Bài giảng Xã hội học sức khỏe : Bài 3 - Lê Hải Hà, MA

Chia sẻ: Dsfcf Dsfcf | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:44

Thêm vào BST

Báo xấu

410
lượt xem 86
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu trình bày của bài 3 Cấu trúc xã hội ảnh hưởng sức khỏe nằm trong bài giảng xã hội học sức khỏe nhằm nêu được các khái niệm cơ bản: trình bày được một số mô hình phân tích yếu tố ảnh hưởng tới sức khỏe, phân tích được tác động của các yếu tố xã hội đến một số vấn đề sức khỏe.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Xã hội học sức khỏe : Bài 3 - Lê Hải Hà, MA

Bài 3. Cấu trúc Xã hội và Sức khỏe (tiếp) CÁC YẾU TỐ XÃ HỘI ẢNH HƯỞNG SỨC KHỎE Lê Hải Hà Email: lhh@hsph.edu.vn
Mục tiêu 1. Trình bày được các khái niệm cơ bản; 2. Trình bày được một số mô hình phân tích yếu tố ảnh hưởng tới sức khỏe; 3. Phân tích được tác động của các yếu tố xã hội đến một số vấn đề sức khỏe.
Nghiên cứu trường hợp Gia đình anh Hải ở xã M, huyện N, tỉnh ĐN ăn cá nóc. Sau khi ăn xong, con gái 3 tuổi của anh Hải bị đau bụng. Gia đình đưa đến BV huyện cấp cứu. Tại phòng cấp cứu của BV huyện, BS chỉ cặp nhiệt độ rồi bỏ đi. Sau khi gia đình gọi nhiều lần, BS cho cháu bé uống một viên thuốc. Sau vài tiếng đồng h ồ, cháu bé đau và la hét dữ dội hơn. Người nhà lại gọi nhân viên trực nhưng không nhận được sự hỗ trợ của BS. Vợ chồng ảnh Hải cũng bị đau bụng sau đó nhưng cũng không được BS khám. Anh Hải yêu cầu bệnh viện chuyển cả nhà anh lên bệnh viện tỉnh, nhưng BS trực nhất quyết không cho và lại cặp nhiệt độ cho cháu bé đ ể "theo dõi"! Sau đó, cháu bé bị nôn sau khi BS cho uống một gói thu ốc. Người nhà anh Hải tiếp tục đề nghị cứu giúp hoặc là chuyển cháu bé lên bệnh viện tỉnh nhưng các BS vẫn không đồng ý. Sáng hôm sau cháu bé đã tử vong. Trong bệnh án của cháu bé, BS ghi rõ chẩn đoán ban đầu r ối
Câu hỏi thảo luận 1. Những nguyên nhân nào dẫn đến cái chết của cháu bé? 2. Cái chết của cháu bé có thay đổi được không? Chúng ta có thể tác động vào những yếu tố nào để có thể không dẫn đến cái chết của cháu bé? 10 phút thảo luận
Các yếu tố quyết định sức khỏe?  “Các yếu tố tác động dẫn đến sự thay đổi về sức khỏe theo chiều hướng tốt lên hoặc xấu đi” (Daniel Reidpath, 2002)  Tập trung vào:  Sức khỏe QUẦN THỂ  Sức khỏe cá nhân
TẠI SAO PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỨC KHỎE?  Để biết các yếu tố tác động làm thay đổi sức khỏe như thế nào.  Thiết kế nghiên cứu: Xác định các biến số nghiên cứu; Xây dựng khung lý thuyết, Cây vấn đề….  Giúp ra quyết định trong quản lý chăm sóc sức khỏe  Có cơ sở xây dựng, thực hiện các chương trình can thiệp dựa trên việc xác định các cấp độ yếu tố tác động.
Các cấp độ yếu tố tác động đến sức khỏe  Cấp độ vi mô (Downstream) Các yếu tố tác động trực tiếp đến tình trạng sức khỏe => Can thiệp lâm sàng  Cấp độ trung mô (Midstream) Các yếu tố liên quan đến hành vi, lối sống => Các chương trình can thiệp thay đổi hành vi sức khỏe  Cấp độ vĩ mô (Upstream) Các yếu tố liên quan đến chính sách => Các chương trình can thiệp nhằm thay đổi môi trường.
Phân loại các yếu tố theo các cấp độ?  Cấp độ vi mô: Trực tiếp Ngộ độc thực phẩm Tử vong  Cấp độ trung mô: Gián tiếp Ăn TP không an toàn Ngộ độc thực phẩm Tử vong  Cấp độ vĩ mô: Gián tiếp Nghèo đói Tiếp cận thông tin SK kém Th ực hành An toàn VSTP kém Ngộ độc thực phẩm Tử vong
Các mô hình yếu tố ảnh hưởng tới sức khỏe  Lalonde (1981)  John Germov (1998)
Lalonde, 1974
Các yếu tố quyết định sức khỏe và chi tiêu cho y tế Sinh học 0/6% (10/15%) Môi trường (40/50%) 94/100% Lối sống (40/50%) Dịch vụ y tế (10/15%)
Đóng góp của mô hình Lalonde  Đề cập vai trò của yếu tố sinh học, môi trường, lối sống ngang hàng với dịch vụ y tế  Tiếp cận mới và toàn diện hơn: dựa trên 4 yếu tố => nhấn mạnh sự phối hợp của các bên liên quan.
Mô hình các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến sức khoẻ (Social Skeleton) (Jonh Germov, 2005)
Đóng góp của mô hình (Jonh Germov)  Tập trung vào xác định các yếu tố xã hội quyết định sức khỏe.  Nhấn mạnh đến các biện pháp phòng bệnh ngoài việc điều trị của hệ thống y tế .
Cấp độ cá nhân  Yếu tố sinh học:  Các yếu tố thuộc bên trong của mỗi cá nhân có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và bệnh tật của cá nhân (có những tỉ lệ bệnh tật đặc trưng theo gen, tuổi, giới tính).  Tác động vào yếu tố sinh học => Thay đổi ở cấp độ từng cá nhân => Ý nghĩa với YTCC như thế nào???  Xã hội học sức khỏe: Không trả lời cho câu hỏi các yếu tố sinh học (gien…) tác động đến sức khỏe như thế nào.
Ví dụ trường hợp ngộ độc cá nóc  Yếu tố sinh học: Tuổi và sức đề kháng của cơ thể Em bé 3 tuổi Vs. Bố mẹ Trong thực tế, vẫn xảy ra tình trạng ngộ độc và tử vong do ăn cá nóc độc ở người lớn!
Cấp độ cá nhân (tiếp)  Lối sống: là những mô hình hành vi có thể nhận biết dựa trên sự lựa chọn mang tính cá nhân, bị ảnh hưởng bởi đặc điểm nhân khẩu xã hội của cá nhân (tuổi, giới tính, trình độ học vấn….) và các tương tác với môi trường xung quanh (tự nhiên, xã hội). Hành vi: có lợi hoặc có hại cho sức khỏe (hút thuốc lá, uống rượu, tập thể dục) Cá nhân Nhóm
Cấp độ cá nhân (tiếp) Theo xã hội học sức khỏe: Các hành vi có lợi hay có hại cho sức khỏe của cá nhân phần lớn bị tác động bởi các điều kiện môi trường xã hội nhất định.
Hành vi lối sống Trong trường hợp Ngộ độc thực phẩm: Do sử dụng thực phẩm không an toàn (Ăn cá nóc) Câu hỏi đặt ra: Tại sao người dân ăn cá nóc? Có phải tất cả mọi người dân đều ăn cá nóc?
Nhà hàng sushi tại Nhật Bả n