BÀI T P ÔN T P PH N HIĐROCACBON
I/ Lý thuy t ế
1. Đnh nghĩa hiđrocacbon là h p ch t h u c c u t o b i 2 nguyên t nguyên t H và C ơ
2. Công th c t ng quát c a hiđrocacbon luôn có d ng C nH2n+2-2k trong đó n 1 và k là s
liên k t pi +vòng và k=( 2sntC+2 – sntH)/2 ế
3. Trong ph n này chúng ta s nghiên c u v h p ch t có tên g i là ankan, anken, ankin,
ankadddien, xicloankan,…..
4. ANKAN
a) Đnh nghĩa: ankan là hiđrocacbon có công th c t ng quát là C ư nH2n+2 v i n1 và
k=0
b) C u t o hóa h c :trong phân t ankan ch ch a các liên k t đn có đc đi m b n trong ế ơ
các p hóa h c, tính ch t hóa h c đc tr ng là p thư ư ư ế
c) Tính ch t hóa h c : - nkan có p th v i Cl ư ế 2: CnH2n+2n + Cl2 CnH2n+1Cl + HCl
- ankan có p cracking t o hiđrô ho c t o ankan và anken m iư
VD CnH2n+2 CmH2m+2 +CkH2k v i n3 và m+k =n
-ankan có p đt cháy Cư nH2n+2 + O2 n CO2 + (n+1) H2O
5. ANKEN
a) Đnh nghĩa : anken là hiđrocacbon có công th c phân t C nH2n v i đk n 2
b) C u t o phân t : trong phân t h p ch t anken có m t liên k t đôi và còn l i là ế
liên k t đn. Liên k t đn này kém b n, d b đt ra trong các ph n ng hóa h c, ph n ngế ơ ế ơ
đc tr ng là ph n ng c ng ư
c) Tính ch t hóa h c có p c ng v i H ư 2; Br2; H2O; HCl. VD; CnH2n + H2 CnH2n+2
có p trùng h p t o polime, VD: CHư 2=CH2 -(-CH2-CH2-)n-
có p oxi hóa không hoàn toàn: anken làm m t màu dd thu c tím KMnOư 4
có p đt cháy Cư nH2n + O2 n CO2 + n H2O
(L u ý khi đt cháy anken s mol COư 2 thu đc luôn b ng s mol n c) ượ ướ
6. ANKIN
a) Đnh nghĩa: ankin là hiđrocacbon có công th c pt là C nH2n-2 v i n 2
b) C u t o phân t : trong phân t ankin có 1 liên k t 3 còn l i là liên k t đn, liên ế ế ơ
k t 3 này kém b n, d b đt ra trong các hóa h c, p đc tr ng là p c ngế ơ ư ư ư
c) Tính ch t hóa h c – ankin có p c ng H ư 2, HCl, H2O, Br2(dd)
- ankin có p nh h p và tam h p c a axetilen ư
- ankin làm m t mau dd KMnO4
- ankin có p oxi hóa hoàn toàn b i oxi và s mol n c tr sư ướ
mol CO2 b ng s mol ankin
7. B sung quy t c c ng maccopnhicop : khi c ng anken ho c ankin v i H 2O; HX ta c ng
ph n ch a hiđro vào ph n cacsbon ch a nhi u hiđo h n ơ
B/ Bài t p
I/ Bài t p t ng h p: ANKAN
D ng I: Ph n bài t p xác đnh công th c pt h p ch t h u c ơ
Câu 1. Xác đnh CTPT c a ankan trong các tr ng h p sau: ườ
a) Ankan ch a 16% hydro. Đáp s : C 7H16
b) Ankan ch a 83,33% cacbon. Đáp s : C 5H12
c) Đt cháy hoàn toàn 2 lít ankan A đc 8 lít H ượ 2O (các khí đo cùng đi u ki n nhi t đ, áp
su t). Đáp s : C 3H8
d) Đt cháy hoàn toàn 8,7 gam ankan A đc 26,4 gam CO ượ 2. Đáp s : C4H10
Câu 2. H n h p A g m m t ankan và 1 xicloankan, sau ph n ng thu đc 11,2 lit CO2 (đktc) ượ
và 9,9 gam H2O. Thành ph n % th tích c a xicloankan trong A là:
Câu 2. M t ankan t o đc d n xu t monoclo trong đó clo chi m 33,33% v kh i l ng. Xác ượ ế ượ
đnh CTPT c a ankan. Đáp s : C 5H12
Câu 3. M t ankan t o đc d n xu t monobrom trong đó brom chi m 73,39% v kh i l ng. ượ ế ượ
Xác đnh CTPT c a ankan. Đáp s : C 2H6
Câu 4. Ankan X có cacbon chi m 83,33% kh i l ng phân t . X tác d ng v i brom đun nóng cóế ượ
chi u sáng có th t o 4 d n xu t đng phân ch a m t nguyên t brom trong phân t . Xác đnhế
CTCT và tên X. Đáp s : C5H12
Câu 5. Cho ankan A tác d ng brom thu đc m t d n xu t ch a brom có t kh i đi v i không ượ
khí b ng 5,207. Xác đnh CTCT và g i tên c a ankan A. Đáp s : C 5H12
Câu 6. M t ankan ph n ng v i clo theo t l mol 1 : 2 thu đc s n ph m ch a 83,53% clo v ượ
kh i l ng. CTPT c a ankan là gì? Đáp s : CH ượ 4
Câu 7. Cho 5,6 lít ankan khí (27,3 oC và 2,2 atm) tác d ng v i clo ngoài ánh sáng ch t o m t d n
xu t clo duy nh t có kh i l ng là 49,5 gam. ượ
A) Xác đnh CTCT có th có c a ankan. Đáp s : C 2H6
B) Xác đnh % th tích c a ankan và clo trong h n h p đu. Bi t t kh i h i c a h n h p so v i ế ơ
H2 b ng 30,375
.
D ng II: PP Trung bình
Câu 1. Đt cháy hoàn toàn h n h p A g m hai ankan thu đc 3,36 lít CO2 (đktc) và 3,96 gam ượ
H2O. Tính th tích oxi tham gia ph n ng ( đktc) là ơ
Câu 2. Cho h n h p X g m 2 ankan đng đng liên ti p có kh i l ng là 20,6 gam và có th tích ế ượ
b ng th tích c a 14 gam khí nit ( cùng đi u ki n nhi t đ, áp su t). ơ Tìm CTPT và % th tích
c a m i ankan.
Câu 3. Đt cháy hoàn toàn V lít (đkc) h n h p 2 hydrocacbon là đng đng liên ti p nhau, s n ế
ph m cháy t t cho qua bình 1 đng CaCl 2 khan và bình 2 đng KOH d thì th y kh i l ng ư ượ
bình 1 tăng 14,4 gam, bình 2 tăng 22 gam. Tìm CTPT và % th tích c a m i hydrocacbon
Câu 4. Cho h n h p X g m 2 ankan đng đng liên ti p. Đt cháy hoàn toàn 4,12 gam h n h p ế
X t o ra 12,32 gam CO2. Tìm CTPT và % th tích c a m i ankan.
Câu 5. Đt cháy hoàn toàn h n h p 2 hydrocacbon là đng đng liên ti p c n 1,35 mol O ế 2 t o
thành 0,8 mol CO2. CTPT c a 2 hydrocacbon? Đáp s : C 2H6 ; C3H8
Câu 6. Đt cháy hoàn toàn V lít (đkc) h n h p 2 hydrocacbon là đng đng liên ti p nhau, s n ế
ph m cháy thu đc có t l th tích CO ượ 2 và H2O là 12 : 23. Tìm CTPT và % th tích c a m i
hydrocacbon
Câu 7. H n h p A g m etan và propan. Đt cháy m gam A thu đc 8,96 lit CO2 (đktc) và 9,9 ượ
gam n c. Thành ph n % kh i l ng etan trong h n h p là:ướ ượ
Câu 8. H n h p X g m 2 ankan, phân t kh i h n kém nhau 28 đvC. Đt cháy hoàn toàn 1,76 ơ
gam h n h p X c n 2,24 lít O 2 ( 0oC ; 2 atm). Tìm CTPT và % th tích c a m i ankan
Câu 9. Đt cháy hoàn toàn h n h p 2 hydrocacbon là đng đng nhau t o thành 22 gam CO 2 và
12,6 gam H2O . Xác đnh CTPT c a 2 hydrocacbon bi t s nguyên t Cacbon trong hai phân t ế
g p đôi nhau.
Câu 10. H n h p B g m hai ankan đc tr n theo t l mol 1:2. Đt cháy h t h n h p B thu ượ ế
đc 8,96 lit CO2 (đktc) và 9,9 gam H2O. Công th c phân t c a hai Hidrocacbon là:ượ
D ng III: P cracking ankan Ư
Câu 1:(ĐH - A- 08) Khi crackinh hoàn toàn m t th tích ankan X thu đc ba th tích h n h p ượ
Y(các th tích đo cùng đi u ki n nhi t đ và áp su t), t kh i c a Y so v i H2 b ng 12. Công
th c c a X là:
A. C6H14 B. C3H8C. C4H10 D. C5H12
Câu 2:(ĐH - B- 08) Ba hiđocacbon X,Y,Z là đng đng k ti p, kh i l ng phân t c a Z b ng ế ế ượ
2 l n kh i l ng phân t c a X. Các ch t X,Y,Z thu c dãy đng đng: ượ
A. Ankan B. ankadien C. Anken D. Ankin.
Câu 3:(ĐH - B- 07) Nhi t phân metan thu đc h n h p X g m C2H2, CH4 và H2. T kh i h i ượ ơ
c a X so v i H2 b ng 5. Hi u su t quá trình nhi t phân là:
A. 50% B. 60% C. 70% D.80%.
Câu 4: Th c hi n ph n ng crackinh hoàn toàn m gam isobutan, thu đc h n h p A g m hai ượ
hiđrôcacbon. Cho h n h p A qua dung d ch n c brom có hòa tan 11,2 gam brom. Brom b m t ướ
màu hoàn toàn. Có 2,912 lít khí ĐKTC thoát ra kh i bình brom, khí này có t kh i so v i CO 2
b ng 0,5. Giá tr c a m là:
A. 5,22 gam B. 6,96 gam C. 5,80 gam D.4,64 gam.
Câu 5: Th c hi n ph n ng đ hiđô hóa h n h p M g m etan và propan thu đc h n h p N ượ
g m b n hiđôcacbon và hiđrô. G i d là t kh i c a M so v i N. Nh n xét nào sau đây đúng?
A. 0 < d < 1 B. d > 1 C. d = 1 D.1<d<2.
Câu 6: Crackinh 5,8 gam C4H10 đc h n h p khí X. Kh i l ng n c thu đc khi đt cháyượ ượ ướ ượ
hoàn toàn X là:
A. 9 gam B. 4,5 gam C. 18 gam D.36 gam
Câu 7: Crackinh 0,1 mol n- pentan đc h n h p X. Đt cháy h t X r i h p th s n ph m cháyượ ế
b i n c vôi trong d . H i kh i l ng cu i cùng thu đc tăng hay gi m bao nhiêu? ướ ư ượ ượ
A. gi m 17,2 gamB. tăng 32,8 gam C. tăng 10,8 gam D.tăng 22 gam.
Câu 8: Crackinh V lít butan thu đc 35 lít h n h p A g m Hượ 2,CH4, C2H4, C3H6, C4H8 và m t
ph n butan ch a b crakinh. Cho h n h p A l i r t t t qua bình đng n c brom d , th y th ư ướ ư
tích còn l i 20 lít. % butan đã ph n ng là?
A. 25% B. 60% C. 75%D.85%.
Câu 9: Nhi t phân 8,8 gam C3H8 ta thu đc h n h p A g m CHượ 4, C2H4, C3H6, H2 và C3H8 dư
ch a b nhi t phân. T kh i c a h n h p A so v i Hư 2 là?
A. 11,58 B. 15,58 C. 11,85 D.18,55.
Câu 10: Khi crackinh m t ankan khí đi u ki n th ng thu đc m t h n h p g m ankan và ườ ượ
anken trong đó có hai ch t X và Y có t kh i so v i Y là 1,5. Công th c c a X và Y là?
A. C2H6 và C3H8B. C2H4 Và C3H6C. C4H8Và C6H12 D. C3H8 và C5H6.
Câu 11: H n h p khí g m etan và propan có t kh i so v i hidro là 20,25 đc nung trong bình ượ
kín v i ch t xúc tác đ th c hi n ph n ng đ hidro hóa. Sau m t th i gian thu đc h n h p ượ
khí có t kh i h i so v i H2 là 16,2 g m ankan, anken và hidro. Tính hi u su t ph n ng đ ơ
hidro bi t r ng t c đ ph n ng c a etan và propan là nh nhau.ế ư
A. 30% B. 50% C. 25% D.40%.
Câu 12: Th c hi n ph n ng crackinh 11,2 lít h i isopentan ĐKTC, thu đc h n h p A ch g m ơ ượ
ankan và anken. Trong h n h p A có ch a 7,2 gam m t ch t X mà đt cháy thì thu đc 11,2 lít ượ
CO2 và 10,8 gam n c. Hi u su t ph n ng là:ướ
A. 30% B. 50% C. 80% D.40%.
Câu 13: Th c hi n ph n ng crackinh m gam isobutan, thu đc h n h p A g m các ượ
hidrocacbon. D n h n h p A qua bình n c brom có hòa tan 6,4 gam brom. N c brom m t màu ướ ướ
h t, có 4,704 lít h n h p khí B ĐKTC g m các hidrocacbon thoát ra. T kh i c a B so v iế
hidro b ng 117/7. Giá tr c a m là:
A. 8,7 gam B. 5,8 gam C. 6,96 gam D.10,44 gam.
D ng IV: ph n ng cháy ankan
Phàn ng đt cháy có d ng:
CnH2n+2 + O2 nCO2 + n+1H2O
Suy ra: Ph ng pháp c n nhươ
ankan khi cháy cho
Câu 1. Oxi hóa hoàn toàn hydrocacbon X đc 11,2 lít COượ 2 (đkc) và 10,8 gam H2O. Xác đnh
CTCT và tên c a X bi t clo hóa X ch thu đc m t d n xu t monoclo duy nh t. Đáp s : C ế ượ 5H12
Câu 2. Oxi hóa hoàn toàn hydrocacbon X đc 2,24 lít COượ 2 (đkc) và 2,16 gam H2O. Xác đnh
CTCT và tên c a X bi t clo hóa X theo t l mol 1:1 t o 4 s n ph m th . Đáp s : C ế ế 5H12
Câu 3. Đt cháy hoàn toàn m t Hidrocacbon A thu đc 2,24 lit CO2 (đktc) và 3,6g H2O. xác ượ
đnh CTPT A
Đáp s : CH4
Câu 4. Đt cháy hoàn toàn m t Hidrocacbon X ph i c n 11,2 lit Oxi (đktc), sau ph n ng d n
s n ph m qua bình n c vôi trong d thu đc 30 gam k t t a. Công th c phân t c a X là Đáp ướ ư ượ ế
s C3H8
Câu 5. Đt cháy hoàn toàn m t Hidrocacbon X ph i c n 1,456 lit Oxi (đktc), sau ph n ng d n
s n ph m qua bình đng H2SO4 đc d thì kh i l ng bình tăng 0,9 gam. Công th c phân t ư ượ
c a X là Đáp s C 4H10
Câu 6. Đt cháy hoàn toàn m t Hidrocacbon X ph i c n 1,792 lit Oxi (đktc), sau ph n ng d n
s n ph m qua bình n c vôi trong d kh i l ng bình tăng 3,28 gam. Công th c phân t c a X ướ ư ượ
là Đáp s C5H12
Câu 7. Đt cháy Hidrocacbon A thu đc 3 lit CO ượ 2 và 4 lit h i n c, đo cùng đi u ki n vơ ướ
nhi t đ áp su t.
Xác đnh CTPT A. Đáp s C 3H8
Câu 8. Đt chày hoàn toàn 0,05 mol ankan A r i d n s n ph m cháy qua bình ch a n c vôi ướ
trong d thu đc 20 gam k t t a. sau thí nghi m kh i l ng bình tăng là. Đáp s 13,3gư ượ ế ượ
Câu 9. Đt cháy h t V lít (đktc) hidrocacbon X r i d n s n ph m qua bình ch a dung d ch ế
Ba(OH)2 d . Sau thí nghi m thu đc 7,88g k t t a, đng th i kh i l ng dung d ch gi mư ượ ế ượ
5,22g. Giá tr c a V.Đáp s : 0,224 lit
Câu 10.Đt cháy h t V lít (đktc) hidrocacbon X r i d n s n ph m qua bình ch a n c vôi trong ế ướ
d . Sau thí nghi m thu đc 15 g k t t a, đng th i kh i l ng dung d ch tăng 10,2 g. Giá trư ượ ế ượ
c a V.Đáp s : 1,12 lit
II. Bài t p anken
1.Hoàn thành dãy chuy n hóa sau . C2H2 -> C2H4 -> C2H5OH -> C2H4 -> C2H4(OH)2
2.C3H7OH -> C3H6 -> C3H8 -> C2H4 -> C2H5OH.
3.Đt cháy hoàn toàn 2,24 l khí đktc r i h p thu toàn b vào dd ch a 11,1 g Ca(OH) 2 .H i sau khi
h p th kh i l ng dd tăng ho c gi m bao nhiêu gam ? ượ
4. H n h p X g m ankan và anken có t l s mol 3:2 .Đt cháy hoàn toàn X , d n h i cháy qua ơ
dd Ca(OH)2 bình tăng 7,08 g và có 8 g k t t a . Ph n dd n c l c tác d ng v i Ca(OH)ế ướ 2 d xu tư
hi n thêm 4 g k t t a n a . Tìm công th c phân t m i ch t . ế
5.A là ankan , B là anken đu th khí
Đt cháy 0,1 mol h n h p ( ch a a mol A và b mol B ) thu đc kh i l ng CO ượ ượ 2 l n h n n c ơ ướ
là 7,6 g
Đót cháy 0,1 mol h n h p ( ch a a mol A và b mol B ) thu đc kh i l ng CO ượ ượ 2 l n h n n c là ơ ướ
6,2 g
Tìm ctpt A, B .bi t s nguyên t trong B l n h n Aế ơ
6. H n h p A g m hidro và 1 olefin có t l s mol 1:1 . Đun nóng h n h p A v i niken xúc tác
thu đc h n h p B có t kh i so v i hidro là 12,5 . Hi u su t ph n ng là hượ
a. L p bi u th c tính h theo n
b.bi t h > 70% xác đnh công th c phân t c a olefin và tính hế
7.L y hai th tích b ng nhau c a 1 anken th khí cho p riêng r v i dd clo , brom . Kh i ư
l ng c a hai s n ph m c ng khác nhau 44 ,5 gượ
a. Tính th tích anken đã dùng 27,3 0 C và 1 at . Gi s hi u su t p đu đt 80 % ư
b. Vi t công th a c u t o có th có c a anken bi t r ng kh i l ng s n ph m c ng brom thuế ế ượ
đc là 108 g và n u cho p v i HCl ch thu đc 1 s n ph m duy nh tượ ế ư ượ
8.H n h p khí A ch a 1 ankan và 1 anken .Kh i l ng h n h p a là 9 g và th tích là 8,96 l . đt ượ
cháy hoàn toàn A thu 13,44 l CO2 . Các khí đu đo đktc .
Xác đnh công th c và tính % m i anken
10.c n bao nhiêu ml etilen đktc đ đi u ch 1 t n PE . Gi s hi u su t p trùng h p đt 80 % . ế ư
11. H n h p A g m anken và hidro có t kh i so v i hidro b ng 9 ,d n h n h p đi qua b t niken
nung nóng đn khi p hoàn toàn thu đc khí B xó t kh i so v i Hế ư ượ 2 b ng 15 . Tìm ctpt c a X
và tính % th tích c a khí trong A và B .
12.Cho m t l ng anken X tác d ng v i n c đc ch t h u c Y , th y kh i l ng bình đng ượ ướ ượ ơ ượ
n c ban đu tăng 4,2 g .n u cho l ng X nh trên tác d ng v i HBr thu đc ch t Z th yướ ế ượ ư ượ
kh i l ng Y , Z khác nhau 9,45 g .Tìm công th c phân t và g i tên X , gi s các p x y ra ượ ư
hoàn toàn
13.Đt cháy hoàn toàn 2,24 l đktc m t hidrocacbon X m ch h , sau đó d n s n ph m cháy l n
l t đi qua Hượ 2SO4 đc và dd Ca(OH)2 d .Sau thí nghi m th y kh i l ng bình đng axit tăngư ượ
5,4 g và bình Ca(OH)2 có 30 g k t t a .Tìm công th c phân t c a Xế
14.Cho h n h p 2 anken qua bình n c brom d . th y kh i l ng bình brom tăng 16 g . T ng ướ ư ượ
s mol 2 anken là
A. 0,1 B .0,2 C.0,05 D. 0,15
15.H n h p A g m 1 ankan và 1 anken có cùng s nguyên t C trong phân t và có cùng s mol .
H n h p này làm m t màu v a đ 80 g dd brom 20 % . Còn đt cháy h n h p cho 13,44 l CO 2
đktc.Ctpt là
A.C4H6, C2H4B.C4H10 ,C4H8 C.C3H8 , C3H6 D. K T QU KHÁC
16.M t h n h p g m 3 anken C 3H6,C4H8 , C5H10 . N u đt cháy h n h p cho 6,72 l h i n cế ơ ướ
đktc . N u cho h n h p p v i hidro d có xúc tác ,đt cháy s n ph m r i d n s n ph m cháyế ư ư
vào n c vôi trng d , thì kh i l ng k t t a sinh ra làướ ư ượ ế
A.30 g B .31g C. 32 g D . 29 g
17.Đt cháy anken X thu 2,24 l CO2 đktc , n u d n toàn b s n ph m cháy vào n c vôi trong dế ướ ư
thì kh i l ng bình tăng A.6,2 g ượ B.5,2 C.4,2 D. 10
18.Cho 6,72 l h n h p g m 2 anken l i qua dd brom d ,th y kh i l ng bình tăng 16,8 g . Tím ư ượ
công th c pt c a anken , bi t s C m i anken không quá 5 . A. C ế 2H4 , C4H8 B. C3H6 , C4H8
C . C4H8 , C5 H10 D. k t qu khácế
19. Khi đt cháy m t HC A m ch h c n 30 th tích không khí , sinh ra 4 th tích CO 2 . A tác
d ng v i hidro có xúc tác Ni t o m t hidrocacbon no m ch nhánh .Xác đnh ctct c a A bi t ế
không khí chi m 20 % th tíchế
20.d n 3,584 l h n h p X g m 2 anken liên ti p nhau trong dãy đng đng vào n c brom d ế ướ ư
th y kh i l ng bình đng n c brom tăng 10,50 g ượ ướ
a. Tìm ctpt c a A , B . Bi t th tochs khí đo 0 ế 0 C vaf 1,25 at
b. Tính t kh i c a h n h p so v i hidro
21. Vi t ph ng trình cho dãy chuy n hóa sauế ươ