ấ ố ườ ữ ồ ụ ữ ề ậ Đ bài: Hãy bình lu n câu t c ng sau: "Đ t t t tr ng cây r m rà/ Nh ng ng ườ i
ấ ấ ữ ồ ẳ ị ị ườ thanh l ch nói ra d u dàng". "Đ t x u tr ng cây kh ng khiu/ Nh ng ng ụ i thô t c
ề nói đi u phàm phu"
Bài làm
ậ ứ ụ ủ ử ẹ ệ ế ấ ấ ố ỗ ộ S ng đ p là m c tiêu ph n đ u c a m i chúng ta. Ngh thu t ng x , giao ti p là m t
ệ ủ ế ố ữ ữ ủ ể ẹ ụ trong nh ng bi u hi n c a n p s ng đ p. T c ng là kho tàng quý báu c a nhân dân, cho
ề ặ ờ ử ề ề ế ấ ọ ề ứ ta nhi u kinh nghiêm, nhi u bài h c v ng x , giao ti p, nh t là v m t l ế i ăn ti ng nói.
ụ ữ ụ ề ể ậ ỗ M i đi u khen, chê mà t c ng nêu ra th t vô cùng chí lí. Đ giáo d c cách ăn nói cho
ườ ụ ế ọ m i ng ữ i, ông cha ta đã đúc k t thành t c ng :
ấ ố ồ ườ "Đ t t t tr ng cây r m rà,
ữ ườ ị ị Nh ng ng i thanh l ch nói ra d u dàng".
Và còn có câu:
ấ ấ ẳ ồ "Đ t x u tr ng cây kh ng khiu,
ữ ườ ụ Nh ng ng ề i thô t c nói đi u phàm phu".
ụ ữ ủ ề ề ậ ấ ắ ộ ạ Hai câu t c ng trên đ u nêu lên m t nh n xét r t sâu s c v cách ăn nói c a hai lo i
ườ ộ ườ ườ ụ ng i trong xã h i: Ng ị i thanh l ch và ng i thô t c.
ứ ấ ể ồ ỡ ượ ư ấ Câu th nh t: Đ t có t ố ươ t t ớ i, màu m thì m i có th tr ng đ c "cây r òm rà", cành lá
ữ ậ ộ ỉ ườ ị sum suê, t ươ ố i t t. Trong xã h i cũng v y, ch có nh ng ng i thanh l ch, văn minh, có văn
ớ ế ẹ ễ ị hóa, có nhân cách m i bi t ăn nói "d u dàng", êm ái, nh nhàng, d nghe.
ằ ỗ ấ ấ ứ ẳ ơ ỉ ể ọ Câu th hai: Đ t x u, c n c i, ch có th m c lên "cây kh ng khiu" lá cành x xác. Ng ườ i
ế ẻ ụ ứ ữ ề ạ ọ cũng th , k thô t c, vô h c, kém đ o đ c luôn luôn nói ra nh ng "đi u phàm phu", thô
ụ ằ ỗ ằ l ậ , x ng b y, t c t n.
ụ ể ấ ữ ụ ể ấ ằ ồ ớ Hai câu t c ng trên, b ng cách so sánh c th , l y đ t và cây tr ng đ so sánh v i hai
ườ ố ố ố ậ ừ ể ậ ị ạ lo i ng i có hai cách ăn nói, hai l i s ng đ i l p, t đó nêu lên nh n xét, bi u th thái đ ộ
ộ ờ ự ề ị ượ ư khen, chê, đ a ra m t l i khuyên v cách ăn nói sao cho văn minh, l ch s , không đ c thô
ế ờ ế ứ ẹ ỗ ụ ằ l , t c t n, bi t nói l ử i hay, ý đ p trong giao ti p, ng x .
ụ ấ ẻ ộ ề ỗ ụ ứ ẻ Trong xã h i, k thô t c t t nói đi u phàm phu, thô l ế ạ . K thô t c vì đ o đ c kém, thi u
ượ ụ ạ ừ ế ọ nhân cách, không đ c giáo d c, l i vô h c nên nói năng b a bãi, thi u suy nghĩ. H b ọ ị
ườ ồ ỗ ạ ụ ẻ ồ ọ m i ng i coi khinh. Đáng bu n thay, k thô t c ăn nói th l l i không h bi ề ế ự ấ t t x u
h .ổ
ạ ườ ườ ứ ế Trái l i, ng ị i thanh l ch là ng ạ i có nhân cách, có đ o đ c, có văn hóa, bi t kính trên
ườ ướ ọ ể ụ ắ nh ng d i, ăn nói có suy nghĩ chín ch n. H hi u rõ m c đích mình nói và làm. H bi ọ ế t
ể ễ ủ ế ả ọ ậ ờ h c t p l i ăn ti ng nói c a nhân dân đ di n đ t t ạ ư ưở t ộ ng tình c m m t cách sâu sác, ý
ư ế ề ớ ị ự ỏ ướ nh . Nói v i ai, nói đi u gì, nói nh th nào, là ba câu t h i mình tr c lúc nói.
ờ ủ ữ ữ ể ả ướ Ngôn ng là tài s n quý báu lâu đ i c a nhân dân. Ngôn ng phát tri n theo h ng đi lên
ụ ử ế ễ ể ộ ữ ả ủ ị c a l ch s . Nó là công c giao ti p, di n đ t t ạ ư ưở t ng, bi u l tình c m gi a con ng ườ i
ườ ự ữ ệ ớ ớ v i con ng ờ ọ ậ i. Nh h c t p và t ể rèn luy n, chúng ta m i có ngôn ng phong phú. uy n
ườ ỗ ứ ạ ọ ờ ế ể chuy n. Ng ụ ằ i ăn nói t c t n, thô l là vì vô h c và vô đ o đ c. Qua l i ăn ti ng nói, ta
ượ ủ ườ ễ d dàng đánh giá đ c nhân cách c a ng i nói.
ạ ề ứ ụ ữ ử ế ọ Tóm l ầ i, hai câu t c ng trên cho ta bài h c quý báu v ng x , giao ti p. Nói năng c n
ự ẹ ả ả ố ị ế ấ ổ ề ỗ ụ ằ ph i nh nhàng, khiêm t n, l ch s ; ph i bi t x u h v cách ăn nói thô l , t c t n.
ữ ả ồ ộ ườ ế Ngôn ng , cách ăn nói còn ph n ánh tâm h n, trình đ ng i tham gia giao ti p. Quan h ệ
ơ ọ ộ ướ ả ự ế ứ ử xã h i có thân, s , khinh, tr ng, trên, d ố i. Giao ti p, ng x , nói năng ph i d a trên m i
ế ụ ể ấ ệ ả quan h và hoàn c nh giao ti p c th y.
ữ ờ ụ ệ ấ ạ ọ ượ ỗ Ông bà ta r t coi tr ng vi c d y d con cháu cách ăn nói. T c ng , l i ca đ c các c ụ
ườ ắ ế ọ ạ ấ th ng xuyên nh c đ n làm bài h c đ o lí th m thìa:
ọ ọ ở ọ ọ "H c ăn, h c nói, h c gói, h c m ".
ọ ạ ả "G i d b o vâng".
ấ ề ẳ ờ "L i nói ch ng m t ti n mua,
ự ờ L a l ừ i mà nói cho v a lòng nhau".
ườ ướ "Ng i khôn đón tr c rào sau,
ể ườ ạ ế ồ Đ cho ng i d i bi t đâu m dò".
ố ờ ướ ế ả ưỡ ứ ạ ế ọ ễ ậ Mu n nói l ẹ i hay ý đ p thì tr c h t ph i tu d ng đ o đ c, bi t "Tiên h c l ọ , h u h c
ủ ố ọ ỏ ọ ườ ọ ậ ọ ơ văn”, khiêm t n h c h i cách ăn nói c a m i ng ế ợ i. Đ c sách, h c t p th văn, k t h p
ủ ữ ế ể ễ ồ ộ ờ l i ăn ti ng nói c a nhân dân đ trau d i ngôn ng . Thi hào dân t c Nguy n Du, tác gi ả
ọ ượ ờ ừ ự ệ ề "Truy n Ki u" t ng tâm s : "Nghe khúc hát thôn quê h c đ c l ề ồ i nói trong ngh tr ng
dâu gai".
ổ ộ ế ọ ướ ạ ớ Xã h i đang đ i m i. Văn hóa, kinh t , khoa h c n ể c nhà phát tri n m nh m . ẽ ở ấ ứ b t c
ươ ứ ị ườ ọ ướ ườ ườ c ng v nào, đ a con trong gia đình, ng i h c sinh d i mái tr ng, ng i công dân
ứ ọ ậ ể ệ ề ế ả ộ ộ ngoài xà h i, đ u ph i có ý th c h c t p giao ti p, th hi n m t nhân cách văn hóa mang
ộ ả ắ b n s c dân t c.
ị ố ị ự Ăn nói "d u dùng" không có nghĩa là "hoa hòe hoa sói" vô l ợ ỡ i, ăn nói b đ , xu n nh, t làm
ụ ế ả ị gi m nhân cách mình trong giao ti p. Chúng ta phê phán cách ăn nói thô t c, xu n nh; luôn
ự ự ề ậ ộ ứ luôn đ cao thái đ chân th t, trung th c, t ử tin trong ng x .
ố ủ ứ ạ ườ ữ ờ ử ượ ứ ế Đ o đ c là cái g c c a con ng i. Ngôn ng , l i ăn ti ng nói, cách ng x đ c nhân
ụ ạ ữ ụ ứ ằ ọ dân ta coi tr ng nh m giáo d c đ o đ c, nhân cách. Hai câu t c ng trên cho chúng ta bài
ự ế ệ ắ ị ượ ể ệ ấ ứ ỉ ọ h c sâu s c trong giao ti p. S khôn ngoan, l ch thi p đ c th hi n r t rõ qua c ch và
ủ ế ỗ ườ ụ ứ ạ ụ ữ ướ ờ l i ăn ti ng nói c a m i ng i. Giáo d c ngôn ng chính là giáo d c đ c h nh, h ng v ề
ộ ể ố ự ơ ế ẹ ế ị văn minh, ti n b đ s ng đ p, l ch s h n. Thanh thi u nhi chúng ta, th h k t c s ế ệ ế ụ ự
ủ ệ ạ ướ ế ỉ ữ ầ ạ nghi p cách m ng c a cha anh, b ư ọ c sang th k XXI, c n h c thêm ngo i ng , nh ng
ượ ẹ ế ủ ể ữ ự ủ không đ c coi nh cách nói, cách vi ộ t c a dân t c đd gi ế gìn s trong sáng c a ti ng
ệ ườ ệ ả ị ườ ỏ ế ệ ấ Vi t. Con ng i Vi t Nam thanh l ch ph i là con ng i gi i ti ng Vi ế t và r t yêu ti ng
Vi t.ệ
