Giúp con kiềm chế cơn giận
Nguyên tắc chung: Trong những sách giúp thành công, tác giả thường trình bày
cho các bậc cha mẹ một nguyên tắc quan trọng là Thấu Hiểu và Ðiều Khiển Cơn
Giận Của Bạn. Bạn hãy tự nói với mình: "Nếu hàng trăm người lớn còn phải tham
dự các lớp học về cách điều khiển cơn giận, thì tôi cũng không thể nổi nóng với
con và tôi sẽ dạy con mình biết cách tự kiềm chế cơn giận".
Ðừng đáp lại cơn giận bằng sự giận dữ: bạn đừng đối phó cơn giận của trẻ bằng
sự giận dữ của chính mình. Sự bực dọc của bạn sẽ có khuynh hướng làm tăng tâm
trạng bực bội và gắt gỏng của trẻ. Thay vào đó, bạn hãy tự kiềm chế cơn giận của
chính mình trước. Nên trả lời con bằng giọng ôn tồn, bình tĩnh. Làm như thế bạn
sẽ điều khiển được những hành động của con mình, và bạn sẽ có thể uốn nắn được
cách cư xử của nó.
Chọn lựa giải pháp: Phải cho con bạn biết rằng những cảm xúc giận dữ là chuyện
bình thường, người lớn cũng thường giận giữ, tuy nhiên cách thể hiện những cảm
xúc giận giữ ấy có thể chấp nhận được hoặc không thể chấp nhận được.
Ðể giúp trẻ học được điều này, bạn hãy công nhận nguyên nhân làm trẻ giận dữ.
Chính khi biết rằng bạn đã hiểu được cảm xúc của nó, con bạn sẽ dịu lại.
Ví dụ, bạn làm gì nếu con bạn giận dữ vì anh nó đã lấy xe đạp đi mà không hỏi nó
trước, và thế là nó la hét và chửi thề? Lúc ấy, bạn phải bình tĩnh công nhận lý do
bực dọc của trẻ bằng cách nói như thế này: "Ừ, bố (mẹ) biết anh làm con bực mình
khi lấy đồ của con mà không hỏi." Ðiều này thường sẽ làm cho trẻ ngưng lại để
suy nghĩ về cách hưởng ứng mới mẻ này của bạn. Tiếp đến, bạn hãy hỏi một câu
hỏi để hướng suy nghĩ của trẻ theo cách hữu ích hơn: "Phải làm sao để bắt anh con
nhớ phải hỏi trước khi dùng đồ của con?" Nếu trẻ vẫn còn trả lời một cách giận dữ
thì gợi ý cho nó nghĩ theo hướng tích cực hơn: "Con nóng giận như vậy cũng
chẳng được gì. Con thấy bây giờ phải làm gì?" Bạn hãy ở lại với con mình khi nó
đang bực bội và hướng dẫn nó vượt qua cơn nóng giận đó.
Làm nguôi cơn giận: Nếu thấy con bạn "giận quá mất khôn" và hành động nóng
nảy của nó đi lệch hướng, bạn hãy ngăn nó lại và đưa nó đi khỏi chỗ đó, hoặc vào
phòng riêng để lấy lại bình tĩnh. Ðừng cố đối đầu lúc trẻ đang giận dữ tột đỉnh.
Sau đó, khi trẻ lắng xuống, hãy tìm dịp nói cho nó biết một cách cụ thể những gì
nó làm khiến bạn không hài lòng. Khuyến khích, thử hỏi nó xem làm sao để tránh
những hành vi như vậy trong tương lai.
Dạy bảo: Nên nói cho con bạn biết rằng học được cách kiềm chế cơn giận rất
quan trọng. Trước hết, hãy cho trẻ biết lần tới, nếu trẻ nổi giận, bạn sẽ giúp nó
bằng cách bắt vào phòng riêng để lấy lại bình tĩnh. Nếu nó không chịu làm theo lời
bạn nói ngay lập tức thì sẽ mất quyền lợi trong ngày hôm đó, như không được xem
ti-vi, không được đi chơi với bạn bè...
Lên kế hoạch: Hãy giúp con của bạn triển khai "một kế hoạch kiềm chế cơn giận".
Khi mọi chuyện êm ả, bạn gọi con đến nói chuyện như người lớn với nhau và đưa
ra một cuộc thảo luận về sự tức giận. Cả hai cùng đưa ra một loạt hành vi mà một
người khi mất bình tĩnh nên làm: Ví dụ, uống một ly nước, đeo loa vào tai để nghe
nhạc, đi ra ngoài và đá vài đường banh, hoặc đi tắm... Bảo trẻ viết những ý tưởng
đó vào một bảng liệt kê và đặt nó ở chỗ dễ thấy nhất. Hãy khích lệ con bạn mỗi
khi nó thực hiện những ý tưởng đó.
Bạn cũng có thể cùng với con chọn một mật mã (ví dụ như nheo mắt phải, đưa
ngón tay út ra...) để cho biết lúc nào trẻ đã "phạm luật" và nó cần một khoảng thời
gian để nguôi cơn giận. Bạn lẫn trẻ có thể sử dụng mật mã đó làm dấu hiệu khi cần
ngừng cuộc đối thoại, và cho phép trẻ có thời gian để tự kiềm chế chính mình. Một
chút hài hước như thế sẽ giúp giảm bớt căng thẳng khi trẻ đang nổi nóng (và chắc
chắn bạn cũng bật cười khi bạn đang nổi nóng thì thằng con bé nhỏ dùng mật mã
đó để báo cho bạn biết: hãy tự kiềm chế mình!)
Giúp con ngăn nắp
Hướng dẫn trẻ nhỏ có cuộc sống ngăn nắp không phải việc đơn giản đối với các
bậc cha mẹ. Cùng nhau sắp xếp cho ngăn nắp là một cơ hội hiếm hoi giúp bạn biết
được con mình nghĩ gì, chia sẻ mục tiêu và những ước mơ.
1. Đừng la mắng con bạn. Hạn chế dùng những lời như "Con bừa bãi quá!" "Con
lười biếng quá!", "Phòng này giống chuồng heo quá!" Hãy cho con bạn sự tự tin
bằng cách giúp con sắp xếp lại.
2. Không nên vội đánh giá. Bạn không thể đánh giá con bạn có ngăn nắp hay
không nếu chỉ nhìn vào không gian hoặc sách vở của con. Hãy hỏi con những việc
đã làm và những gì chưa. Có thể bạn sẽ ngạc nhiên về những điều bạn biết được.
3. Tôn trọng suy nghĩ, mục đích theo cách của riêng con. Có thể bạn sẽ chia áo
sơ-mi thành hai nhóm, tay dài và tay ngắn - nhưng con bạn lại thích chia theo màu
sắc hoặc phong cách hơn. Suy nghĩ của bạn có thể khác con bạn. Miễn là được
ngăn nắp thì bạn cứ ủng hộ con mình.
4. Làm những công việc dùng tay chân dễ dàng hơn. Tập hợp chai lọ, cột
những cái túi rác đầy, giúp dán nhãn, đem đi bỏ, đem những đồ vật của phòng
khác về chỗ cũ.
5. Giúp con bạn hiểu rõ vấn đề. Nếu con trai hoặc con gái hỏi những câu hỏi có
từ "nên" như "Con nên đặt cái này ở đâu?" "Con nên phân cái này như thế nào?"
"Con có nên ném cái này đi không?" thì bạn hãy hỏi ngược lại con mình: "Con
nghĩ sao?" "Theo con thì nên làm gì?" Nếu bạn chia sẻ ý kiến của bạn cho con
mình thì bạn nên nhận xét theo cách "À, theo mẹ thì... nhưng con có thể tìm cách
khác tốt hơn đối với con".
6. Củng cố mối quan tâm của con. Nếu con bạn có quá nhiều việc phải làm hay
nản lòng thì hãy nhắc con những lý do bạn muốn con ngăn nắp. Nên nhớ trẻ chỉ
ngăn nắp vì những lý do của riêng chúng, không phải vì muốn bạn hài lòng.
7. Hướng dẫn con bạn. Giúp con lên kế hoạch và dành ưu tiên đối với những khu
vực mà nó muốn sắp xếp trước. Khuyến khích con bạn trong một lúc chỉ tập trung
vào một khu vực và hoàn thành khu vực đó xong rồi mới chuyển sang khu vực
khác.
8. Dạy con bằng ví dụ. Sắp xếp lại Khu vực chung của gia đình như phòng khách,
nhà bếp hoặc phòng tắm. Để con bạn tự do và thoải mái mang đồ đạc giúp bạn,
sau đó đề nghị được giúp con sắp xếp phòng của nó.
Giúp con bạn cách sắp xếp, dọn dẹp đồ đạc cho ngăn nắp là một cách xây dựng
một mối quan hệ giữa bạn và con hoặc làm mối quan hệ đã có thêm bền chặt. Nếu
con bạn rủ bạn cùng sắp xếp đồ đạc với thì hãy xem đây là một vinh dự và thực
hiện thật chu đáo.
