ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC, LÂM SÀNG VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN TỬ<br />
VONG CỦA SƠ SINH ĐƯỢC PHẪU THUẬT TRONG VÒNG 24 GIỜ SAU<br />
NHẬP VIỆN TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2<br />
Võ Quốc Bảo*, Nguyễn Trần Nam*, Lê Hải Lợi*<br />
<br />
TÓM TẮT<br />
Đối tượng: Sơ sinh có dị dạng bẩm sinh cần được phẫu thuật trong vòng 24 giờ có nhiều yếu tố nguy cơ<br />
tử vong do bản thân bệnh lí, công tác chuẩn bị phẫu thuật, và các biến chứng hậu phẫu.<br />
Mục tiêu: Khảo sát các đặc điểm về dịch tễ học, lâm sàng và các vấn đề hồi sức nhằm tìm ra các yếu tố có<br />
liên quan đến tử vong hậu phẫu và tìm các giải pháp giảm nguy cơ tử vong.<br />
Phương pháp: Mô tả tiền cứu và hồi cứu từ tháng 3/2007 đên 3/2009.<br />
Kết quả: Trong 2 năm có 100 trường hợp sơ sinh được phẫu thuật cấp cứu, chủ yếu đến từ các bệnh viện<br />
phụ sản của thành phố. Chiếm tỉ lệ cao nhất trong nhóm dị dạng đường tiêu hóa là teo thực quản và teo ruột non<br />
(28% vs 25%), tỉ lệ nhiễm trùng sau phẫu thuật là 70%, thời gian nằm hồi sức trung bình là 10 ngày và tỉ lệ tử<br />
vong là 36%. 2 yếu tố sốc sau phẫu thuật và nhiễm trùng bệnh viện liên quan có ý nghĩa thống kê đến tử vong<br />
hậu phẫu.<br />
Kết luận: Nhiễm trùng bệnh viện vẫn là vấn đề quan trọng trong hồi sức cấp cứu sơ sinh.<br />
Từ khóa: Dịch tễ học lâm sàng, liên quan, tử vong, sơ sinh phẫu thuật.<br />
<br />
ABSTRACT<br />
MALFORMATIONS REQUIRED INTERVENTION SURGICAL IN NEONATE IN THE FIRST 24 HOUR<br />
AFTER ADMITTED INCLUDE MANY MORTALITY RISKS DUE TO THEIR ORIGINAL DISEASE,<br />
SURGICAL PROCESS, AND POST-OPERATION COMPLICATIONS<br />
Vo Quoc Bao, Nguyen Tran Nam, Le Hai Loi<br />
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 13 - Supplement of No 6 - 2009: 19 - 24<br />
Objectives: The study of epidemiological, clinical characteristics and resuscitation is to find out the factors<br />
of post operation mortality and the resolutions to decrease mortality risks.<br />
Method and materials: Descriptive, retrospective and prospective, from 03/2007 to 03/2009.<br />
Results: In 2 years, 100 emergency cases are enrolled; the majority is from maternal hospitals in HCM city.<br />
The esophageal and intestinal atresia occupy the high proportion. The rate of post operation infection is 70%, the<br />
mean ICU stay is 10 days, the mortality risk is 36%. Post operation shock and nosocomial infection are in<br />
correlation with post operation mortality with statistical significance.<br />
Conclusion: Nosocomial infection remains an important problem in neonate resuscitation and need more<br />
consideration.<br />
Key words: Epidemiological, clinical characteristics, mortality, surgical intervention, neonate.<br />
<br />
19<br />
<br />
ĐẶT VẤN ĐỀ<br />
Bệnh lí ngoại khoa là một nhóm bệnh quan trọng ở trẻ sơ sinh(1). Các dạng bệnh rất đa<br />
dạng và phức tạp(9). Việc can thiệp phẫu thuật cũng vô cùng nặng nề vì sơ sinh có rất nhiều<br />
yếu tố góp phần làm diễn tiến bệnh nặng nề như dị dạng bẩm sinh, sinh non, nhẹ cân, chậm<br />
* Khoa Hồi sức Bệnh viện Nhi ñồng 2<br />
Địa chỉ liên lạc: BS Nguyễn Trần Nam, ĐT: 0903628464, Email: nampeds@gmail.com,<br />
<br />
phát triển trong tử cung, suy hô hấp và sức đề kháng rất yếu, dễ nhiễm trùng bệnh viện(5).<br />
Đối với các trường hợp phải phẫu thuật sớm dưới 24 giờ sau nhập viện thì vấn đề phẫu<br />
thuật còn phức tạp hơn, vì chủ yếu đó là những trường hợp phẫu thuật cấp cứu do diễn tiến<br />
bệnh nặng nề, việc chuẩn bị tiền phẫu không kĩ, vấn đề nhiễm trùng, những rối loạn do<br />
bệnh lí xảy ra từ tuyến trước, cần hồi sức tích cực cũng như phải phẫu thuật sớm nhằm cứu<br />
mạng sống của bệnh nhân càng khiến tiên lượng tử vong của bệnh nhân càng cao. Các mặt<br />
bệnh thường gặp cần phẫu thuật dưới 24 giờ sau nhập viện như viêm phúc mạc (bào thai<br />
hoặc sau sinh), xoắn ruột, thoát vị màng não tủy vỡ vỏ bọc, thoát vị rốn, hở thành bụng, tắc<br />
ruột, thủng tạng rỗng… đó là những mặt bệnh diễn tiến nhanh, nặng và dễ bị nhiễm trùng,<br />
đe dọa tính mạng của bệnh nhi.<br />
Tại thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và toàn miền Nam nói chung, phẫu thuật sơ sinh<br />
được tiến hành chủ yếu tại 2 bệnh viện Nhi là Nhi đồng 1 và Nhi đồng 2. Cùng với sự phát<br />
triển của khoa học kĩ thuật trong chẩn đoán sớm dị tật bẩm sinh, khả năng phẫu thuật cũng<br />
như những tiến bộ trong công tác gây mê hồi sức và phẫu thuật đã cứu sống được nhiều<br />
trường hợp phức tạp, khó khăn. Tuy nhiên, cho đến hiện nay, chưa có 1 tổng kết nào về các<br />
đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng cũng như đặc điểm về hồi sức của các trẻ sơ sinh được phẫu<br />
thuật trong vòng 24 giờ sau nhập viện. Vì vậy cần có 1 nghiên cứu đánh giá về các yếu tố<br />
góp phần vào tử vong của sơ sinh cần phẫu thuật sớm dưới 24 giờ tuổi nhằm tìm các yếu tố<br />
tiên lượng trước điều trị cho bệnh nhân cũng như tìm những yếu tố có thể can thiệp điều trị<br />
để cải thiện tỉ lệ tử vong của sơ sinh hậu phẫu.<br />
<br />
Mục tiêu nghiên cứu<br />
Mục tiêu tổng quát<br />
Xác định các đặc điểm dịch tễ học, lâm sàng và các yếu tố liên quan đến tử vong của sơ<br />
sinh được phẫu thuật trong vòng 24 giờ sau nhập viện tại khoa hồi sức bệnh viện Nhi đồng<br />
2 trong thời gian từ 3/2008 đến 3/ 2009.<br />
Mục tiêu cụ thể<br />
Xác định tỉ lệ phần trăm sơ sinh phải phẫu thuật ngay trong vòng 24 giờ sau nhập viện<br />
so với tổng số sơ sinh nhập viện tại bệnh viện Nhi Đồng 2.<br />
Xác định % đặc điểm lâm sàng: giới tính, ngày tuổi, tuổi thai, cân nặng, điểm số CRIB<br />
thời gian nằm viện tuyến trước…và loại bệnh lí cần phẫu thuật.<br />
Xác định % tỉ lệ tử vong sau phẫu thuật của sơ sinh trong thời gian nằm điều trị tại<br />
khoa hồi sức.<br />
Xác định mối liên quan giữa các yếu tố lâm sàng, cận lâm sàng khi nhập viện với yếu tố<br />
tử vong sau này của bệnh nhân.<br />
<br />
20<br />
<br />
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br />
Thiết kế nghiên cứu<br />
Mô tả tiền cứu và hồi cứu (hồi cứu từ tháng 3/2007 đến 9/2008 và tiền cứu từ 9/2008 –<br />
3/2009).<br />
<br />
Đối tượng nghiên cứu<br />
Tiêu chuẩn chọn bệnh: sơ sinh có chỉ định phẫu thuật sớm dưới 24 giờ sau nhập viện<br />
trong thời gian từ 3/2007 – 3/ 2009).<br />
Tiêu chuẩn loại trừ: sơ sinh quá nặng quá chỉ định phẫu thuật hoặc tử vong trước phẫu<br />
thuật.<br />
<br />
Thu thập số liệu<br />
Lấy trọn.<br />
<br />
Xử lý số liệu<br />
SPSS 17.0.<br />
<br />
KẾT QUẢ<br />
Trong 2 năm nghiên cứu, chúng tôi có 100 sơ sinh được phẫu thuật trong vòng 24 giờ<br />
sau nhập viện.<br />
<br />
Đặc điểm về dịch tễ học<br />
Bảng 1: Phân bố giới tính<br />
Giới tính<br />
<br />
Số lượng<br />
<br />
Phần trăm<br />
<br />
Nam<br />
<br />
65<br />
<br />
65%<br />
<br />
Nữ<br />
<br />
35<br />
<br />
35%<br />
<br />
Tuổi thai trung bình 37 tuần ± 3,17 tuần, nhỏ nhất 28 tuần, lớn nhất 41 tuần.<br />
<br />
Cân nặng trung bình 2510 ± 669<br />
(gram), nhẹ nhất 1250gram, nặng nhất<br />
4100gram.<br />
Thời gian điều trị tuyến trước là 2,2 ±<br />
1,8 ngày, trễ nhất là 12 ngày.<br />
<br />
21<br />
<br />
Bảng 2: Bệnh viện tuyến trước<br />
Nơi chuyển (BV)<br />
<br />
Số lượng<br />
<br />
Phần trăm<br />
<br />
Bến Tre<br />
<br />
3<br />
<br />
3<br />
<br />
Bình Phước<br />
<br />
6<br />
<br />
6<br />
<br />
Bình Thuận<br />
<br />
8<br />
<br />
8<br />
<br />
Lâm Đồng<br />
<br />
4<br />
<br />
4<br />
<br />
Long An<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Đồng Nai<br />
<br />
10<br />
<br />
10<br />
<br />
Quảng Ngãi<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Bưu Điện<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
ĐHYD<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Hùng Vương<br />
<br />
17<br />
<br />
17<br />
<br />
Nhân dân Gia Định<br />
<br />
12<br />
<br />
12<br />
<br />
phụ sản quốc tế<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Quận 7<br />
<br />
3<br />
<br />
3<br />
<br />
Quân đoàn 4<br />
<br />
2<br />
<br />
2<br />
<br />
Từ Dũ<br />
<br />
28<br />
<br />
28<br />
<br />
Nhà<br />
<br />
1<br />
<br />
1<br />
<br />
Đặc điểm về lâm sàng<br />
Dạng tổn thương<br />
<br />
teo thực quản<br />
28%<br />
<br />
Hirchsprung<br />
3%<br />
<br />
hở thành bụng<br />
12%<br />
không hậu môn<br />
13%<br />
<br />
xoay ruột bất toàn<br />
7%<br />
v iêm phúc mạc bào<br />
thai<br />
thủng tạng rỗng<br />
thoát v ị màng não tủy<br />
7%<br />
5%<br />
3%<br />
<br />
tắc tá tràng<br />
11%<br />
teo hỗng tràng<br />
teo ruột non<br />
1%<br />
10%<br />
<br />
Bảng 3: Đặc điểm lâm sàng các biến số định tính<br />
Dạng lâm sàng<br />
<br />
Số lượng<br />
<br />
Phần trăm<br />
<br />
Tim bẩm sinh<br />
<br />
16<br />
<br />
16<br />
<br />
Rối loạn NST<br />
<br />
6<br />
<br />
6<br />
<br />
Sốc trước mổ<br />
<br />
6<br />
<br />
6<br />
<br />
Suy hô hấp trước mổ<br />
<br />
24<br />
<br />
24<br />
<br />
Sinh ngạt<br />
<br />
5<br />
<br />
5<br />
<br />
Bảng 4: Đặc điểm về hồi sức sau phẫu thuật<br />
Số lượng<br />
<br />
Phần trăm<br />
Tử vong<br />
<br />
36<br />
<br />
36<br />
<br />
Nhiễm trùng huyết<br />
<br />
70<br />
<br />
70<br />
<br />
Sốc sau phẫu thuật<br />
<br />
51<br />
<br />
51<br />
<br />
Truyền máu sau mổ<br />
<br />
54<br />
<br />
54<br />
<br />
Cấy máu dương tính<br />
<br />
28<br />
<br />
28<br />
<br />
22<br />
<br />
Bảng 5:<br />
Thời gian<br />
<br />
Trung bình Tối thiểu<br />
± SD<br />
- tối đa<br />
Thời gian nằm hồi sức<br />
11,8 ± 10,08<br />
51<br />
Thời gian thở máy<br />
5,63 ± 7,24<br />
51<br />
Thời gian nuôi ăn tĩnh mạch<br />
9,94 ± 8,9<br />
51<br />
Thời gian xuất hiện nhiễm trùng huyết 3,4 ± 3,5<br />
15<br />
<br />
Bảng 6: Tỉ lệ các loại vi trùng từ cấy máu<br />
Loại vi trùng<br />
Acinetobacter<br />
Burkhoderia cepacia<br />
Candidas Albican<br />
E.Coli<br />
Enterobacter<br />
Klebsiella pneumonia<br />
Pseudomonas<br />
aeruginosa<br />
Staphylococcus<br />
coagulase âm<br />
Staphylococus aureus<br />
Tổng cộng<br />
<br />
Số lượng<br />
1<br />
3<br />
3<br />
4<br />
3<br />
4<br />
5<br />
<br />
Phần trăm<br />
3<br />
10,7<br />
10,7<br />
14,3<br />
10,7<br />
14,3<br />
17,8<br />
<br />
3<br />
<br />
10,7<br />
<br />
2<br />
28<br />
<br />
7,1<br />
100<br />
<br />
Mối tương quan các yếu tố nặng với tình trạng tử vong<br />
Bảng 7: Bảng phân bố biến định tính<br />
<br />
Nam<br />
<br />
Tử<br />
vong<br />
21<br />
<br />
Sống<br />
sót<br />
44<br />
<br />
Nữ<br />
<br />
15<br />
<br />
20<br />
<br />
Có tim bẩm sinh<br />
<br />
5<br />
<br />
11<br />
<br />
Rối loạn NST<br />
<br />
4<br />
<br />
2<br />
<br />
Suy hô hấp trước mổ<br />
<br />
18<br />
<br />
33<br />
<br />
Biến số<br />
Giới tính<br />
<br />
Dạng tổn thương<br />
Hirchsprung<br />
Hở thành bụng<br />
Không hậu môn<br />
Tắc tá tràng<br />
Teo hỗng tràng<br />
Teo ruột non<br />
Teo thực quản<br />
Thoát vị màng não<br />
tủy<br />
Thủng tạng rỗng<br />
U buồng trứng xoắn<br />
VPM bào thai<br />
Xoay ruột bất toàn<br />
<br />
2<br />
OR<br />
P<br />
Χ<br />
95%CI<br />
0,63<br />
1,09 0,3<br />
0,2 – 1,5<br />
<br />
1,3<br />
0,4 – 4<br />
0,25<br />
0 – 1,4<br />
0,9<br />
0,6 – 1,3<br />
<br />
0,2 0,67<br />
2,6<br />
<br />
0,1<br />
<br />
5,1 0,25<br />
6,24<br />
<br />
1<br />
6<br />
4<br />
4<br />
0<br />
2<br />
10<br />
1<br />
<br />
2<br />
6<br />
9<br />
7<br />
1<br />
8<br />
17<br />
2<br />
<br />
3<br />
1<br />
2<br />
2<br />
<br />
2<br />
0<br />
5<br />
5<br />
<br />
23<br />
<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
