Đặc điểm nhiễm nấm candida máu và kết quả điều trị bằng amphotericin B tại khoa hồi sức bệnh viện Nhi Đồng 2 năm 2000 - 2003

ÑAËC ÑIEÅM NHIEÃM NAÁM CANDIDA MAÙU VAØ KEÁT QUAÛ ÑIEÀU TRÒ BAÈNG<br /> AMPHOTERICIN B TAÏI KHOA HOÀI SÖÙC BEÄNH VIEÄN NHI ÑOÀNG 2 NAÊM<br /> 2000 – 2003<br /> Nguyeãn Thò Dieäu Huyeàn*, Nguyeãn Thò Thanh Lan**<br /> <br /> TOÙM TAÉT<br /> Nghieân cöùu tieàn – hoài cöùu ñaëc ñieåm dòch teã hoïc, laâm saøng, caän laâm saøng cuûa 39 tröôøng hôïp nhieãm<br /> naám Candida maùu ñöôïc ñieàu trò baèng Amphotericin B taïi Khoa Hoài Söùc beänh vieän Nhi Ñoàng 2 töø 2000 –<br /> 2003. Keát quaû cho thaáy tæ leä nam : nöõ laø 1,7 : 1, treû sô sinh chieám 46,2%. Coù 66,7% treû suy dinh döôõng.<br /> Haàu heát beänh nhi ñeàu ñöôïc ñieàu trò khaùng sinh phoå roäng (> 7 ngaøy), nuoâi aên ñöôøng tónh maïch, truyeàn<br /> lipid, phaãu thuaät ñöôøng tieâu hoùa. Bieåu hieän laâm saøng khaù kín ñaùo: suït caân (87,2%), löø ñöø, ít cöû ñoäng<br /> (69,2%), soát (59%). Caän laâm saøng coù 76,4% taêng CRP, 56,4% giaûm tieåu caàu.. Thôøi gian trung bình töø luùc<br /> caáy maùu laàn ñaàu döông tính ñeán luùc baét ñaàu ñieàu trò Amphotericin B laø 6,67 ngaøy. Bieán chöùng do ñieàu trò<br /> thaáp hôn so vôùi ngöôøi lôùn, bao goàm: soát cao laïnh run (7,7%), ñoäc thaän (7,7%), ñoäc gan (15,4%)... Khoâng coù<br /> tröôøng hôïp soác phaûn veä naøo. Tæ leä töû vong cao (46,2%). Caùc yeáu toá gôïi yù coù theå laø yeáu toá nguy cô gaây töû<br /> vong laø: suy dinh döôõng, phaãu thuaät ñöôøng tieâu hoùa, thôøi gian töø luùc caáy maùu ñaàu tieân döông tính ñeán luùc<br /> ñieàu trò daøi.Bieåu hieän laâm saøng cuûa nhieãm naám Candida maùu ôû treû em khoâng roõ raøng, tæ leä töû vong raát<br /> cao, Amphotericin töông ñoái coù hieäu quaû vaø an toaøn.<br /> <br /> SUMMARY<br /> FEATURES OF CANDIDEMIA IN CHILDREN AND THE EFFICACY OF<br /> AMPHOTERICIN B FOR THE TREATMENT IN ICU AT CHILDREN'S HOSPITAL NO2<br /> FROM 2000 TO 2003.<br /> Nguyen Thi Dieu Huyen, Nguyen Thi Thanh Lan * Y Hoc TP. Ho Chi Minh<br /> * Vol. 9 * Supplement of No 1 * 2005: 154 – 159<br /> <br /> Retro – prospective and descriptive study for the demographic characteristis, clinical manifestations<br /> and laboratory signs of 39 cases of Candidemia who required Amphotericin B in ICU at Children’s<br /> Hospital NO 2 from 2000 to 2003. The results showed male: female ratio of 1,7:1, the newborn were<br /> 46,2%. The malnitrution were 66,7%. Most patients remained on broad – spectrum antibiotics (> 7 days),<br /> parenteral nutrition, fatty – acids infusion, digestive tract surgery. The clinical manifestations were<br /> discrete: loss weight (87,2%), “not- doing- well” (69,2%), fever (59%). Laboratory showed 76,4% cases<br /> finding elevated CRP, 56,4% cases finding thrombopenia. The median duration between the first positive<br /> blood culture and the onset of Amphotericin B was 6,67 days. The complications of treatment were less<br /> than in adults: high fever with chills (7,7%), nephrotoxicity (7,7%), hepatoxicity (15,4%)... No case of<br /> anaphylactic shock. The global mortality was high (46,2%). The mortality risk factors suggested were:<br /> malnutrition, digestive tract surgery, long duration between the first positive blood culture and treatment.<br /> The clinical manifestations of Candidemia in children were unclear and the mortality rate was very high.<br /> Amphotericin B was relatively safe and effective, thus this study suggest early therapy just after the first<br /> positive blood culture improved the survival of critically ill children.<br /> * Beänh vieän Nhi Ñoàng 2<br /> ** Boä Moân Nhi, Ñaïi Hoïc Y Döôïc TP.HCM<br /> <br /> 154<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ÑAËT VAÁN ÑEÀ<br /> Nhieãm truøng beänh vieän laø bieán chöùng thöôøng<br /> gaëp ôû beänh nhaân naèm ñieàu trò taïi caùc Khoa Hoài söùc.<br /> Caùc nghieân cöùu gaàn ñaây cho thaáy sieâu vi vaø naám laø<br /> caùc taùc nhaân gaây beänh ñaùng lo ngaïi vì coù xu höôùng<br /> ngaøy caøng taêng. Nhieãm naám Candida spp chieám 6,6<br /> – 3,2% beänh nhaân nhaäp Khoa Hoài söùc hoaëc Hoài söùc<br /> sô sinh, vaø tæ leä naøy khoâng ngöøng gia taêng.<br /> Vôùi trieäu chöùng laâm saøng khoâng ñieån hình, chaån<br /> ñoaùn nhieãm naám Candida maùu (NNCM) chuû yeáu döïa<br /> vaøo caáy maùu neân vieäc chaån ñoaùn thöôøng chaäm.<br /> Thuoác coù hieäu quaû nhaát vaø ñöôïc khuyeán caùo söû duïng<br /> sôùm ngay khi coù keát quaû caáy maùu (+) hieän nay laø<br /> Amphotericin B (AMB). Tuy nhieân, moät soá taùc giaû<br /> coøn lo ngaïi veà caùc taùc duïng phuï cuûa thuoác naøy neân coù<br /> khuynh höôùng trì hoaõn vieäc ñieàu trò, hoaëc söû duïng caùc<br /> thuoác khaùng naám khaùc keùm hieäu quaû hôn. Nghieân<br /> cöùu cuûa chuùng toâi nhaèm khaûo saùt ñaëc ñieåm dòch teã<br /> hoïc, laâm saøng, caän laâm saøng, keát quaû ñieàu trò cuûa caùc<br /> tröôøng hôïp NNCM, ñoàng thôøi ghi nhaän hieäu quaû vaø<br /> tính an toaøn cuûa vieäc söû duïng AMB trong ñieàu trò<br /> NNCM ôû treû em.<br /> Muïc tieâu nghieân cöùu<br /> <br /> - Ñöôïc ñieàu trò baèng AMB theo phaùc ñoà lieàu thöû<br /> nghieäm (lieàu test) taêng daàn.<br /> Phöông phaùp nghieân cöùu<br /> Thieát keá nghieân cöùu: moâ taû haøng loaït ca, keát hôïp<br /> tieàn cöùu vaø hoài cöùu.<br /> * Caùc böôùc tieán haønh<br /> <br /> ƒ Ñöa vaøo nghieân cöùu caùc beänh nhi ñuû tieâu<br /> chuaån choïn beänh.<br /> ƒ Laäp beänh aùn maãu, thu thaäp caùc bieán soá<br /> nghieân cöùu.<br /> ƒ Ñieàu trò baèng AMB vôùi phaùc ñoà lieàu test taêng<br /> daàn.<br /> ƒ Theo doõi caùc bieåu hieän laâm saøng baát thöôøng<br /> xuaát hieän trong thôøi gian ñieàu trò.<br /> ƒ Thöïc hieän caùc xeùt nghieäm theo doõi khaû naêng<br /> dung naïp vaø ñoäc tính cuûa thuoác vaøo N0, N5, N10,<br /> N20, N25.<br /> ƒ Ñaùnh giaù keát quaû ñieàu trò vaøo N5, N10, N20,<br /> vaø moãi tuaàn sau ñoù.<br /> * Moät soá tieâu chuaån aùp duïng trong<br /> nghieân cöùu(4,5,6)<br /> <br /> - Xaùc ñònh tæ leä caùc trieäu chöùng laâm saøng, caän laâm<br /> saøng cuûa NNCM.<br /> <br /> ƒ Chaån ñoaùn NNCM khi coù hoäi chöùng ñaùp öùng<br /> vieâm toaøn thaân vaø caáy maùu ít nhaát 2 laàn döông tính<br /> vôùi Candida spp.<br /> <br /> - Xaùc ñònh tæ leä caùc bieán chöùng khi söû duïng AMB,<br /> nhaän xeùt veà caùc yeáu toá coù theå lieân quan ñeán bieán<br /> chöùng.<br /> <br /> ƒ Bieán chöùng ñoäc thaän khi taêng ureâ maùu vaø/hoaëc<br /> taêng creatinin maùu > 30% trò soá bình thöôøng, vaø<br /> khoâng coù taêng ureâ, creatinin maùu tröôùc khi ñieàu trò.<br /> <br /> - Xaùc ñònh tæ leä ñaùp öùng ñieàu trò, khoâng ñaùp öùng<br /> ñieàu trò, tæ leä taùi phaùt, tæ leä töû vong.<br /> <br /> ƒ Bieán chöùng ñoäc gan khi coù taêng men gan gaáp<br /> 3 laàn bình thöôøng sau khi ñieàu trò vaø khoâng coù baát<br /> thöôøng chöùc naêng gan tröôùc khi ñieàu trò.<br /> <br /> - So saùnh ñaëc ñieåm cuûa 2 nhoùm töû vong vaø nhoùm<br /> soáng, nhaän xeùt veà caùc yeáu toá coù lieân quan ñeán töû<br /> vong.<br /> <br /> ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN<br /> CÖÙU<br /> Ñoái töôïng nghieân cöùu<br /> - Taát caû beänh nhi nhaäp khoa Hoài söùc Beänh vieän<br /> Nhi Ñoàng 2 töø 1/1/2000 ñeán 31/12/2003.<br /> - Ñöôïc chaån ñoaùn xaùc ñònh NNCM.<br /> <br /> ƒ Khoâng ñaùp öùng ñieàu trò: laâm saøng vaø/ hoaëc caän<br /> laâm saøng khoâng caûi thieän (bao goàm caû töû vong), hoaëc<br /> caáy maùu vaãn döông tính, hoaëc coù bieán chöùng naám lan<br /> toaû sang caùc cô quan khaùc, hoaëc ngöng ñieàu trò do ñoäc<br /> tính cuûa AMB.<br /> ƒ Taùi phaùt: caáy maùu döông tính trôû laïi (vôùi cuøng<br /> moät loaøi naám) trong voøng moät thaùng sau khi ngöng<br /> ñieàu trò.<br /> ƒ Töû vong xaùc ñònh do NNCM: töû vong trong<br /> <br /> 155<br /> <br /> voøng ≤ 3 ngaøy keå töø khi caáy maùu cuoái cuøng döông<br /> tính vôùi naám Candida hoaëc töû thieát coù baèng chöùng<br /> naám lan toûa caùc cô quan.<br /> <br /> KEÁT QUAÛ VAØ BAØN LUAÄN<br /> 39 beänh nhi thoûa ñuû tieâu chuaån ñöôïc choïn vaøo loâ<br /> nghieân cöùu.<br /> Ñaëc ñieåm daân soá nghieân cöùu<br /> Giôùi tính<br /> <br /> Tæ leä nam > nöõ (1,7 : 1), phuø hôïp vôùi y vaên (11).<br /> Tuoåi<br /> <br /> Tuoåi caøng nhoû, ñaëc bieät löùa tuoåi sô sinh thì tæ leä<br /> NNCM caøng cao.<br /> Thôøi ñieåm xaûy ra NNCM<br /> <br /> 11<br /> <br /> 9<br /> <br /> Th<br /> aùn<br /> g<br /> <br /> 7<br /> <br /> Th<br /> aùn<br /> g<br /> <br /> aùn<br /> g<br /> <br /> 5<br /> Th<br /> <br /> 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> Th<br /> aùn<br /> g<br /> <br /> Th<br /> aùn<br /> g<br /> <br /> Th<br /> aùn<br /> g<br /> <br /> Caùc yeáu toá nguy cô do can thieäp<br /> n<br /> 37<br /> 35<br /> 28<br /> 28<br /> 25<br /> 21<br /> 13<br /> <br /> %<br /> 94,9<br /> 89,7<br /> 71,8<br /> 71,8<br /> 64<br /> 59<br /> 33,3<br /> <br /> Ñaëc ñieåm laâm saøng, caän laâm saøng:<br /> Ñaëc ñieåm laâm saøng:<br /> <br /> NNCM xaûy ra nhieàu nhaát töø thaùng 5 ñeán thaùng 9,<br /> trong ñoù ñænh cao nhaát laø vaøo thaùng 7, thaùng cao<br /> ñieåm cuûa muøa möa, khi thôøi tieát ñaït ñænh cao noùng<br /> aåm, taïo ñieàu kieän cho vi naám phaùt trieån.<br /> Beänh lyù cô baûn<br /> <br /> 156<br /> <br /> Tình traïng dinh döôõng:<br /> Vaøo thôøi ñieåm nhaäp vieän, chæ coù 33,3% beänh nhi<br /> coù suy dinh döôõng. Sau moät thôøi gian naèm vieän, treû<br /> bò NNCM vaø taïi thôøi ñieåm naøy, tæ leä beänh nhi suy dinh<br /> döôõng taêng leân 66,7%. Moái lieân quan giöõa suy dinh<br /> döôõng vaø nhieãm truøng beänh vieän ñaõ ñöôïc chöùng<br /> minh qua nhieàu nghieân cöùu. Suy dinh döôõng laø moät<br /> trong caùc yeáu toá nguy cô cuûa beänh vi naám do<br /> Candida(2,10).<br /> Yeáu toá nguy cô<br /> Khaùng sinh > 7 ngaøy<br /> Nuoâi aên ñöôøng tónh maïch<br /> OÁng thoâng daï daøy<br /> Truyeàn lipid<br /> Phaãu thuaät ñöôøng tieâu hoùa<br /> Ñaët noäi khí quaûn, thôû maùy<br /> Catheter trung öông<br /> <br /> 10<br /> 8<br /> 6<br /> 4<br /> 2<br /> 0<br /> <br /> Beänh lyù cô baûn<br /> Phẫu thuaät ñöôøng tieâu hoùa<br /> Phẫu thuaät khaùc:<br /> Thoaùt vò hoaønh<br /> Hirschprung<br /> Ña chaán thöông<br /> Beänh noäi khoa:<br /> Sô sinh non thaùng<br /> Lieät cô hoaønh<br /> Traøn döôõng traáp maøng phoåi<br /> U trung thaát<br /> Vieâm ruoät<br /> Beänh Crohn<br /> Vieâm phoåi<br /> Toång soá<br /> <br /> Ña soá caùc tröôøng hôïp NNCM coù phaãu thuaät ñöôøng<br /> tieâu hoùa tröôùc ñoù (64%). Theo y vaên(11) phaãu thuaät<br /> ñöôøng tieâu hoùa laø moät trong caùc yeáu toá nguy cô<br /> NNCM.<br /> <br /> Taàn suaát<br /> 25<br /> <br /> Tæ leä%<br /> 64<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> 5,1<br /> 2,6<br /> 2,6<br /> <br /> 2<br /> 1<br /> 2<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 39<br /> <br /> 5,1<br /> 2,6<br /> 5,1<br /> 2,6<br /> 2,6<br /> 2,6<br /> 5,1<br /> 100<br /> <br /> Bieåu hieän laâm saøng kín ñaùo, chæ coù 20,5% coù trieäu<br /> chöùng nhieãm truøng huyeát naëng, roái loaïn huyeát ñoäng<br /> hoïc. Trieäu chöùng thöôøng gaëp laø khoâng taêng caân<br /> (87,2%), löø ñöø ít cöû ñoäng (69,2%). Soát chæ gaëp trong<br /> 59% tröôøng hôïp (ít hôn ôû ngöôøi lôùn: 82 - 100%)(1).<br /> Ñaëc ñieåm caän laâm saøng:<br /> Caùc chæ soá xeùt nghieäm<br /> CRP taêng<br /> Tieåu caàu giaûm<br /> Thieáu maùu<br /> Baïch caàu taêng<br /> Baïch caàu giaûm<br /> ≥ 1 bieán ñoåi caän laâm saøng<br /> <br /> n<br /> 30<br /> 22<br /> 17<br /> 16<br /> 6<br /> 38<br /> <br /> %<br /> 76,9<br /> 56,4<br /> 43,6<br /> 41<br /> 15,4<br /> 97,4<br /> <br /> Thôøi gian naèm hoài söùc tính ñeán ngaøy<br /> NNCM<br /> <br /> Thôøi gian tính töø luùc naèm Hoài söùc ñeán luùc NNCM<br /> trong nghieân cöùu cuûa chuùng toâi laø 20,9 ± 15,07 ngaøy,<br /> cao hôn so vôùi nghieân cöùu cuûa taùc giaû Tröông Ngoïc<br /> Haûi 1) thöïc hieän treân caùc beänh nhaân ngöôøi lôùn (17,97<br /> ± 11,12 ngaøy), nhöng laïi phuø hôïp vôùi nhöõng nghieân<br /> cöùu khaùc thöïc hieän taïi Khoa Hoài söùc Nhi laø 19 – 22<br /> <br /> Nghieân cöùu Y hoïc<br /> <br /> Y Hoïc TP. Hoà Chí Minh * Taäp 9 * Phuï baûn cuûa Soá 1 * 2005<br /> <br /> ngaøy(11). Theo khuyeán caùo cuûa taùc giaû Taêng Chí<br /> Thöôïng(3), neáu nhieãm truøng huyeát xaûy ra muoän sau<br /> 30 ngaøy taïi khoa Saên soùc taêng cöôøng sô sinh, taùc<br /> nhaân thöôøng do Candida vaø Coagulase negative<br /> Staphylococcus.<br /> Caùc döõ lieäu vi sinh hoïc<br /> <br /> soaùt thöôøng qui khaû naêng xaâm laán cuûa naám vaøo caùc<br /> cô quan khaùc, cuõng nhö chöa ñònh danh teân loaøi<br /> Candida. Do ñoù, yeáu toá quyeát ñònh thôøi gian ñieàu trò<br /> chuû yeáu döïa vaøo tieán trieån laâm saøng, caän laâm saøng vaø<br /> keát quaû caáy maùu kieåm tra.<br /> Toång lieàu söû duïng<br /> <br /> @ Tæ leä naám Candida albicans vaø caùc naám<br /> Candida spp khaùc khoâng phaûi albicans laàn löôït laø<br /> 53,8% vaø 46,2%.<br /> <br /> Toång lieàu AMB söû duïng trung bình laø 17,18 ±<br /> 7,67 (mg/kg). So saùnh vôùi y vaên(5) chuùng toâi nhaän<br /> thaáy toång lieàu naày thay ñoåi tuøy theo:<br /> <br /> @ Ñaëc bieät 41% tröôøng hôïp coù phoái hôïp vôùi vi<br /> truøng khaùc, cao hôn ghi nhaän y vaên(5).<br /> <br /> @ NNCM do catheter trung öông, khoâng coù<br /> nhieãm truøng huyeát naëng: 10 – 15mg/ kg.<br /> <br /> Nhaän xeùt naøy coù yù nghóa quan troïng trong thöïc<br /> teá laâm saøng. Khi theo doõi vaø ñieàu trò moät beänh nhi<br /> NNCM, caàn caûnh giaùc vôùi khaû naêng nhieãm phoái hôïp<br /> theâm vi truøng khaùc ñeå can thieäp ñieàu trò kòp thôøi.<br /> <br /> @ NNCM coù bieán chöùng lan toûa ña cô quan: 25<br /> – 30mg/ kg.<br /> <br /> Ñaëc ñieåm ñieàu trò<br /> Thôøi gian töø luùc caáy maùu ñeán luùc ñieàu trò<br /> <br /> Thôøi gian töø luùc caáy maùu ñeán luùc ñieàu trò laø 6,67<br /> ± 3,25 ngaøy, cao hôn trong y vaên(5), coù theå do:<br /> - Maãu maùu ñöôïc caáy trong moâi tröôøng caáy chuaån,<br /> sau ñoù môùi chuyeån sang moâi tröôøng Sabouraud neân<br /> chæ cho keát quaû sau 5 ngaøy.<br /> - Haàu heát beänh nhi ñeàu phaûi chôø keát quaû caáy maùu<br /> laàn thöù 2 döông tính ñeå xaùc ñònh chaån ñoaùn NNCM<br /> vaø ñieàu trò, vì vaäy thôøi gian naøy bò keùo daøi hôn.<br /> Nghieân cöùu gaàn ñaây cuûa Pacheco(11) cho thaáy coù<br /> söï lieân quan giöõa tæ leä töû vong vaø thôøi gian töø luùc caáy<br /> maùu döông tính ñeán luùc khôûi ñaàu ñieàu trò. Do ñoù,<br /> khuyeán caùo môùi nhaát hieän nay(7),(11),(12) laø neân tieán<br /> haønh ñieàu trò ngay sau laàn caáy maùu ñaàu tieân döông<br /> tính, ñaëc bieät ñoái vôùi treû nhoû vaø sô sinh.<br /> Thôøi gian ñieàu trò<br /> <br /> Thôøi gian ñieàu trò trung bình cuûa chuùng toâi laø<br /> 19,28 ± 7,61 ngaøy, phuø hôïp vôùi khuyeán caùo cuûa y vaên<br /> toái thieåu töø 14 – 21 ngaøy(6,11). Caùc taùc giaû ñeàu thoáng<br /> nhaát thôøi gian ñieàu trò töø 3 – 8 tuaàn, tuøy theo ñaùp öùng<br /> laâm saøng, caän laâm saøng vaø möùc ñoä xaâm laán caùc cô<br /> quan. Maët khaùc, neáu laø naám Candida tropicalis vaø<br /> parapoilosis, caàn phaûi keùo daøi thôøi gian ñieàu trò hôn(12).<br /> Nghieân cöùu cuûa chuùng toâi chöa thöïc hieän taàm<br /> <br /> Bieán chöùng<br /> Caùc bieán chöùng xuaát hieän sôùm:<br /> Bieán chöùng<br /> Soát<br /> OÙi<br /> Tieâu chaûy<br /> Soác phaûn veä<br /> <br /> Soá ca % cuûa<br /> 3<br /> 1<br /> 1<br /> 0<br /> <br /> nghieân cöùu % ôû ngöôøi lôùn (1)<br /> 7,7<br /> 47 – 48<br /> 2,6<br /> 2,6<br /> 0<br /> -<br /> <br /> Caùc bieán chöùng xuaát hieän sôùm sau ñieàu trò khoâng<br /> nhieàu, ñaëc bieät bieán chöùng soát, laïnh run chæ gaëp trong<br /> 7,7% tröôøng hôïp, raát thaáp so vôùi ngöôøi lôùn. Nguyeân<br /> nhaân cuûa söï khaùc bieät naøy coù theå laø do:<br /> ƒ AÙp duïng phaùc ñoà lieàu test taêng daàn vôùi thôøi<br /> gian truyeàn qui ñònh laø 4 – 6 giôø (y vaên ñaõ chöùng<br /> minh coù söï lieân quan giöõa toác ñoä truyeàn AMB vaø bieán<br /> chöùng soát ôû ngöôøi lôùn(9))<br /> ƒ Khaû naêng dung naïp vôùi AMB ôû treû em, ñaëc bieät<br /> treû sô sinh raát toát so vôùi ngöôøi lôùn(10).<br /> Caùc bieán chöùng xuaát hieän veà sau<br /> <br /> Bieán chöùng ñoäc thaän:<br /> 3/39 tröôøng hôïp (7,7%), tæ leä naøy thaáp hôn ghi<br /> nhaän cuûa y vaên(4,7,8).<br /> Thöôøng xuaát hieän giöõa N10 vaø N20 (trung bình<br /> N16).<br /> Ñaëc ñieåm caùc tröôøng hôïp coù bieán chöùng ñoäc thaän:<br /> Lieàu AMB trung bình / ngaøy cao<br /> Toång lieàu AMB cao<br /> Coù söû duïng thuoác khaùc coù khaû naêng gaây ñoäc thaän.<br /> <br /> 157<br /> <br /> So saùnh ñaëc ñieåm nhoùm töû vong vaø<br /> nhoùm soáng<br /> <br /> Bieán chöùng ñoäc gan:<br /> 6/31 tröôøng hôïp (15/4%)<br /> <br /> Ñaëc ñieåm<br /> <br /> Bieán chöùng naëng, töû vong 100%<br /> Ñaëc ñieåm caùc tröôøng hôïp coù bieán chöùng ñoäc gan:<br /> Tuoåi nhoû (sô sinh, döôùi 3 thaùng tuoåi)<br /> NNCM do Candida khaùc khoâng phaûi albicans<br /> Nhieãm phoái hôïp vôùi vi truøng khaùc<br /> Coù caùc yeáu toá khaùc gaây taùc haïi xaáu ñeán gan (nuoâi<br /> aên ñöôøng tónh maïch toaøn phaàn, coù söû duïng thuoác<br /> khaùc coù khaû naêng gaây ñoäc gan, truyeàn lipid...)<br /> Caùc bieán chöùng khaùc:<br /> Tieåu caàu giaûm: 12,8%<br /> Haï kali maùu: 10,3%<br /> Thieáu maùu: 25,6%<br /> Vieâm taéc tónh maïch: 2,5% (1 tröôøng hôïp vieâm taéc<br /> tónh maïch ñuøi phaûi)<br /> Keát quaû ñieàu trò<br /> Tæ leä töû vong thoâ<br /> <br /> Tæ leä töû vong thoâ cuûa chuùng toâi cao (46,2%) so<br /> vôùi caùc nghieân cöùu khaùc.<br /> Taùc giaû<br /> <br /> Tæ leä töû vong thoâ (%)<br /> <br /> Quoác gia<br /> <br /> Stanos (1995)<br /> <br /> 19<br /> <br /> Hoa Kyø<br /> <br /> Kremery (2000)<br /> <br /> 35,5<br /> <br /> Tieäp Khaéc<br /> <br /> Priessen (1996)<br /> <br /> 45<br /> <br /> Nam Phi<br /> <br /> Pacheco (1997)<br /> <br /> 46,5<br /> <br /> Mexico<br /> <br /> Leibovitz (2002)<br /> <br /> 50<br /> <br /> Israel<br /> <br /> Narany (1998)<br /> <br /> 55<br /> <br /> AÁn Ñoä<br /> <br /> Shian (1993)<br /> <br /> 56<br /> <br /> Haøn Quoác<br /> <br /> Chuùng toâi<br /> <br /> 46,2<br /> <br /> Vieät Nam<br /> <br /> Caùc keát quaû khaùc<br /> <br /> Tæ leä taùi phaùt: 0%<br /> Ngöng ñieàu trò do bieán chöùng naëng cuûa AMB:<br /> 5,1%<br /> Tæ leä khoâng ñaùp öùng ñieàu trò: 46,2%<br /> Tæ leä ñaùp öùng ñieàu trò: 53,8%, thaáp so vôùi y vaên.<br /> <br /> Nhoùm töû vong Nhoùm soáng<br /> (%)<br /> (%)<br /> Löùa tuoåi sô sinh<br /> 61,1<br /> 33,3<br /> Suy dinh döôõng luùc NNCM<br /> 88,9<br /> 39,1<br /> Phaãu thuaät ñöôøng tieâu hoùa<br /> 83,3<br /> 47,6<br /> Nhieãm phoái hôïp vi truøng khaùc<br /> 50<br /> 33,3<br /> Thôøi gian töø luùc caáy maùu ñeán luùc 7,94 ± 3,37 5,57 ± 2,77<br /> ñieàu trò (ngaøy)<br /> Coù bieán chöùng gan<br /> 40<br /> 0<br /> <br /> Qua so saùnh, chuùng toâi nhaän thaáy coù söï khaùc bieät<br /> ñaùng keå giöõa 2 nhoùm töû vong vaø nhoùm soáng. Ñieàu<br /> naøy gôïi yù nhöõng yeáu toá naøy coù theå laø caùc yeáu toá coù lieân<br /> quan ñeán töû vong ôû beänh nhi NNCM. Y vaên theá giôùi<br /> ñaõ chöùng minh suy dinh döôõng, phaãu thuaät ñöôøng<br /> tieâu hoùa, thôøi gian töø luùc caáy maùu ñeán luùc ñieàu trò daøi<br /> laø caùc yeáu toá nguy cô gaây töû vong ôû treû NNCM(11). Tuy<br /> nhieân, do soá löôïng beänh nhaân coøn ít vaø thieát keá cuûa<br /> nghieân cöùu naøy khoâng phuø hôïp ñeå xaùc ñònh caùc yeáu<br /> toá nguy cô, neân caàn coù moät nghieân cöùu saâu hôn veà<br /> vaán ñeà naøy, treân cô sôû loaïi tröø caùc yeáu toá gaây nhieãu ñeå<br /> coù keát luaän mang tính thuyeát phuïc hôn.<br /> <br /> KEÁT LUAÄN<br /> * Nhieãm naám Candida maùu coù xu höôùng ngaøy<br /> caøng gia taêng taïi caùc khoa Hoài söùc. ÔÛ treû em, ñoái<br /> töôïng thöôøng bò NNCM laø löùa tuoåi sô sinh hoaëc döôùi 3<br /> thaùng tuoåi, coù caùc yeáu toá nguy cô (cô ñòa hoaëc do can<br /> thieäp), coù thôøi gian naèm khoa Hoài söùc laâu > 21 ngaøy.<br /> * Trieäu chöùng laâm saøng khaù kín ñaùo, thöôøng gaëp<br /> laø khoâng taêng caân, löø ñöø, ít cöû ñoäng. Daáu hieäu soát ít<br /> gaëp hôn, khoâng gioáng nhö ôû ngöôøi lôùn.<br /> * Giaù trò CRP taêng vaø tieåu caàu giaûm laø 2 bieán ñoåi<br /> caän laâm saøng thöôøng gaëp nhaát.<br /> * 41% tröôøng hôïp coù nhieãm phoái hôïp vôùi vi truøng<br /> khaùc.<br /> * Ñieàu trò baèng Amphotericin B vôùi phaùc ñoà lieàu<br /> test taêng daàn toû ra töông ñoái coù hieäu quaû vaø an toaøn ôû<br /> treû em, nhöng tæ leä töû vong coøn cao (46,2%).<br /> * Caàn coù nghieân cöùu nhaèm caûi thieän khaû naêng<br /> chaån ñoaùn, theo doõi vaø can thieäp ñieàu trò sôùm caùc<br /> tröôøng hôïp NNCM nhaèm ñaït hieäu quaû cao hôn.<br /> <br /> 158<br /> <br />