Sổ tay hướng dẫn phục hồi chức năng tại nhà cho bệnh nhân đột quỵ não

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Sổ tay hướng dẫn phục hồi chức năng tại nhà cho bệnh nhân đột quỵ não" cung cấp các hướng dẫn cụ thể và dễ hiểu về các phương pháp phục hồi chức năng cho bệnh nhân sau đột quỵ não, tập trung vào các bài tập có thể thực hiện tại nhà nhằm cải thiện vận động, khả năng giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày, đồng thời hỗ trợ người chăm sóc trong quá trình theo dõi và hỗ trợ bệnh nhân.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sổ tay hướng dẫn phục hồi chức năng tại nhà cho bệnh nhân đột quỵ não

TÀI LIỆU LƯU HÀNH NỘI BỘ SỔ TAY HƯỚNG DẪN PHCN TẠI NHÀ CHO BỆNH NHÂN ĐỘT QUỴ NÃO Ths. Bs HOÀNG NGỌC MINH
LỜI NÓI ĐẦU CỦA TÁC GIẢ “PHCN sau đột quỵ là cuộc chạy đua với thời gian! Sử dụng đa phương pháp, đúng phương pháp có thể tăng gấp đôi hiệu quả! Hãy cùng mình tìm hiểu cách luyện tập khoa học tại nhà nhé! “ “ Bộ não có tính dẻo dai, hi vọng là vĩnh cửu, Bạn hành động sớm, bạn càng nhiều tự do ”. Không có con đường tắt trong đột quỵ để phục hồi, chỉ có sự kiên trì và tập luyện khoa học và không thể lãng phí thời gian.
DẤU HIỆU NHẬN BIẾT ĐỘT QUỴ • B: mất thăng bằng đột ngột • E : giảm hoặc mất thị lực 1 hoặc 2 mắt • F : tê bì , liệt 1 bên mặt • A : tê hoặc yếu giảm vận động 1 bên cánh tay • S : nói lắp, nói khó với cụm từ đơn giản • T : gọi 113 sớm nhất có thể
KHUNG THỜI GIAN VÀNG VÀ PHÂN BỔ TẬP LUYỆN KHOẢNG TRỌNG TÂM THỜI MỤC TIÊU THỜI TẬP LUYỆN LƯỢNG TẬP LUYỆN GIAN TẬP LUYỆN CẤP TÍNH Cảm nhận, định 30 phút/ Ngăn ngừa 1-7 ngày vị tay và chân lần co rút cơ sau khởi Tập thụ động Ngày 3 lần phát BÁN CẤP Bài tập trợ giúp 45 phút/ Phục hồi cơ 2-4 Tuần tích cực trên lần Sức mạnh giường, tập ngồi Ngày 4 lần cơ đạt 30% thăng bằng PHỤC HỒI Bài tập kháng 60 phút / Độc lập 50% 1-6 tháng lực lần sinh hoạt Kỹ năng vận Ngày 5 lần hàng ngày động tinh Luyện tập đi bộ DI Bài tập tăng tiến 40 phút / Cải thiện CHỨNG Tập bù trừ chức lần chất lượng 6 tháng trở năng Ngày 3 lần cuộc sống lên
CÔNG THỨC TẬP LUYỆN • NGUYÊN TẮC : Kết hợp tính mềm dẻo thần kinh và lặp lại nhằm Kích hoạt sớm, lặp lại có mục tiêu tối ưu hoá khả năng tái tổ chức thần kinh và giảm tàn phế • Công thức FITT-VP NỘI DUNG DIỄN GIẢI Tần suất 3- 7 buổi / tuần ( Frequency ) Cường độ Từ thấp đến cao ( 40-70% HRR hoặc ( Intensity ) 50-70% 1RM Thời gian 20-60 phút/ buổi ( Time ) Loại hình Sức mạnh, cân bằng, nhiệm vụ, kỹ ( Type ) thuật chuyên biệt ( PNF, Bobath, CIMT ) Khối lượng và tiến Tăng dần theo khả năng và theo dõi trình qua các thang do ( Volume & Progression ) ( HRR nhịp tim mức luyện tập, 1RM khối lượng tạ lớn nhất khi nâng trong 1 động tác ) Giải thích: 40-70%HRR - mức phù hợp là bài tập aerobic, 50-70%1RM : phù hợp bài tập tăng sức mạnh cơ lặp lại 10-15 lần
CÔNG THỨC TÍNH NHỊP TIM KHI TẬP LUYỆN THANG ĐO GẮNG SỨC KHI TẬP LUYỆN
LỊCH TẬP PHCN TẠI NHÀ ( Tham khảo ) TẬP LUYỆN BUỔI SÁNG ( 30 PHÚT ) 1. Tập theo vận động khớp tại giường ( 20-30 lần/ khớp) x 5 hiệp 2. Tập thở bụng ( Hít vào bằng đường mũi, đồng thời phình bụng lên và sau đó thở ra bằng đường miệng thì bụng sẽ xẹp xuống) 10 chu kì thở/ lần/3 hiệp 3. Xoa bóp nửa người bị ảnh hưởng ( thứ tự cổ – vai – cánh tay- ngón tay; lưng – mông – đùi – cẳng chân- bàn ngón chân ) từ nhẹ đến mạnh ( phòng tránh giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch). TẬP LUYỆN BUỔI CHIỀU SAU ĂN TRƯA ( 40 PHÚT ) 1. Bài tập thăng bằng : tập ngồi thăng bằng , đứng thăng bằng , bài tập chuyển từ ngồi sang đứng , bài tập chuẩn bị đi ( mỗi động tác 20-30 động tác / 5 lần ) 2. Bài tập đổ ( chuyển ) trọng tâm : Đẩy bóng bằng tay xu hướng chéo, ngồi thăng bằng trên bóng .. ( 20-30 lần/ 3 hiệp hoặc duy trì động tác thăng bằng 1-2 phút ) 3. Bài tập vận động bàn ngón tay ( mẫu vận động thô, vận động tinh , điều hợp vận động ngón bàn ) thực hiện động tác 1-2 phút TẬP LUYỆN BUỔI TỐI TRƯỚC KHI NGỦ ( 20 PHÚT ) 1. Bài tập giảm co thắt : nằm ngửa nâng vai bị ảnh hưởng , giữ cuộn băng hoặc cuộn khăn bằng tay liệt . Nằm nghiêng ( bên liệt bên trên ) chân bị ảnh hưởng kiểm soát thẳng . 2. Phá vỡ mẫu co cứng : bài tập co nghỉ và giữ nghỉ
PHÂN TÍCH 1 SỐ BÀI TẬP TĂNG TIẾN ( PHÂN CẤP ĐỘ KHÓ ) • BÀI TẬP CHI TRÊN 1. Bài tập cầm nắm * Dễ : Cầm nắm khăn cuộn 20 lần/ hiệp x 5 hiệp * Trung bình: Bài tập tạo hình bằng đất sét 15 phút/ lần x 3 hiệp * Khó: Nhặt đậu bằng đũa ( Mục tiêu 100 hạ/ ngày ) tăng tiến theo các hạt ( lạc – đậu đỏ – đậu tương – đậu đen – đậu xanh ) 2. Bài tập kháng trở ( dụng cụ tại nhà ) DỤNG CỤ GIAI ĐOẠN CẢNH BÁO RỦI RO ÁP DỤNG Bình nước khoáng Bắt đầu Tránh duỗi cổ tay quá 200ml mức Dây chun kháng lực Giữa Động tác bù trừ vai ( màu vàng ) Kìm tập tay Sau Trình trạng mỏi, nhức ( 5kg ) cơ 3. Tập linh hoạt bàn tay - Đối ngón , đếm số bằng đốt tay, gập ngón cái - Gắp đũa , xúc thìa – kẹp giấy – cài nút áo Mẹo: ngâm mình, chi thể nước ấm trước khi tập tăng khiệu quả luyện tập thêm 30%
MINH HOẠ 1 SỐ BÀI TÂP CHI TRÊN
• BÀI TẬP CHI DƯỚI 1. Bài tập thăng bằng : ngồi thăng bằng , đứng thăng bằng , đứng thăng bằng trên đường thẳng 2. Bài tập đi bộ ( tăng tiến ) : thang song song – nạng 4 điểm – đi bộ độc lập Lưu ý : không sử dụng máy tập đi qúa 20 phút / ngày, Lạm dụng quá mức gây tổn thương khớp 3. Di chuyển ngang : bên khoẻ dựa tường di chuyển sang những bước nhỏ 4. Bài tập kháng trở DỤNG CỤ GIAI ĐOẠN CẢNH BÁO RỦI RO ÁP DỤNG Không dụng cụ Bắt đầu Tránh duỗi gối quá mức Dây chun kháng lực Giữa Động tác bù trừ hông ( màu vàng ) Tạ cuốn chân Sau Trình trạng mỏi, nhức ( 5kg ) cơ 5. Bài tập phòng ngừa té ngã - Bài tập nâng gối , bài tập gập gối - Bài tập đứng thăng bằng trên đường thẳng - Bài tập đứng trên gối , đệm , kiểm soát khung chậu - Gập bụng trên ghế 10 lần/ hiệp x 3 hiệp Mẹo: chiều cao ghế = chiều cao gối
MINH HOẠ 1 SỐ BÀI TẬP CHI DƯỚI
SAI LẦM PHỤC HỒI CHỨC NĂNG TẠI NHÀ • TOP 3 suy nghĩ sai 1. Kéo giãn, kéo căng mạnh các ngón tay bị co cứng có thể gây đứt gân 2. Sử dung quá sớm phần khoẻ để bù đắp có thể dẫn đến “hội chứng không sử dung” 3. Bỏ qua các tín hiệu đau gây ra tổn thương thứ cấp SAI LẦM ĐÚNG LÀ Tập đi bộ chăm chỉ Tập giữ thăng bằng ngồi và đứng trước Từ chối thuốc giảm đau Chỉ bằng các sử dụng thuốc đúng cách, bạn mới có thể kiên trì luyện tập Chỉ tập luyện phần chi thể Thực hiện đào tạo bù trừ ở ảnh hưởng phía khoẻ mạnh đồng thời QUY TẮC : Quy tắc đau 3 giây- Dừng ngay khi cảm nhận thấy đau nhói và sử dung chườm nón thay vì di chuyển mạnh ( tốt nhất là chườm túi nước ấm 400 C
• QUAN NIỆM SAI LẦM VÀ HƯỚNG GIẢI QUYẾT KHI TẬP PHCN TẠI NHÀ • Quan niệm 1: Chỉ tập trung vào phục hồi chức năng thể chất và bỏ qua các vấn đề về nhận thức và tâm lý • Sửa chữa: Không chỉ quan tâm về thể chất việc rèn luyện trí nhớ và tư vấn cảm xúc cần được thực hiện đồng thời • Quan niệm 2: Cường độ tập luyện càng cao thì càng tốt • Sửa lỗi: Tập luyện quá sức có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chuột rút và cần theo dõi mức độ mệt mỏi ( thang điểm gắng sức Borg 10) • Quan niệm 3: Quá phụ thuộc vào thuốc hoặc các thuốc dân gian bỏ bê việc phục hồi chức năng toàn thân • Sửa lỗi: Nhiều bệnh nhân tin mù quáng về “ thuốc thần” hoặc bài thuốc dân gian của lang y đặc trị khỏi uống sẽ phục hồi không cần tập luyện. Thực tế là tế bào não chết đi , không thể phục hồi phục hồi được. Thuốc chỉ có thể giúp ổn định trình trạng bệnh vì vậy sử dụng mù quáng có thể làm chậm quá trình điều trị thậm trí làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh • Quan niệm 4: Không cần tập luyện chỉ cần xoa bóp châm cứu là khỏi • Sửa lỗi: Đột quỵ não không chỉ tổn thương cơ năng mà còn thực thể và các rối loạn chức năng như nuốt, ngôn ngữ, vận động cần phải được cải thiện thông qua quá trình phục hồi có tính toán và kiểm soát một cách khoa học
DINH DƯỠNG TRONG ĐỘT QUỴ NÃO ( Tham khảo ) • THỰC PHẨM VÀNG TRONG ĐỘT QUỴ ( ăn để thúc đẩy phục hồi thần kinh ) 1. Omega – 3 ( cá biển sâu như hồi, thu, ngừ.. ) 2. Vitamin nhóm B ( ngũ cốc nguyên hạt ) 3. Chất chống oxy hoá ( quả Việt quất ) 4. Rau và trái cây ( ăn tối thiểu 5 khẩu phần rau mỗi ngày) • NÊN VÀ KHÔNG NÊN ĂN KHÔNG NÊN NÊN Thịt xông khói, dưa chua Sashimi cá hồi Bánh kem, đồ ngọt thêm Bột mè óc chó đường Rượu mạnh Nước ép cải xoăn Thức ăn nhanh chứa nhiều Sữa ít béo sodium • Muối giới hạn