Đề cương môn học thơ pháp và những vấn đề lý luận

Chia sẻ: Lê Quốc Hiếu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:14

Thêm vào BST

Báo xấu

175
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo Đề cương môn học thơ pháp và những vấn đề lý luận khoa văn học bộ môn văn học phương tây

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề cương môn học thơ pháp và những vấn đề lý luận

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN KHOA VĂN HỌC BỘ MÔN VĂN HỌC PHƯƠNG TÂY ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC THƠ PHÁP VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN (French Poetry: Some issues of theory) Chương trình đào tạo: Cử nhân Văn học Người biên soạn TS. Đào Duy Hiệp HÀ NỘI – 2007
Đại học Quốc gia Hà Nội Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn Khoa Văn học ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC THƠ PHÁP VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN (French Poetry: Some issues of theory) 1.1. Thông tin về giảng viên: 1.2. Họ và tên: Đào Duy Hiệp Chức danh: Giảng viên chính, Tiến sĩ Thời gian làm việc: Thứ Hai, từ 8h00 đến 11h00 Địa điểm làm việc: Sẽ thông báo vào buổi đầu tiên của môn học Điện thoại: 0983318553; 5620956 (NR) Email: pro.daoduyhiep@yahoo.com; duyhiep53hn@gmail.com Các hướng nghiên cứu chính: 1.3. Thông tin chung về môn học Tên môn học: Thơ Pháp và những vấn đề lý luận Mã môn học: Số tín chỉ: 2 Loại môn học: Lựa chọn Môn học tiên quyết: Môn học kế tiếp: Yêu cầu đối với môn học: Sinh viên đọc trước sách, tài liệu nghiên cứu theo yêu cầu của giảng viên. Giờ tín chỉ đối với các hoạt động: + Nghe giảng lí thuyết : 24 + Làm bài tập trên lớp : 03 + Thảo luận : 02 + Thực hành :0 + Tự học xác định : 01 Khoa phụ trách môn học: Khoa Văn học – Từ P.308 đến P.314, tầng 3, nhà B, trường ĐH KHXH-NV, 336 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội. Điện thoại văn phòng Khoa: 04.8581165 1.4. Mục tiêu của môn học 1.1.1. Kiến thức: - Hiểu và nắm được bản chất của thơ; - Nắm được kiến thức về đặc điểm quá trình vận động của thơ Pháp từ cổ điển đến hiện đại; - Trang bị về lí thuyết phê bình thơ song song với thực hành (trên lớp, ở nhà, làm tiểu luận, niên luận, khóa luận tốt nghiệp). 2
1.1.2. Kĩ năng: - Có các kĩ năng thực tiễn về nghề nghiệp (cùng với việc học các môn khác, sau này có thể viết nghiên cứu, phê bình, dạy học); - Có kĩ năng tư duy lôgic, tổng hợp, phân tích văn bản thơ một cách chính xác, khách quan, khoa học và hấp dẫn; - Có kĩ năng tự tìm kiếm và lựa chọn những vấn đề nghiên cứu trước mắt và lâu dài, v.v. 1.1.3. Thái độ: - Yêu thích môn học và ngành học của mình; - Có óc tư duy độc lập, phán đoán, so sánh biết người để hiểu mình hơn: học thơ người để hiểu thơ ta, trân trọng tiếng nói mẹ đẻ; - Mong muốn, có khát vọng trở thành người giỏi nghề, say mê phát hiện, tìm tòi khoa học. 1.5. Tóm tắt nội dung môn học Nội dung chính của môn học: - Cung cấp một cái nhìn mang tính hệ thống, toàn diện về sự vận động của thơ Pháp từ góc độ nghiên cứu lịch sử văn học và lí luận. - Cung cấp kiến thức cơ bản về bản chất của thơ; các thể thơ Pháp. - Song song soi chiếu cái nhìn mang tính chất so sánh với thơ Việt Nam để SV có cái nhìn toàn diện đồng thời dễ hiểu, dễ nắm được bài. - Cung cấp kiến thức về các nhà thơ lớn của Pháp qua các thế kỉ XVII, XVIII, XIX và XX: Cổ điển, Lãng mạn, Tượng trưng, Siêu thực. - Cung cấp lí thuyết phân tích thơ (cấu trúc ngôn ngữ, hình ảnh, vần điệu, thời gian, không gian,...) - Vận dụng lí thuyết để phân tích thơ Pháp: thấy được tiến trình của thơ Pháp qua sáng tác. - Liên hệ với thơ Việt Nam và ứng dụng lí thuyết để phân tích thơ Việt. - Phát triển khả năng phân tích, bình luận, nghiên cứu các hiện tượng thơ trong nước và trên thế giới trên cơ sở những lí thuyết hiện đại. 1.6. Nội dung chi tiết môn học Nội dung 1. Thơ là gì? (nguồn gốc, bản chất, định nghĩa) 1.1. Nguồn gốc của thơ: có vần điệu, dễ nhớ, dễ thuộc: “Thơ, ánh phản chiếu của mọi kí ức”(1); - Bản chất của ngôn ngữ: tính võ đoán và tùy tiện của ngôn ngữ; từ ngôn ngữ đến ngôn từ thơ; - Từ ca dao đến thơ: thơ cũng là văn hóa, kí ức đầu tiên của trẻ thơ: lời ru, trò chơi, bài hát, những văn bản đầu tiên… Nhà thơ khi đã trưởng 1 La poésie, reflet de toute mémoire, Poésie / Fiche No 4, p.103. 3
thành thường xuyên nhớ lại những điều đó. Thơ có trước chữ viết rất lâu. 1.2. Cấu trúc ngôn ngữ thơ: cái gì khiến ngôn ngữ bình thường trở thành thơ? - Nguyên tắc lặp lại, song song (parallélisme) xuất hiện trong các văn bản quan yếu của văn minh (những nghi lễ, ma thuật, lễ bái, phả hệ (généalogie), lịch sử, huyền thoại, những điều mục pháp lí…) có những nét giống với ngữ ngôn thơ. - Chức năng ghi nhớ của thơ: nhà thơ, là một người viết hồi kí (mémoraliste), một người bất tử: “rất lâu sau khi nhà thơ đã qua đời, bài ca ngắn của anh ta vẫn còn vang trên đường phố”. - Vai trò thuộc về kí ức: những trùng lặp hàm nghĩa rằng người ta thuộc lòng nó, ngâm nga nó. Hiệu quả chuỗi ngâm (litanique) (thần chú - incantation. * Cung cấp văn bản phê bình thơ (liên quan đến cấu trúc ngôn ngữ): “Cấu trúc ngôn ngữ thơ”; “Bài thơ và độc giả của nó”; 1.3. Bản chất của thơ: lời mang tính phù chú + dân gian * Poésie (Pháp); Poetry (Anh): từ nguyên học: poèsis (Hilạp) từ poiein, có nghĩa là “làm, sáng tạo”. * Thơ văn xuôi (poème en prose) * Văn xuôi mang chất thơ (prose poétique) * Văn xuôi/thơ (prose/poésie) 1.4. Thơ là gì? Đi tìm định nghĩa cho thơ: Trong truyền thống văn hóa phương Tây, từ lâu thơ đã được định nghĩa thông qua chính hình thức của nó: tổ chức vần luật. - Nhưng một khi thơ đã bước sang thơ tự do, thơ văn xuôi, thì hình hài của nó đã bắt đầu không còn nhận diện được nữa theo tiêu chí truyền thống. Thơ đã bị mất đi cái hình thức đặc biệt của nó. - Nhìn chung, sang thế kỉ XX, mọi ranh giới của các thể loại đã bị yếu đi, bởi “công việc sâu xa của văn học là tìm cách khẳng định từ trong bản chất của nó việc phá hủy những sự phân biệt và những giới hạn” (Maurice Blanchot, L’Espace littéraire, 1955). - Valéry, coi tất cả mọi diễn từ về thơ được tổ chức dưới hai trục cơ bản sau: thơ là công việc của ngôn từ; thơ ca được sinh ra bởi thái độ đọc (hoặc viết): “Thơ, đó là cái nghĩa đầu tiên của từ, đó là nghệ thuật đặc thù được thiết lập trên ngôn từ. Thơ cũng còn mang cái nghĩa chung, rộng rãi nhất, khó định nghĩa bởi nó mập mờ nhất: nó khiến ta liên tưởng đến một trạng thái nào đó, cùng một lúc vừa thụ cảm được vừa sản sinh…” (Valéry, Tính thiết yếu của thơ, 1947, Tạp văn). - Trong Các thể loại của diễn từ, T.Todorov đã phân biệt ra ba nhánh lí thuyết về ngữ nghĩa thơ: a. tu từ học của thơ, tương tự như một kiểu trang sức: vận âm (và tất cả mọi thủ pháp thuộc về ngôn từ được coi như cho thơ) gia nhập với tổ chức của văn xuôi để mang lại một sự bổ sung thêm về khoái cảm (Cổ điển); b. nhánh duy lí: thơ sử dụng ngôn từ ngược với cách của Voltaire. Nó tìm cách làm cho tình cảm trượt đi 4
qua các từ. Thơ đã nhổ bật các từ ra khỏi những giá trị thông thường của chúng trong khi chơi với những sự mở rộng nghĩa mang tính chất tình cảm của chúng. Nhà thơ thông báo những gì mà ngôn ngữ thông thường không nói đến: “Nhà thơ, thêm vào ý tưởng về cái chết, đã nới rộng ra trong anh ta sức nặng về mọi cái chết” (R. Char, Chiếc áo khoác vô chủ, 1934); c. có nguồn gốc từ chủ nghĩa lãng mạn, nhấn trọng âm trên ý nghĩa hơn là trên cấp độ nghĩa, trên kiểu thức nói hơn là trên những gì đã được nói. - Ngôn từ của thơ mất đi sự trong suốt của ngôn ngữ thông thường, nghĩa là, nó hướng tới chính nó mà không phải hướng tới cái nghĩa mà nó mang. Và chính những gì tạo ra khuynh hướng của thơ để biểu lộ lại khó nói ra được: ý nghĩa của bài thơ, nằm ở đâu đó trong nghĩa, là không thể thu tóm lại được ở việc dịch nó. Toàn bộ suy nghĩ hiện đại về thơ đều xoay quanh những đề tài chính yếu này. - Thơ không đi đâu cả, nó kết thúc ở chính nó. Thơ làm các từ nhảy “múa”, cuộc phiêu lưu của từ ngữ làm nên giá trị cho chính nó; nó để mặc cho văn xuôi trình bày thế giới. Chính vì vậy thơ được cảm nhận như nằm phía bên kia của ngôn từ thông báo hoặc như cái chết của nó: “Thơ là tham vọng của một diễn từ mang chở nhiều nghĩa hơn, và được trộn lẫn với nhiều âm nhạc hơn là ngôn ngữ thông thường không mang và cũng không thể mang trong nó” (Valéry, Sự chuyển tiếp của Verlaine,1921, Tạp văn). R.Barthes trong Huyền thoại học, 1957 đã viết: “Thơ tự mình chống lại-ngôn từ (…) thơ hiện đại của chúng ta luôn tự khẳng định như là một kẻ giết ngôn từ”. (phát vấn; đề nghị SV phát biểu) * Giải thích các định nghĩa. * Cung cấp cho SV các văn bản lí thuyết về thơ: Jorge Luis Borges: Bài giảng về thơ; Octavio Paz: Về thơ Nội dung 2. Tiến trình thơ Pháp (từ Cổ điển đến Hiện đại) 2.1. Các trào lưu, chủ nghĩa thơ Pháp: Cổ điển; Lãng mạn; Tượng trưng; Siêu thực; Hiện đại. 2.2. Các tác giả tiêu biểu của mỗi thời kì: Malherbe, La Fontaine, Lamartine, Hugo, Vigny, Baudelaire, Rimbaud, Verlaine, Mallarmé, Apollinaire, Breton, Eluard; * Cung cấp văn bản thơ dịch cho SV; đề nghị SV đọc và tìm hiểu nghệ thuật (hình ảnh, liên tưởng, ngôn ngữ thơ) 2.3. Tìm hiểu sự phát triển của thơ Pháp qua mỗi thời kì: 2.3.1. Sự phối hợp giữa âm luật (mètre) và cú pháp (syntaxe) tạo ra tính nhạc và sự đối xứng (symétrie), sự mực thước, quy củ (régularité) là những giá trị cao nhất của chủ nghĩa Cổ điển; thơ hỗn hợp số lượng âm tiết (alexandrin, décasyllabe và octosyllabe) trong bài thơ Con quạ và con cáo của La Fontaine sẽ tiếp tục đến Lãng mạn với Lamartine và Musset. Thể sonnet (mượn của Italie) từ thời Ronsard sẽ còn tiếp tục trong nhiều 5
bài của Những bông hoa Ác. 2.3.2. Thế kỉ XVIII: Voltaire, A.Chénier - “bậc tiên khu của trào lưu lãng mạn”. Thế kỉ này vẫn nhấn mạnh tính nhạc trong thơ: “thơ là sự hùng biện du dương”. Rousseau báo hiệu cho thể văn xuôi mang tính nhạc. 2.3.3. Chủ nghĩa lãng mạn ở thế kỉ XIX với “cái tôi được phát hiện lại” đã “đề cao cảm xúc và nhiệt hứng trữ tình, đả phá giáo điều”. Nhà thơ nhận ra “căn bệnh của thời đại” (“le mal du siècle”) và “kể” ra những rung động của trái tim mình. * Cung cấp văn bản thơ của Lamartine, Hugo, Musset (song ngữ); * Cung cấp văn bản thơ tượng trưng của Baudelaire, Rimbaud (song ngữ) để SV đọc trước chuẩn bị cho buổi sau so sánh và phân tích sự khác nhau giữa thơ lãng mạn và thơ tượng trưng. Hình ảnh trong thơ thế kỉ XIX chủ yếu vẫn là “một gợi ý hoặc một tiếng vang” và độc giả vẫn tìm thấy ở đó “những sợi dây bí ẩn ràng buộc chúng với tim ta”. 2.3.4. Thơ Hiện đại: Khái niệm hiện đại và các tác gia báo hiệu cho tính hiện đại trong thơ: Baudelaire (1821- 1867); Rimbaud (1854- 1891);... * Thi sơn (Parnasse) * Lý luận về chủ nghĩa Tượng trưng (Symbolisme) 2.3.5. Chủ nghĩa Siêu thực * Lí luận (cung cấp văn bản dịch Tuyên ngôn thứ nhất của Chủ nghĩa Siêu thực do Breton viết); * Apollinaire (1880- 1918): “sự kinh ngạc đối với phép màu của thế giới hiện đại”, kĩ thuật cắt dán (collage) đến chóng mặt (Picasso- Braque). * Giải thích tiền đề ra đời và sự phát triển của Siêu thực; vai trò của Apollinaire; vai trò và những đóng góp của các nhà thơ siêu thực đối với thơ đương đại Pháp. * Cung cấp bài “Hình ảnh trong thơ siêu thực” của Đào Duy Hiệp và một số bài khác có liên quan đến vấn đề đang học cho SV. Nội dung 3. Lí thuyết phê bình thơ 3.1. Các trường phái, phương pháp: trường phái Hình thức Nga; thi pháp học; phê bình cấu trúc;... 3.2. Các tác gia, các công trình tiêu biểu: * Tomachevski (1890-1957), Tynianov (1893-1943): Vấn đề về ngôn ngữ thơ, 1924; Chklovski (1893-1984): Nghệ thuật như là thủ pháp; Jacobson (1895-1983): Thơ ca Nga hiện đại (1921), Những vấn đề về thi pháp, Seuil, 1973; Brik, Những lặp lại của thanh âm, 1917; nhịp điệu (Brik, Tomachevski); ... * Thi pháp thơ đặt ra những vấn đề khác với thi pháp văn xuôi. Trong phần này, Tadié có đề cập đến những nhà phê bình như: T.S.Eliot (1888-1965): Truyền thống và tài năng cá nhân; Chức năng của phê 6
bình; Những ranh giới của phê bình văn học; William Empson: Bảy kiểu mập mờ (1930); Jean Cohen: Cấu trúc ngôn ngữ thơ (1966), Greimas: Tiểu luận về kí hiệu học thi pháp (Larousse, 1972); Daniel Delas và Jacques Filliolet: Ngôn ngữ và thi pháp (Larousse, 1973); Riffaterre: Kí hiệu học về thơ (1978) và Tính năng sản của văn bản (1979);… * Cung cấp văn bản dịch lí thuyết cho SV; đề nghị SV đọc và tìm hiểu; SV phát biểu và tập ứng dụng lí thuyết vào phê bình thơ; 3.3. Tìm hiểu một công trình lí thuyết cụ thể; chuẩn bị tự chọn văn bản thơ để thực hành ở nhà. * SV có thể tự chọn một vấn đề lí thuyết về thơ để thuyết trình. Nội dung 4. Phê bình thơ Pháp thế kỉ XIX 4.1. Thơ Hugo; Vigny. 4.2. Baudelaire, Verlaine, Rimbaud, Mallarmé: giới thiệu, so sánh sự khác nhau giữa thơ lãng mạn và thơ tượng trưng. * Cung cấp văn bản dịch thơ cho SV; đề nghị SV đọc và tìm hiểu; SV phát biểu và tập ứng dụng lí thuyết vào phê bình thơ; 4.3. Viết tại lớp một bài phân tích thơ do người dạy cung cấp văn bản (khoảng 1 trang trở lại). Nội dung 5. Phê bình thơ tượng trưng Pháp 5.1. Thơ Baudelaire: một số bài trong Những bông hoa Ác 5.2. Thơ Verlaine, Rimbaud * Cung cấp văn bản dịch thơ cho SV; đề nghị SV đọc và tìm hiểu; SV phát biểu và tập ứng dụng lí thuyết vào phê bình thơ; 5.3. Tìm hiểu đặc trưng của thơ Tượng trưng. Nội dung 6. Phê bình thơ siêu thực Pháp 6.1. Thơ Apollinaire: Cầu Mirabaud, thơ Calligramme,... 6.2. Breton, Eluard; so sánh sự khác nhau giữa thơ lãng mạn, thơ tượng trưng và thơ siêu thực; * Cung cấp văn bản dịch thơ cho SV; đề nghị SV đọc và tìm hiểu; SV phát biểu và tập ứng dụng lí thuyết vào phê bình thơ; 6.3. Thơ Breton, Eluard; Char, Michaux, Claudel. Nội dung 7. Phê bình thơ Pháp đương đại 7.1. Phân tích kĩ thơ siêu thực; 7.2. Tìm hiểu đặc trưng,bản chất của siêu thực; 7.3. Từ siêu thực đến đương đại: những tiếp nối và những cách tân. Nội dung 8. Phê bình thơ Việt Nam 8.1. Tìm hiểu lại bản chất ngôn ngữ Việt, tiếng Hán-Việt; cấu trúc ngôn ngữ thơ: cái gì khiến ngôn ngữ bình thường trở thành thơ? Lấy ví dụ trong cuộc sống, trong ca dao, trong thơ cổ điển, thơ Mới, thơ Kháng 7
chiến chống Pháp, chống Mĩ và thơ đương đại. 8.2. Tìm hiểu thơ từ chỗ có vần đến chỗ không vần: sang thời hiện đại có vần chưa chắc đã thơ; không vần vẫn có thể rất thơ (cho ví dụ). 8.3. Phân tích thơ của Nguyễn Nhược Pháp, Vũ Đình Liên, Xuân Diệu, Nguyễn Bính; Đoàn Văn Cừ; tìm hiểu đặc trưng thơ lãng mạn. Sang thơ Hàn Mặc Tử đã khác. Tại sao? Cung cấp cho SV các văn bản lí thuyết về thơ: Jorge Luis Borges: Bài giảng về thơ; Octavio Paz: Về thơ; văn bản phê bình thơ. 8.4. Phân tích thơ Nguyễn Đình Thi, Hoàng Cầm,... và một vài gương mặt thơ Trẻ hiện nay. Nội dung 9. Tổng ôn 9.1. Thơ là gì? Những định nghĩa SV cần ghi nhớ. 9.2. Thơ Pháp từ Cổ điển đến Hiện đại: những mốc lớn, những tác giả quan trọng; các trường phái, chủ nghĩa thơ. * Đề nghị SV phát biểu những hiểu biết của mình về đặc trưng cơ bản của các trường phái thơ. 9.3. Tiếp cận phê bình thơ: nhấn mạnh tầm quan trọng của các văn bản lí thuyết đã phát cho SV. * Đề nghị SV phát biểu về một số vấn đề lí thuyết phê bình thơ. 9.4. Phân tích thơ Pháp và thơ Việt có gì khác nhau? Tại sao? 9.5. SV đã tìm hiểu và đọc câu hỏi ôn tập. Đề nghị SV phát biểu hoặc nêu câu hỏi thắc mắc. 1.7. Học liệu * Chuyên luận nghiên cứu [1]. Lịch sử văn học Pháp thế kỉ XIX, XX, Nxb. Đại học Quốc gia, Hà Nội, 2005. [2]. Rosa Chacel, Thơ văn xuôi, và văn xuôi thơ, TCVH, 7/1996, Nguyễn Trung Đức dịch. [3]. Đặng Anh Đào, Tài năng và người thưởng thức, Nxb. Hội nhà văn, 1994. [4]. Đỗ Đức Hiểu, Đổi mới đọc và bình văn, Nxb. KHXH, Nxb. Mũi Cà Mau, 1993. [5]. Đào Duy Hiệp, Thơ và Truyện và Cuộc đời, Nxb. Hội nhà văn, 2001. [6]. Octavio Paz, Thơ văn và Tiểu luận, Nxb. Đà Nẵng, 1998; Nguyễn Trung Đức chọn và dịch. [7]. Nguyễn Phan Cảnh, Ngôn ngữ thơ, Nxb. Văn hóa thông tin, 2001. [8]. Octavio Paz, Tiểu luận // VHNN, số 6/1996. [9]. R.Jacobson, Chủ âm // VHNN, số 1/1998. [10]. Jean Cohen, Thơ và nghiên cứu thơ // VHNN, số 4/1998, Đỗ Lai Thúy dịch. 8
[11]. Paul Claudel, Tôn giáo và thơ ca // VHNN, số 4/1998, Ngân Xuyên dịch. [12]. Yu.Lotman, Cơ cấu của văn bản nghệ thuật ngôn từ // VHNN, số 1/2000, Trịnh Bá Đĩnh dịch. [13]. Đào Duy Hiệp, Victor Hugo - Nhà thơ // VHNN, số 2/2002. [14]. Đào Duy Hiệp, Thơ, Tiểu thuyết và Phê bình Pháp đầu thế kỉ XXI, Văn nghệ, số 28 (13-7-2002). [15]. Đào Duy Hiệp, Lao động và nỗi buồn trong Nằm nghiêng của Phan Huyền Thư, Phụ san Thơ, số 6 (tháng 12 - 2003). [16]. T.S.Eliot, Truyền thống và tài năng cá nhân // VHNN, số 2/2003, Đỗ Lai Thúy dịch. [17]. Đào Duy Hiệp, Thơ Pháp hôm nay, Văn nghệ, số 1+2 (3- 10/1/2004). [18]. Đào Duy Hiệp, Kiểu tự sự trong bài thơ Không nói của Nguyễn Đình Thi, Văn nghệ, số 3+4+5 (7-31/1/2004). [19]. Đào Duy Hiệp, Hình ảnh trong thơ Siêu thực, Phụ bản Thơ, số 11 (tháng 5 – 2004). [20]. Đào Duy Hiệp, Đọc lại bài thơ Chợ Tết của Đoàn Văn Cừ, Văn nghệ Trẻ, số 31 (1/8/2004). [21]. Đào Duy Hiệp, Ngôn ngữ và nhà thơ, Văn nghệ, số 34 (25/8/2007). [22]. Trịnh Bá Đĩnh, Chủ nghĩa cấu trúc và văn học, Nxb. văn học - Trung tâm nghiên cứu quốc học, 2002, TBĐ dịch. [23]. IU.M.Lotman, Cấu trúc văn bản nghệ thuật, Nxb. ĐHQG, 2004, (Trần Ngọc Vương, Trịnh Bá Đĩnh, Nguyễn Thu Thủy dịch). (Lưu ý: Chỉ đọc các phần về Thơ) * Tác phẩm [1]. Tuyển tác phẩm Lịch sử văn học Pháp thế kỉ XIX, XX , Nxb. Thế giới, 1997, 1995 Phần về Thơ dịch (Baudelaire, Rimbaud, Verlaine, Apollinaire, Breton…). [2]. Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân việt Nam. [3]. Thơ Baudelaire, Nxb. Văn học, 1995, Vũ Đình Liên dịch. [4]. Arthur Rimbaud, Một mùa địa ngục, Nxb. Văn học, 1997, Huỳnh Phan Anh dịch. [5]. Apollinaire, Poèmes, Hoàng Hưng chuyển ngữ, Nxb. Hội nhà văn, 1997. [6]. Thơ Pháp, nửa sau thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, Nxb. Văn học, 1992, Đông Hoài tuyển, dịch, giới thiệu. [7]. Chủ nghĩa siêu thực trong thơ Pháp thế kỉ XX, Nxb. Văn học, 1994, Đông Hoài, Quỳnh Thư Nhiên, nghiên cứu, tuyển dịch. [8]. Đồng Đức Bốn, Trở về với mẹ ta thôi, Nxb. Hội nhà văn, 2000. [9]. Các Tuyển thơ Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử, Hoàng Cầm… 9
1.8. Hình thức tổ chức dạy học 7.1.1. Lịch trình chung Hình thức tổ chức dạy học môn học Lên lớp Nội dung Tự Tổng Lí học Bài Thảo thuyế Thực xác tậ p luận t hành định 1. Thơ là gì? 2 0 0 0 0 2 2. Thơ Pháp từ Cổ điển 2 0 0 0 0 2 đến Hiện đại 3. Lí thuyết phê bình thơ 2 0 0 0 0 2 4. Phê bình thơ Pháp thế 4 0 0 0 0 4 kỉ XIX 5. Phê bình thơ Pháp thế 4 2 0 0 0 6 kỉ XX 6. Phân tích thơ Việt 8 1 2 0 1 12 7. Tổng ôn 2 0 0 0 0 2 Tổng 24 3 2 0 1 30 7.1.2. Lịch trình tổ chức dạy cụ thể Hình Thời gian, Yêu cầu đối với Nội dung chính thức địa điểm sinh viên Nội dung 1. Thơ là gì? (nguồn gốc, bản chất, định nghĩa) (Tuần 1) TUẦN 1 Lí Thơ là gì? Đọc học liệu số 4, thuyết 6. 2 giờ Nội dung 2. Tiến trình thơ Pháp (từ Cổ điển đến Hiện đại) (Tuần 2) TUẦN 2 10
Hình Thời gian, Yêu cầu đối với Nội dung chính thức địa điểm sinh viên Lí Thơ Pháp từ Cổ điển đến Hiện đại Đọc tài liệu nghiên thuyết cứu số 5, 6, 7 2 giờ Nội dung 3. Lí thuyết phê bình thơ (Tuần 3) TUẦN 3 Lí Tiếp cận phê bình thơ Đọc tài liệu nghiên thuyết cứu số 5, 6, 7 2 giờ Đọc và ghi chép tài liệu phê bình số 3, 8, 9 Nội dung 4. Phê bình thơ Pháp thế kỉ XIX (Tuần 4, 5) TUẦN 4 Lí Phân tích thơ Pháp XIX Đọc tác phẩm thuyết 2 giờ TUẦN 5 Lí Phân tích thơ Pháp XIX (tiếp) Đọc tài liệu nghiên thuyết cứu số 3, 8, 9 2 giờ Nội dung 5. Phê bình thơ Pháp thế kỉ XX (Tuần 6, 7, 8) TUẦN 6 Lí Phân tích thơ Pháp XX - Đọc kỹ tác phẩm thuyết Phân tích trên văn bản các tác phẩm thơ và tài liệu phê bình 2 giờ tự chọn - SV lên trình bày bài nghiên cứu của mình TUẦN 7 Bài Kiểm tra giữa kỳ Yêu cầu sinh viên tập chuẩn bị trước cho 2 giờ bài kiểm tra TUẦN 8 Lí Phân tích thơ Pháp XX (tiếp) Đọc tác phẩm; thuyết Đọc và ghi chép tài 2 giờ liệu phê bình 11
Hình Thời gian, Yêu cầu đối với Nội dung chính thức địa điểm sinh viên Nội dung 6. Phân tích thơ Việt (Tuần 9 đến tuần 14) TUẦN 9 Lí Phân tích thơ Việt Đọc tác phẩm thuyết Đọc và ghi chép tài 2 giờ liệu phê bình TUẦN 10 Lí SV lên đọc bài phân tích thơ tự chọn Đọc tác phẩm; tài thuyết của mình liệu nghiên cứu 2 giờ TUẦN 11 Lí Thực hành trên văn bản Đọc và ghi chép thuyết những nhận định về 2 giờ tác phẩm của mình TUẦN 12 Thảo Thảo luận những vấn đề lí thuyết thơ Đọc tác phẩm; tài luận liệu 2 giờ TUẦN 13 Lí Viết thu hoạch tại lớp Đọc tác phẩm; tài thuyết liệu nghiên cứu 2 giờ TUẦN 14 Bài Trả bài giữa kì tập 1 giờ Tự học 1 giờ Nội dung tổng kết (Tuần 15) TUẦN 15 Lí Ôn tập, giải đáp thắc mắc. Theo câu hỏi ôn tập. thuyết 2 giờ 12
1.9. Chính sách đối với môn học 8.1. Sinh viên phải tham gia đầy đủ số giờ học trên lớp theo qui định (không nghỉ quá 20% tổng số giờ học). 8.2. Sinh viên phải thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ (chuẩn bị bài ở nhà, đọc tài liệu, tham gia thảo luận và làm các bài tập tại lớp, làm kiểm tra giữa môn và thi hết môn) theo đúng yêu cầu của giảng viên phụ trách môn học. 8.3. Sinh viên vi phạm qui định (nghỉ học, đi muộn không có lí do chính đáng; không làm bài tập, bài thi, nộp bài không đúng hạn; vi phạm quy chế thi; trích dẫn tài liệu và làm bài gian dối…) tuỳ theo mức độ sẽ bị trừ điểm thành phần tương ứng. 8.4. Sinh viên thiếu một trong các điểm thành phần sẽ không có điểm cho toàn môn học. 1.10. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn học 9.1. Kiểm tra - đánh giá thường xuyên: đánh giá tinh thần thái độ học tập (điểm danh, thái độ khi nghe giảng, phát biểu ý kiến, kiểm tra việc chuẩn bị bài...) 9.2. Kiểm tra định kỳ: + Bài tập về nhà, trên lớp, tích cực thảo luận...; + Kiểm tra giữa kỳ; + Kiểm tra, đánh giá cuối kì 9.3. Tiêu chí đánh giá các loại bài tập: bài tập giao tại lớp và làm tại nhà được cho điểm theo chất lượng bài viết trong tương quan chung so với các bài của lớp; bài tập tự nghiên cứu, tìm đề tài sẽ được đánh giá theo tiêu chí bài nghiên cứu (nếu có ý tốt có thể sửa chữa đưa đăng tạp chí, cho thêm điểm vào việc học tập). 9.4. Trọng số kiểm tra-đánh giá kết quả môn học * Đánh giá tinh thần, thái độ học tập 10 % (1 điểm) * Bài tập về nhà, trên lớp, thảo luận... 10 % (1 điểm) * Kiểm tra giữa kỳ 20 % (2 điểm) * Thi kết thúc môn học 60 % (6 điểm) * Kết quả môn học 100% (10 điểm) 9.5. Lịch thi: Theo kế hoạch năm học của trường. 1.11. Câu hỏi và bài tập 1. Nguồn gốc của ngôn ngữ, bản chất của ngôn ngữ. 2. Từ ngôn ngữ đến ngôn từ thơ. 13
3. Bản chất của Thơ. Thơ là gì? 4. Sự phát triển của thơ Pháp. 5. Tính chất cổ điển, hiện đại trong thơ được thể hiện thế nào? Sự khác nhau giữa chúng? 6. Phê bình Thơ khác với phê bình Truyện ở chỗ nào? 7. Baudelaire: “tính hiện đại” trong quan niệm và thơ của nhà thơ này. 8. Đặc điểm của chủ nghĩa Tượng trưng trong thơ. 9. Tập Những bông hoa Ác có cấu trúc đặc biệt thế nào? Anh (chị) thích bài thơ nào trong tập? Hãy phân tích một bài. 10. Hình ảnh và giọng thơ Rimbaud và Verlaine. So sánh, phân tích. 11. Công lao lớn của Mallarmé về thơ được thể hiện ở những điểm nào? Đặc điểm độc đáo trong thơ Mallarmé. Phân tích và chứng minh. 12. Apollinaire có công lao mở đầu về thơ của thế kỉ XX trong nhiều khía cạnh. Anh (chị) cho biết về những vấn đề đó. 13. Chủ nghĩa Siêu thực trong Thơ là gì. Đặc điểm lớn nhất của phong trào này. Các đại diện tiêu biểu. 14. Breton và thơ của ông. 15. Hình ảnh của thơ Siêu thực có những điểm nào độc đáo, khác biệt. Hãy chứng minh. 16. Trong thơ Việt Nam có nhà thơ nào sử dụng kiểu hình ảnh đó không? Hãy phân tích một bài để chứng minh. 17. Hành trình thơ Việt trong thế kỉ XX có những đặc điểm gì? (Các giai đoạn 32-45; 45-54; 54-75; 75 đến nay). Hà Nội, ngày tháng năm XÁC NHẬN CỦA TRƯỜNG (KHOA) CHỦ NHIỆM BỘ MÔN GIẢNG VIÊN TS. Đào Duy Hiệp 14