Ừ Ế Ớ
Ự
Ạ
CHÀO M NG CÔ GIÁO VÀ CÁC B N Đ N V I BÀI TH C HÀNH NHÓM 1
Thành viên trong nhóm:
1. Lê Th Khánh Mai
ị
ị ả 2. Đinh Th Th o
3. Nguy n B o Ánh
ễ ả
4. Nguy n Th Bích
ị
ễ H ngồ
5. Th m H ng Giang
ươ ẩ
ươ ồ 6. Lê H ng Ph ng
7. Ngô Th Duy
ế
8. Tr n Th Thùy
ầ ị
9. T Th Huy n Trang
ề ạ ị
10. Nguy n Huy n Trang
11. Giáp Ninh Trang
ễ ề
12. Tr n Th Thoa
ầ ị
13. L c Th Lan Anh
ụ ị
Ề Ể TÌM HI U V :
Ạ
Ỹ Ọ
PH M TRÙ CÁI HÀI TRONG M H C
ể ẩ
ỹ
Khách th th m m
Cái cao cả
Cái hài
Cái bi
Cái đ pẹ
Cái đ p ẹ phi th
ngườ
ự S hài hòa ớ v i quan ủ ệ ni m c a iườ con ng
Cái đ p ẹ ờ ạ t m th i ị ấ b l n át ở b i cái ấ x u, cái tiêu c cự
CÁI HÀI ?
ạ
ươ ườ ớ ậ ẩ ể ộ ọ ơ ả Cái hài là m t ph m trù mĩ h c c b n dùng đ ệ ứ ề ệ ng di n trong quan h nh n th c v môt ph ự ệ ủ i v i hi n th c. th m mĩ c a con ng
ử
ứ
ị
I L ch s nghiên c u cái hài
ạ ộ cách là m t ph m trù th m m , m t
ớ i đ ng hóa v i
ứ ẩ ả ư ấ Cũng nh cái bi và cái cao c , cái hài cũng xu t ỹ ọ ử ư ưở ị ệ ừ ấ ớ t r t s m trong l ch s t ng m h c hi n t ộ ỹ ẩ ớ ư v i t ườ ồ trong nh ng hình th c con ng th gi ữ ế ớ ề ặ i v m t th m mĩ.
ỹ ọ ủ
ể
Quan đi m m h c c a Aristote
ạ ứ
Chân dung Aristote
ộ ặ ượ ỉ Ư ể :ch ra đ c m t đ c + u đi m ướ ế ả c h t ph i là • Cái hài tr ấ ả ọ ể đi m quan tr ng trong b n ch t ộ ỉ ư ấ cái x u, nh ng ch là m t ự ấ ủ c a cái hài đó là cái x u.là s ấ ậ ủ ộ b ph n c a cái x u ẹ ữ ả ươ ng ph n gi a cái đ p và cái t ộ ạ ấ ữ nh ng cái x u thu c ph m x u.ấ ạ vi đ o đ c,nó vô h i, hài ỉ ừ ở ế: ông ch d ng +H n chạ cung ở ậ ị k ch chân chính b i v y ỉ ớ ủ ậ ầ b c đ u tiên c a cái hài, m i ch ứ ồ không bao g m hình th c ị ả ạ ấ i trí mua nh n m nh giá tr gi ế ễ ộ ỉ ch gi u mà ch là m t ư ủ vui c a cái hài mà ch a quan tâm ộ ứ hình th c trào l ng đem ả ế đ n ý nghĩa phê phán, kh năng ụ ườ ớ ạ i v i m c đích i cái c l ộ ề ặ ủ ủ ị ph đ nh c a nó v m t xã h i. mua vui.
ế ố
:
ữ
ấ
ằ Kant cho r ng cái hài là ẫ cái mâu thu n gi a cái ả th p hèn và cái cao c .
Kant
ể ẫ ỹ ọ ổ ể M h c c đi n Đ c tiêu bi u là Kant và Hegel ế Chú ý đ n y u t ứ mâu thu n trong cái hài.
ạ
ấ ơ i nhìn th y c ự ấ ự
Georg Hegel
Hegel l ở ủ s c a cái hài là s mâu ữ ẫ thu n gi a tính b t l c ẻ ề bên trong và v b ự ố ỏ ra th c ngoài c t ch t.ấ
ỹ ọ ổ ể ứ ể M h c c đi n Đ c tiêu bi u là Kant và Hegel
ạ
ể
ủ
ọ Mĩ h c dân ch cách m ng Ngatiêu bi u là ư Tsern shevski ư Tsern shevski có cái nhìn toàn ộ ứ Ư ể :ý th c m t u đi m ệ ộ ậ ượ ể ừ đó nêu b t đ di n đ t c m t ắ ề cách sâu s c v khuynh ả ọ ể ặ đ c đi m quan tr ng trong b n ộ ướ ng xã h i và khuynh h ấ ủ ự ch t c a cái hài “Cái hài là s ủ ướ ng phê phán c a cái h ố ỗ ự tr ng r ng và s vô nghĩa bên ộ ằ ậ ượ c che đ y b ng m t trong đ hài. ằ ỏ cái v huênh hoang và cho r ng ự ộ có n i dung và có ý nghĩa th c s ”ự
ề ậ
ề
ự ả
ư ậ Nh v y: ọ ệ Quan ni m v cái hài trong lí lu n mĩ h c quá ứ ự ứ ộ ứ ở ữ nh ng m c đ khác nhau đ u ch a đ ng kh ắ ữ ợ ạ ữ i sâu s c nh ng h t nhân h p lí, nh ng s lí gi ộ và đ c đáo.
ỹ ủ
ấ
ả
ẩ II B n ch t th m m c a cái hài
i trong cái hài ườ i
ườ ng gây c i
ế 1. Ti ng c ố ượ 2. Đ i t ủ ể ườ 3. Ch th c 4. Các m c đ bi u hi n trong cái hài và ý
ứ ộ ể ệ ỹ ẩ ộ nghĩa xã h ith m m
ể ắ
ặ
ườ ườ
ế Ti ng c hài. Cái c
ế ố i là y u t không th v ng m t trong cái ả ủ ế i là k t qu c a cái hài.
ườ
ộ
i trong cái hài, là m t lo i vũ khí, ph
ươ ể ủ ị
ể
ặ
ấ
ế Ti ng c ng ủ ệ ti n, đ phê phán m t trái c a cu c s ng, đ ph đ nh ả ố ỗ ấ ả ữ d i, l t c nh ng gì x u xa, gi t
ạ ộ ố ờ i th i.
ặ
ệ
ẳ
ị
t và kh ng đ nh cái
ố ẹ
ớ
ứ Đó là hình th c phê phán đ c bi t đ p. m i , cái t
ườ ế 1. Ti ng c i trong cái hài
ộ ề ườ i
ể ẩ ỹ
ỹ i trong cái hài là ng c th , là cái
ế
ườ
đ
ế
ố
ươ ượ
ườ
Ti ng c cái hài liên quan i trong n hai ph di n: Đ i t ệ ng gây c ườ ng th c i và ch ể ủ i.
ườ ố ượ ộ ụ ể ắ Cái hài thu c v khách th th m m còn cái c ộ ề ủ ể ẩ thu c v ch th th m m . Cái c ằ ệ ườ ặ t nh m vào đ i t cái c i đ c bi ụ ườ i có m c đích và ý nghĩa xã h i sâu s c. c
ố ượ ườ 2. Đ i t ng gây c i
i bao gi c
ướ cũng có nguyên nhân tr ả ố ượ ng có kh năng
ờ ườ phía khách quan: đ i t ườ ơ ở ủ Cái c ế ừ h t t gây c i đây là c s khách quan c a cái hài.
ế ề
ừ ấ ố ấ ủ ả ấ ố
ị ư T Aristotle đ n Tsern shevski đ u th ng ồ nh t: “Cái x u là ngu n g c, b n ch t c a hài k ch”.
ề ả ấ ọ
ơ Tuy nhiên không ph i m i cái x u đ u là c ở ủ s c a cái hài.
ữ
ạ ứ
ấ
ộ
t,...
ố ố ượ
ủ
ề ặ ỉ Ch có nh ng cái x u v m t xã h i, đ o đ c, lý ệ ị ư ưở ng s ng nh là thói xu n nh, háo danh, keo ki t ớ ng c a cái hài. m i là đ i t
ằ ớ
ọ Nhà bác h c Acsimet
ơ ở ủ ộ ế ự C s c a cái hài còn n m trong cái m i, cái ti n b , tích c c.
ố
ấ
ứ
ỉ ở
ế ố ấ
ế
ế
ị ạ ườ ậ i b t ra.
ậ
ệ ệ
ẫ
ể ề
ẫ
ạ
Cái x u ch tr thành cái hài khi mà nó c ra s c làm đ p. ẹ ờ Y u t b t ng là nguyên nhân t o ra k ch tính, ự ế là lý do tr c ti p khi n ti ng c ạ ư ộ ố Trong cu c s ng cũng nh trong ngh thu t, các lo i ượ c bi u hi n phong phú. mâu thu n mang tính hài đ ộ ữ Nh ng mâu thu n trong tính hài đ u thu c hai d ng sau:
ạ
i
ộ ớ ữ ộ
Ø Lo i 1: Mâu thu n do không hài hòa, không ườ ố cân đ i gi a m t nào đó trong m t con ng ộ ng xã h i so v i nh ng hay m t hi n t ườ hi n t
ệ ượ ẫ ặ ữ ệ ượ ng bình th ng.
Ø Lo i 2: Mâu thu n mang tính ch t đ i kháng ủ ố b n ch t x u xa c a đ i ộ ng xã h i và
ạ ấ ố
ẫ ấ ấ ồ ừ ả c b t ngu n t ưở ữ ớ ố ậ ng đ i l p v i nh ng lí t ự ạ ứ ố ẹ ẩ t đ p. ượ ắ đ ượ t các chu n m c đ o đ c t
ạ
ẽ
ắ
Tính ch t c a m i ấ ủ ỗ lo i mâu thu n trên ẫ đây s quy đ nh các ị s c thái khác nhau c a cái hài. ủ
ẫ
ố ự ế
ả tr c ti p n y sinh ra
ữ
ng
ộ ề ữ ự ẩ ộ ự ượ
ẹ
ớ
ậ
ờ
ấ ề ậ ố ậ ng “ph n di n” đ i l p v i cái đ p. nhân v t trong cái hài
ư ậ Nh v y , mâu thu n là nhân t cái hài. ệ ượ Vì cái hài thu c v nh ng cái x u, nh ng hi n t ạ vi ph m chu n m c nên nhân v t trong cái hài đ u ả ệ thu c l c l ả Tuy nhiên không ph i bao gi cũng hoàn toàn là x u. ấ
• Tóm l
ứ ữ ự ng ch y u c a cái hài là ng th m mĩ tiêu c c ch a
ẫ ả
i.
• B n ch t th m mĩ c a cái hài ch đ
ấ
ỉ ượ ế ố ủ ủ ệ ữ ườ c xác khách ủ i) và ch quan(ch
ủ ế ủ ạ ố ượ i đ i t ẩ ệ ượ nh ng hi n t ữ ự đ ng nh ng mâu thu n có kh năng gây ườ c ẩ ả ố ậ l p trong m i quan h gi a hai y u t ố ượ ng gây c quan(đ i t ể ườ i). th c
ủ ể ườ
3. Ch th c
i
ậ ệ t
ự ự ấ
ậ ặ ố ậ
ủ ố ứ ộ
ế ể
ứ ệ ậ ộ
ả
ng
ể ứ ặ ệ t. ườ ng di n ra m t ộ ướ ng tr ế ờ ộ
ứ ặ ể ộ a. Cái hài là m t ki u nh n th c đ c bi ủ ệ ỉ ượ c th c s xu t hi n khi ch ü. Cái hài ch đ ể th nh n ra m t đ i l p có tính hài c a đ i ậ ượ ng. cái hài do đó là m t ki u nh n th c, t ậ ơ h n th , nó là ki u nh n th c đ c bi ễ ü. Vi c nh n th c cái hài th ộ ờ ấ cách b t ng , nhanh chóng, đ t ng t, b n ố ượ ườ ủ ể c. Đ i t thân ch th không l ườ ấ i càng càng b t ng , đ c đáo thì ti ng c giòn giã.
ỏ ứ ả
ự ỗ ü Khi nh n th c cái hài đòi h i ph i có s n ớ ứ ậ ệ duy, So v i vi c nh n th c cái
ả ộ
ứ ả ậ ộ
ủ ể ấ ự ệ ấ ậ ự ủ ư l c c a t ẹ đ p, cái cao c , cái bi thì đây là m t hình thái nh n th c trong đó ch th ph i huy đ ng ề năng l c trí tu nhi u nh t, cao nh t.
ộ
ế ứ ặ ư ậ ậ ườ ệ ề ệ ộ Nh v y, ti ng c đ nh n th c đ c bi i trong cái hài là m t thái ự t v hi n th c
ẩ ả ừ b. C m xúc th m mĩ t cái hài
ẻ ả ầ ả o Là tr ng thái tinh th n vui v , s ng khoái,h
ứ ụ c bi u hi n thông qua hình th c c ế ạ ể ượ hê đ ể th là ti ng c ệ ườ i.
ạ ả ạ
o Là lo i c xúc m nh, di n ra m t cách sôi n i, nhanh chóng.nó là m t lo i c m xúc ứ ạ ph c t p.
ộ ạ ả ễ ộ ổ
o Là s bi u hi n v i nhi u cung b c, s c thái
ề ệ ậ ắ ớ
ự ể khác nhau.
ạ ơ ạ i, cái hài là m t ph m trù th m mĩ c
ậ
ể ệ ượ ạ ng c a đ i s ng, nó t o ra ti ng
ủ ị i tích c c, có ý nghĩa phê phán, ph đ nh cái
ẹ ẩ ộ Tóm l ề ộ ứ ả b n dùng đ nh n th c và đánh giá v m t ế ủ ờ ố ạ lo i hi n t ự ườ c ấ x u nhân danh cái đ p.
ư ậ Nh v y:
ả ấ ủ
ế ể ố ẳ
ự ố
ế ớ ệ Trong b n ch t c a nó, cái hài hoàn toàn đ i ậ l p v i cái bi. Cái bi đó là cái ch t đ kh ng ị đ nh s s ng. Cái hài đó là s s ng đang trên ườ t vong. đ ớ ự ố ng ti n t i di
ứ ộ ể
ệ ủ ỹ ủ
ẩ
ộ
4. Các m c đ bi u hi n c a cái hài và ý nghĩa xã h i th m m c a nó
ấ ớ ể ng khách quan, cái hài ứ ộ c bi u hi n v i nh ng tính ch t và m c đ
ế ườ ớ ậ i v i cung b c và
ạ ố ượ ỗ ố ớ Đ i v i m i lo i đ i t ữ ượ ệ đ ạ khác nhau, t o ra ti ng c ắ s c thái khác nhau:
ứ
ậ
ắ
Các m c cung b c và s c thái
ỉ
ủ
Đ ả kích => phê phán m nh ạ m ẽ nh tấ
Bông đùa, hài cướ h => Trong cu c ộ ố s ng c a qu n ầ chúng nhân dân
Dí d m, ỏ ng i ợ mở => Nh n ậ th c, ứ trí tuệ
Châm ế bi m, m a mai => Phê phán, m a ỉ mai cái ư ấ x u nh ng ỉ ở ứ ch m c ẹ ộ đ nh , có ể ử th s a ữ ượ ch a đ
c
Hài hước (u mua, khôi hài) Châm biếm, đả kích
Đối tượng
là kẻ thù của cái đẹp, tàn tích của cái cũ khi nó tỏ ra nguy hiểm về mặt xã hội.
là những thiếu sót, điểm yếu của con người xuất phát từ mâu thuẫn bên ngoài, hoàn toàn có thể sửa chữa được.
Trong đời sống
Phương diện biểu hiện
Tập trung, điển hình trong nghệ thuật
Bản chất
Là tiếng cười hài hước, đùa vui thiện ý, là tiếng cười lạc quan xuất phát từ niềm tin với con người.
Là tiếng cười nhạo báng không thương tiếc, là tiếng cười tố cáo bản chất xấu xa, là tiếng cười cay độc không khoan nhượng pha lẫn sự căm ghét, khinh bỉ
Mục đích
nhằm tẩy chay, tiêu diệt cái đi ngược đạo đức, cái xấu, cái ác,...
Đem lại niềm vui, sảng khoái và có khả năng uốn nắn, sửa chữa thói hư, tật xấu
ỹ ủ
ộ
ẩ Ý nghĩa xã h i th m m c a cái hài
ặ
ỉ
ẫ
ệ
ệ
ươ
ng ti n đ phát hi n mâu thu n, ch ra m t
ệ ượ
ả
ể ậ
ấ ủ
ng
ạ
ứ ẩ
ữ
ẳ
ỏ ề i ni m vui, s c kh e ấ đó kh ng đinh nh ng ph m ch t
ệ
ặ
ằ
• Là hình th c phê phán đ c bi
• Là ph ố ậ đ i l p giúp ta nh n ra b n ch t c a hi n t khách quan. ự ườ ế i tích c c, đem l • Là ti ng c ườ ừ i t cho con ng ệ ạ ứ trí tu , đ o đ c ứ ạ ậ
ẳ
ạ ừ t nh m lo i tr cái ự ớ
ị ấ x u, l c h u, kh ng đ nh cái m i, tích c c.
Ộ Ố
Ậ
Ệ
IIICÁI HÀI TRONG CU C S NG VÀ NGH THU T
ườ
ộ
r t s m trong xã h i loài ng
ặ ừ ấ ớ ầ
ấ
ứ ộ ề
ữ ủ
ấ
i, Cái hài có m t t ạ ệ xu t hi n đ u tiên trong nh ng hình th c sinh ho t văn hóa dân gian (folklor) c a xã h i ti n giai c p.
ộ ố
1. Cái hài trong cu c s ng
ả
ố ầ ộ ố ữ ẹ ấ
ấ
ệ ấ ộ • Trong cu c s ng, cái hài n y sinh trong cu c ộ ớ đ i đ u gi a cái đ p v i cái x u.. Khi xã h i ể đang còn cái x u thì cái hài đang còn lí do d xu t hi n. (video Ánh)
ệ ậ 2.Cái hài trong ngh thu t:
• Cái hài trong ngh thu t là s ph n ánh cái ể
ệ
ậ ư ở ạ ự ả d ng tiêu bi u,
ơ ộ ố hài trong cu c s ng nh ng ị ổ tinh túy và n đ nh h n.
ầ ệ
ỉ ừ ế ế ặ ậ ộ
ạ • Trong h u h t các lo i hình ngh thu t cái ề hài đ u có m t (ch tr ki n trúc là m t ạ ệ ngo i l ).
ơ Cái hài trong th văn trào phúng:
ọ
ề ồ
ươ
ễ
ấ ươ ỡ
Có r t nhi u cây bút trào phúng trong văn h c: Tú X ng, H Xuân H ng, Nguy n Công Hoan, Tú ự ự M , nhóm T l c văn đoàn...
ơ
ườ
ươ
ạ
ộ
ổ
ờ
i nh i xã h i đô ẩ
ự
ạ ộ ố ượ
ệ ủ
ườ
ạ
ơ ủ ế Th Tú X ng là th c a ti ng c ị th vào cái th i bu i th c dân Pháp đ y m nh công ớ ấ ộ cu c khai hóa và làm xu t hi n m t đ i t ng m i ầ ủ ế i: (ph n nói c a Mai. Nói xong cho c a ti ng c ộ video “h nh phúc m t tang gia”)
ướ
ườ
S đố ỏ ng
ộ ờ ừ
i ấ
ẩ
ạ
ữ ạ
ự
ấ ủ
ớ ế
ả
ấ ườ B c vào trang i ta nghe th y m t tràng c ớ ả giòn gĩ, nh o báng nh ng s n ph m tân th i v a m i xu t ế ệ ệ xem mình là đ i di n cho cái m i, cái tân ti n, hi n, t ự ị ợ ự ỗ ư nh ng mà b n ch t c a nó là s r ng tu ch và s d h m.
ụ
ộ
ộ
i đ ti n đ a m t xã h i
ọ ộ ị
ỗ
ườ ể ễ ư Vũ Tr ng Ph ng đã dùng cái c . ế ố thu c đ a phong ki n già c i cu i mùa
ố ỏ • Cái hài trong S Đ :
ườ
i c a VTP là tiéng c ộ ủ ể ệ ị ứ i nh ch c ả ớ v i
ế ườ ủ • Ti ng c ừ năng t đó th hi n thái đ c a tác gi ỏ ậ nhân v t “Xuân tóc đ ”
ậ
ắ
ả ữ ế ườ
ộ Trong ngh thu t, cái hài ph n ánh m t cách ộ ẫ ấ sâu s c nh ng mâu thu n, nh ng cái x u đ i ấ ố đó mà c t lên ti ng c l i sâu ắ ướ c m t. cay, c ệ ữ ẹ ừ t cái đ p t ườ i ra n
