TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
611
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ KỸ THUẬT BÓC TÁCH HẠCH TRÊN MẪU UNG THƯ
ĐẠI - TRỰC TRÀNG ĐƯỢC XỬ LÝ BẰNG DUNG DỊCH
SODIUM HYPOCHLORITE 1% TẠI BỆNH VIỆN NGUYỄN TRI PHƯƠNG
Ngô Thị Tuyết Hạnh1,2, VThanh Hữu1, Diệp Đình Được1
TÓM TẮT77
Mục tiêu: Giai đoạn hạch vùng là yếu tố quan
trọng trong xác đnh giai đoạn bệnh và lựa chọn
phương pháp điều tr sau mổ cho bệnh nhân ung
thư đại-trực tràng. Kỹ thuật bóc tách hạch ảnh
hưng trực tiếp đến quá trình đánh giá này. Mục
tiêu nghiên cu nhằm đánh giá hiệu quả kỹ thuật
bóc tách hạch bằng phương pháp thường quy kết
hợp phương pháp s dụng dung dch sodium
hypochlorite 1% trên mẫu bệnh phẩm ung thư đại-
trực tràng. Đối tượng và phương pháp nghiên
cứu: Nghiên cu gồm 115 mẫu bệnh phẩm cắt
đoạn đại-trực tràng kèm nạo vét hạch của bệnh
nhân có chẩn đoán giải phẫu bệnh xác đnh ung thư
đại-trực tràng, không điều tr hóa tr, xạ tr tân bổ
trợ, được phẫu thuật tại Bệnh Viện Nguyễn Tri
Phương từ tháng 05/2023 đến tháng 05/2024. Các
bệnh phẩm trong nghiên cu sẽ được tiến hành bóc
tách hạch qua 2 bưc: quy trình thường quy và x
lý qua dung dch sodium hypochlorite 1%. Thu
thập đc điểm chung của bệnh nhn, đc điểm giải
phẫu bệnh, đánh giá số lượng hạch bc tách được,
số hạch di căn, giai đoạn hạch của mỗi bệnh phẩm.
Kết quả: Phương pháp thường quy có số lượng
hạch bc tách được trung bình là 24,2±16,1, số
lượng hạch di căn trung bình 4,0±7,0. Kết quả bóc
1Bệnh viện Nguyễn Tri Phương
2Bộ môn Mô phôi – Giải phẫu bệnh, Đại học Y
Dược TP. Hồ Chí Minh
Chu trách nhiệm chính: Diệp Đình Được
ĐT: 0365572741
Email: duocdiep@gmail.com
Ngày nhận bài: 26/09/2024
Ngày phản biện khoa học: 30/09 và 09/10/2024
Ngày duyệt bài: 15/10/2024
tách hạch lần 2 bằng dung dch sodium
hypochlorite 1% ghi nhận 102 trường hợp thu được
thêm hạch (88,7%), 16 trường hợp phát hiện được
thêm hạch di căn (13,9%), số hạch bc tách được
thêm trung bình 5,8±4,4 vi số lượng hạch di căn
thu thêm trung bình là 0,6±1,6. X lý bệnh phẩm
bằng dung dch sodium hypochlorite 1% làm tăng
tỷ lệ số trường hợp bc tách được ≥12 hạch
(11,3%). Mt trường hợp trong nghiên cu (chiếm
tỷ lệ 0,86%) thay đổi giai đoạn hạch N1 sang N2
sau x lý qua dung dch sodium hypochlorite 1%.
Kết luận: Phương pháp bc tách hạch bằng dung
dch sodium hypochlorite 1% giúp thu thêm hạch
và hạch di căn, tăng tỷ lệ trường hợp bc tách được
số lượng hạch đạt yêu cầu (≥12 hạch) và có thể làm
thay đổi giai đoạn hạch.
Từ khóa: ung thư đại tràng, di căn hạch,
sodium hypochlorite 1%
SUMMARY
EVALUATION OF LYMPH NODE
DISSECTION RESULTS ON
COLORECTAL CANCER SPECIMENS
TREATED WITH 1% SODIUM
HYPOCHLORITE SOLUTION AT
NGUYEN TRI PHUONG HOSPITAL
Objectives: Lymph node staging is a crucial
factor in assessing disease progression and
selecting treatment methods for patients with
colorectal cancer. The technique used for lymph
node dissection directly impacts this evaluation
process. The study’s objective is to assess the
effectiveness of lymph node dissection using the
conventional method combined with a 1% sodium
hypochlorite solution on colorectal cancer
specimens. Methods: This study involves 115
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
612
colorectal specimens, including lymph node
dissection from patients with a pathological
diagnosis of colorectal cancer without neoadjuvant
chemotherapy or radiotherapy. These patients
underwent surgery at Nguyen Tri Phuong Hospital
from May 2023 to May 2024. The specimens in the
study will undergo lymph node dissection in two
steps: the conventional procedure and processing
with a 1% sodium hypochlorite solution. We
collect general patient characteristics and
pathological features and evaluate the number of
dissected lymph nodes, the number of metastatic
nodes, and the lymph node stage of each specimen.
Results: The conventional method yielded an
average of 24.2±16.1 dissected lymph nodes, with
4.0±7.0 metastatic nodes. The results of the lymph
node dissection with 1% sodium hypochlorite
solution showed that 102 cases have additional
lymph nodes (88.7%), 16 cases have additional
metastatic lymph nodes (13.9%), the average
number of additional lymph nodes dissected is 5.8
±4.4 with the average number of additional
metastatic lymph nodes being 0.6±1.6. Processing
the specimens with 1% sodium hypochlorite
solution resulted in an increase of 11.3% in the
proportion of cases with ≥12 dissected lymph
nodes. In one case in the study (0.86%), the lymph
node stage was changed from N1 to N2 after
processing with the 1% sodium hypochlorite
solution. Conclusions: The lymph node dissection
method using a 1% sodium hypochlorite solution
helps to retrieve additional lymph nodes and
metastatic nodes, increases the proportion of cases
achieving the number of dissected lymph nodes
≥12 nodes, and may potentially alter the lymph
node stage.
Keywords: colorectal cancer, lymph node
metastasis, 1% sodium hypochlorite
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Theo GLOBOCAN 2020 ung thư đại-
trực tràng là loại ung thư c tỷ lệ mắc đng
th 5 trên toàn thế gii vi hơn 1 triệu ca
mắc mi trong năm 2020, chiếm 6% trong
tổng số 36 bệnh ung thư thường gp. Tại
Việt Nam ung thư đại-trực tràng nằm trong
nhm 10 ung thư thường gp nhất vi tỷ lệ t
vong đng hàng th 8. Hạch vùng là mt yếu
tố quan trọng đối vi việc đánh giá giai đoạn
bệnh, lựa chọn phác đồ điều tr sau mổ, là
mt biến đc lập trong tiên lượng bệnh. Kỹ
thuật bóc tách hạch ảnh hưng trực tiếp đến
quá trình đánh giá kết quả. Nhiều phương
pháp đ được nghiên cu để cải thiện quy
trình bóc tách hạch, tuy nhiên vẫn còn nhiều
hạn chế về thời gian, kinh ph và đ an toàn
để áp dụng vào quy trình thường quy [7].
Nghiên cu nhằm đánh giá kết quả kỹ thuật
bóc tách hạch trên mẫu bệnh phẩm ung thư
đại-trực tràng được x lý bằng dung dch
sodium hypochlorite 1% tại Bệnh viện
Nguyễn Tri Phương.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chuẩn lựa chọn: Mẫu bệnh phẩm
cắt đoạn đại-trực tràng kèm nạo vét hạch của
bệnh nhân có chẩn đoán giải phẫu bệnh xác
đnh ung thư đại-trực tràng tại khoa Giải
phẫu bệnh, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương từ
tháng 5/2023 đến tháng 05/2024 và không
điều tr hóa tr, xạ tr tân bổ trợ.
Tiêu chuẩn loại trừ: ung thư tái phát, di
căn từ nơi khác ti, mắc 2 loại ung thư cng
lúc.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu: Mô tả tiến cu có
can thiệp lâm sàng.
Cỡ mẫu: Chọn mẫu thuận tiện, toàn b
và có chủ đch, c 115 bệnh phẩm được chọn
từ tháng 5/2023 đến tháng 05/2024
Quy trình nghiên cứu:
Bưc 1: Bệnh phẩm thoả tiêu chuẩn
nghiên cu sẽ được tiến hành thu thập và thu
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
613
thập thông tin lâm sàng cần thiết từ hồ sơ
bệnh án theo mẫu thu thập dữ liệu.
Bưc 2: Tiến hành cắt lọc bệnh phẩm,
phẫu tích hạch lần 1 bằng phương pháp
thường quy, mô hạch sau khi được bóc tách
sẽ được cho vào cassette đánh m số riêng để
phân biệt.
Bưc 3: X lý mẫu bệnh phẩm sau bưc
2 trong dung dch sodium hypochlorite
(NaClO) 1% trong 30 phút.
Bưc 4: Tiến hành cắt lọc, phẫu tích
bệnh phẩm lấy hạch lần 2, mô hạch sau khi
được bóc tách sẽ được cho vào castette đánh
mã số riêng để phân biệt.
Bưc 5: X lý mô, chuyển đúc cắt mỏng,
nhum HE, đọc kết quả các tiêu bản hạch
bc tách thu được bằng phương pháp thường
quy và bằng phương pháp s dụng sodium
hypochlorite 1%.
Bưc 6: Thu thập dữ liệu cần thiết cho
nghiên cu, x lý kết quả nghiên cu.
Phân tích số liệu: Số liệu thu thập được
nhập liệu trên Excel và phân tích bằng phần
mềm thống kê SPSS 20.0. Các biến số đnh
lượng liên tục sẽ được mô tả bằng giá tr
trung bình (± đ lệch chuẩn). Các biến đnh
tính sẽ được mô tả theo tần số và tỷ lệ phần
trăm.
Đạo đức trong nghiên cứu: Nghiên cu
đ được thông qua Hi đồng Đạo đc trong
nghiên cu Y sinh học tại bệnh viện Nguyễn
Tri Phương, số 900/NTP-HĐĐĐ ngày
15/05/2023.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng
nghiên cứu
Trong nghiên cu của chúng tôi, có 69
trường hợp nam gii chiếm tỷ lệ 60% và 46
trường hợp nữ gii chiếm tỷ lệ 40%. Tỷ số
nam/nữ là 1,5/1. Đ tuổi trung bình trong
nghiên cu là 61,6±12,3 tuổi, đ tuổi thấp
nhất là 23 tuổi, ln nhất là 83 tuổi.
3.2. Đặc điểm giải phẫu bệnh
Trong nghiên cu ghi nhận u dạng sùi
chiếm tỷ lệ cao nhất (chiếm 54,9%).
Carcinôm tuyến NOS là phân loại mô học
thường gp nhất chiếm tỷ lệ 85,2%, mc đ
biệt hóa vừa chiếm tỷ lệ cao nhất (98,3%).
Kch thưc khối u trung bình đạt 4,5±1,9 cm.
3.3. Kết quả bóc tách hạch bằng
phương pháp thường quy và phương pháp
sử dụng dung dịch sodium hypochlorite
1%
Phương pháp bc tách hạch thường quy
có số lượng hạch bc tách được trung bình
trong mỗi trường hợp là 24,2±16,1, số lượng
hạch di căn trung bình 4,0±7,0, số trường
hợp bc tách được ≥12 hạch là 87 chiếm tỷ
lệ 75,7%. Quy trình bóc tách hạch lần 2 bằng
bằng phương pháp s dụng dung dch
sodium hypochlorite 1% c 102 trường hợp
thu được thêm hạch (88,7%), số hạch thu
thêm trung bình là 5,8±4,4, 16 trường hợp
phát hiện được thêm hạch di căn (13,9%) số
lượng hạch di căn phát hiện thêm là 0,6 ±1,6.
Phương pháp s dụng dung dch sodium
hypochlorite 1% giúp làm tăng thêm 14 ca c
tổng số hạch ≥12, làm tỷ lệ số ca bóc tách
được ≥12 tăng 11,3%. Tổng hợp số hạch bóc
tách được bằng cả 2 phương pháp trên, số
trường hợp c ≥12 hạch là 101, đạt tỷ lệ
87%. Sau lần x lý bằng dung dch sodium
hypochlorite 1% có 01 mẫu bệnh phẩm được
thay đổi từ giai đoạn di căn hạch N1 sang
N2.
HỘI THẢO KHOA HỌC CHUYÊN NGÀNH GIẢI PHẪU BỆNH CÁC TỈNH PHÍA NAM LẦN THỨ 14
614
Bảng 1: Kết quả bóc tách hạch bằng phương pháp thường quy và phương pháp sử
dụng dung dịch sodium hypochlorite 1%
Phương pháp
thường quy
Phương pháp sử dụng dung
dịch sodium hypochlorite 1%
Tổng hợp cả 2
phương pháp
Số hạch bóc tách
24,2±16,1
5,8±4,4
30,0±18,2
Số hạch di căn
4,0±7,0
0,6±1,6
4,6±8,2
Số trường hợp bóc tách
được ≥12 hạch
87 ca (75,7%)
12 ca (10,4%)
100 ca (87,0%)
Tỷ lệ hạch di căn
65 ca (56,52%)
16 ca (13,9%)
65 ca (56,52%)
IV. BÀN LUẬN
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng
nghiên cứu và đặc điểm giải phẫu bệnh
của ung thư đại-trực tràng
Đ tuổi trung bình trong nghiên cu là
61,6±12,3 tuổi, có sự tương đồng vi các
nghiên cu trong và ngoài nưc. Nam gii
trong nghiên cu chiếm tỷ lệ cao hơn so vi
nhóm nữ gii (tỷ lệ nam/nữ = 3/2). Kết quả
nghiên cu cho thấy phân loại mô học
carcinôm tuyến NOS chiếm 85,2%, chủ yếu
biệt hóa vừa (98,3%), tương đồng vi nghiên
cu của nhiều tác giả trong và ngoài nưc
trưc đy.
4.2. Kết quả bóc tách hạch bằng
phương pháp thường quy và phương pháp
sử dụng dung dịch sodium hypochlorite
1%
Số hạch thu được bằng phương pháp
thường quy trong nghiên cu là 24,2±16,1,
trong đ c 87 trường hợp c ≥12 hạch
(75,7%). Sau khi tiến hành bóc tách hạch lần
2, chúng tôi thu được thêm được 13 trường
hợp có tổng số hạch ≥12 hạch, làm tỷ lệ số ca
có tổng số hạch ≥12 tăng 11,3%. Đy là mt
yếu tố c ý nghĩa lm sàng, các khuyến cáo
hiện nay về ung thư đại-trực tràng đều đưa ra
tiêu chuẩn số hạch tối thiểu cần bóc tách
được ≥12 hạch để đảm bảo đánh giá giai
đoạn chnh xác, giúp tiên lượng và lựa chọn
phương pháp ha tr sau mổ [2,4]. Kết quả
bóc tách hạch lần 2 bằng dung dch sodium
hypochlorite 1% ghi nhận 102 trường hợp
thu được thêm hạch (88,7%), 16 trường hợp
phát hiện được thêm hạch di căn (13,9%).
Trung bình số hạch thu được thêm bằng
phương pháp s dụng dung dch sodium
hypochlorite 1% đạt 5,8±4,4 hạch, số hạch di
căn thêm trung bình là 0,6±1,6 hạch. Có 01
trường hợp trong nghiên cu, phẫu tích bóc
tách hạch bằng phương pháp thường quy thu
được 15 hạch trong đ c 3 hạch di căn, sau
bóc tách hạch lần 2 bằng phương pháp dung
dch sodium hypochlorite 1% phát hiện thêm
02 hạch di căn, từ đ chuyển giai đoạn hạch
N1 thành N2. Các hạch thu thêm trường
hợp trên c kch thưc nhỏ, trong đ c 02
hạch di căn. Nguyên nhn bỏ sót hạch trong
trường hợp này chủ yếu các hạch kch thưc
nhỏ, sau khi x lý làm sạch mô mỡ tổ chc
hạch được làm rõ ranh gii, dễ phát hiện
hơn. Hiệu quả của dung dch sodium
hypochlorite 1% nghiên cu của tác giả tác
giả Nanrong Yu đ cho thấy kết quả tương
đồng nghiên cu của chúng tôi, s dụng
dung dch sodium hypochlorite giúp phát
hiện thêm hạch và hạch di căn và làm thay
đổi giai đoạn hạch mt số trường hợp [7].
Kết quả này tương đồng vi nghiên cu tại
Việt Nam của tác giả Ngô Kim Đồng vi kết
quả số hạch thu thêm được trung bình là
7,3±5,3, trong đ 0,2±0,5 hạch di căn [1].
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 545 - THÁNG 12 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
615
Nhiều kỹ thuật bc l hạch trong bệnh
phẩm đại-trực tràng như tiêm xanh methylen,
s dụng enzyme ly giải mỡ đ được nghiên
cu để tăng số lượng hạch bc tách được
[5,6]. Tuy nhiên, những phương pháp này
khó áp dụng thường quy vì đc tính, tốn
nhiều thời gian, chi phí cao và không thể
cung cấp mt kết quả giải phẫu bệnh nhanh
chóng. So vi những phương pháp trên, s
dụng dung dch sodium hypochlorite 1%
nồng đ thấp có những ưu điểm bao gồm
thời gian x lý nhanh, chi ph và đc tính
thấp. Mc đ hòa tan mỡ của dung dch này
phụ thuc nồng đ, thể tích, thời gian tiếp
xúc của dung dch, diện tích bề mt của mô
tiếp xúc, đ pH, nhiệt đ [6]. Nồng đ dung
dch cao có thể đc hơn, ngoài ra phương
pháp nhum H&E chỉ ra rằng sodium
hypochlorite 1% nồng đ thấp tránh được
những thay đổi trong thành phần mô của
hạch [3]. Nghiên cu của chúng tôi cho thấy
rằng việc s dụng sodium hypochlorite
nồng đ thấp 1% có hiệu quả trong việc hòa
tan mỡ mạc treo và cải thiện kết quả quy
trình bóc tách hạch.
V. KẾT LUẬN
Phân loại mô học trong nghiên cu chủ
yếu là carcinôm tuyến NOS, đ biệt hóa vừa
chiếm chủ yếu. Phương pháp x lý bằng
dung dch sodium hypochlorite 1% giúp bóc
tách được thêm hạch, phát hiện thêm hạch di
căn, tăng số trường hợp bc tách được số
hạch đạt yêu cầu (≥12 hạch) và làm thay đổi
giai đoạn hạch mt trường hợp.
VI. LI CẢM ƠN
Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn
bệnh viện Nguyễn Tri Phương đ hỗ trợ thực
hiện đề tài nghiên cu khoa học này.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đồng NK, Mạnh PT, Nhung NT và cộng
sự. Cải thiện kết quả xác đnh hạch di căn
trong ung thư đại trực tràng bằng phương
pháp làm sạch mô mỡ s dụng sodium
hypocliride. Tạp chí Nghiên cu Y học TP
Hồ Chí Minh. 2022;26(2):224-231.
2. Foo CC, Ku C, Wei R, et al. How does
lymph node yield affect survival outcomes of
stage I and II colon cancer? World J Surg
Oncol. 29 2020;18(1):22.
3. Fujino S, Miyoshi N, Ohue M, et al. New
enhanced and effective method for staging
cancer to detect lymph nodes after fat-
dissociation. Oncol Rep. 2014;32(3):922-6.
4. Ichhpuniani S, McKechnie T, Lee J, et al.
Lymph node harvest as a predictor of
survival for colon cancer: A systematic
review and meta-analysis. Surgery in
Practice and Science. 2023;14:100190.
5. Märkl B, Kerwel TG, Wagner T, et al.
Methylene blue injection into the rectal
artery as a simple method to improve lymph
node harvest in rectal cancer. Mod Pathol.
2007;20(7):797-801.
6. Moorer WR, Wesselink PR. Factors
promoting the tissue dissolving capability of
sodium hypochlorite. Int Endod J.
1982;15(4):187-96.
7. Yu N, Liu H, Li J, et al. Using low
concentration sodium hypochlorite to
improve colorectal surgical specimen lymph
node harvest. Mol Clin Oncol.
2020;12(6):519-524.