Căn nguyên của bệnh lý nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương tại Việt Nam

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> CĂN NGUYÊN CỦA BỆNH LÝ NHIỄM TRÙNG<br /> HỆ THẦN KINH TRUNG ƯƠNG TẠI VIỆT NAM<br /> Hồ Đặng Trung Nghĩa* và Mạng lưới giám sát nhiễm trùng hệ TKTW VIZIONS**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Đa số các dữ liệu về tác nhân gây bệnh tại các quốc gia khu vực châu Á đều dựa chủ yếu trên<br /> số liệu của các bệnh viện lớn tuyến trung ương hơn là số liệu của các bệnh viện tuyến tỉnh (nơi đa số bệnh nhân<br /> nhiễm trùng hệ TKTW thường nhập viện ban đầu để điều trị).<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi tiến hành một nghiên cứu mô tả tiền cứu về nhiễm<br /> trùng hệ TKTW ở người lớn và trẻ em tại 13 bệnh viện ở miền Trung, Tây Nguyên và miền Nam Việt Nam từ<br /> 08/2007 đến 04/2010. Tác nhân gây bệnh được xác định trong dịch não tủy và máu bằng phương pháp nuôi cấy<br /> * Bộ môn Nhiễm, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch.<br /> ** Mạng lưới giám sát nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương VIZIONS:<br /> - Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (Hồ Đặng Trung Nghĩa và Hoàng Thị Thanh Hằng)<br /> - Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (Lê Thị Phương Tú, Nguyễn Văn Minh Hoàng,<br /> Nguyễn Thành Vinh, Phạm Văn Minh, Trần Vũ Thiếu Nga, Lê Văn Tấn,, James Campbell,<br /> Maxine Caws,<br /> - Jeremy Day, Menno D. de Jong, H. Rogier Van Doorn, Marcel Wolbers, Trần Tịnh Hiền, Jeremy<br /> Farrar và Constance Schultsz)<br /> - Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TpHCM (Tô Song Diệp, Nguyễn Hoan Phú và Nguyễn Văn Vĩnh<br /> Châu)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Đồng Tháp (Trần Quốc Lợi, Nguyễn Trường Sơn, Phan Văn Bé Bảy, Nguyễn<br /> Thị Hồng Thắm và Lê Thị Phượng)<br /> - Bệnh viện ĐK khu vực Sa Đéc (Lê Trung Trí và Nguyễn Thị Nguyệt Bình)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh An Giang (Đoàn Công Du, Nguyễn Thị Phương Thảo, Trương Thị Mỹ Tiến<br /> và Trần Thị Phi La)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Kiên Giang (Bùi Văn Công, Phạm Ngọc Điệp, Dương Phước Đông, Trần Thị<br /> Mộng Lành và Phạm Văn Đởm)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Cà Mau (Trần Quang Dũng, Phan Nhứt Trí, Tăng Thị Hò và Nguyễn Anh<br /> Tài)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Bạc Liêu (Quách Văn Lực và Đinh Xuân Phước)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Sóc Trăng (Tăng Vũ, Huỳnh Thị Thu Thủy, Trần Thị Nguyệt Hồng, Âu Hữu<br /> Đức, Mạnh Ánh Mai và Nguyễn Hữu Thứ)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Trà Vinh (Lâm Thị Kim Ngọc)<br /> - Bệnh viện Trung Ương Cần Thơ (Nguyễn Thị Thanh Tâm, Trần Ngô Phúc Mỹ, Ngô Văn Út,<br /> Lâm Tấn Phương, Lê Khánh Toàn và Đặng Quang Tâm)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Bình Phước (Hồ Đình Tùng)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh ĐakLak (Nguyễn Hai, Hoàng Ngọc Anh Tuấn, Hoàng Thị Thủy Tiên và Trần<br /> Thị Ngọc Oanh)<br /> - Trần Thị Diễm Lan, Nguyễn Thái Thuận, Bùi Mạnh Hùng và Bùi Đức Phú)<br /> - Bệnh viện ĐK tỉnh Khánh Hòa (Nguyễn Đông, Phan Thế Long, Nguyễn Thanh Ngân, Mang Thị<br /> Phương Mai, Phạm EnGa, Lưu Thị Minh Hương, Nguyễn Thị Thúy Ái, Nguyễn Ngọc Anh,<br /> Nguyễn Văn Xáng và Nguyễn Mạnh Tiến)<br /> - Bệnh viện Trung Ương Huế (Phan Trung Tiến, Nguyễn Thị Nam Liên, Trần Kiêm Hảo, Nguyễn<br /> Thị Như Lý, Trần Duy Hòa, Bùi Văn Đoàn, Dương Thị Bích Hoa, Trần Thị Thu Anh, Nguyễn<br /> Xuân Hiền, Võ Kim Thanh, Dương Văn Thông, Đinh Quang Tuấn, Phạm Thị Minh Khoa,<br /> Hoàng Trọng Hanh.<br /> Tác giả liên lạc: ThS.BS. Hồ Đặng Trung Nghĩa ĐT: 0918500638<br /> Email: honghia2001@yahoo.com.uk<br /> <br /> 62<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> vi sinh, chẩn đoán sinh học phân tử và huyết thanh học.<br /> Kết quả: Chúng tôi thâu nhận 1241 bệnh nhân được chẩn đoán lâm sàng là nhiễm trùng hệ TKTW. Tác<br /> nhân gây bệnh được xác định ở 640/1241 (52%) bệnh nhân. Tác nhân thường gặp nhất là Streptococcus suis<br /> serotype 2 ở người lớn (147/617, 24%) và siêu vi gây viêm não Nhật Bản ở trẻ em (142/624, 23%).<br /> Mycobacterium tuberculosis được xác định ở 34/616 (6%) bệnh nhân người lớn và 11/624 (2%) ở bệnh nhân trẻ<br /> em.<br /> Kết luận: Tác nhân vi trùng và siêu vi trùng có nguồn gốc từ động vật là căn nguyên phổ biến nhất của<br /> bệnh lý nhiễm trùng hệ TKTW ở người lớn và trẻ em Việt Nam.<br /> Từ khóa: căn nguyên, nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương, Streptococcus suis, viêm não Nhật Bản, lao<br /> màng não.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> AETIOLOGIES OF CENTRAL NERVOUS SYSTEM INFECTION IN VIET NAM<br /> Ho Dang Trung Nghia and the VIZIONS CNS Infection Network<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 62 - 68<br /> Background: To date most data has come from patients admitted to tertiary referral hospitals in Asia and<br /> there is limited aetiological data at the provincial hospital level where most patients are seen.<br /> Methods: We conducted a prospective Provincial Hospital-based descriptive surveillance study in adults<br /> and children at thirteen hospitals in central and southern Viet Nam between August 2007 – April 2010. The<br /> pathogens of CNS infection were confirmed in CSF and blood samples by using classical microbiology, molecular<br /> diagnostics and serology.<br /> Results: We recruited 1241 patients with clinically suspected infection of the CNS. An aetiological agent<br /> was identified in 640/1241 (52%) of the patients. The most common pathogens were Streptococcus suis serotype 2<br /> in patients older than 14 years of age (147/617, 24%) and Japanese encephalitis virus in patients less than 14<br /> years old (142/624, 23%). Mycobacterium tuberculosis was confirmed in 34/617 (6%) adult patients and 11/624<br /> (2%) paediatric patients.<br /> Conclusions: Zoonotic bacterial and viral pathogens are the most common causes of CNS infection in adults<br /> and children in Viet Nam.<br /> Key word: aetilology, CNS infection, Streptococcus suis, Japanese encephalitis, tuberculous meningitis.<br /> cũng là một bệnh lý nhiễm trùng hệ TKTW<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> thường gặp tại các quốc gia đang phát triển và<br /> Mặc dù có nhiều tiến bộ trong lĩnh vực hồi<br /> thường có tỷ lệ tử vong cao do việc chậm trễ<br /> sức và điều trị kháng sinh, bệnh lý nhiễm trùng<br /> trong chẩn đoán, điều trị và tình trạng gia tăng<br /> ở hệ TKTW vẫn là một loại bệnh lý hiểm nghèo,<br /> kháng thuốc của vi trùng lao. Tại Việt Nam, tỷ lệ<br /> đặc biệt tại các quốc gia đang phát triển. Theo<br /> tử vong của bệnh lý này là 65% ở bệnh nhân<br /> báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong<br /> nhiễm HIV và 25% ở bệnh nhân không nhiễm<br /> năm 2004 có khoảng 700000 đợt viêm màng não<br /> HIV(17). Để giảm tỷ lệ tử vong và di chứng của<br /> và 70% các bệnh nhân này sống tại các quốc gia<br /> bệnh lý nhiễm trùng hệ TKTW, chúng ta cần<br /> ở châu Phi và vùng Đông Nam Á(19). Hằng năm,<br /> tiến hành các nghiên cứu xác định căn nguyên<br /> vùng châu Á có khoảng 50000 trường hợp mắc<br /> nhằm góp phần xây dựng các chiến lược điều trị<br /> bệnh viêm não Nhật Bản để lại hậu quả là 15000<br /> và dự phòng bệnh hợp lý. Căn nguyên của bệnh<br /> trường hợp tử vong và nhiều trường hợp sống<br /> lý này có thể thay đổi tùy thuộc nhiều yếu tố<br /> sót với di chứng tâm thần kinh(13). Lao màng não<br /> như thời gian, vùng địa lý, tuổi, bệnh nền đi<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> 63<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> kèm, chương trình tiêm chủng và ngõ vào của<br /> tác nhân gây bệnh(7-14). Tuy nhiên, các dữ liệu<br /> dịch tễ liên quan đến căn nguyên của nhiễm<br /> trùng hệ TKTW tại Việt Nam còn tương đối hạn<br /> chế và thường có nguồn gốc từ các bệnh viện<br /> tuyến trung ương ở các thành phố lớn. Do đó,<br /> chúng tôi tiến hành một nghiên cứu mô tả tiền<br /> cứu tác nhân gây nhiễm trùng hệ TKTW tại các<br /> bệnh viện tuyến tỉnh ở miền Trung, Tây Nguyên<br /> và các tỉnh thành ở đồng bằng sông Cửu Long.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu mô tả giám sát tiền cứu dựa vào<br /> bệnh<br /> viện<br /> (prospective<br /> hospital-based<br /> descriptive surveillance study).<br /> <br /> Thời gian và địa điểm nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được tiến hành trong khoảng<br /> thời gian từ tháng 08/2007 đến 04/2010 tại 13<br /> bệnh viện, bao gồm bệnh viện đa khoa (BVĐK)<br /> khu vực Sa Đéc, 10 BVĐK cấp tỉnh (Đồng Tháp,<br /> An Giang, Kiên Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc<br /> Liêu, Cà Mau, Bình Phước, Đak Lak và Khánh<br /> Hòa) và 2 bệnh viện tuyến trung ương (Cần Thơ<br /> và Huế).<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Tất cả bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn lâm sàng<br /> nghi ngờ nhiễm trùng hệ TKTW như sau: ít nhất<br /> 1 tháng tuổi; sốt  380C; có ít nhất 1 trong các<br /> triệu chứng sau: nhức đầu, cổ gượng, thay đổi<br /> tri giác và có dấu thần kinh định vị; và có chọc<br /> dịch não tủy (DNT). Bệnh nhân được loại khỏi<br /> nghiên cứu nếu họ hoặc người thân từ chối ký<br /> thỏa thuận đồng ý tham gia nghiên cứu.<br /> <br /> Cách thức tiến hành<br /> Sau khi ký thỏa thuận đồng ý tham gia<br /> nghiên cứu, bác sĩ điều trị sẽ ghi nhận các thông<br /> tin dịch tễ, lâm sàng và cận lâm sàng vào phiếu<br /> thu thập số liệu. Ngoài lượng DNT được gửi<br /> làm xét nghiệm tế bào, sinh hóa và vi sinh<br /> (nhuộm Gram và nuôi cấy phân lập vi khuẩn) ở<br /> phòng xét nghiệm bệnh viện tỉnh, mỗi bệnh<br /> nhân sẽ được lưu giữ 0.5-1.0 ml DNT ở nhiệt độ<br /> <br /> 64<br /> <br /> -200C và sau đó được chuyển về khoa xét<br /> nghiệm kỹ thuật cao Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới<br /> (BVBNĐ) để khảo sát thêm về nguyên nhân gây<br /> bệnh, bao gồm kỹ thuật real-time PCR (chẩn<br /> đoán Streptococcus suis serotype 2, Streptococcus<br /> pneumoniae, Haemophilus influenzae type b,<br /> Neisseria meningitidis, Mycobacterium tuberculosis,<br /> Herpes simplex 1/2, Enteroviruses) và kỹ thuật<br /> JEV/DENV IgM ELISA (Venture Technologies<br /> Sdn Bhd Malaysia) chẩn đoán Dengue và viêm<br /> não Nhật Bản. Ngoài ra, các chủng vi khuẩn<br /> phân lập từ máu và DNT cũng được chuyển về<br /> BVBNĐ để định danh và làm kháng sinh đồ.<br /> <br /> Một số định nghĩa sử dụng trong nghiên<br /> cứu<br /> Người lớn và trẻ em<br /> Theo quy định của Việt Nam, bệnh nhân<br /> được gọi là trẻ em khi nhỏ hơn 15 tuổi và bệnh<br /> nhân có độ tuổi từ 15 tuổi trở lên được gọi là<br /> người lớn.<br /> Các định nghĩa ca bệnh trong nghiên cứu<br /> Định nghĩa ca bệnh viêm màng não mủ,<br /> viêm não siêu vi và lao màng não trong<br /> nghiên cứu này dựa trên định nghĩa ca bệnh<br /> viêm màng não mủ và viêm não siêu vi của<br /> WHO(20) và định nghĩa đồng thuận chẩn đoán<br /> lao màng não(15). Một bệnh nhân được xếp vào<br /> nhóm “không phải nhiễm trùng hệ TKTW”<br /> nếu có các thông số DNT trong giới hạn bình<br /> thường, không xác định được tác nhân và có<br /> chẩn đoán ra viện không liên quan đến nhiễm<br /> trùng hệ TKTW như tai biến mạch máu não,<br /> động kinh, rối loạn tâm thần, ngộ độc (thuốc,<br /> rượu), hôn mê gan, nhiễm trùng huyết hay sốt<br /> cao co giật lành tính ở trẻ em.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Từ tháng 8/2007 đến 04/2010, 1740 bệnh<br /> nhân thỏa tiêu chuẩn chọn vào nghiên cứu. Dữ<br /> liệu lâm sàng không thu thập được từ 95 bệnh<br /> nhân. Sau khi phân tích dữ liệu lâm sàng và xét<br /> nghiệm, chúng tôi loại ra 247 trẻ em và 157<br /> người lớn vì các bệnh nhân này được xếp vào<br /> nhóm “không phải nhiễm trùng hệ TKTW”. Do<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> đó, còn lại 1241 bệnh nhân (617 người lớn và 624<br /> trẻ em) được đưa vào phân tích căn nguyên<br /> nhiễm trùng hệ TKTW (xem hình 1).<br /> <br /> Căn nguyên của nhiễm trùng hệ TKTW<br /> Tác nhân gây bệnh được xác định ở 640/1241<br /> (52%) bệnh nhân (xem bảng 1). Tác nhân gây<br /> bệnh thường gặp nhất là S. suis serotype 2 ở<br /> người lớn (147/617, 24%) và siêu vi viêm não<br /> Nhật Bản (VNNB) ở trẻ em (142/624, 23%).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Mycobacterium tuberculosis được xác định<br /> bằng kỹ thuật PCR ở 34/617 (6%) người lớn và<br /> 11/624 (2%) trẻ em. Tình trạng đồng nhiễm được<br /> ghi nhận ở 22 bệnh nhân (12 người lớn và 10 trẻ<br /> em). Tình trạng này chủ yếu gặp ở bệnh nhân<br /> nhiễm siêu vi Dengue và một tác nhân vi khuẩn<br /> (9/22) hoặc nhiễm siêu vi viêm não Nhật Bản và<br /> một tác nhân vi khuẩn (7/22).<br /> <br /> Thỏa tiêu chuẩn chọn bệnh<br /> 826 người lớn<br /> 914 trẻ em<br /> <br /> Thiếu thông tin lâm sàng<br /> 52 người lớn<br /> 43 trẻ em<br /> <br /> Đủ thông tin lâm sàng<br /> 774 người lớn<br /> 871 trẻ em<br /> <br /> Không phải nhiễm trùng TKTW<br /> (247 trẻ em):<br /> Sốt cao co giật (85 trẻ) Nhiễm siêu vi (38<br /> trẻ) Nhiễm trùng huyết (23 trẻ)<br /> Động kinh (18 trẻ)<br /> Viêm phổi (14 trẻ)<br /> Viêm họng (14 trẻ)<br /> Hôn mê chuyển hóa (9 trẻ)<br /> Lỵ trực trùng (7 trẻ)<br /> Đột quỵ (5 trẻ)<br /> *<br /> Chẩn đoán khác (34 trẻ)<br /> <br /> Không phải nhiễm trùng TKTW<br /> (157 người lớn):<br /> Nhiễm trùng huyết (32 bệnh nhân)<br /> Đột quỵ (24 bệnh nhân)<br /> Viêm phổi (22 bệnh nhân)<br /> Hôn mê chuyển hóa (20 bệnh nhân)<br /> Nhiễm siêu vi (15 bệnh nhân)<br /> Động kinh (8 bệnh nhân)<br /> *<br /> Chẩn đoán khác (36 bệnh nhân)<br /> <br /> Phân tích căn nguyên<br /> 617 người lớn<br /> 624 trẻ em<br /> <br /> Hình 1. Quá trình tuyển chọn bệnh nhân nghiên cứu<br /> (*) Chẩn đoán khác bao gồm viêm xoang (5), u não (9), sốt rét ác tính (8), tâm thần (7), nhức đầu (7), thương hàn<br /> (5), sốt không rõ nguyên nhân (6), bệnh tự miễn (12), tiêu chảy (6), thoát vị đĩa đệm CS thắt lưng (2), bệnh tim<br /> bẩm sinh (2), não úng thủy (1), uốn ván (1), thiếu máu nặng (1) và viêm đại tràng mạn (1).<br /> Bảng 1. Căn nguyên của nhiễm trùng hệ TKTW<br /> <br /> Tác nhân gây bệnh, n (%)<br /> <br /> Người lớn Trẻ em<br /> (n=617)<br /> (n=624)<br /> <br /> Vi trùng<br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật Trường Đại Học Y Phạm Ngọc Thạch 2012<br /> <br /> 65<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> Tác nhân gây bệnh, n (%)<br /> Streptococcus suis serotype 2<br /> Streptococcus pneumoniae<br /> Haemophilus influenzae type b<br /> Neisseria meningitidis<br /> Streptococcus spp<br /> Staphylococcus spp<br /> Escherichia coli<br /> Acinetobacter spp<br /> Klebsiella pneumoniae<br /> Enterococcus spp<br /> Salmonella spp<br /> Siêu vi trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> Người lớn<br /> (n=617)<br /> 147 (23,82)<br /> 35 (5,67)<br /> 4 (0,65)<br /> 2 (0,32)<br /> 1 (0,16)<br /> 2 (0,32)<br /> 1 (0,16)<br /> 5 (0,81)<br /> 1 (0,16)<br /> -<br /> <br /> 23 (3,73)<br /> 20 (3,24)<br /> 22 (3,57)<br /> <br /> 142<br /> (22,76)<br /> 14 (2,24)<br /> 36 (5,77)<br /> 14 (2,24)<br /> <br /> 34 (5,51)<br /> <br /> 11 (1,76)<br /> <br /> 2 (0,32)<br /> <br /> -<br /> <br /> 2 (0,32)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 2 (0,32)<br /> 2 (0,32)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> <br /> 3 (0,48)<br /> -<br /> <br /> Siêu vi viêm não Nhật Bản (VNNB) 11 (1,78)<br /> Siêu vi Dengue (DENV)<br /> Enteroviruses<br /> Herpes simplex<br /> Lao<br /> Mycobacterium tuberculosis<br /> Nấm<br /> Cryptococcus neoformans<br /> Đồng nhiễm<br /> DENV + S, suis serotype 2<br /> DENV + S, pneumoniae<br /> DENV + N, meningitidis<br /> DENV + H, influenzae type b<br /> DENV + M, tuberculosis<br /> DENV + VMN tăng BC ái toan*<br /> VNNB + S, pneumoniae<br /> VNNB + N,meningitidis<br /> VNNB + H, influenzae type b<br /> VNNB + Salmonella spp<br /> VNNB + Staphylococcus spp<br /> Enteroviruses + H, influenzae type b<br /> Enteroviruses + M, tuberculosis<br /> K, pneumoniae + M, tuberculosis<br /> K, pneumoniae + Herpes simplex<br /> Không xác định được tác nhân<br /> <br /> Trẻ em<br /> (n=624)<br /> 37 (5,93)<br /> 39 (6,25)<br /> 6 (0,96)<br /> 3 (0,48)<br /> 2 (0,32)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 2 (0,32)<br /> <br /> 1 (0,16)<br /> 3 (0,48)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 1 (0,16)<br /> 306<br /> 295 (47,81)<br /> (49,04)<br /> <br /> * Số lượng BC ái toan trong DNT là 352/880 (40%)<br /> ở 1 bệnh nhân và 330/1320 (25%) ở bệnh nhân còn<br /> lại.<br /> <br /> PCR. Trong đó, S. suis serotype 2 gây bệnh ở<br /> 147/302 (49%) bệnh nhân. Tỷ lệ này gấp 4 lần tỷ<br /> lệ của tác nhân S. pneumoniae (35/302, 12%). Ở trẻ<br /> em, H. influenzae type B (39/150,26%) và S.<br /> pneumoniae (37/150, 25%) là tác nhân chính gây<br /> VMNM (xem bảng 2).<br /> Bảng 2. Tác nhân gây bệnh viêm màng não mủ<br /> (không kể trường hợp đồng nhiễm)<br /> Tác nhân gây bệnh, n (%)<br /> Streptococcus suis serotype 2*<br /> Streptococcus pneumoniae*<br /> Haemophilus influenzae type b*<br /> Neisseria meningitidis*<br /> Streptococcus spp<br /> Staphylococcus spp<br /> Escherichia coli<br /> Acinetobacter spp<br /> Klebsiella pneumoniae<br /> Enterococcus spp<br /> Salmonella spp<br /> Không xác định được tác nhân<br /> <br /> * Được xác định bởi phương pháp real-time PCR<br /> và/hoặc nuôi cấy. Tất cả các tác nhân khác chỉ được<br /> xác định bằng nuôi cấy.<br /> <br /> Tác nhân gây viêm não/viêm màng não<br /> siêu vi (VN/VMNSV)<br /> Siêu vi viêm não Nhật Bản là tác nhân gây<br /> bệnh xác định được thường gặp nhất ở trẻ viêm<br /> não (142/432, 33%). Siêu vi Dengue, nhóm<br /> enterovirus và Herpes simplex là tác nhân siêu vi<br /> xác định được thường gặp ở người lớn với tỷ lệ<br /> khoảng 10% cho mỗi tác nhân (xem bảng 3). Tác<br /> nhân gây bệnh không xác định được ở 359/641<br /> (56%) bệnh nhân viêm não.<br /> Bảng 3. Tác nhân gây viêm não/viêm màng não siêu<br /> vi (loại trừ trường hợp đồng nhiễm)<br /> Tác nhân gây bệnh,<br /> n (%)<br /> Siêu vi VNNB<br /> Siêu vi Dengue<br /> Enteroviruses<br /> Herpes simplex<br /> Không xác định<br /> được tác nhân<br /> <br /> Tác nhân gây bệnh viêm màng não mủ<br /> (VMNM)<br /> Tác nhân vi khuẩn được xác định ở 198/302<br /> (66%) bệnh nhân viêm màng não mủ người lớn<br /> bằng phương pháp nuôi cấy hoặc real-time<br /> <br /> 66<br /> <br /> Người lớn Trẻ em<br /> (n=302)<br /> (n=150)<br /> 147 (48,68)<br /> 35 (11,59) 37 (24,67)<br /> 39 (26,00)<br /> 4 (1,32)<br /> 6 (4,00)<br /> 2 (0,66)<br /> 1 (0,33)<br /> 3 (2,00)<br /> 2 (0,66)<br /> 2 (1,33)<br /> 1 (0,33)<br /> 1 (0,67)<br /> 5 (1,66)<br /> 1 (0,67)<br /> 1 (0,33)<br /> 2 (1,33)<br /> 104 (34,44) 59 (39,33)<br /> <br /> 1<br /> <br /> Người lớn Trẻ em<br /> (n=209)<br /> (n=432)<br /> 11 (5,26) 142 (32,87)<br /> 23 (11,00) 14 (3,24)<br /> 20 (9,57)<br /> 36 (8,33)<br /> 22 (10,53) 14 (3,24)<br /> 133 (63,64) 226 (52,31)<br /> <br /> Giá trị<br /> 1<br /> p<br />