Bài giảng vẽ kỹ thuật - Chương 2

Chia sẻ: Nguyễn Trọng Hoàng | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vẽ bằng nét liền đậm và được đặt ở góc phải dưới của bản vẽ. Cạnh dài của khung tên xác định hướng đường bằng của bản vẽ. Có thể đặt khung tên dọc theo cạnh dài hoặc cạnh ngắn của khổ giấy, riêng khổ A4 nên đặt theo cạnh ngắn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng vẽ kỹ thuật - Chương 2

CHƯƠNG 2 2.2.1- Khung b n v : NH NG TIÊU CHU N V CÁCH TRNH BÀY B N V ̀ V b ng nét li n đ m Khung b¶n vÏ 10 20 và đư c k cách mép 2.1- khæ giÊy: (TCVN 7285-2003) Mçi b¶n vÏ ph¶i ®−îc vÏ 10 t gi y 10mm. Khi c n trªn mét khæ giÊy qui ®Þnh. Sau ®©y lµ nh÷ng khæ giÊy th−êng đóng thành t p th́ c nh 10 dïng trong VKT: Khung tªn trái c a khung b n v Khæ A4 kÝch th−íc 297 x 210 mm cßn gäi lµ khæ 11 k cách mép trái t gi y Khæ A3 kÝch th−íc 297 x 420 mm cßn gäi lµ khæ 12 20mm. Khæ A2 kÝch th−íc 594 x 420 mm cßn gäi lµ khæ 22 Khæ A1 kÝch th−íc 594 x 841 mm cßn gäi lµ khæ 24 Khæ A0 kÝch th−íc 1189 x 841 mm cßn gäi lµ khæ 44 1.2.2- Khung tên: V b ng nét li n đ m, và đư c đ t góc ph i, phía dư i c a b n v . C nh dài c a khung tên xác đ nh hư ng đư ng b ng c a b n v . Có th đ t 2.2- khung b¶n vÏ vµ khung tªn: Mçi b¶n vÏ ®Òu ph¶i khung tên d c theo c nh dài ho c c nh ng n c a kh cã khung b¶n vÏ vµ khung tªn gi y, riêng kh A4 nên đ t theo c nh ng n. 1 2 Khung tªn dïng trong nhµ tr−êng cã thÓ dïng mÉu sau: A4 20 30 15 A3 A2 (1) 8 8 (2) (3) (7) (4) (5) (6) A4 32 8 8 (10) (9) (8) (11) 25 A3 A3 A2 140 Néi dung ghi trong c¸c « cña khung tªn: (1)- “Ng−êi vÏ “ (7)- §Çu ®Ò bµi tËp hay tªn chi tiÕt (2)- Hä vµ tªn ng−êi vÏ (8)- VËt liÖu cña chi tiÕt (3)- Ngµy hoµn thµnh (9)- Tªn tr−êng, khoa, líp (4)- “ KiÓm tra “ (10)- TØ lÖ Cho phép v chung trên m t t gi y nhi u b n v nhưng m i (5)- Ch÷ kÝ ng−êi kiÓm tra (11)- KÝ hiÖu b¶n vÏ b n v ph i có khung b n v và khung tên riêng (6)- Ngµy kiÓm tra 3 4
2.3- tØ lÖ : 2.4- ĐƯ NG NÉT Trªn b¶n vÏ kÜ thuËt, c¸c h×nh biÓu diÔn cña vËt thÓ ®−îc t¹o TØ lÖ cña b¶n vÏ lµ tØ sè gi÷a kÝch th−íc ®o ®−îc trªn h×nh biÓu thµnh bëi c¸c lo¹i nÐt vÏ kh¸c nhau. Mçi lo¹i nÐt cã h×nh d¸ng, diÔn víi kÝch th−íc t−¬ng øng ®o ®−îc trªn vËt thÓ ®é réng vµ c«ng dông riªng Trong mét b¶n vÏ kü thuËt, c¸c h×nh biÓu diÔn ph¶i vÏ theo c¸c TCVN 8-2002 quy ®Þnh c¸c lo¹i nÐt vÏ, chiÒu réng nÐt còng tØ lÖ do TCVN 7286-2003 quy ®Þnh. Cô thÓ: nh− quy t¾c vÏ chóng trªn c¸c b¶n vÏ kü thuËt nh− sau: TØ lÖ thu nhá : 1:2 1:5 1:10 1:15 1:20 1:50 1:100 … Trong mét b¶n vÏ chØ sö dông 2 lo¹i chiÒu réng nÐt: nÐt ®Ëm (S) vµ nÐt m¶nh (S/3 - S/2) TØ lÖ phãng to : 2:1 5:1 10:1 20:1 50:1 … Tuỳ theo đ ph c t p và đ l n c a b n v mà ch n đ r ng S TØ lÖ nguyªn h×nh : 1:1 c a nét v theo dãy kích thư c sau: KÝ hiÖu tØ lÖ ®−îc ghi ë « dµnh riªng trong khung tªn cña b¶n vÏ (0,13); (0,18) ; 0,25 ; 0,35 ; 0,5 ; 0,7 ; 1 ; 1,4 và 2. vµ ®−îc viÕt theo kiÓu : 1:1 ; 1:2 ; 2:1 v.v… Cã 9 lo¹i nÐt vÏ (®−îc thÓ hiÖn qua c¸c thÝ dô ë trang sau) Ngoµi ra, trong nh÷ng tr−êng hîp kh¸c ph¶i ghi theo kiÓu : tl 1:1 ; tl 1:2 ; tl 2:1 v.v… 5 6 VÝ dô vÒ c¸c nÐt vÏ VÝ dô vÒ c¸c nÐt vÏ 1 A 7 6 5 8 M¹ Niken 2 3 A 4 9 1200 1- NÐt liÒn ®Ëm 5- NÐt g¹ch-chÊm m¶nh 2- NÐt liÒn m¶nh 6- NÐt ®øt 8- NÐt g¹ch-chÊm ®Ëm 3- NÐt l−în sãng 7- NÐt c¾t 9- NÐt g¹ch-hai chÊm m¶nh 4- NÐt dÝch d¾c 8 - 9 Xem trang sau !! 7 8
C¸ch vÏ vµ c«ng dông cña c¸c lo¹i nÐt lo¹ C¸ch vÏ vµ c«ng dông cña c¸c lo¹i nÐt lo¹ S = 0.5 - 0.7 6- NÐt ®øt: vÏ ®−êng bao khuÊt S/3 1- NÐt liÒn ®Ëm: §Ó vÏ ®−êng bao thÊy cña vËt thÓ; cña vËt thÓ. S khung b¶n vÏ; khung tªn v.v… 7- NÐt c¾t: ®Ó chØ vÞ trÝ cña mÆt 2- NÐt liÒn m¶nh: ®Ó vÏ ®−êng ph¼ng c¾t. S/3 giãng, ®−êng kÝch th−íc, ®−êng 8- NÐt g¹ch chÊm ®Ëm: ChØ dÉn g¹ch mÆt c¾t v.v… S S/3 c¸c bÒ mÆt cÇn cã xö lý riªng (nhiÖt 3- NÐt l−în sãng: vÏ ®−êng luyÖn, phñ, ho¸ bÒn…) giíi h¹n c¸c h×nh biÓu diÔn 9- NÐt g¹ch hai chÊm m¶nh: VÞ trÝ 4- NÐt dÝch d¾c: c«ng dông S/3 S/3 ®Çu, cuèi cña c¸c chi tiÕt chuyÓn ®éng; nh− nÐt l−în sãng phÇn chi tiÕt n»m tr−íc mÆt ph¼ng c¾t. v.v… 5- NÐt g¹ch chÊm m¶nh: ®Ó vÏ S/3 ®−êng trôc, ®−êng t©m, ®−êng chia cña b¸nh r¨ng v.v… 9 10 Mét sè qui t¾c vÏ t¾ 2.5- CH VÀ CH S TRÊN B N V Ch÷ vµ sè viÕt trªn b¶n vÏ ph¶i râ rµng, chÝnh x¸c, kh«ng g©y §é réng cña mçi lo¹i nÐt cÇn thèng nhÊt trong cïng mét b¶n vÏ nhÇm lÉn. Chóng th−êng ®−îc viÕt nghiªng 750, nh−ng còng cho Khi cã nhiÒu nÐt kh¸c lo¹i trïng nhau th× vÏ theo thø tù −u tiªn phÐp viÕt ®øng. sau ®©y: TCVN 7284-2003 quy ®Þnh c¸c kiÓu ch÷, sè vµ dÊu trªn c¸c NÐt thÊy → NÐt khuÊt → NÐt c¾t → §−êng t©m → §−êng b¶n vÏ kü thuËt nh− sau: giãng kÝch th−íc ch÷ hoa nghiªng T©m ®−êng trßn ®−îc x¸c ®Þnh b»ng giao ®iÓm cña hai ®o¹n g¹ch cña ®−êng g¹ch chÊm m¶nh. Víi nh÷ng ®−êng trßn qu¸ bÐ, th× ®−êng t©m vÏ b»ng nÐt liÒn m¶nh C¸c nÐt g¹ch chÊm hoÆc g¹ch hai chÊm ph¶i b¾t ®Çu vµ kÕt thóc b»ng c¸c g¹ch vµ kÎ v−ît qu¸ ®−êng bao mét kho¶ng b»ng 3 ®Õn 5 mm. 11 12
ch÷ th−êng nghiªng ch÷ hoa ®øng sè nghiªng 1234567890 13 14 2.5- CH VÀ CH S TRÊN B NV ch÷ th−êng ®øng Kh ch ký hi u là h: là chi u cao c a ch và ch s , tính b ng mm. G m các kh ch sau: 2,5; 3,5; 5; 7; 10; 14; 20; 28; 40 mm. Các kích thư c c a ch và ch s đư c quy đ nh theo chi u cao h c a ch hoa: + Chi u r ng c a ch hoa: 6/10h; + Chi u r ng c a ch s : 5/10h; + Chi u cao c a ch thư ng: 7/10h; + Chi u r ng c a ch thư ng: 5/10h; Sè ®øng + B r ng nét ch , ch s : 1/10h; + Kho ng cách gi a các ch , ch s : 2/10h; 1234567890 + Kho ng cách gi a các t , gi a các s : 6/10h; + Kho ng cách gi a các dòng: 1,5h; 15 16
2.6- ghi kÝch th−íc trªn b¶n vÏ 2.6.1- Quy đ nh chung (ti p) KÝch th−íc ghi trªn b¶n vÏ lµ kÝch th−íc thùc cña vËt thÓ, kh«ng phô thuéc vµo tû lÖ b¶n vÏ. KT đ dài dùng milimet làm đơn v thì trên BV KHÔNG c n ghi đơn v đó. N u dùng đơn v đ dài khác như cm, m…thì đơn • TCVN 5705-93: Quy đ nh v cách ghi KT trên Hình bi u di n. v đó đư c ghi ngay sau ch s KT hay ghi trong ph n ghi chú 2.6.1- Quy đ nh chung chung c a BV. Cơ s đ xác đ nh đ l n là v trí tương đ i gi a các ph n t Riêng B n v xây d ng, các KT đ cao, đ sâu dùng mét làm c a v t th đư c bi u di n là các kích thư c ghi trên b n v . đơn v v i đ chính xác đ n 3 ch s sau d u ph y và không ghi đơn v đo. S lư ng KT ghi trên b n v ph i đ ch t o và ki m tra v t KT góc dùng đ , phút, giây làm đơn v và ph i ghi sau con th . M i KT ch đư c ghi 1 l n trên b n v , tr trư ng h p c n s . thi t khác. Riêng đ i v i BVXD cho phép ghi l p l i các KT. Kích VD: 10020’; 30040’22”. thư c đư c ghi trên HBD nào th hi n tính ch t c a nó rõ ràng Ch s kích thư c đư c ghi theo tiêu chu n TCVN 7284- nh t. 2003. 17 18 2.6- ghi kÝch th−íc trªn b¶n vÏ (1)- Đư ng dóng 2.6.2- C¸c thµnh phÇn cña mét kÝch th−íc: gåm 4 thµnh - Là đư ng gi i h n ph n t đư c ghi kích thư c (KT), phÇn đư c v b ng nét li n m nh k t 2 đ u mút đo n th ng c n 1- §−êng dãng kÝch th−íc ghi KT và k vư t quá đư ng KT t 2-4mm; 2- §−êng kÝch th−íc - Đư ng dóng KT c a m t đo n th ng đư c v vuông góc 3- Mòi tªn v i đo n th ng c n ghi KT (Hình 2.09a); 4- Ch sè kÝch th−íc - Đư ng dóng KT c a m t dây cung, m t cung tròn, góc đư c v như Hình 2.09b; - Cho phép dùng đư ng tr c, đư ng tâm, đư ng bao làm đư ng dóng (Hình 2.09a); - Khi c n thi t cho phép v đư ng dóng xiên góc (Hình 1 2.09c) nhưng ph i song song nhau; 50 - ch có cung lư n, đư ng dóng đư c k t giao đi m 2 c a các đư ng bao ho c t tâm cung lư n (Hình 2.09d) 3 4 19
(2)- Đư ng kích thư c - Đư c v b ng nét li n m nh, hai đ u gi i h n b ng hai mũi tên; - Đư ng KT c a m t đo n th ng đư c k song song v i đo n th ng c n ghi KT (Hình 2.09a); - Đư ng KT đ dài cung tròn là m t cung tròn đ ng tâm v i cung c n ghi KT, đư ng KT góc là cung tròn có tâm đ nh góc (Hình 2.09b); - Đư ng KT không đư c trùng v i b t kỳ đư ng nào khác; - Các đư ng khác không c t ngang qua đư ng KT, tr trư ng h p nh ng chi ti t đ c bi t ph c t p và các KT đư ng kính đi qua tâm; (3). Mũi tên Kh«ng dïng ®−êng trôc, ®−êng bao Mũi tên đư c v thuôn nh n, chi u lµm ®−êng kÝch th−íc, nh−ng cho phÐp dài, chi u r ng c a MT đư c ch n phù dïng chóng lµm ®−êng giãng h p v i chi u r ng c a nét li n đ m. a b c §−êng giãng kÎ vu«ng gãc víi a Mòi tªn ®−îc vÏ ë hai ®Çu ®−êng ®o¹n cÇn ghi kÝch th−íc . Khi cÇn cho kÝch th−íc vµ ch¹m vµo ®−êng dãng. b H×nh d¹ng mòi tªn cã thÓ vÏ nh− h×nh phÐp kÎ xiªn gãc a hoÆc h×nh b. §−êng kÝch th−íc ®−îc vÏ “song Mòi tªn cã thÓ vÏ ë phÝa trong song” víi ®o¹n cÇn ghi kÝch th−íc hoÆc phÝa ngoµi ®−êng giãng. Khi thiÕu chç, cã thÓ thay mòi tªn 55 45o b»ng dÊu chÊm hoÆc v¹ch xiªn. Kh«ng cho phÐp bÊt k× ®−êng nÐt nµo cña b¶n vÏ ®−îc vÏ c¾t qua mòi tªn. 23 24
(4). Ch s kích thư c (4). Ch s kích thư c Ch s KT ph i vi t rõ ràng, chính xác, phía trên đư ng KT Hư ng c a ch s KT dài ghi theo hư ng và nên vi t vào kho ng gi a c a đư ng KT ho c trên giá ngang nghiêng c a đư ng KT. Các KT có đ c a đư ng dóng; nghiêng n m trong mi n g ch thì ch s KT Dùng kh ch và ch s đ l n, d đ c đ ghi ch s KT, kh đư c ghi trên giá ngang c a đư ng d n; ch s KT không bé hơn 2,5mm; H−íng con sè kÝch th−íc gãc phô thuéc N u đư ng KT ng n, không đ ch ghi ch s thì ch s KT vµo h−íng nghiªng cña ®−êng vu«ng gãc có th vi t trên đo n kéo dài c a đư ng KT và thư ng vi t bên víi ®−êng ph©n gi¸c cña gãc ®ã ph i đư ng này ho c trên giá ngang c a đư ng d n; 0° 12 N u KT có đ nghiêng quá l n thì ch s KT đư c ghi trên giá ngang; 25 26 (4) Ch s kích thư c (4) Ch s kích thư c - N u có nhi u KT song song nhau: KT bé đ t trong, KT l n - Khi ghi KT các ph n t gi ng nhau thư ng ghi KT m t đ t ngoài, ch s KT vi t sole nhau, không đ t các ch s KT ph n t và kèm theo s lư ng, ghi KT dư i d ng tích s c a trên m t hàng d c (Hình 2.11); s lư ng ph n t và bư c phân b (Hình 2.16a); - Trư ng h p hình v đư c c t lìa, đư ng KT v n k su t và KT đư c ghi trên đó là KT toàn b chi u dài c a ph n t đư c ghi KT (Hình 2.16a,b); - Các đư ng nét c t qua ch s KT ph i v ng t đo n (Hình 2.15);
2.6.3- Các d u hi u và ký hi u 2.6.3- Các d u hi u và ký hi u (1). Đư ng kính (2). Bán kính - Dùng ký hi u Ø trư c KT đư ng kính c a các đư ng - Dùng ký hi u R trư c KT bán kính c a các cung tròn 1800; - Đư ng KT xu t phát t tâm cung tròn. - Đư ng KT c a đư ng kính v qua tâm ho c v ngoài - Đư ng KT c a nh ng cung tròn đ ng tâm không n m trên 1 đư ng tròn; đư ng th ng; - Đư ng KT có th ch v mũi tên 1 đ u; - Đ i v i nh ng cung tròn nh , đư ng KT ng n cho phép v mũi tên ra bên ngoài đư ng bao; - Đ i v i nh ng cung tròn quá l n, cho phép đ t tâm gi đ nh g n cung và v đư ng KT gãy khúc; 2.6.3- Các d u hi u và ký hi u 2.6.3- Các d u hi u và ký hi u (3). Hình vuông (5). M t ph ng: Trư c ch s KT c nh hình vuông ghi d u hi u Đ phân bi t ph n m t ph ng v i ph n m t cong thư ng (4). Hình c u dùng hai nét li n m nh g ch chéo trên ph n m t ph ng (Hình 2.19); Trư c ch s KT bán kính, đư ng kính c a hình c u ghi ch “c u”. (6). Mép vát VD: C u R12, c u Ø30. - KT mép vát 450 đư c ghi như Hình 2-21a,c; - KT mép vát khác đư c ghi b ng 1 KT th ng và 1 KT góc ho c b ng 2 KT th ng như Hình 2-21b,d,e.
2.6.3- Các d u hi u và ký hi u 2.6.3- Các d u hi u và ký hi u (7). Đ d c: Dùng d u hi u ghi trư c tr s tang c a góc (9). Đ côn: nghiêng, đ u nh n hư ng v chân d c (Hình 2.22a); Đ u nh n hư ng v đ nh m t côn (Hình 2.24). Ký hi u đ d c ghi trên đư ng nghiêng ho c ghi trên giá ngang c a đư ng d n d ng t s ho c ph n trăm ho c ghi Ký hi u đ côn đ t trên đư ng tr c c a m t côn ho c ghi KT hai c nh c a tam giác vuông. trên giá c a đư ng d n, giá tr đ côn d ng t s . VD: 1:10 ho c 10%. (8). Đ cao: Dùng trong BVXD đ ghi đ cao, đ sâu c a công trình. R10 * Mét sè c¸ch ghi kÝch th−íc: KÝch th−íc b¸n kÝnh: tr−íc R5 KÝch th−íc ®−êng kÝnh: tr−íc con sè chØ gi¸ trÞ ®−êng kÝnh cã kÝ con sè chØ gi¸ trÞ b¸n kÝnh cã kÝ hiÖu φ; ®−êng kÝch th−íc kÎ qua t©m hoÆc giãng ra ngoµi. hiÖu R, ®−êng kÝch th−íc kÎ qua t©m cung . Ø15 Ø50 CÇuØ20 KÝch th−íc h×nh cÇu: tr−íc kÝ hiÖu ®−êng kÝnh hay b¸n kÝnh cÇu cã ghi ch÷ CÇu Ø40 Ø30 Ghi kÝch th−íc mÐp v¸t: Ø5 Ø3 Khi gãc v¸t kh¸c 45o Ø4 Khi gãc v¸t b»ng 45o Ø1 Ø2 Khi kh«ng ®ñ chç, cã thÓ ghi kÝch th−íc ®−êng kÝnh nh− h×nh bªn 35 36
Ghi kÝch th−íc c¹nh h×nh vu«ng: cã thÓ ghi b»ng hai c¸ch nh− h×nh d−íi (kÝ hiÖu ®äc lµ “vu«ng”). 40x40 40 4lçØ10 Ghi kÝch th−íc c¸c phÇn tö gièng nhau: nÕu cã nhiÒu phÇn tö gièng nhau vµ ph©n bè cã qui luËt th× chØ ghi kÝch th−íc mét phÇn tö kÌm theo sè l−îng c¸c phÇn tö. 37