Bài 1: Tổng quan về tài chính công
4 TXNHLT05_Bai 1_v1.0014110216
chức năng kinh tế, xã hội của nhà nước. Theo tính chất của các quỹ tiền tệ, tài
chính công tổng hợp bao gồm các bộ phận: ngân sách nhà nước và các quỹ tài
chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước.
Chủ thể trực tiếp quản lý ngân sách nhà nước là nhà nước (chính phủ Trung ương
và chính quyền địa phương các cấp) thông qua các cơ quan chức năng của nhà
nước (cơ quan Tài chính, Kho bạc nhà nước…).
Chủ thể trực tiếp quản lý các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách nhà nước là
các cơ quan nhà nước được nhà nước giao nhiệm vụ tổ chức và quản lý từng quỹ
đó (quỹ Dự trữ nhà nước; quỹ Bảo hiểm xã hội…).
Tài chính của các cơ quan hành chính nhà nước
Bộ máy nhà nước được tổ chức bao gồm 3 hệ thống: các cơ quan lập pháp, các cơ
quan hành pháp và các cơ quan tư pháp từ trung ương đến địa phương. Các cơ
quan hành chính thuộc bộ phận thứ 2 trong hệ thống kể trên.
Tuy nhiên, do hoạt động của các cơ quan lập pháp và các cơ quan tư pháp cũng
mang tính chất “hành chính” như các cơ quan hành chính, đồng thời chúng cũng
có những đặc điểm tương đồng về nguồn tài chính đảm bảo cho hoạt động và yêu
cầu sử dụng kinh phí. Do đó, trong lĩnh vực quản lý tài chính, 3 loại cơ quan kể
trên được xếp vào cùng một dạng là các cơ quan hành chính.
Các cơ quan hành chính nhà nước có nhiệm vụ
cung cấp các dịch vụ hành chính công cho xã hội.
Các cơ quan này được phép thu một số khoản thu
về phí và lệ phí nhưng số thu đó là không đáng kể.
Do đó, nguồn tài chính đảm bảo cho các cơ quan
hành chính hoạt động gần như do ngân sách nhà
nước cấp toàn bộ. Nguồn tài chính ở đây được sử
dụng để duy trì sự tồn tại của bộ máy nhà nước và
thực hiện các nghiệp vụ hành chính, cung cấp các dịch vụ hành chính công thuộc
chức năng của cơ quan.
Chủ thể trực tiếp quản lý tài chính các cơ quan hành chính nhà nước là các cơ quan
hành chính nhà nước.
Tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập
Các đơn vị sự nghiệp công lập là các đơn vị thực hiện cung cấp các dịch vụ xã hội
công cộng và các dịch vụ nhằm duy trì sự hoạt động bình thường của các ngành
kinh tế quốc dân. Hoạt động của các đơn vị này không nhằm mục tiêu lợi nhuận
mà chủ yếu mang tính chất phục vụ. Với cách phân loại của GFS, thì các đơn vị sự
nghiệp công lập chính là các thể chế phi lợi nhuận, phi thị trường. Các đơn vị này
tham gia hoạt động ở tất cả các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân.
Trong quản lý tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập ở nước ta, người ta
thường gọi tắt là các đơn vị sự nghiệp Văn - Xã và các đơn vị sự nghiệp kinh tế
(nông nghiệp, lâm nghiệp, giao thông, thuỷ lợi…).
Do hoạt động mang tính chất phục vụ là chủ yếu, ở các đơn vị sự nghiệp công
lập số thu thường không lớn, không ổn định, hoặc không có thu. Do đó, sự hình
