TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
219
ĐÁNH GIÁ GIÁ TRỊ CỦA THANG ĐIỂM KYOTO
Ở BỆNH NHÂN VIÊM DẠ DÀY MẠN TÍNH
Hoàng Thị Út Trang1, Nguyễn Văn Quang1,
Trần Văn Đăng1, Vũ Xuân Diệu1, Nguyễn Văn Trường1
TÓM TẮT28
Đặt vấn đề: Viêm dạ dày mạn tính là bệnh
thường gặp với những triệu chứng lâm sàng
không đặc hiệu và trùng lặp với nhiều bệnh lý
khác của đường tiêu hóa. Helicobacter pylori
được chứng minh là nguyên nhân chính gây
VDDMT và ung thư dạ dày. Bằng hình ảnh nội
soi, thang điểm Kyoto cho phép chẩn đoán tình
trạng nhiễm H. pylori và dự đoán nguy cơ
UTDD.
Mục tiêu nghiên cứu: Đánh giá đặc điểm
nội soi niêm mạc dạ dày theo phân loại Kyoto và
mối liên quan giữa thang điểm Kyoto và test
nhanh Urease trong chẩn đoán nhiễm H.pylori ở
bệnh nhân viêm dạ dày mạn tính.
Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô
tả. Tất cả bệnh nhân đủ điều kiện được lựa chn
vào nghiên cứu. Bệnh nhân được tiến hành nội
soi dạ dày, mô tả và đánh giá tổn thương theo
thang điểm Kyoto, sinh thiết làm Urease test và
mô bệnh hc.
Kết quả: Từ tháng 01/2024 đến tháng
10/2024, 30 bệnh nhân được chn vào nghiên
cứu, 60% nam, 40% nữ, tuổi trung bình
58.87±2.63 tuổi. Tất cả bệnh nhân đều có tổn
thương niêm mạc dạ dày theo phân loại Kyoto,
trong đó 100% tổn thương ban đỏ, có 93.3% tổn
1Bệnh viện Đa khoa Hà Đông
Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Thị Út Trang
Email: hoanguttrang195@gmail.com
Ngày nhận bài: 19/08/2024
Ngày phản biện khoa hc: 16/09/2024
Ngày duyệt bài: 01/10/2024
thương teo, 63.3% dị sản ruột, 20% phì đại nếp
niêm mạc và 6.7% nốt sần. Điểm Kyoto phân bố
từ 1 – 4, tỷ lệ điểm 1; 2; 3; 4 lần lượt là 3.3%;
20%; 66.7%; 10%. Có mối liên quan giữa thang
điểm Kyoto (điểm cắt là 2 điểm) và test nhanh
Urease trong chẩn đoán nhiễm H.pylori.
Kết luận: Thang điểm Kyoto có giá trị trong
đánh giá tổn thương niêm mạc dạ dày và khả
năng chẩn đoán tình trạng nhiễm H.Pylori ở bệnh
nhân viêm dạ dày mạn tính.
Từ khóa: Viêm dạ dày mạn tính; Thang
điểm Kyoto; H.Pylori
SUMMARY
EVALUATING THE VALUE OF THE
KYOTO SCORE IN PATIENTS WITH
CHRONIC GASTRITIS
Background: Chronic gastritis is a common
disease with nonspecific clinical symptoms that
overlap with many other diseases of the digestive
tract. Helicobacter pylori is proven to be the
main cause of diarrhea and stomach cancer.
Using endoscopic images, the Kyoto score
allows diagnosing H. pylori infection and
predicting the risk of stomach cancer.
Research objective: Evaluate the
endoscopic characteristics of the gastric mucosa
according to the Kyoto classification and the
relationship between the Kyoto scale and the
rapid Urease test in diagnosing H.pylori infection
in patients with chronic gastritis.
Research method: Descriptive research. All
eligible patients were recruited into the study.
The patient underwent gastric endoscopy,
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI NỘI KHOA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
220
described and evaluated the lesions according to
the Kyoto scale, had a biopsy for Urease test and
histopathology.
Results: From January 2024 to October
2024, 30 patients were selected for the study,
60% male, 40% female, average age 58.87±2.63
years old. All patients had gastric mucosal
lesions according to the Kyoto classification, of
which 100% had erythematous lesions, 93.3%
atrophic lesions, 63.3% intestinal metaplasia,
20% mucosal hypertrophy and 6.7% nodules.
Kyoto scores are distributed from 1 to 4, score
ratio 1; 2; 3; 4 is 3.3% ; 20%; 66.7%; 10%. There
is a relationship between the Kyoto scale (cutoff
point is 2 points) and the rapid Urease test in
diagnosing H.pylori infection.
Conclusion: The Kyoto scale is valuable in
assessing gastric mucosal damage and the ability
to diagnose H.Pylori infection in patients with
chronic gastritis.
Keywords: Chronic gastritis; Kyoto Scale;
H.Pylori
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Viêm dạ dày mạn tính (VDDMT) là bệnh
thường gặp với những triệu chứng lâm sàng
(TCLS) không đặc hiệu và trùng lặp với
nhiều bệnh lý khác của đường tiêu hóa.
Helicobacter pylori (H. pylori) là vi khuẩn
gram âm, được phát hiện trong niêm mạc dạ
dày (NMDD) người từ năm 1982 và nuôi cấy
thành công bởi hai nhà khoa hc người Úc
Warren J.R. và Marshall B.J. H. pylori được
chứng minh là nguyên nhân chính gây
VDDMT và ung thư dạ dày (UTDD).
Sự phát triển của công nghệ nội soi cho
phép quan sát chi tiết hơn về NMDD và ngày
càng được đề cao trong chẩn đoán nhiễm H.
pylori, đặc biệt sau khi phân loại Kyoto trong
viêm dạ dày mạn tính được công bố ở Nhật
Bản năm 2014. Bằng hình ảnh nội soi, thang
điểm Kyoto cho phép chẩn đoán tình trạng
nhiễm H. pylori và dự đoán nguy cơ UTDD.
Năm 2018, nhóm tác giả người Nhật Bản
Osamu Toyoshima và cộng sự nghiên cứu
trên 138 bệnh nhân, thang điểm Kyoto có
diện tích dưới đường cong ROC (AUC) là
0,886 cho dự đoán nhiễm H. pylori với giá trị
ngưỡng để chẩn đoán dương tính là 2 điểm
(95% độ tin cậy (CI): 0,803 – 0,968, p = 3,37
x 10-20) [1].
Tại Việt Nam, thang điểm Kyoto trong
thực hành lâm sàng chưa được ứng dụng
nhiều và chỉ có một số ít các nghiên cứu về
áp dụng thang điểm Kyoto trong việc chẩn
đoán H. pylori. Vì vậy, chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài: “Đánh giá giá trị của thang
điểm Kyoto ở bệnh nhân viêm dạ dày mạn
tính” với các mục tiêu sau:
- Đánh giá đặc điểm nội soi niêm mạc dạ
dày của bệnh nhân viêm dạ dày mạn tính
theo phân loại Kyoto.
- Đánh giá mối liên quan giữa thang điểm
Kyoto và test nhanh Urease trong chẩn đoán
nhiễm H. pylori ở bệnh nhân viêm dạ dày
mạn tính.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng của nghiên cứu này là các
bệnh nhân được chẩn đoán viêm NMDD
mạn tính tại phòng khám Nội soi tiêu hóa –
Đơn nguyên khám chữa bệnh tự nguyện,
Bệnh viện đa khoa Hà Đông từ tháng 01 năm
2024 đến tháng 10 năm 2024, được lựa chn
theo các tiêu chuẩn sau.
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn
- Đồng ý tham gia nghiên cứu (được
nghe giải thích rõ ràng).
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
221
- Có hình ảnh viêm niêm mạc dạ dày
mạn tính trên nội soi.
- Có kết quả mô bệnh hc chẩn đoán
VDDMT theo phân loại Sydney.
- Có làm test H. pylori bằng phương
pháp test nhanh urease.
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
- Hẹp môn vị. Chuẩn bị dạ dày kém (còn
thức ăn làm hạn chế quan sát).
- Điều trị với kháng sinh trong vòng 4
tuần hoặc PPIs trong vòng 2 tuần trước đó.
- Bệnh nhân đang xuất huyết tiêu hóa
cao.
- Có chẩn đoán trước đó là ung thư dạ
dày sớm, ung thư dạ dày tiến triển.
- Tiền sử cắt dạ dày.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang tại phòng
nội soi tiêu hóa - Đơn nguyên khám chữa
bệnh tự nguyện, Bệnh viện đa khoa Hà
Đông.
2.2.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn
mẫu:
- Cỡ mẫu: Tất cả bệnh nhân đủ điều kiện
là đối tượng nghiên cứu.
- Phương pháp chn mẫu: Thuận tiện
2.2.3. Phương tiện nghiên cứu
Bệnh án nghiên cứu thống nhất
Máy nội soi Olympus CV170
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Trong thời gian từ tháng 01/2024 đến
tháng 10/2024, nhóm nghiên cứu đã tiến
hành thu thập số liệu và phân tích trên 30
bệnh nhân thỏa mãn tiêu chuẩn lựa chn.
3.1. Đặc điểm chung
Bảng 1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
Đặc điểm lâm sàng
Người bệnh (N=30)
Đặc điểm chung
Tuổi trung bình
58.87±2.63
Nam giới (%)
18 (60%)
Yếu tố nguy cơ
Corticoid
1 (3.3%)
NSAIDS
1 (3.3%)
Stress
2 (6.7%)
Thuốc lá
13 (43.3%)
Rượu bia
11 (36.6%)
Lý do đi khám
Khám sức khỏe
0 (0%)
Đau bụng
28 (93.3%)
Buồn nôn, nôn
2 (6.7%)
Ợ hơi, ợ chua
2 (6.7%)
Nóng rát sau xương ức
2 (10%)
Nhận xét: Tuổi trung bình 58.87±2.63.
Bệnh nhân nam chiếm 60%. Hút thuốc lá là
yếu tố nguy cơ viêm dạ dày mạn tính chiếm
tỷ lệ cao nhất (43.3%). Triệu chứng đau bụng
chiếm tỷ lệ cao nhất (93.3%).
HỘI NGHỊ KHOA HỌC HỘI NỘI KHOA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
222
3.2. Đặc điểm tổn thương niêm mạc dạ dày theo phân loại Kyoto và tình trạng nhiễm
H. pylori
Bảng 2. Đặc điểm tổn thương niêm mạc dạ dày theo phân loại Kyoto (N=30)
Đặc điểm
Mức độ
n
%
Không có tổn thương theo thang điểm Kyoto
0
0
Teo (theo phân loại Kimura
– Takemoto)
Không
2
6.7
C1
1
3.3
C2
6
20
C3
20
66.7
O1
1
3.3
O2– O3
0
0
Dị sản ruột
Không
11
36.7
Dị sản chỉ ở hang vị
18
60
Dị sản đến thân vị
1
3.3
Phì đại nếp niêm mạc
Không
24
80
Có
6
20
Nốt sần
Không
28
93.3
Có
2
6.7
Ban đỏ lan tỏa
Không
0
0
Nhẹ (còn RAC)
29
96.7
Nặng (mất RAC)
1
3.3
Nhận xét:
• Tất cả các bệnh nhân đều có tổn thương
NMDD theo phân loại Kyoto.
• Tổn thương teo chiếm 93.3% (28/30),
trong đó tổn thương từ C2 trở lên chiếm 90%
(27/30).
• Tỷ lệ dị sản ruột phát hiện trên nội soi
chiếm 63.3% (19/30), trong đó chủ yếu là dị
sản chỉ ở hang vị (60%). Phì đại nếp niêm
mạc chiếm 20% (6/30), nốt sẩn chiếm 6.7%
(2/30), ban đỏ lan tỏa chiếm 100%, trong đó
phần lớn ở thể nhẹ (96.7%)
Bảng 3. Điểm Kyoto ở nhóm đối tượng nghiên cứu (N=30)
n
%
0
0
1
3.3
6
20
20
66.7
3
10
0
0
Nhận xét:
• Trong 30 bệnh nhân trong nghiên cứu,
điểm Kyoto phân bố tử 1 - 4.
• Không có bệnh nhân nào có điểm
Kyoto bằng 0 hoặc Kyoto ≥ 5.
• Tỷ lệ cao nhất là 3 điểm, chiếm 66.7%
(20/30). Xếp thứ 2 là 2 điểm với 20% (6/30).
Tiếp theo là 4 điểm,1 điểm với tỷ lệ lần lượt
là 10% (3/30), 3,3% (1/30) số đối tượng
nghiên cứu.
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
223
Bảng 4. Tỷ lệ nhiễm H. pylori và giới (N=30)
H.Pylori
Giới
H.Pylori
Dương tính
Âm tính
Nam (n=18)
16 (88.9%)
2 (11.1%)
Nữ (n=12)
10 (83.3%)
2 (16.7%)
Chung
26 (86.7%)
4 (13.3%)
p=0.666
Nhận xét: Tỷ lệ nhiễm H. pylori ở nam là 88.9%, ở nữ là 83.3%.Tỷ lệ nhiễm H. pylori ở
nam và nữ là khác biệt không có ý nghĩa thống kê với độ tin cậy 95% (p = 0,666 > 0,05)
3.3. Mối liên quan của thang điểm Kyoto và test nhanh Urease trong chẩn đoán
nhiễm Helicobacter pylori ở bệnh nhân viêm dạ dày mạn tính
Bảng 5. Liên quan giữa điểm Kyoto và và Urease test trong chẩn đoán tình trạng
nhiễm H.pylori (N=30)
Mức độ tổn thương NMDD theo
thang điểm Kyoto
Tình trạng nhiễm H. pylori
H. pylori (+)
H. pylori (-)
n
%
n
%
<2
0
0
1
100
≥2
26
89.66
3
10.34
p=0.01
Nhận xét: Trong số 30 bệnh nhân, có 29 bệnh nhân có điểm Kyoto ≥2, trong đó 26 bệnh
nhân được xác định là nhiễm H.pylori bằng Uretest, chỉ có 3 bệnh nhân không nhiễm
H.pylori. Ngược lại với điểm Kyoto <2 chỉ có 1 bệnh nhân và không nhiễm H.pylori. Có sự
khác biệt giữa tỷ lệ nhiễm H.pylori của nhóm bệnh nhân có điểm Kyoto ≥2 và <2 (p=0.01)
Bảng 6. Liên quan giữa từng tổn thương trong thang điểm Kyoto và Urease test trong
chẩn đoán tình trạng nhiễm Helicobacter pylori
Mức độ
H. pylori
OR
p
(+)
(-)
Teo
≥C2
24
3
4
(0.273-58.562)
0.283
C0-1
2
1
Dị sản ruột
Có
16
3
0.533
(0.049-5.862)
0.609
Không
10
1
Phì đại nếp NM
Có
6
0
0.833
(0.697-0.997)
0.283
Không
20
4
Nốt sần
Có
2
0
0.857
(0.737-0.997)
0.566
Không
24
4
Ban đỏ lan tỏa
Nhẹ
25
4
0.862
(0.745-0.997)
0.69
Nặng
1
0
Nhận xét: Không có mối liên quan giữa
từng tổn thương trong thang điểm Kyoto và
Urease test trong chẩn đoán tình trạng nhiễm
H.pylori (p>0.05).