löûa traàn vaø khoâng bò daäp taét.
Nhieät ñoä töï boác chaùy: nhieät ñoä toái thieåu taïi ñoù hoãn hôïp töï boác
chaùy maø khoâng caàn tieáp xuùc vôùi ngoïn löûa traàn.
Moái quan heä nhieät ñoä töï boác chaùy
Hình (7 – 2) Vuøng A – Vuøng töï boác chaùy. Vuøng B – Vuøng khoâng töï boác chaùy
vaø noàng ñoä chaát chaùy.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Aùp suaát töï boác chaùy: Aùp suaát toái thieåu taïi ñoù quaù trình töï boác
chaùy xaûy ra.
Hình (7 – 1)
Moái quan heä nhieät ñoä vaø aùp suaát töï boác chaùy:
Moái quan heä noàng ñoä chaát chaùy vaø aùp suaát töï boác chaùy
Hình (7 – 3)
Thôøi gian caûm öùng: Maëc duø ñuû ñieàu kieän cuûa moät quaù trình chaùy nhöng khi ñöa moài löûa vaøo hoãn hôïp chaùy söï baét chaùy khoâng xaûy ra ngay maø phaûi traûi qua moät khoûang thôøi gian ñoù laø thôøi gian caûm öùng. Noù caøng ngaén thì hoãn hôïp caøng deã chaùy, noå. Moái quan heä giöõa thôøi gian caûm öùng – aùp suaát töï boác chaùy
vaø nhieät ñoä töï boác chaùy:
Toác ñoä lan truyeàn trong hoãn hôïp chaùy: Khi chaùy ngoïn löûa xuaät hieän taïi moät ñieåm sau ñoù lan truyeàn ra moïi phöông vôùi toác ñoä nhö nhau ñoù laø toác ñoä lan truyeàn (m/giaây), noù laø moät thoâng soá vaät lyù noùi leân khaû naêng deã hay khoâng deã chaùy noå.
Hình (7 – 4)
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Cô cheá cuûa quaù trình chaùy: Theo lyù thuyeát nhieät:
Theo lyù thuyeát chuoãi:
Theo thuyeát naøy quaù trình chaùy bao giôø cuõng traûi qua ba giai ñoïan: Giai ñoïan sinh maïch (giai ñoïan ñaàu): taïo ra taâm hoïat ñoäng
Löôïng nhieät sinh ra trong phaûn öùng chaùy ≥ löôïng nhieät thoùat ra moâi tröôøng xung quanh thì khi ñoù quùa trình chaùy môùi coù theå xuaát hieän.
ñaàu tieân cho quaù trình chaùy.
Giai ñoïan phaùt trieån tieáp tuïc giai ñoïan chaùy to): phaûn öùng
Giai ñoïan ñöùt maïch (giai ñoïan keát thuùc): Maát ñi caùc taâm hoïat
chuoãi taïo ra taâm hoïat ñoäng môùi.
ñoäng.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
3. Tính chaát cuûa coâng taùc PCCC
1) Tính chaát luaät phaùp. 2) Tính chaát quaàn chuùng. 3) Tính chaát khoa hoïc. 4) Tính chieán ñaáu vì:
Coù theå coi löûa laø giaëc “Giaëc löûa“. Saün saøng naém tình hình, saün saøng chieán ñaáu. Coù chieán thuaät: ñaùnh nhanh thaéng nhanh, coù taán coâng coù baûo veä, coù bao vaây chia caét, coù hôïp ñoàng giöõa caùc löïc löôïng, ñoøi hoûi tinh thaàn duõng caûm, hy sinh, yù thöùc toå chöùc kyû luaät cao… nhö laø moät chieán só ngoaøi maët traän.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
4. Phöông chaâm cuûa coâng taùc PCCC
Tích cöïc ñeà phoøng khoâng ñeå naïn chaùy xaûy ra. Saün saøng cöùu chöõa kòp thôøi vaø coù hieäu quaû cao nhaát. Luoân caûnh giaùc, khoâng chuû quan thoaû maõn, thöôøng
xuyeân taäp luyeän vaø phaûi coù ñaày ñuû caùc trang bò.
Phoøng chaùy hôn chöõa chaùy.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
5. Ñieàu kieän chaùy - phaân loaïi chaùy.
. Điều kiện gây cháy.
Ñieàu kieän ñeå moät ñaùm chaùy xaûy ra khi caû ba yếu tố chất cháy, chất ôxy hóa và mồi bắt cháy phải xuất hiện tại một thời điểm, trong cùng một không gian và theo một tỷ lệ nhất định thì quá trình cháy mới xảy ra.
Mồi bắt cháy
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Rắn
Lỏng
1. Chất cháy
Laø chaát khi bò oxy hoaù seõ toaû nhieät vaø phaùt quang. Chất cháy có thể là: Than, củi, xăng, dầu, hydro, các hợp chất amin…
Khí
Rắn
Lỏng
2. Chất ôxy hóa
Chất ôxy hóa có thể là ôxy nguyên chất, không khí, clo, fluo, lưu huỳnh, các hợp chất chứa ôxy khi bị nung nóng sẽ phân hủy và tạo ra ôxy tự do như KClO4, KClO3, NaNO3, KNO3, …
Khí
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Ngọn lửa trần
Tia lửa điện
3. Mồi bắt cháy
Hồ quang điện
Tia lửa sinh ra do ma sát hay va đập
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Phân loại cháy
• Tùy theo chất cháy mà người ta phân loại vụ cháy. Dưới đây
trình bày cách phân loại theo tiêu chuẩn châu Âu: Loại A: các chất rắn dễ bắt lửa như gỗ, giấy, quần áo,… Đây
là loại phổ biến nhất.
Loại B: các chất lỏng như xăng, dầu,… Loại C: các chất khí như metan, acetylen,… Loại D: các kim loại như manhê, natri, liti,… Loại E: (hay hình tia chớp): liên quan đến điện. Loại F: dầu ăn, mỡ,…
• Phân loại cháy để chọn phương tiện chữa cháy thích hợp.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
Bảng hướng dẫn chọn chất chữa cháy
Loại A: Các chất rắn dễ bắt lửa như gỗ, giấy, quần áo,… Đây là loại phổ biến nhất.
Loại B: Các loại chất lỏng như xăng,
dầu…
Loại C: Các loại khí như mêtan,
axetylen…
Loại D: Các kim loại như manhê,
natri, liti…
Loại E: Liên quan đến điện.
Loại F: Các chất như dầu ăn, mỡ…
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
6. Một số mồi bắt cháy là nguyên nhân trực tiếp gây cháy, nổ
(Nguyên nhân trực tiếp gây cháy nổ)
Sét: nhiệt độ do sét đánh rất cao, vượt rất xa nhiệt độ tự bắt cháy của các chất cháy được.
Các ống dẫn khí cháy bị hở, chất lỏng dễ bay Hiện tượng chập điện và tĩnh điện: hiện tượng tĩnh hơi và dễ cháy sẽ tạo với không khí thành điện tạo ra một lớp điện tích kép trái dấu. Khi điện áp hỗn hợp cháy, nổ. giữa các lớp có điện tích đạt tới một giá trị nhất định Độ bền của thiết bị không đảm bảo. sẽ phát sinh tia lửa điện và gây cháy. Nhiệt độ gia nhiệt lớn hơn nhiệt độ bùng cháy. Sản phẩm của các quá trình sản xuất – Ví ụ như: Một số loại hóa chất tiếp xúc với nhau.
GDVT – Swisscontact
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
7. Nguyên nhân gây cháy, nổ do con người
Không bảo đảm quy tắc về an toàn điện: đây là nguyên nhân gây ra 60% về các vụ cháy nổ. dẫn đến chập điện gây cháy nổ.
Không tuân thủ nội quy lao động, vận hành máy móc, trang thiết bị sản xuất: thao tác không đúng quy trình, bảo quản chất oxy hóa mạnh và chất cháy mạnh trong cùng một nơi, không quan tâm đầy đủ trong kết cấu công nghệ
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
• Quá trình sản xuất phát sinh ra những nguồn nhiệt lớn, ma sát mài mòn, ngọn lửa hàn, lò nung nếu gặp chất oxy hóa và chất cháy thì sẽ bùng lên ngọn lửa cháy.
→ →
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
• Cơ sở vật chất trang thiết bị trang bị không đầy đủ: độ bền của các thiết bị không bảo đảm, chịu áp suất, nhiệt độ kém.
• Sự chủ quan của người lao động, chưa nhận rõ hậu quả
của cháy nổ.
→
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
8. Những nguyên nhân khác
• Hoạt động của các xe, máy móc có động cơ điện • Sử dụng ngọn lửa trần không che chắn kín trong
các dây chuyền sản xuất.
• Hút thuốc lá, bật diêm quẹt, đốt lửa.
→
→
→
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
• Sử dụng ngòi nổ, chất kích nổ, đạn, pháo tùy tiện. • Sự mẫu thuẫn giữa người lao động và người sản
xuất dẫn đến việc trả thù hay khủng bố.
→
→
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
9. Các tác hại khi xảy ra cháy, nổ (đối với môi trường và con người)
Làm ô nhiễm môi trường.
Làm ô nhiễm bầu khí quyển.
Cướp đi sinh mạng nhiều người.
Thiệt hại về tài sản rất lớn.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
10. Đặc tính cháy, nổ của các chất rắn, lỏng, khí
Giới hạn nổ
Dưới
Trên
Công thức
Nhiệt độ tự bốc cháy 0C
. Cháy, nổ của hỗn hợp hơi, khí với không khí. Khí cháy % thể tích
mg/l
mg/l
% thể tích Ñeàu baét ñaàu töø moät taâm ñieåm roài lan truyeàn ra trong 16
111,2
651
27
Amoniac
187,7
335
82
Axetylen
870
30,1
530
15
Etan
180,5
34,8
540
34
Etylen
392
toøan boä theå tích chöùa hoãn hôïp chaùy. 37,2
3,5 Ñeå ñaëc tröng cho khaû naêng chaùy noå cuûa hoãn hôïp 3 hôi vaø khí vôùi khoâng khí ngöôøi ta laáy nhieät ñoä töï boác 3 chaùy vaø giôùi haïn noå ôû aùp suaát khí quyeån ñeå so saùnh. 5
32,6
550
16
Metan
104,2
530
4,15
3,45
75
Hydro
62,5
7,12
-
Khí hơi nước
NH3 C2H2 C2H6 C2H4 CH4 H2 -
-
500 600
66 72
35
315
74
Khí lò cao
-
666
500 600
640
4,4
-
34
Khí lò cốc
-
-
3,8
-
13,2
Khí thiên nhiên
-
-
550 750
75
Cacbon oxyt
CO
610
12,8
145
890
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
10. Đặc tính cháy, nổ của các chất rắn, lỏng, khí
Giới hạn nổ, % thể tích
Chất lỏng
Nhiệt độ tự bốc cháy
Dưới
Trên
. Cháy, nổ của chất lỏng trong không khí.
Axeton
-20
2,2
13
3,3
22
35
Axit axetic
Benzen
-14
1,4
7,1
Butyl axetat
13
2,27
14,7
Dầu biến thế
122
-
-
Dầu hỏa thắp sáng
45
1,4
7,5
Dicloetan
8
6,2
16
Xăng A-74
-36
0,79
5,16
Glyxerin
158
3,3
-
Söï chaùy cuûa chuùng chæ xaûy ra trong pha hôi ôû maët thoùang cuûa chaát loûng ôû moät noàng ñoä hôi nhaát ñònh.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Cháy, nổ của bụi trong không khí.
Bụi lơ lửng gây nổ.
Bụi lắng gây cháy.
- Bụi lơ lửng gây nổ:
+ Cấp 1: Bụi dễ nổ, có giới hạn nồng độ nổ dưới nhỏ hơn 15g/m3 như bụi của các chất lưu huỳnh, đường, tinh bột, nhựa thông…
+ Cấp 2: Bụi nổ, có giới hạn nồng độ nổ dưới từ 16g/m3 đến
- Bụi lắng gây cháy:
35g/m3 như bụi gỗ, bụi than bùn, thuốc nhuộm…
+ Cấp 3: Bụi dễ cháy, có nhiệt độ tự bắt cháy thấp hơn 2500C như
bụi than gỗ, bụi bông…
+ Cấp 4: Bụi cháy, có nhiệt độ tự bắt cháy cao hơn 2500C như mùn cưa gỗ, bụi than có hàm lượng tro khoảng 32-36%
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Cháy của chất rắn trong không khí.
- Dieãn ra phöùc taïp goàm nhieàu giai ñoïan: gia nhieät – thoaùt aåm –
noùng chaûy – chaûy loûng – quaù trình phaân huûy – oâxy hoùa.
+ Cháy không có ngọn lửa: than cốc, than gỗ , kim loại, kiềm... + Cháy có ngọn lửa: gỗ, than bùn, than nâu…
- Coù theå chaùy hoaøn toaøn hoaëc khoâng. - Chất rắn ở dạng cục, thỏi, tấm khi cháy có hai loại sau:
- Cháy cuûa chaát rắn khi cháy không hoàn toàn sẽ phát sinh những sản
phẩm độc và có thể gây nổ.
- Khả năng cháy của chất rắn có thể xác định bằng các thông số như:
nhiệt độ bốc cháy và nhiệt độ tự bốc cháy.
- Nhiệt độ đám cháy của các chát rắn thường không vượt quá 13000C.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
11. Nguyên lý phòng & chống cháy nổ.
Nguyên lý đề phòng cháy, nổ:
Tách rời chất cháy, chất ôxy hóa và mồi bắt cháy.
Nguyên lý chống (chữa) cháy, nổ:
Hạ thấp tốc độ cháy của v/liệu đang cháy đến mức tối thiểu Phân tán nhanh nhiệt lượng của đám cháy ra ngoài.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
12. Biện pháp chung để đề phòng cháy nổ.
Hạn chế khối lượng chất cháy (hoặc chất ôxy hóa) đến mức
tối thiểu cho phép.
Ngăn cách sự tiếp xúc của chất cháy và chất ôxy hóa khi
chúng chưa tham gia vào quá trình sản xuất.
Cách ly với khu vực sản xuất các thiết bị mà khi khởi động có
thể phát sinh tia lửa điện.
Nối đất tất cả thiết bị khi khởi động có thể sinh tĩnh điện.
Hàn hồ quang, nung kim loại…không được tiến hành trong
môi trường có khí cháy….
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
13. Biện pháp chung để chữa (chống) cháy nổ
Làm loãng nồng độ chất cháy và chất ôxy hóa: đưa các khí
không tham gia phản ứng vào vùng cháy: CO2, N2…
Kìm hãm phản ứng cháy bằng cách thu nhiệt của đám cháy:
đưa vào vùng cháy các chất BrCH3, CCl4…
Ngăn cản sự tiếp xúc của chất cháy với ôxy: sử dụng bọt,
cát, chăn phủ…
Làm lạnh vùng cháy đến nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ bốc
cháy của vật liệu….
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä. Ngay khi th/keá, thi coâng caùc coâng trình hoaëc trong saûn xuaát ngöôøi ta aùp duïng moät soá bieän phaùp sau:
Thay theá khaâu saûn xuaát nguy hieåm baèng khaâu ít nguy hieåm hôn. Cô khí, töï ñoäng hoaù vaø ñieàu khieån töø xa ñeå baûo ñaûm an toaøn. Thieát bò caàn kín ñeå khoâng thoaùt hôi hoaëc khí chaùy ra khu vöïc
saûn xuaát.
Duøng caùc chaát phuû gia ñeå haïn cheá quaù trình chaùy noå. Ñaët caùc thieát bò deã gaây chaùy ra khu vöïc rieâng. Loaïi tröø moïi khaû naêng phaùt sinh moài löûa. Baèng moïi caùch giaûm löôïng chaát chaùy noå trong khu vöïc s/xuaát. Choïn keát caáu vaø vaät lieäu xaây döïng coâng trình thích hôïp.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Bieän phaùp kyõ thuaät coâng ngheä.
Trang bị hệ thống thông gió.
Trang bị các thiết bị báo cháy, dập lửa tại chỗ.
Sử dụng cơ cấu an toàn như van xả, van đóng mở nhanh…
Có lối thoát nạn.
Chống sét, nối đất cho nhà cửa, thiết bị.
Trang bị bảo hộ cá nhân.
V.V…
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Các biện pháp tổ chức
Thöôøng xuyeân tuyeân truyeàn giaùo duïc, nhaéc nhôû ngöôøi lao ñoäng hieåu vaø töï nguyeän tham gia coâng taùc phoøng choáng chaùy noå.
Tổ chức huấn luyện cho cán bộ, công nhân viên thực hiện
Phổ biến các tiêu chuẩn, quy định an toàn cháy nổ. Tổ chức các đội phòng cháy và chữa cháy.
các quy định an toàn cháy nổ.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Các biện pháp tổ chức.
Thiết lập các phương án phòng chữa cháy nổ. Thường xuyên kiểm tra tình trạng trang thiết bị phòng chữa cháy. Nghiên cứu xây dựng các tài liệu huấn luyện, trình tự chuẩn bị và
tiến hành sản xuất.
Kiểm tra giám sát việc thực hiện các yêu cầu an toàn. Tổ chức tuyên truyền giáo dục. Phòng cháy hơn chữa cháy.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
14. Biện pháp cụ thể để phòng, chống cháy nổ.
. Bieän phaùp haïn cheá chaùy noå lan roäng:
van ngöôïc.
Treân caùc ñöôøng oáng daãn chaát loûng ta ñaët van thuûy löïc, löôùi loïc,
Treân caùc ñöôøng oáng daãn chaát khí vaø hoãn hôïp buïi ta ñaët maøng
choáng noå, caùc van töï ñoäng chaën löûa v.v…
Ñaët hoaëc xaây töôøng ngaên chaùy hoaëc vuøng ngaên chaùy. Vuøng ngaên chaùy caàn ñaûm baûo: laøm baèng v/lieäu khoâng chaùy –
chieàu roäng lôùn (≥ 6m) vaø coù laép theâm voøi nöôùc. Töôøng ngaên chaùy phaûi coù giôùi haïn chuïi luûa 5 giôø
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
GDVT – Swisscontact
Thông tin, nội qui, thiết bị PCCC sẵn sàng
Thiết bị PCCC không sử dụng được
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
Thiết bị PCCC đặt ở nơi dễ lấy
Thiết bị PCCC đặt cao, ở nơi khó lấy
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
Bình chữa cháy được kiểm tra thường xuyên
Bình chữa cháy đã hết hạn kiểm tra
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
Vùng cấm lửa
Chuông báo cháy
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
GDVT – Swisscontact
Thiết bị PCCC đặt ở nơi khuất, khó lấy
Thiết bị PCCC đặt ở nơi chật hẹp, khó lấy
Giới thiệu một số biển báo, qui định trong công tác PCCC
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
15. Các chất chữa cháy, dụng cụ và thiết bị chữa cháy.
. Yêu cầu của chất chữa cháy
• Có hiệu quả cao khi chữa cháy: lượng tiêu hao chất chữa cháy trong một đơn vị diện tích cháy trong một thời gian cháy là nhỏ nhất.
• Dễ kiếm. • Rẻ tiền. • Không gây độc hại lúc sử dụng và bảo quản. • Không làm hư thiết bị va đồ vật.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
. Nöôùùc Coù khaû naêng thu nhieät cuûa ñaùm chaùy, laøm laïnh beà maët chaùy, laøm laïnh vaät chaùy vaø vuøng chaùy. Khoâng duøng chöõa chaùy caùc th/ bò ñang coù ñieän, caùc kim loaïi coù hoaït tính hoaù hoïc (K, Ca, Na…), caùc ñaùm chaùy coù nhieät (1.7000c), ñoä cao hoaëc xaêng daàu.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
. Hôi nöôùc vaø buïi nöôùc Söû duïng nhö nöôùc nhöng hieäu quaû nhanh hôn. Buïi nöôùc thu nhieät cuûa ñaùm laøm loõang chaùy roài boác hôi, noàng ñoä chaát chaùy, haï thaáp nhieät ñoä chaùy khaù nhanh (laøm laïnh vaät chaùy, vuøng chaùy).
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
. Boït chöõa chaùy
Caùch ly hoãn hôïp chaùy vôùi theå ngaên vuøng chaùy coù khoâng cho oâxy xaâm nhaäp vaøo vuøng chaùy vaø coù theå laøm laïnh phaàn naøo cuûa vuøng chaùy.
xaêng daàu. Tuyeät ñoái
Duøng chuû yeáu chöõa chaùy
Khoâng duøng chöõa chaùy caùc thieát bò ñang coù ñieän, caùc kim loaïi coù hoaït tính hoaù hoïc (K, Ca, Na…), caùc ñaùm chaùy cao coù nhieät ñoä (17000c).
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
. Boät chöõa chaùy
Coù khaû naêng ngaên
xaâm
khoâng cho oâxy nhaäp vaøo vuøng chaùy.
ñöôc
duøng Thöôøng chöõa caùc ñaùm chaùy kim koaïi (K, Ca, Na…), ñaùm chaùy cuûa caùc chaát raén vaø loûng.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
. Caùc khí chöõa chaùy
Nhö CO2, nitô, heâli… Taùc
duïng laøm loaõng noàng ñoä cuûa chaát chaùy vaø laøm laïnh vuøng chaùy.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Các chất chữa cháy thường dùng
KẾT LUẬN: • Các chất ngăn không cho Oxy xâm nhập vào vùng cháy
là các loại bọt và hợp chất vô cơ không cháy.
• Các chất có tác dụng làm loãng chất cháy là các khí
không phản ứng như: CO2, N2…
• Các chất có tác dụng làm lạnh vùng cháy là: bọt hóa
học, nước, hơi nước và bụi nước.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
. Phöông tieän chöõa chaùy töï ñoäng: töï ñoäng ñöa chaát chöõa chaùy vaøo
. Phöông tieän cô giôùi: Goàm caùc loïai xe nhö xe chöõa chaùy – xe thoâng tin, aùnh saùng – xe huùt khoùi – xe phun boït – xe thang – xe chæ huy v.v… Xe chöõa chaùy (xe cöùu hoûa) caàn coù ñaëc tính: . Heä thoáng baùo chaùy töï ñoäng ñöôïc ñaët ôû muïc tieâu quan troïng vaø Trang bò bôm coù coâng suaát lôùn ñeán vaøi traêm maõ löïc – aùp suaát caàn ñöôïc baûo veä.
Caû hai loïai treân thöôøng ñöôïc boá trí ôû nôi coù thieát bò, haøng hoùa quan
loïai ñòa hình.
cao – chieàu saâu huùt lôùn. Löôïng nöôùc mang theo nhieàu. ñaùm chaùy vaø daäp taét ñaùm chaùy. Trang bò ñoäng cô toát, xe coù toác ñoä nhanh, ñi laïi ñöôïc treân caùc troïng hoaëc nhöõng nôi deã coù söï coá chaùy noå nhaát. Coù choã chöùa duïng cuï vaø caùc ngaên ñeå lính cöùu hoûa ngoài
. Caùc phöông tieän – duïng cuï chöõa chaùy taïi choã bao goàm:
Ñoù laø caùc loïai bình boït, bình CO2,bình boät, bôm tay, caùt, thuøng, xoâ, caâu lieâm v.v… Chuùng chæ coù taùc duïng chöõa chaùy ban ñaàu vaø ñöôïc trang bò roäng raõi moïi nôi.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
Cơ giới
Thô sơ
Di động
Cố định
Bình chữa cháy Bơm tay, bao tải, phuy đựng nước, xô xách nước, thang…
GDVT – Swisscontact
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
Chăn dập lửa
Ống phun nước cứu hỏa
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
Thang dây cứu nạn hạ chậm
Thang dây cứu hỏa
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
. Dụng cụ và phương tiện chữa cháy
Quần áo Amiang chống cháy
Bộ quần áo chống cháy
Găng tay chống cháy
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Bình tĩnh xử lý, đây là yếu tố quan trọng nhất
- Xác định nhanh điểm cháy. - Lựa chọn nhanh các giải pháp trong đầu và thứ tự các việc cần phải làm.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Báo động để mọi người biết bằng cách:
- Hô hoán. - Đánh kẻng báo động. - Thông báo trực tiếp. - Thông báo qua loa truyền thanh. - Nhấn nút chuông báo chá. - Thổi còi...
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Ngắt điện khu vực bị cháy:
- Ngắt cầu dao. - Ngắt áptomat. - Dùng dụng cụ như kìm điện, ủng,
găng cách điện để cắt điện.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Báo cho lực lượng PCCC chuyên nghiệp đến
- Từ điện thoại cố định, gọi số 114. - Từ điện thoại di động gọi mã
tỉnh+114.
Ví dụ tại Hà Nội: 04.114. Tại Bình Dương: 0650. 114.
Hãy nhớ, gọi đến 114 là hoàn toàn miễn phí.
- Thông báo trực tiếp
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
16. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra
. Sử dụng các phương tiện sẵn có để dập cháy
- Bình bột - Bình khí CO2 - Cát - Chăn - Nước...
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
Khi bước chân vào một ngôi nhà cao tầng, hãy bảo vệ bản thân mình bằng cách trang bị kiến số một thức an toàn thoát nạn khi có cháy hay sự cố xảy ra như sau:
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
1. Việc đầu tiên là phải xem cầu thang bộ, cầu thang thoát nạn ở đâu, có thể bạn đi thang máy bằng lối nhưng vẫn cần biết.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
2. Nên chú ý đến vị trí để các phương tiện chữa cháy bởi sử dụng chúng có thể tạo ra lối thoát nạn hoặc đôi khi các cuộn vòi chính là các “dây” cứu nạn.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
3. Khi có cháy hãy bình tĩnh xử lý, đây là yếu tố quan dụng nhất. Sử trọng phương tiện sẵn có để dập cháy.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
4. Nếu không dập được hãy ra khỏi phòng và đóng cửa phòng bị cháy lại.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
5. Tìm các lối thoát nạn sẵn có theo đèn EXIT – Lối ra hoặc đèn chỉ dẫn mũi tên màu xanh.
Lưu ý: Hãy sử dụng cầu thang bộ, không dùng thang máy.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
6. Trên đường đi, báo cho hàng xóm hay người ở các phòng lân cận biết đang có cháy xảy ra.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
7. Nếu phải băng qua lửa, hãy dùng áo, liệu chất chăn cotton nhúng ướt và lên trùm lên đầu, người
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
8. Bò hoặc đi khom người khi di chuyển trong phòng có nhiều khói.
Nếu không nhìn thấy lối thoát nạn thì nên lần - sờ theo một bên tường để đi, chắc chắn sẽ tìm thấy cửa ra.
Nên dùng khăn ướt bịt
miệng mũi.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
9. Nếu phải mở cửa, hãy kiểm tra nhiệt độ trước khi mở.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
10. Khi mở nên tránh mặt và người sang một bên đề phòng lửa tạt. Nên cúi sát người xuống sàn khi mở cửa.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
11. Nếu nhiệt độ quá cao, tuyệt đối không được mở.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
12. Nếu khói lùa, dùng vải, giẻ ướt nhét vào khe cửa; hoặc dùng băng dính dán chặt.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
13. Sau đó tìm lối
thoát
sang các phòng khác.
14. Nếu không có lối ra, hãy di chuyển ra ban công, cửa sổ.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
15. Từ đây hãy gọi to; dùng khăn, áo sáng màu ra hiệu cho người cứu biết
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
công
16. Điện thoại 114 và 115, an 113 hay phường, người thân... để thông báo vị trí bạn đang bị kẹt.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
dùng
17. Trong khi chờ lực lượng các PCCC hãy phương tiện có sẵn như: kìm cắt cửa, dây, thang... để thoát ra.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
18. Đôi khi tấm rèm, ga xé dọc hay dài... áo quần buộc lại cũng trở thành 1 sợi dây cứu nạn.
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
19. Tuyệt đối KHÔNG nhảy
5.4 Cháy nổ trong môi trường công nghiệp
17. Xử lý khi tình huống cháy xảy ra nhà cao tầng
20. Trừ khi có đệm, lưới ở dưới.
