Các đảo nhân tạo ở biển Đông và ảnh hưởng<br />
của chúng đến an ninh khu vực<br />
MARY FIDES A. QUINTOS.<br />
Aritificial islands in the South China sea and their impact on regional<br />
(in)security. FSI Insights (CIRSS), Vol.II, No.2, March 2015.<br />
Lan Anh dÞch<br />
Tõ khãa: BiÓn §«ng, An ninh khu vùc, LuËt BiÓn, UNCLOS, ASEAN, Tr−êng Sa,<br />
Hoµng Sa, Trung Quèc<br />
Ngµy 15/5/2014, Philippines c«ng bè<br />
mét lo¹t h×nh ¶nh vÒ c¸c ho¹t ®éng khai<br />
hoang ®Êt cña Trung Quèc t¹i b·i §¸<br />
G¹c Ma, cho thÊy viÖc tõng b−íc x©y<br />
dùng mét hßn ®¶o nh©n t¹o cña Trung<br />
Quèc. Vµi th¸ng sau ®ã, th«ng tin vÒ c¸c<br />
ho¹t ®éng t−¬ng tù cña Trung Quèc t¹i<br />
b·i §¸ Ga Ven, b·i §¸ T− NghÜa, b·i §¸<br />
Ch©u Viªn, b·i §¸ Ch÷ ThËp, tÊt c¶ ®Òu<br />
thuéc quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®ang tranh<br />
chÊp, ®−îc nhiÒu h·ng th«ng tÊn ®Þa<br />
ph−¬ng vµ quèc tÕ ®¨ng t¶i. ViÖc Trung<br />
Quèc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n t¹o ë<br />
Tr−êng Sa ®· vÊp ph¶i nh÷ng lêi chØ<br />
trÝch, ®Æc biÖt lµ tõ phÝa Philippines,<br />
ViÖt Nam vµ Mü, t¹o nªn nh÷ng c¨ng<br />
th¼ng trong khu vùc, dÉn ®Õn gia t¨ng<br />
møc ®é nh÷ng th¸ch thøc cã ¶nh h−ëng<br />
lªn an ninh khu vùc.<br />
C¸c ®¶o nh©n t¹o ë Tr−êng Sa<br />
<br />
Mét hßn ®¶o, theo C«ng −íc Liªn<br />
Hîp Quèc vÒ LuËt BiÓn (UNCLOS), lµ<br />
mét khu ®Êt ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch<br />
<br />
tù nhiªn cao h¬n mÆt n−íc biÓn vµ cã thÓ<br />
duy tr× sù sèng cña con ng−êi vµ ®êi sèng<br />
kinh tÕ riªng cña nã(*). ThuËt ng÷ “®¶o<br />
nh©n t¹o” lµ ®Ó chØ “tÊt c¶ nh÷ng c«ng<br />
tr×nh, c¬ së ®−îc l¾p ®Æt nh©n t¹o vµ c¸c<br />
thiÕt bÞ kh¸c trªn biÓn”, ®©y lµ nh÷ng<br />
dÊu hiÖu ban ®Çu cña nh÷ng g× kh«ng<br />
ph¶i lµ ®¶o (N. Papadakis, 1977, tr.6).<br />
Cô thÓ, mét hßn ®¶o nh©n t¹o lµ<br />
mét “sù båi ®Êt do con ng−êi t¹o ra b»ng<br />
c¸ch ®Æt ®Êt vµ/hoÆc c¸c lo¹i ®¸ xuèng<br />
biÓn trong ®ã cã phÇn t−¬ng tù “tÝnh<br />
chÊt l·nh thæ”. Nã kh«ng ph¶i lµ mét<br />
cÊu tróc ®−îc h×nh thµnh mét c¸ch tù<br />
nhiªn, vÜnh viÔn g¾n liÒn víi ®¸y biÓn<br />
vµ ®−îc bao bäc bëi n−íc, cao h¬n mÆt<br />
n−íc khi thñy triÒu lªn” (N. Papadakis,<br />
1977, tr.6). ViÖc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n<br />
t¹o bao gåm viÖc t¹o ra nh÷ng khu ®Êt<br />
míi trªn mùc n−íc biÓn b»ng c¸ch lµm<br />
l¾ng ®äng c¸c trÇm tÝch mét c¸ch thñ<br />
(*)<br />
<br />
UNCLOS, §iÒu 121 (1).<br />
<br />
50<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015<br />
<br />
c«ng. C¸c ®¶o nh©n t¹o ®−îc x©y dùng<br />
®Ó tr¸nh lÊy ®Êt n«ng nghiÖp thiÕt yÕu<br />
cho c¸c môc ®Ých kh¸c nhau bao gåm c¶<br />
viÖc ph¸t triÓn ®« thÞ, th¨m dß vµ khai<br />
th¸c c¸c nguån tµi nguyªn kho¸ng s¶n,<br />
vËn t¶i vµ th«ng tin liªn l¹c, nghiªn cøu<br />
khoa häc vµ dù b¸o thêi tiÕt, vui ch¬i<br />
gi¶i trÝ vµ c¨n cø qu©n sù (N.<br />
Papadakis, 1977, tr.11-15). Tuy nhiªn,<br />
cÇn l−u ý r»ng, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c<br />
c«ng tr×nh trªn biÓn ®Òu dÉn ®Õn viÖc<br />
t¹o ra c¸c ®¶o nh©n t¹o. VÝ dô, c¬ së h¹<br />
tÇng trªn mét m¶nh ®Êt ®−îc h×nh<br />
thµnh tù nhiªn tõ tr−íc ®ã mµ lu«n lu«n<br />
ë trªn mÆt n−íc vµ kh«ng lµm thay ®æi<br />
cÊu h×nh tù nhiªn cña l·nh thæ ®Êt liÒn,<br />
kh«ng ®−îc coi lµ mét hßn ®¶o nh©n t¹o.<br />
<br />
cËp ®Õn “mét khèi ®¸ hoÆc san h« cã thÓ<br />
ch¹m bÒ mÆt n−íc biÓn hoÆc lé ra khi<br />
thñy triÒu xuèng” (Y. Tanaka, 2012).<br />
R¹n san h« cã thÓ ®−îc ph©n lo¹i theo<br />
cao ®é thñy triÒu xuèng, nÕu mét phÇn<br />
cña nã lé ra khi thñy triÒu xuèng th× nã<br />
®−îc gäi lµ r¹n san h« vßng (Y. Tanaka,<br />
2012). Mét sè thùc thÓ cña quÇn ®¶o<br />
Tr−êng Sa lu«n lu«n ë trªn mùc n−íc<br />
biÓn bao gåm ®¶o Ba B×nh do §µi Loan<br />
chiÕm ®ãng, ®¶o ThÞ Tø, ®¶o BÕn L¹c vµ<br />
®¶o Song Tö §«ng do Philippines chiÕm<br />
®ãng vµ ®¶o Tr−êng Sa cña ViÖt Nam (K.<br />
Yoji, 2014). Nh÷ng thùc thÓ nµy còng<br />
n»m trong nh÷ng thùc thÓ ®−îc h×nh<br />
thµnh mét c¸ch tù nhiªn lín nhÊt trong<br />
khu vùc.<br />
<br />
HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng x©y<br />
dùng ë biÓn §«ng ®ang ®−îc thùc hiÖn ë<br />
quÇn ®¶o Tr−êng Sa, phÇn phÝa Nam<br />
cña biÓn §«ng bao gåm mét côm c¸c<br />
vïng ®Êt, ®¸, r¹n san h« vµ b·i c¸t.<br />
Trung Quèc hiÖn ®ang chiÕm ®ãng 7<br />
thùc thÓ trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa,<br />
Malaysia cã 8, Philippines cã 9, §µi<br />
Loan cã 1 vµ ViÖt Nam cã sè l−îng thùc<br />
thÓ së h÷u nhiÒu nhÊt lµ 22. Theo m« t¶<br />
cña nhiÒu häc gi¶, tõ c¸c biÓu ®å vµ kh¶o<br />
s¸t thñy v¨n cho thÊy r»ng, hÇu hÕt c¸c<br />
thùc thÓ trong quÇn ®¶o Tr−êng Sa lµ<br />
c¸c cao ®é thñy triÒu thÊp hoÆc c¸c r¹n<br />
san h«, bao gåm c¶ nh÷ng thùc thÓ ®ang<br />
thuéc quyÒn kiÓm so¸t cña mét bªn<br />
tranh chÊp (D. Dzurek, 1996; P. Hancox<br />
vµ V. Precott, 1995; R. Beckman, 2013).<br />
Mét cao ®é thñy triÒu thÊp ®−îc ®Þnh<br />
nghÜa lµ “mét khu ®Êt ®−îc h×nh thµnh<br />
mét c¸ch tù nhiªn, ®−îc bao bäc bëi<br />
n−íc vµ cao h¬n mùc n−íc khi thñy<br />
triÒu xuèng nh−ng ngËp n−íc khi thñy<br />
triÒu lªn”(*), trong khi mét r¹n san h« ®Ò<br />
<br />
Mét sè c¸c bªn tranh chÊp ë biÓn<br />
§«ng ®· chuyÓn ®æi c¸c thùc thÓ bÞ<br />
chiÕm ®ãng cña m×nh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng<br />
thùc thÓ bÞ ngËp khi thñy triÒu lªn,<br />
thµnh c¸c ®¶o nh©n t¹o, biÕn chóng vÜnh<br />
viÔn ë trªn mùc n−íc biÓn ®Ó hä cã thÓ<br />
x©y dùng c¸c c«ng tr×nh vµ l¾p ®Æt c¸c<br />
thiÕt bÞ cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau.<br />
Khi Malaysia chiÕm ®ãng b·i §¸ Hoa<br />
Lau vµo n¨m 1983, Malaysia sau ®ã ®·<br />
biÕn r¹n san h« nµy thµnh mét ®¶o nh©n<br />
t¹o b»ng c¸ch “n¹o vÐt vËt liÖu ®Ó më<br />
réng b·i §¸ Hoa Lau thµnh mét ®¶o 6 ha,<br />
bao gåm mét ®−êng b¨ng dµi 500 m” (W.<br />
Mellor, 1993, tr.54; Xem thªm: D.<br />
Dzurek, 1996). B·i §¸ Hoa Lau hiÖn<br />
®ang cã mét “khu nghØ d−ìng lÆn biÓn 90<br />
phßng sang träng, mét c¨n cø qu©n sù<br />
cña Malaysia vµ mét khu lµm tæ cho mét<br />
sè loµi chim di c− ®i biÓn”<br />
(http://www.vmy2014.com/see-and-do/...).<br />
<br />
(*)<br />
<br />
UNCLOS, §iÒu 13.<br />
<br />
NhiÒu trong sè c¸c thùc thÓ do ViÖt<br />
Nam chiÕm gi÷ nh− b·i §¸ L¸t, ®¶o<br />
Phan Vinh, R¹n London vµ b·i §¸ Lín<br />
lµ c¸c r¹n san h« vßng (P. Hancox vµ V.<br />
<br />
C¸c ®¶o nh©n t¹o ë biÓn §«ng…<br />
<br />
51<br />
<br />
Precott, 1995) ®· ®ang ®−îc biÕn thµnh<br />
c¸c ®¶o nh©n t¹o víi c¸c kÕt cÊu bª t«ng,<br />
c¸c ô sóng, tÊm pin mÆt trêi, cÇu tµu,<br />
cét ®Ìn vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c<br />
(Interaksyon, 2011).<br />
<br />
Tuy nhiªn, c¸c nhµ ph©n tÝch l−u ý,<br />
viÖc x©y dùng ®¶o nh©n t¹o cña Trung<br />
Quèc ®ang diÔn ra ngµy cµng nhanh vµ<br />
trªn mét quy m« lín h¬n nhiÒu. Nhµ<br />
b¸o Rupert Wingfield-Hayes ®· m« t¶<br />
chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng<br />
H×nh 1: Ho¹t ®éng khai khÈn ®Êt ®ang diÔn ra<br />
cña Trung Quèc ë b·i §¸<br />
ë §¸ G¹c Ma<br />
G¹c Ma: “hµng triÖu tÊn<br />
®¸ vµ c¸t ®−îc n¹o vÐt<br />
lªn tõ ®¸y biÓn vµ b¬m<br />
vµo c¸c r¹n san h« ®Ó t¹o<br />
thµnh vïng ®Êt míi. Cã<br />
c¸c xe b¬m xi m¨ng, cÇn<br />
cÈu, c¸c èng thÐp lín vµ<br />
®Ìn flash cña nh÷ng<br />
ngän ®uèc hµn” (R.<br />
Wingfield-Hayes, 2014).<br />
Mét trong nh÷ng tµu<br />
®−îc x¸c ®Þnh ho¹t ®éng<br />
ë b·i §¸ G¹c Ma lµ Tian<br />
Jing Hao, mét tµu biÓn<br />
Nguån h×nh ¶nh: HIS Janes<br />
n¹o vÐt hót c¸t dµi 127m<br />
do C«ng ty n¹o vÐt Thiªn<br />
T©n<br />
(CCCC<br />
Tianjin<br />
Dredging) vËn hµnh.<br />
H×nh 2: TiÕn ®é c¸c ho¹t ®éng khai hoang<br />
Theo b¸o c¸o, “m¸y c¾t<br />
cña Trung Quèc t¹i §¸ G¹c Ma<br />
cã c«ng suÊt 4.200 kW ë<br />
®¸y biÓn vµ chøa ®Êt bïn<br />
th«ng qua ®−êng èng<br />
dÉn trªn bê khi khai<br />
khÈn ®Êt hoÆc cho vµo sµ<br />
lan chë bïn bá ra kh¬i”<br />
(James Hardy vµ c¸c t¸c<br />
gi¶ kh¸c, 2014a). Mét vÝ<br />
dô trùc quan cña qu¸<br />
tr×nh nµy ®−îc thÓ hiÖn<br />
trong h×nh 1.<br />
<br />
Nguån h×nh ¶nh: Trang web chÝnh thøc cña Bé Ngo¹i giao<br />
Philippines, 15/05/2014<br />
<br />
TiÕn ®é khai hoang<br />
®Êt cña Trung Quèc ë b·i<br />
§¸ G¹c Ma ®−îc thÓ hiÖn<br />
trong h×nh 2. Theo c¸c<br />
ph−¬ng ¸n thiÕt kÕ c«ng<br />
bè bëi Tæng C«ng ty X©y<br />
<br />
Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 6.2015<br />
<br />
52<br />
dùng Trung Quèc, mét c¨n cø kh«ng<br />
qu©n cïng mét s©n bay, mét ®−êng b¨ng<br />
dµi vµ mét c¶ng<br />
thuyÒn ®−îc quy<br />
ho¹ch x©y dùng sau<br />
khi chuyÓn ®æi r¹n<br />
san h« thµnh mét<br />
khèi ®Êt 30 ha<br />
(http://chinadailym<br />
ail.com/2014/05/25/<br />
china-continuesadvance-intosouth-china-sea...).<br />
<br />
H×nh 3: §¶o nh©n t¹o t¹i §¸ Ga Ven<br />
<br />
Ngoµi b·i §¸<br />
G¹c Ma, Trung<br />
Quèc còng ®ang x©y<br />
dùng c¸c ®¶o nh©n<br />
t¹o t¹i Côm b·i §¸<br />
Ga Ven vµ b·i §¸<br />
T− NghÜa. Côm b·i<br />
§¸ Ga Ven ®Çu tiªn<br />
®· cã mét nÒn bª<br />
t«ng ë phÝa T©y, n¬i<br />
chøa mét thiÕt bÞ<br />
th«ng tin liªn l¹c,<br />
hÖ thèng phßng<br />
kh«ng vµ sóng h¶i<br />
qu©n, cho ®Õn khi<br />
Trung Quèc dÇn<br />
dÇn x©y dùng mét<br />
hßn ®¶o nh©n t¹o ë<br />
khu vùc nµy. Theo<br />
h×nh<br />
¶nh<br />
cña<br />
<br />
cÊu tróc ban ®Çu vµ hßn ®¶o nh©n t¹o ë<br />
b·i §¸ Ga Ven ®−îc thÓ hiÖn trong h×nh 3.<br />
<br />
Nguån h×nh ¶nh: ISH Janes<br />
H×nh 4: Ho¹t ®éng n¹o vÐt t¹i §¸ T− NghÜa<br />
<br />
Nguån h×nh ¶nh: B¸o Sydney Morning Herald, 15/09/2014<br />
<br />
Airbus Defence and Satellite, giai ®o¹n<br />
31/3-07/8/2014, “mét kªnh m−¬ng ®−îc<br />
t¸ch ra ë trung t©m cña b·i §¸ Ga Ven vµ<br />
sau ®ã mét ®èng g¹ch vôn ®−îc ®æ xuèng<br />
®Ó t¹o thµnh mét hßn ®¶o h×nh ch÷ nhËt<br />
vµo kho¶ng 300 m x 250 m. Cïng víi mét<br />
mòi dÉn ®Õn kªnh, kho¶ng 114.000 m2<br />
®Êt míi ®· ®−îc t¹o ra” (James Hardy vµ<br />
c¸c t¸c gi¶ kh¸c, 2014b). Sù so s¸nh gi÷a<br />
<br />
Ho¹t ®éng n¹o vÐt cña Trung Quèc<br />
®−îc theo dâi t¹i b·i §¸ T− NghÜa thÓ<br />
hiÖn ë h×nh 4. VËt liÖu ®µo ®−îc gåm<br />
san h«, c¸t vµ ®¸ theo b¸o c¸o sÏ ®−îc<br />
sö dông ®Ó khai hoang. Ngoµi ra cßn<br />
nh×n thÊy xung quanh khu vùc cã sù gia<br />
t¨ng c¸c thiÕt bÞ h¹ng nÆng nh− m¸y ñi,<br />
m¸y xóc, cÇn cÈu vµ c¸c tµu cung cÊp<br />
(http://www.philstar.com/headlines...).<br />
<br />
C¸c ®¶o nh©n t¹o ë biÓn §«ng…<br />
<br />
Tµu n¹o vÐt Tian Jing Hao theo<br />
quan s¸t còng ®ang ho¹t ®éng t¹i b·i §¸<br />
Ch©u Viªn vµ b·i §¸ Ch÷ ThËp. Trªn<br />
thùc tÕ, Trung Quèc ®· c«ng bè kÕ ho¹ch<br />
x©y dùng mét ®−êng b¨ng t¹i b·i §¸ Ch÷<br />
ThËp cña m×nh vµ ®ßi l¹i mét phÇn biÓn<br />
n¬i mét c¨n cø qu©n sù réng 5 km2 trªn<br />
mùc n−íc biÓn 3 m sÏ ®−îc x©y dùng<br />
(http://chinadailymail.<br />
com/2014/02/12/china-to-build-south...).<br />
QuyÒn lîi hîp ph¸p cña c¸c ®¶o nh©n t¹o<br />
<br />
53<br />
mét vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ 200 h¶i lý,<br />
mét mám ®¸ ®−îc cho phÐp tèi ®a 12 h¶i<br />
lý chñ quyÒn biÓn, vµ cao ®é thñy triÒu<br />
xuèng kh«ng t¹o ra bÊt kú vïng biÓn<br />
nµo. MÆt kh¸c, mét hßn ®¶o nh©n t¹o<br />
chØ ®−îc cÊp vïng an toµn tèi ®a 500 m<br />
®Ó “®¶m b¶o sù an toµn cho c¶ ngµnh<br />
hµng h¶i vµ b¶n th©n c¸c ®¶o nh©n t¹o,<br />
nh÷ng c¬ së vµ c«ng tr×nh x©y dùng”(*).<br />
Sù xuÊt hiÖn c¸c ®¶o nh©n t¹o còng<br />
kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn viÖc ph©n ®Þnh<br />
l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ hay<br />
thÒm lôc ®Þa(**). Ngoµi ra, c¸c ®¶o nh©n<br />
<br />
VÒ viÖc x©y dùng c¸c ®¶o nh©n t¹o,<br />
UNCLOS ®−îc xem nh−<br />
lµ hiÕn ph¸p vÒ c¸c ®¹i<br />
H×nh 5: Tranh chÊp hµng h¶i chång lÊn<br />
d−¬ng mét c¸ch réng r·i,<br />
chØ cho c¸c quèc gia ven<br />
biÓn cã quyÒn t¹o vµ sö<br />
dông c¸c ®¶o nh©n t¹o,<br />
l¾p ®Æt vµ x©y dùng trong<br />
vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vµ<br />
thÒm lôc ®Þa(*). C¸c vïng<br />
®Æc quyÒn kinh tÕ cña<br />
Brunei,<br />
Malaysia,<br />
Philippines vµ ViÖt Nam<br />
chång lÊn trªn mét sè khu<br />
vùc cña quÇn ®¶o Tr−êng<br />
Sa nh− thÓ hiÖn trong<br />
Nguån h×nh ¶nh: Trung t©m BiÓn T©y Philippines<br />
h×nh 5, do ®ã, x¶y ra c¸c<br />
tranh chÊp l·nh thæ trong vïng ®Æc t¹o kh«ng thÓ ®−îc coi lµ c¸c c¶ng - mét<br />
quyÒn kinh tÕ. Nh− ®· th¶o luËn trong phÇn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña hÖ thèng<br />
phÇn tr−íc, mét sè bªn tranh chÊp ë c¶ng biÓn h×nh thµnh mét phÇn cña bê<br />
(***)<br />
quÇn ®¶o Tr−êng Sa ®· chuyÓn ®æi c¸c biÓn n¬i l·nh h¶i ®−îc ph©n c¸ch .<br />
thùc thÓ bÞ chiÕm ®ãng cña m×nh thµnh C¸c quy ®Þnh cña UNCLOS nªu râ<br />
c¸c ®¶o nh©n t¹o ®Ó phôc vô cho môc nh÷ng h¹n chÕ liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng<br />
cña c¸c ®¶o nh©n t¹o theo luËt ph¸p<br />
®Ých riªng cña hä.<br />
quèc tÕ. C¸c quy ®Þnh chØ ra r»ng, c¸c<br />
§èi víi c¸c quyÒn lîi hµng h¶i cña<br />
®¶o nh©n t¹o ë quÇn ®¶o Tr−êng Sa<br />
c¸c ®¶o nh©n t¹o, UNCLOS kh«ng cho<br />
kh«ng thÓ ®−îc sö dông ®Ó ph©n ®Þnh<br />
phÐp c¸c ®¶o nh©n t¹o t¹o quyÒn l·nh<br />
biÓn vµ còng kh«ng thÓ ®−îc sö dông ®Ó<br />
h¶i hoÆc c¸c vïng biÓn kh¸c bëi v×<br />
®ßi chñ quyÒn c¸c vïng biÓn c¸ch ®¶o<br />
chóng kh«ng cã tr¹ng th¸i cña c¸c hßn<br />
®¶o. Mét hßn ®¶o cã kh¶ n¨ng t¹o ra (*) UNCLOS, §iÒu 60.<br />
(**)<br />
<br />
(*)<br />
<br />
UNCLOS, §iÒu 56 vµ 79.<br />
<br />
UNCLOS, §iÒu 60.<br />
UNCLOS, §iÒu 11.<br />
<br />
(***)<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
