Đề cương ôn tập Lịch sử lớp 4 năm 2017-2018 - Trường Tiểu học Hạ Hòa

ĐỀ CƯƠNG LỊCH SỬ LỚP 4<br /> Bài 1: Nước Văn Lang<br /> - Khoảng năm 700 TCN, nhà nước đầu tiên của nước ta ra đời. Tên nước là VĂN LANG. Vua được gọi là<br /> HÙNG VƯƠNG.<br /> - Người Lạc Việt biết làm ruộng, ươm tơ, dệt lụa, đúc đồng làm vũ khí và công cụ sản xuất.<br /> - cuộc sống ở làng bản giản dị và vui tươi, hòa hợp với thiên nhiên và còn nhiều tục lệ riêng.<br /> Bài 2: Nước Âu Lạc<br /> - Hoàn cảnh ra đời của nước Âu Lạc: Năm 218 TCN, quân Tần tràn xuống nước ta, Thục Phán đã lãnh<br /> đạo người Âu Lạc và Lạc Việt đánh tan quân xâm lược, dựng nên nhà nước Âu Lạc, tự xưng là An Dương<br /> Vương. Lấy kinh đô là ở Cổ Loa (Hà Nội)<br /> - Năm 179 TCN, Triều Đà (con rể của An Dương Vương) đem quân sang xâm lược nước ta. An Duong<br /> Vương thua trận tự vẫn. nước Âu Lạc rơi vào ách đô hộ của triều đại phong kiến phương bắc.<br /> - Thành Cổ Loa là thành tựu đặc sắc về quốc phòng của người dân Âu Lạc.<br /> Bài 3: Nước ta dưới ách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc.<br /> - Khi đô hộ nước ta, triều đạu phương Bắc đã:<br /> + Bắt dân ta lên rừng săn voi, tê giác, bắt chim quý, săn gỗ trầm….để cống nạp chó chúng.<br /> + Bắt dân ta học theo phong tục của người Hán, học chữ Hán, sống theo luật pháp của ngời Hán.<br /> - Nhân dân ta đã phản ứng:<br /> + vẫn giữ các phong tục cũ như ăn trầu, nhuộm răng, tổ chức các lễ hội…..<br /> + Liên tục nổi dậy chống lại quân đô hộ. Các cuộc khởi nghĩa: Hai Bà Trưng (năm 40), Bà Triệu ( 248),<br /> Lý Bí (542), Triệu quang Phục(550), Mai Thúc Loan (722), Phùng Hưng (776), Khúc Thừa Dụ (905),<br /> Dương Đình Nghệ (931).<br /> + Diễn ra chiến thắng Bạch Đằng oanh liệt (938), lập lại độc lập cho dân tộc.<br /> Bài 4: Khởi nghĩa Hai Bà Trưng<br /> - Hoàn cảnh khởi nghĩa Hai Bà Trưng: Đầu TK I, nước ta bị nhà Hán đô hộ. Trưng Trắc bị giặc giết<br /> chồng, cùng với nỗi căm thù giặc, Hai Bà Trưng đứng lên khởi nghĩa để đền nợ nước, trả thù nhà.<br /> - Diễn biến cuộc khởi nghĩa: Mùa xuân năm 40, tại của song Hát hai Bà Trưng đứng lên khởi nghĩa. Sau<br /> đó làm chủ được Mê Linh đến Thành Cổ Loa, rồi Luy Lâu. Tô Định (Tướng giặc) sợ hãi bỏ trốn về Trung<br /> Quốc. Khỏi nghĩa đã thành công trong 1 tháng.<br /> Bài 5: Chiến tháng Bạch Đằng do Ngô Quyền lãnh đạo (Năm 938)<br /> - Quân Nam Hán kéo sang đánh nước ta. Ngô Quyền chỉ huy quân ta, lợi dụng thuỷ triều xuống trên song<br /> Bạch Đằng, nhử giặc vào bãi cọc rồi đánh tan quân xâm lược năm 938.<br /> 1<br /> <br /> - Ngô Quyền lên ngôi vua kết thúc thời kì đô hộ của phong kiến phương bắc và mở ra thời kì độc lập lâu<br /> dài của nước ta.<br /> Bài 7: Đinh Bộ Lĩnh dẹp laojn 12 sứ quân<br /> - Ngô Quyền mất, đất nước ta rơi vào cảnh loạn lạc do thế lực phong kiến gây nên trong hơn 20 năm.<br /> Đinh Bộ Lĩnh liên kết 1 số sứ quân đi dẹp loạn các sứ quân khác, được dân ủng hộ nên đi tới đâu đánh<br /> thắng tới đó.<br /> - Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh thống nhất được đất nước, lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), đóng đô ở<br /> Hoa Lư (Ninh Bình), đặt tên nước là Đại Cồ Việt, niên hiệu là Thái Bình.<br /> Bài 8: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược lần thứ nhất. (981)<br /> - Tình hình nước ta khi bị quân Tống xâm lược:<br /> + Đinh Tiên Hoàng và Con trưởng Đinh Liễn bị ám sát. Con thứ Đinh Toàn (6 tuổi) còn quá nhỏ.<br /> + Lợi dụng thời cơ đó quân Tống sang xâm lược nước ta.<br /> + Triều đình lập Lê Hoàn làm vua, lấy hiệu là Lê Đại Hành, lập ra nhà Lê.<br /> - Diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược lần thứ nhất:<br /> + đầu năm 981, quân Tống theo 2 đường: đường thủy tiến vào nước ta qua song Bạch Đằng, đường bộ<br /> qua Lạng Sơn.<br /> + Vua Lê chỉ huy đánh tan quân giặc từ 2 phía, cuộc chiến giành thắng lợi.<br /> + cuộc chiến giữ lại nền độc lập cho nước ta, đem lại niềm tự hào và lòng tin và sức mạnh của dân tộc ta.<br /> Bài 9: Nhà Lý rời đô ra Thăng Long<br /> - Được tôn làm vua, Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) dời đô ra Đại La, đổi tên nước là Thăng Long do thấy nơi<br /> đây bằng phẳng, đất đai trù phú và là trung tâm của quốc gia.<br /> - Sau đó, Lý Thái tong đổi tên nước là Đại Việt.<br /> - Thăng Long có nhiều lâu đài, cung điện, đền chùa, dân cư ngày càng đông.<br /> Bài 10: Chùa thời Lý<br /> - Vào thời Lý, đạo Phật được du nhập vào nước ta, phù hợp với văn hóa nước ta nên được phát triển rộng<br /> rãi. Chùa là nơi tu hành của các nhà sư, là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, là công trình kiến trúc đặc<br /> sắc.<br /> Bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược lần thứ hai (1075-1077)<br /> - Nhà Tống tiếp tục tấn công nước ta. Lý Thường Kiệt chỉ đạo quân đánh quân lương của giặc. Giặc đem<br /> 10 vạn bộ binh, 1 vạn ngựa, 20 vạn dân phu dưới sự chỉ huy của Quách Quỳ tiến vào nước ta. Lý Thường<br /> Kiệt đã chỉ<br /> huy giành thắng lợi.<br /> 2<br /> <br /> Bài 12: Nhà Trần thành lập<br /> - Năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, Nhà Trần được thành lập.<br /> - Đất nước được chia làm 12 lộ (lộ-> phủ-> chấu-> huyện-> xã.) mỗi cấp có quan cai quản.<br /> - nhà Trần coi trọng phát triển nông nghiệp, lập: Hà đê sứ trông coi và bảo vệ đê điều, khuyến nông sứ<br /> chăm lo và khuyến khích sản xuất, đồn điền sứ để khai khẩn.<br /> Bài 13: Nhà Trần và việc đắp đê<br /> - Nhà Trần rất coi trọng việc đắp đê phòng chống lũ lụt, nhờ vậy nền kinh tế nông nghiệp phát triển và đời<br /> sống nhân dân ấm no.<br /> Bài 14: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên – Mông<br /> - Quân Nguyên – Mông sang xâm lược nước ta 3 lần. Cả 3 lần, vua tôi và quân dân đều đồng lòng, mưu<br /> trí đánh tan quân xâm lược.<br /> Bài 15: Nước ta dưới thời Trần<br /> - Từ giữa TK XIV, nhà Trần bước vào thời kì suy yếu, vua quan không quan tâm tới dân, dân oán hận và<br /> nổi dậy khởi nghĩa.<br /> - Năm 1400, Hồ Quý Ly nhân cơ hội đó đã truất ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ. Không chống được quân<br /> xâm lược, nhà Hồ suhp đổ, nước ta bị nhà Minh đô hộ.<br /> Bài 16: Chiến thắng Chi Lăng<br /> - Dựa vào địa hình hiểm trở của ải Chi Lăng, nghĩa quân Lam Sơn đã đánh tan quân Minh ở Chi Lăng.<br /> - Thua trận ở Chi Lăng và 1 số trận khác, quân Minh xâm lược phải đầu hàng, rút về nước. Lê Lợi lên<br /> ngôi Hoàng Đế (1428) mở ra thời Hậu Lê.<br /> Bài 17: Nhà Hậu Lê và việc tổ chức quản lí đất nước<br /> - Các đời cua của thời nhà Hậu Lê: Lê Thái Tổ, Lê Thái tong, Lê Nhân Tông, Lê Thánh Tông.<br /> - Vua Lê Thánh Tông cho vẽ bản đồ đất nước gọi là bản đồ Hồng Đức (Bản đồ đầu tiên của nước ta) và<br /> cho ra bộ luật Hồng Đức.<br /> - Nội dung của Luật Hồng Đức: bảo vệ quyền lợi vua, quan lại và địa chủ; bảo vệ chủ quyền quốc gia;<br /> khuyến khích phát triển kinh tế; giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc; bảo vệ 1 số quyền lợi của phụ<br /> nữ.<br /> Bài 18: Trường học thời Hậu Lê<br /> - Tổ chức giáo dục dưới thời Hậu Lê:<br /> + Nhà Hậu Lê cho xây dựng lại Quốc Tử Giám, dựng nhà Thái học làm trường đào tạo nhân tài. (có các<br /> lớp học, chỗ ở cho học sinh và kho sách); mở trường ở quê cạnh lớp học tư của các thầy đồ.<br /> + Người được đi học là con cháu của vua, con thường dân nếu học giỏi.<br /> 3<br /> <br /> + Nội dung thi của là Nho giáo. Học sinh phải học thuộc lòng những điều Nho giáo.<br /> + nề nếp thi cử: 3 năm được tổ chức 1 kì thi Hương ở các địa phương và thi Hội ở kinh thành.<br /> - Nhà Hậu Lê đặt ra lễ xướng danh, lễ vinh quy, và khắc tên người đỗ cao vào bia đá ở Văn Miếu để tôn<br /> vinh<br /> những người tài.<br /> Bài 19: Văn học và khoa học thời Hậu Lê<br /> - Quốc âm thi tập của Nguyễn Trãi, Hồng Đức quốc âm thi tập của Lê Thánh Tông là hai tập thi Nôm<br /> xưa nhất và được lưu truyền đến ngày nay.<br /> - Đại Việt sử kí toàn thư của Ngô Sĩ Liên ghi lại lịch sử nước ta từ thời Hùng Vương đến đầu thời Hậu Lê.<br /> - Dư địa chí của Nguyễn Trãi xác định lãnh thổ quốc gia.<br /> - Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh tập hợp kiến thức toán học đương thời.<br /> Bài 21: Trịnh – Nguyễn phân tranh<br /> - từu đời thế kỉ XVI, chính quyền nhà Lê suy yếu. Các tập đoàn phong kiến xâu xé tranh giành ngai vàng.<br /> - Họ Trịnh và họ Nguyễn đánh nhau 7 lần. Đất nước bị chia cắt thành hai đàng: Đàng Trong và Đàng<br /> Ngoài. Lấy sông Gianh (quảng Bình) làm ranh giới.<br /> - Đất nước bị chia cắt hơn 200 năm khiến dân nghèo khổ.<br /> Bài 22: Cuộc khẩn hoang ở Đàng Trong<br /> - Cuối TK XVI, cuộc khẩn hoang ở Đàng Trong được xúc tiến mạnh mẽ, ruộng đất được khai phá, xóm<br /> làng hình thành và phát triển. tình dân tộc ngày càng bền chặt.<br /> Bài 23: Thành thị ở thế kỉ XVI-XVII<br /> -Vào TK XVI-XVII, 1 số thành thị ở nước ta trở nên phồn thịnh: Thăng Long, Phố Hiến, Hội An…<br /> - 5-12-1999, phố cổ Hội An được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.<br /> Bài 24: Nghĩa quân Tây Sơn tiến ra Thăng Long<br /> - Năm 1786, Nguyễn Huệ tiến quân ra Bắc để lật đổ chính quyền họ Trịnh, thống nhất giang sơn.<br /> - Nguyễn Huệ đánh thắng quân Trịnh và thống nhất đất nước.<br /> Bài 25: Quang Trung đại phá quân Thanh<br /> - Năm 1788, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, lấy hiệu là Quang Trung, kéo quân ra Bắc đánh quân thanh.<br /> - các nơi diễn ra trận đánh: Hà Hồi, Ngọc Hồi, Đống Đa thắng lớn. Quân Thanh hoảng loạn bỏ chạy về<br /> nước.<br /> Bài 26: Những chính sách về kinh tế và văn hóa của vua Quang Trung<br /> 4<br /> <br /> - Quang Trung ban bố các chính sách:<br /> +về nông nghiệp: “ Chiếu khuyến nông”, lệnh cho dân trở về quê cũ, khai phá ruộng hoang. Chỉ sau vài<br /> năm mùa màng lại tươi tốt và xóm làng bình yên.<br /> - Về kinh tế, Quang Trung đúc tiền mới, mở cửa biên giới và cửa biển giúp dân ta tự do kinh doan và<br /> buôn bán, giúp phát triển kinh tế nước ta.<br /> - về văn hóa, giáo dục: coi chữ Nôm là chữ chính thức của quốc gia. Chữ Nôm được dùng trong thi cử.<br /> - Quang Trung đã bán chiếu khuyến nông và chiếu lập học.<br /> Bài 27: Nhà Nguyễn thành lập<br /> - Quang Trung qua đời, triều đại Tây Sơn suy yếu, Nguyễn Ánh tấn công nhà Tây Sơn. Năm 1802,<br /> Nguyễn Ánh lên ngôi vua, lấy hiệu là Gia Long, đóng đô ở Phú Xuân (Huế).<br /> - Từ năm 1802-1858, nhà Nguyễn trải qua các đời vua: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu trị, Tự Đức.<br /> - Các vua nhà Nguyễn dùng mọi biện pháp thâu tóm chính quyền vào tay: ban hành bộ luật Gia Long bảo<br /> vệ tuyệt đối quyền hành của vua, đề cao địa vị của quan lại, trừng trị tàn bạo kẻ chống đối.<br /> Bài 28: Kinh thành Huế<br /> - Kinh thành Huế là quần thể kiến trúc và nghệ thuật tuyệt đẹp.<br /> - 11-12-1993, quần thể di tích cố đô Huế được UNESCO công nhận là di sản Van hóa thế giới.<br /> <br /> 5<br /> <br />