Blockchain – Khởi nguồn của một nền kinh tế mới: Lời mở đầu
1.870Total Views
Mục Lục [ẩn]
• LỜI MỞ ĐẦU
• Tiền tệ, Hợp đồng và Ứng dụng vượt ra khỏi Thị trường Tài chính
• Blockchain 1.0, 2.0, và 3.0
• Bitcoin là gì?
• Blockchain là gì?
• Thế giới kết nối và Blockchain: Mô hình điện toán đột phá thứ năm
• M2M/IoT Mạng thanh toán Bitcoin để kích hoạt nền kinh tế máy móc
• Khuynh hướng chi phối sự chấp nhận chủ đạo: Tin tưởng, Có thể sử dụng, Dễ dùng
• Văn hóa Bitcoin: Lễ hội Bitfilm
• Mục đích, Phương pháp luận, và Cấu trúc của cuốn sách
LỜI MỞ ĐẦU
Chúng ta nên nghĩ về Blockchain như là một dạng khác của Internet – một thứ công nghệ
thông tin toàn diện với các phân tầng kỹ thuật và nhiều lớp ứng dụng cho bất kỳ hình
thức đăng ký tài sản, kiểm kê và giao dịch trao đổi nào, bao gồm mọi lĩnh vực tài chính,
kinh tế và tiền; tài sản hữu hình (tài sản vật chất, nhà cửa, ô tô); và các tài sản vô hình
(phiếu bầu, ý tưởng, danh tiếng, ý định, dữ liệu sức khỏe, thông tin,…).
Nhưng khái niệm Blockchain thậm chí còn nhiều hơn thế; nó là một dạng thức tổ
chức mới cho việc khám phá, định giá và chuyển giao tất cả các lượng tử (các đơn vị rời
rạc) của bất cứ thứ gì và có khả năng phối hợp tất cả các hoạt động của con người ở quy
mô lớn hơn nhiều so với trước đây.
Chúng ta có thể đang đứng tại ngưỡng cửa của một cuộc cách mạng mới. Cuộc cách mạng
này bắt đầu với một nền kinh tế mới trên Internet, một loại tiền tệ khác được gọi
là Bitcoin được ban hành và không được chống lưng bởi một cơ quan trung ương nào, nó
chỉ dựa trên sự tự đồng thuận giữa những người người dùng mạng với nhau.
Tuy nhiên, sự đặc biệt có một không hai của nó nằm ở thực tế là nó không đòi hỏi người
dùng phải tin tưởng lẫn nhau. Thông qua việc tự bảo mật bằng các thuật toán, mọi nỗ lực
gian lận trong hệ thống đều bị loại bỏ.
Trong một định nghĩa kỹ thuật chính xác, Bitcoin là một loại tiền số được giao dịch thông
qua Internet trong một hệ thống phân cấp phi tập trung, sử dụng một sổ cái công khai
đưọc gọi là Blockchain (Chuỗi khối).
Đây là một dạng của tiền tệ, kết hợp chia sẻ tập tin ngang hàng (peer-to-peer) BitTorrent
với khóa công khai được mã hóa. Kể từ khi ra mắt vào năm 2009, Bitcoin đã kéo theo sau
đó sự ra đời của một loạt các đồng tiền điện tử mô phỏng – thay thế, sử dụng cùng một
cách tiếp cận chung nhưng với sự tối ưu hóa, những cải tiến thêm bớt khác nhau.
Quan trọng hơn, công nghệ Blockchain có thể trở thành lớp kinh tế liền mạch gắn trên
Web chưa từng có, đóng vai trò là lớp đệm công nghệ cho các thanh toán, giao dịch trao
đổi phi tập trung, kiếm và chi tiêu token, yêu cầu và chuyển giao tài sản kỹ thuật số, phát
hành và thực hiện các hợp đồng thông minh.
Bitcoin và công nghệ Blockchain, như một mô hình phân cấp, có thể là công nghệ
đột phá lớn và mô hình điện toán toàn cầu tiếp theo (theo sau máy tính lớn, máy tính cá
nhân, Internet và mạng xã hội/điện thoại di động), với khả năng tái định dạng lại mọi
hoạt động của con người một cách phổ biến như Web đã làm.
Tiền tệ, Hợp đồng và Ứng dụng vượt ra khỏi Thị trường Tài chính
Những lợi ích tiềm tàng của Blockchain không chỉ dừng lại ở mặt kinh tế – mà nó
còn mở rộng sang các lĩnh vực khác: chính trị, nhân đạo, xã hội và khoa học – và khả
năng công nghệ của Blockchain đã được triển khai, khai thác bởi các nhóm cụ thể để
giải quyết các vấn đề thực tế.
Chẳng hạn, để chống lại các chế độ chính trị đầy áp bức, công nghệ Blockchain có thể được
sử dụng để đưa ra một chức năng đám mây phân quyền mà trước đây cần quản lý bởi các
tổ chức có thẩm quyền.
Điều này rõ ràng là hữu ích cho các tổ chức như WikiLeaks (chính phủ các quốc gia chặn
các giao dịch thẻ tín dụng đóng góp cho Edward Snowden) cũng như các tổ chức có phạm
vi xuyên quốc gia và trung lập trong quan điểm chính trị, như các tổ chức phi lợi nhuận
quản lý dữ liệu hệ thống tên miền Internet ICANN và dịch vụ DNS.
Ngoài các tình huống mà trong đó lợi ích công cộng phải vượt qua các cơ cấu quyền lực
của chính phủ, các ngành và lĩnh vực khác có thể được giải phóng khỏi các quy định, khỏi
các chương trình cấp phép dựa trên cơ cấu quyền lực theo cấp bậc, khỏi sự ảnh hưởng của
các nhóm quyền lợi đặc biệt được hỗ trợ mạnh mẽ của chính phủ, để cho phép các mô
hình kinh doanh trung gian mới.
Mặc dù các quy định được thúc đẩy bởi vận động hành lang đã làm tê liệt các dịch vụ của
người tiêu dùng, các mô hình kinh tế chia sẻ mới như Airbnb và Uber đã và đang đứng
vững, mạnh mẽ trong các cuộc tấn công pháp lý từ chính quyền đương nhiệm.
Ngoài các lợi ích về kinh tế và chính trị, việc phối hợp, lưu giữ hồ sơ, và không thể hủy
ngang các giao dịch sử dụng công nghệ Blockchain là những đặc điểm được coi là
nền tảng cho các tiến bộ trong xã hội, như Magna Carta hay Rosetta Stone.
Trong trường hợp này, Blockchain đóng vai trò như là kho lưu trữ hồ sơ công cộng cho
toàn xã hội, bao gồm đăng ký của tất cả các tài liệu, sự kiện, danh tính và tài sản. Trong
hệ thống này, tất cả tài sản đều có thể trở thành tài sản thông minh.
Đây là khái niệm mã hoá mọi tài sản lên Blockchain với một mã nhận dạng duy nhất, để
tài sản có thể được theo dõi, kiểm soát và trao đổi (mua hoặc bán) trên Blockchain. Điều
này có nghĩa là tất cả các tài sản hữu hình (nhà ở, ô tô) và tài sản kỹ thuật số đều có thể
được đăng ký và giao dịch trên Blockchain.
Ví dụ (chúng ta sẽ thấy rõ hơn trong quá trình triển khai nội dung của cuốn sách này),
chúng ta có thể thấy tiềm năng thay đổi thế giới của Blockchain trong việc sử dụng nó để
đăng ký và bảo vệ sở hữu trí tuệ (IP).
Ngành công nghiệp điện tử kỹ thuật số đang nổi lên cung cấp các dịch vụ đăng ký theo cá
nhân các nội dung chính xác của bất kỳ tài sản kỹ thuật số nào (bất kỳ tệp tin, hình ảnh,
hồ sơ sức khoẻ, phần mềm,…) lên Blockchain.
Blockchain có thể thay thế hoặc bổ sung tất cả các hệ thống quản lý sở hữu trí tuệ hiện có.
Nó hoạt động theo một thuật toán tiêu chuẩn được chạy trên một tập tin (bất kỳ tập tin),
để nén nó vào một mã ngắn 64 ký tự (được gọi là một hash – chuỗi băm), mỗi tập tin lại
có một mã riêng biệt.
Cho dù tệp lớn (ví dụ: Tệp tgen di truyền 9 GB), tệp nén này được nén vào một chuỗi băm
bảo mật 64 ký tự và không thể tính toán ngược trở lại. Giá trị băm này sau đó được bao
gồm trong một giao dịch Blockchain, thêm dấu thời gian – bằng chứng về tài sản kỹ thuật
số hiện có vào thời điểm đó.
Chuỗi băm có thể được tính toán lại từ các tập tin cơ bản (lưu trữ riêng trên máy tính của
chủ sở hữu, không phải trên Blockchain), xác nhận rằng các nội dung ban đầu đã không
thay đổi.
Chuẩn hóa các cơ cấu như luật hợp đồng là những bước tiến cách mạng cho xã hội, và các
Blockchain bảo vệ sở hữu trí tuệ (tác phẩm nghệ thuật số) có thể chính là một bước ngoặt
đáng kể, góp phần cho sự phối hợp nhịp nhàng trong các xã hội quy mô lớn với ngày càng
nhiều các hoạt động kinh tế được thúc đẩy bởi những luồng ý tưởng sáng tạo mới.
Blockchain 1.0, 2.0, và 3.0
Các lợi ích về kinh tế, chính trị, nhân đạo và pháp lý của Bitcoin và công nghệ Blockchain
bắt đầu làm rõ rằng, đây có thể là một công nghệ đột phá có thể tái cấu trúc tất cả các khía
cạnh xã hội và các hoạt động trong xã hội đó.
Theo cách tổ chức và những tiện ích mà nó mang lại, các dạng hoạt động khác nhau đang
tồn tại cũng như đang tiềm ẩn trong cuộc cách mạng Blockchain được chia thành ba
loại: Blockchain 1.0, 2.0 và 3.0.
• Blockchain 1.0 – Tiền tệ: Bao gồm chuyển đổi tiền tệ, kiều hối và hệ thống thanh toán
kỹ thuật số. Là khu vực của Bitcoin và những đồng tiền điện tử khác.
• Blockchain 2.0 – Hợp đồng: Mở rộng hơn với các ứng dụng tài chính và thị trường,
bao gồm chứng khoán, trái phiếu, nợ, các khoản vay, thế chấp, quyền sở hữu trí tuệ và các
hợp đồng thông minh.
• Blockchain 3.0 – Ứng dụng: Đưa Blockchain vượt ra khỏi lĩnh vực tài chính, và đi vào
các lĩnh vực của chính phủ, giáo dục, y tế, khoa học, văn hóa và nghệ thuật.
Bitcoin là gì?
Bitcoin là một loại tiền số (hay còn goi là tiền điện tử). Nó là tiền tệ kỹ thuật số và cũng là
hệ thống thanh toán trực tuyến, trong đó các kỹ thuật mã hoá được sử dụng để quy định
việc tạo ra đơn vị tiền tệ và xác minh việc chuyển tiền, hoạt động độc lập với ngân hàng
trung ương.
Thuật ngữ có thể gây nhầm lẫn vì các từ Bitcoin và Blockchain có thể được sử dụng cho
cả ba phần của nội dung: nền tảng công nghệ Blockchain, giao thức và máy khách thông
qua các giao dịch được thực hiện, và tiền điện tử thực tế (tiền); hoặc nói rộng hơn, đề cập
đến toàn bộ khái niệm về tiền điện tử.
Cũng giống như khái niệm PayPal được gọi trên Internet là “PayPal”, trên đó giao thức
PayPal đã được chạy, để chuyển tiền tệ PayPal. Ngành công nghiệp Blockchain đang
sử dụng các thuật ngữ này thay phiên nhau bởi vì nó vẫn đang trong quá trình định hình
chính nó thành những gì nó có thể, như là trở thành các lớp trong một ngăn xếp công
nghệ.
Bitcoin được tạo ra vào năm 2009 (được phát hành vào ngày 9 tháng 1 năm 2009) bởi
một người hoặc tổ chức ẩn danh Satoshi Nakamoto. Nội dung và chi tiết hoạt động được
mô tả ngắn gọn và rõ ràng trong Whitepaper, “Bitcoin: Hệ thống tiền điện tử ngang hàng”.
Các khoản thanh toán sử dụng đồng tiền ảo phân quyền này được ghi lại trong một sổ cái
công cộng, được lưu trữ trên máy tính của nhiều, hay còn có thể nói là toàn bộ những
người dùng Bitcoin, và có thể xem được liên tục trên Internet.
Bitcoin là đồng tiền điện tử đầu tiên và cũng là đồng tiền phân quyền lớn nhất. Có hàng
trăm các “altcoin” (đồng xu thay thế) khác, như Litecoin và DogeCoin, nhưng Bitcoin
chiếm đến 90% tổng thị trường tiền thuật toán và đóng vai trò là tiêu chuẩn thực tế cho
các đồng tiền khác.
Bitcoin là ẩn danh (chứ không phải là vô danh) theo nghĩa là các địa chỉ khóa công khai
(chuỗi gồm 27-32 ký tự cả chữ và số; chức năng tương tự như một địa chỉ email); được sử
dụng để gửi và nhận Bitcoin và ghi nhận các giao dịch, khác hoàn toàn với thông tin nhận
dạng cá nhân.
Bitcoin được tạo ra như một phần thưởng cho công việc xử lý tính toán, được gọi là đào,
hay khai thác, trong đó người dùng cung cấp sức mạnh tính toán của họ để xác minh và
ghi nhận các khoản thanh toán vào sổ cái công khai.
Các cá nhân hoặc công ty tham gia đào để nhận được phí giao dịch và đồng Bitcoin mới
được tạo ra. Ngoài việc khai thác, Bitcoin cũng có thể giống như bất kỳ loại tiền tệ nào, có
thể đổi sang tiền pháp định (tiền do Chính phủ ban hành), các sản phẩm và dịch vụ.
Người dùng có thể gửi và nhận Bitcoin với một khoản phí giao dịch tùy chọn, sử
dụng phần mềm ví trên máy tính cá nhân, thiết bị di động hoặc ứng dụng web.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về Bitcoin trong bài viết: Bitcoin là gì? Tìm hiểu về đồng
tiền điện tử BTC
Blockchain là gì?
Blockchain là sổ cái công cộng của tất cả các giao dịch Bitcoin đã từng được thực hiện. Nó
liên tục phát triển khi các thợ đào thêm các khối mới vào nó (mỗi 10 phút) để ghi nhận
các giao dịch gần đây nhất.
Các khối được thêm vào Blockchain theo thứ tự tuyến tính (theo đường thẳng), theo trình
tự thời gian. Mỗi full node (tức là mỗi máy tính kết nối với mạng Bitcoin được sử dụng
như máy khách, thực hiện nhiệm vụ xác nhận và chuyển tiếp các giao dịch) có một bản
sao của Blockchain, được tải xuống tự động khi thợ đào tham gia vào mạng Bitcoin.
Blockchain có thông tin đầy đủ về các địa chỉ và số dư từ khối genesis – khối nguyên thủy
(các giao dịch đầu tiên được thực hiện) đến khối gần đây nhất được hoàn thành.
Blockchain như là một sổ cái công cộng có nghĩa là bạn có thể truy vấn bất kỳ khối nào (ví
dụ https://blockchain.info/) cho các giao dịch liên quan đến địa chỉ Bitcoin cụ thể – ví
dụ: bạn có thể tìm địa chỉ ví của mình để xem giao dịch mà bạn đã nhận được Bitcoin đầu
tiên của mình.
Blockchain được coi là sự cải tiến công nghệ chính của Bitcoin, vì nó là một cơ chế xác
nhận “không tín nhiệm” của tất cả các giao dịch trên mạng.
Người dùng có thể tin tưởng hệ thống sổ cái công cộng được lưu trữ trên toàn thế giới này
trên những node phân cấp khác nhau, được duy trì bởi những thợ đào – người ghi sổ, trái
ngược hoàn toàn với việc phải thiết lập và duy trì sự tín nhiệm đối với đối tác giao dịch
(một người khác) hoặc bên trung gian thứ ba (ví dụ như ngân hàng).
Blockchain là cấu trúc cho một hệ thống mới của các giao dịch phân cấp dựa trên sự
không tín nhiệm, là chìa khóa quan trọng của sự đối mới. Blockchain cho phép giao dịch
phi trung gian và phi tập trung của bất kỳ loại nào giữa tất cả các bên trên cơ sở toàn cầu.
Blockchain giống như một lớp ứng dụng khác chạy trên ngăn xếp giao thức Internet hiện
có, bổ sung thêm một lớp hoàn toàn mới cho Internet, cho phép các giao dịch kinh tế, cả
thanh toán bằng tiền điện tử ngay tức thì (đối với một số loại tiền điện tử được sử dụng
phổ biến) và trong dài hạn, với các hợp đồng tài chính phức tạp.
Bất kỳ tiền tệ, hợp đồng tài chính, hoặc tài sản vô hình hoặc tài sản hữu hình nào, đều có
thể được giao dịch với một hệ thống như Blockchain. Hơn nữa, Blockchain có thể được
sử dụng không chỉ cho các giao dịch, mà còn là một hệ thống đăng ký và kiểm kê để ghi
chép, theo dõi, giám sát và giao dịch tất cả các tài sản.