Bài giảng "Vẽ thiêt kế kỹ thuật cơ khí: Chương 4 - Bản vẽ lắp" trang bị cho sinh viên kiến thức về bản vẽ lắp, là bản vẽ thể hiện toàn bộ cụm chi tiết đã được lắp ráp để tạo thành một bộ phận máy hoàn chỉnh. Bản vẽ lắp đóng vai trò quan trọng trong quá trình lắp ráp, bảo trì và kiểm tra sản phẩm cơ khí.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Vẽ thiêt kế kỹ thuật cơ khí: Chương 4 - ThS. Đỗ Văn Nhất
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.1. KHÁI NIỆM BẢN VẼ LẮP
➢ Bản vẽ lắp: Bản vẽ biểu diễn hình dạng sản phẩm và vị trí tương quan
của các chi tiết lắp với nhau.
➢ Bản vẽ lắp của bộ phận máy → Bản vẽ lắp bộ phận (BV lắp cụm)
➢ Bản vẽ lắp 1 sản phẩm hoàn chỉnh → Bản vẽ lắp chung
1
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.1. KHÁI NIỆM BẢN VẼ LẮP
Bản vẽ lắp dùng khi nào?
➢ Trong quá trình thiết kế, sản phẩm mới, thiết kế theo mẫu hay thiết kế
cải tiến sản phẩm;
➢ Trong quá trình lắp ráp các chi tiết thành bộ phận hay máy;
➢ Dùng để kiểm tra sản phẩm;
➢ Dùng làm tài liệu tham khảo, điều chỉnh, vận hành sản phẩm.
2
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.2. BẢN VẼ LẮP CHUNG
❑ Bản vẽ lắp chung được lập trong các giai đoạn lập dự án kỹ thuật,
thiết kế sơ bộ và thiết kế kỹ thuật.
❑ Nội dung bản vẽ lắp chung:
➢ Hình biểu diễn của sản phẩm;
➢ Tên gọi và ký hiệu của các phần cấu thành, các chỉ dẫn về đặc tính kỹ
thuật, số lượng các phần cấu thành của sản phẩm bổ sung cho các
bản vẽ hình chung;
➢ Các kích thước;
➢ Sơ đồ của sản phẩm;
➢ Yêu cầu kỹ thuật của sản phẩm.
3
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.1. Chọn hình biểu diễn
➢ Hình biểu diễn trong bản vẽ lắp phải đáp ứng được các yêu cầu:
▪ Thể hiện được các vị trí và phương pháp liên kết giữa các chi tiết;
▪ Đảm bảo khả năng lắp ráp và kiểm tra đơn vị lắp;
▪ Số lượng hình biểu diễn phải ít nhất.
➢ Hình chiếu chính phải thể hiện được đặc trưng về hình dạng, kết cấu
và phẩn ánh được vị trí làm việc của đơn vị lắp (sản phẩm).
➢ Để thể hiện rõ hơn, ngoài hình chiếu chính ra, có thể bổ sung them các
hình biểu diễn khác
4
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
Theo TCVN 3826-1993 quy định biểu diễn bản vẽ lắp như sau:
➢ Cho phép không biểu diễn một số kết cấu của chi tiết như vát mép,
góc lượn, rãnh thoát dao, khía nhám, khe hở của mối ghép,...;
➢ Những ghi chú trên máy, thiết bị như bảng hiệu, thông số kỹ thuật,
nhãn mác,... cho phép không biểu diễn nhưng phải vẽ đường bao của
chi tiết đó;
➢ Đối với một số chi tiết như nắp đậy, vỏ ngoài, vách ngăn,... nếu chúng
che khuất các chi tiết khác trên một hình chiếu nào đó của bản vẽ lắp
thì cho phép không biểu diễn chúng trên bản vẽ đó (nhưng phải có ghi
chú);
5
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
Theo TCVN 3826-1993 quy định biểu diễn bản vẽ lắp như sau:
➢ Cho phép vẽ đơn giản (chỉ vẽ đường bao ngoài) của các bộ phận
thông dụng hoặc sản phẩm mua (bu lông, vòng bi, động cơ điện,...);
6
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
Theo TCVN 3826-1993 quy định biểu diễn bản vẽ lắp như sau:
➢ Các chi tiết phía sau lò xo trên hình chiếu
coi như bị lò xo che khuất, nét liền đậm
(đường bao thấy) của các chi tiết này
được vẽ đến đường tâm mặt cắt dây lò
xo;
7
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
Theo TCVN 3826-1993 quy định biểu diễn bản vẽ lắp như sau:
➢ Nếu có một số chi tiết giống
nhau và phân bố theo quy luật
thì cho phép vẽ đầy đủ một chi
tiết đại diện, các chi tiết còn lại
được vẽ đơn giản bằng đường
tâm;
8
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
➢ Trên hình cắt và mặt cắt của bản vẽ
lắp, những chi tiết làm cùng một loại
vật liệu và được ghép với nhau bằng
hàn, gắn, dán,... thì ở chỗ ghép được
vẽ các đường bao giới hạn cho mỗi
chi tiết, những ký hiệu vật liệu trên
mặt cắt được vẽ giống nhau;
➢ Có thể gạch mặt cắt khác nhau
nhưng phải ghi chú mối hàn
9
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
➢ Trên bản vẽ lắp, cho phép vẽ hình biểu diễn
có những chi tiết liên quan với bộ phận lắp
bằng nét gạch hai chấm mảnh và có ghi
kích thước định vị giữa chúng;
10
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
➢ Cho phép biểu diễn riêng một hay một cụm chi tiết (hay phần tử) của
thiết bị, máy trên bản vẽ lắp (cần ghi tên gọi và tỷ lệ hình vẽ);
➢ Cho phép vẽ vị trí giới hạn hoặc vị trí trung gian của những chi tiết
chuyển động bằng nét hai chấm gạch mảnh;
➢ Không cắt dọc các chi tiết như trục, bu lông, đai ốc, vòng đệm, then,
chốt, gân trợ lực...;
➢ Đối với van có thể vẽ ở vị trí đóng (đối với van nút) hoặc mở (đối với
van trục quay);
➢ Bề mặt tiếp xúc giữa hai chi tiết lắp ghép cùng kích thước danh nghĩa
chỉ cần vẽ một nét.
➢ Khi cần thể hiện khe hở cho phép vẽ tăng khe hở để thể hiện rõ.
11
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.3. HÌNH BIỂU DIỄN CỦA BẢN VẼ LẮP
4.3.2. Quy ước hình biểu diễn
12
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.4. KÍCH THƯỚC GHI TRÊN BẢN VẼ LẮP
➢ Kích thước ghi trên bản vẽ lắp phụ thuộc vào mục đích của bản vẽ
➢ Không phải ghi toàn bộ kích thước của các chi tiết mà chỉ cần ghi một
số kích thước thể hiện tính năng, quy cách đơn vị lắp, kích thước cần
thiết cho việc lắp ráp và kiểm tra...
a. Kích thước quy cách: thể hiện tính năng của máy
VD: kích thước lòng ống , đường kính của trục và lỗ trong ổ trục...
13
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.4. KÍCH THƯỚC GHI TRÊN BẢN VẼ LẮP
b. Kích thước lắp ráp
➢ Thể hiện quan hệ lắp ghép giữa các chi tiết trong cùng một đơn vị lắp.
Nó bao gồm kích thước của các bề mặt tiếp xúc, kích thước xác định
vị trí giữa các chi tiết... Kích thước
➢ Kích thước lắp ráp thường kèm theo ký hiệu lắp ghép hay sai lệch giới
hạn của kích thước đó
Ø61H7
Ø25k6
D8
k6
Ø23k6
H7
Ø28k6
D8
Ø23k6
Ø25
14
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.4. KÍCH THƯỚC GHI TRÊN BẢN VẼ LẮP
c. Kích thước đặt máy
Là kích thước thể hiện mối quan hệ lắp ghép giữa đơn vị lắp và các bộ
phận khác (kích thước bệ máy, kích thước bích lắp ráp, kích thước đặt bu
lông,…).
190
60 220 220 27 235
15
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.4. KÍCH THƯỚC GHI TRÊN BẢN VẼ LẮP
d. Kích thước định khối (choán chỗ)
Kích thước choán chỗ (kích thước bao) của vật thể là kích thước thể
hiện độ lớn chung của bộ phận lắp (dài nhất, rộng nhất và cao nhất), dùng
làm cơ sở để xác định thể tích, đóng bao, vận chuyển và thiết kế không
gian lắp đặt
405
630 385
16
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.4. KÍCH THƯỚC GHI TRÊN BẢN VẼ LẮP
e. Kích thước giới hạn
Thể hiện phạm vi hoạt động của đơn vị lắp
17
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.5. SỐ CHỈ VỊ TRÍ
❑ Trên bản vẽ lắp, tất cả các chi tiết của đơn vị lắp được đánh số tương
ứng với số vị trí của chúng ghi trong bảng kê của đơn vị lắp đó.
➢ Số vị trí được ghi trên giá ngang của đường dẫn và được ghi ở hình
biểu diễn nào thể hiện rõ nhất hình dạng của chi tiết đó. Giá ngang vẽ
bằng nét mảnh hoặc đường tròn nét liền mảnh, đường gióng vẽ bằng
nét liền mảnh, cuối đường dẫn này có một dấu chấm đậm (đặt ở chi tiết
cần biểu diễn);
4
3
5 2 1
18
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.5. SỐ CHỈ VỊ TRÍ
➢ Số vị trí được ghi song song với khung tên của bản vẽ, ở phía ngoài
hình biểu diễn và xếp thành hàng hay cột theo một đường liên tục.
4 5 6 7 8
3
2 9
1 10
11
16
15 12
14 13
19
- CHƯƠNG 4: BẢN VẼ LẮP
4.5. SỐ CHỈ VỊ TRÍ
➢ Mỗi số vị trí được ghi một lần trên bản vẽ
4
và cho phép ghi cùng một chỉ số với các 3
chi tiết giống nhau. 5 2 1
➢ Khổ chữ số vị trí phải lớn hơn khổ chữ
kích thước của bản vẽ.
➢ Cho phép dùng đường dẫn chung trong
trường hợp:
o Các chi tiết kẹp chặt thuộc một vị trí lắp
ghép.
o Các chi tiết có liên hệ với nhau mà không
kẻ được nhiều đường dẫn.
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
