ĐỀ THAM KHẢO THI TỐT NGHIỆP THPT 2012
MÔN NGỮ VĂN
(Thời gian 150 phút)
ĐỀ SỐ 32
A. Phần chung cho tất cả thí sinh:
Câu 1 (2điểm):
Trong truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” của nhà văn Nguyễn Thi, nhân
vật chú Năm nói: “Con nít chúng bây kì đánh giặc này khôn hơn chú hồi trước”.
“Con nít chúng bây” được nói đến ở đây là những ai? Câu nói của chú Năm cho
thấy điều gì về sự tiếp nối truyền thống gia đình của những người con?
Câu 2 (3 điểm):
Thói ỷ lại là căn bệnh nguy hiểm đang dần hủy diệt sức trẻ.
Anh/ chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ về ý kiến trên.
B. Phần riêng: (Thí sinh chỉ làm một trong hai câu 3a hoặc 3b)
Câu 3a (5 điểm): (Dành cho thí sinh theo chương trình ban cơ bản)
Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đêm đông cứu A
Phủ (trích Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài)
Câu 3b (5 điểm): (Dành cho thí sinh theo chương trình nâng cao)
Phân tích hai phát hiện của nhân vật Phùng trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài
xa” (Nguyễn Minh Châu) để làm rõ thông điệp mà tác giả gửi gắm.
SỞ GD VÀ ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲNH LƯU 4
HƯỚNG DẪN CHẤM
ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP NĂM 2012 - 2013
Môn: NGỮ VĂN
Câu
Ý
N
ội dung
Đi
ểm
Trong truy
ện ngắn “Những đứa con trong gia đ
ình” c
ủa nh
à văn
Nguyễn Thi, nhân vật chú Năm nói: “Con nít chúng bây kì đánh giặc này
khôn hơn chú hồi trước”.
“Con nít chúng bây” được nói đến ở đây là những ai? Câu nói của
chú Năm cho thấy điều gì về sự tiếp nối truyền thống gia đình của những
ngư
ời con?
“Con nít chúng bây” đư
ợc nói đến ở đây l
à hai ch
ị em Việt v
à Chi
ến
Ý ngh
ĩa
:
cho th
ấy hai chị em Việt v
à Chi
ến đ
ã
ế thừa v
à phát huy xu
ất
s
ắc truyền thống đấu tranh anh dũng bất khuất của gia đ
ình.
2.
T
hói
ỷ lại l
à căn b
ệnh nguy hiểm đang dần hủy diệt sức trẻ.
Anh/ chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ về ý
ki
ến tr
ên.
I. Yêu c
ầu về kĩ
năng
:
- Biết kết hợp các thao tác nghị luận để làm bài văn nghị luận xã hội.
- Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt sáng rõ, lưu loát.
II. Yêu cầu về nội dung
:
Gi
ới thiệu v
à gi
ải thích ý kiến
:
- thói ỷ lại: dựa vào sự giúp đỡ của người khác một cách quá đáng, tự bản
thân không chịu cố gắng trong sinh hoạt, học tập,…
- căn bệnh nguy hiểm đang dần hủy diệt sức trẻ: hình ảnh so sánh nhấn
mạnh tác hại của thói ỷ lại: khiến cho mọi người mà đặc biệt là các bạn
trẻ trở nên thụ động, không có khả năng đối phó với các thử thách trong
cuộc sống.
=>Ý kiến đề cập đến tác hại của một căn bệnh đang có nguy cơ lây lan
trong các bạn trẻ: bệnh ỷ lại.
0,5
2
Bình lu
ận ý kiến:
- Hiện nay có những bạn trẻ mắc bệnh ỷ lại. Từ những công việc nhỏ nhặt
trong nhà đến những quyết định lớn lao ảnh hưởng đến tương lai bản
thân, họ đều ỷ lại vào người khác.
- Bệnh ỷ lại khiến các bạn trẻ trở nên lười biếng, lười suy nghĩ, lười vận
động, thiếu năng lực đưa ra quyết định, không biết quý trọng giá trị của
đồng tiền và sức lao động, sống phụ thuộc và dễ sa ngã trước những cám
dỗ của cuộc sống hiện đại.
- Phê phán quan niệm sống lệch lạc của một số bạn trẻ không muốn tự
lập, luôn ỷ lại trong mọi hoàn cảnh; đồng thời phê phán cách giáo dục sai
lầm của một số bậc phụ huynh trong cách dạy con: bao bọc, che chở cho
con
m
ột cách thái quá.
1,5
0,5
0,5
0,5
3
Bài h
ọc nhận thức v
à hành đ
ộng
:
-
các b
ạn trẻ cần học cách tự đứng tr
ên đôi chân c
ủa m
ình, không bi
ến
0,5
mình thành cây t
ầm gửi trong cuộc sống
.
- gia đình và xã hội cần quyết liệt loại bỏ căn bệnh ỷ lại, tạo điều kiện để
các b
ạn trẻ sống tích cực, chủ động.
0,5
3a
Phân tích di
ễn biến tâm trạng v
à hành đ
ộng của nhân vật Mị trong
đêm đông c
ứu A Phủ (trích
V
ợ chồng A Phủ
-
Tô Hoài)
5,0
Gi
ới thiệu tác giả, tác phẩm v
à v
ấn đề nghị luận
0,5
2 - Khái quát hoàn cảnh và tâm trạng của Mị khi làm dâu gạt nợ nhà thống
lí Pá Tra.
- Những đêm trước, khi nhìn thấy A Phủ bị trói đứng, Mị thờ ơ, dửng
dưng, vô cảm.
- Đêm hôm ấy, dòng nước mắt của A Phủ đã đánh thức Mị, khiến Mị nhớ
lại tình cảnh của mình, cảm thương A Phủ và nhận ra tội ác của cha con
thống lí Pá Tra.
- Tình thương, sự đồng cảm của những người cùng cảnh ngộ đã thôi thúc
Mị cắt nút dây mây, cởi trói, giải thoát cho A Phủ và tự giải thoát cho
cuộc đời mình.
- Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật: Nhà văn như nhập vào nhân vật
M
ị để diễn tả những biến đổi tâm lí tinh tế, bất ngờ v
à logic.
0,5
0,5
1,0
1,0
1,0
Đánh giá chung
:
Đoạn văn thể hiện tập trung, nổi bật vẻ đẹp của tình yêu thương và sức
sống tiềm tàng của nhân vật Mị. Qua đó, nhà văn khẳng định sức sống
âm thầm mãnh liệt của tuổi trẻ miền núi cao Tây Bắc dưới ách thống trị
của bọn chúa đất thực dân. Đó cũng chính là giá trị nhân đạo sâu sắc và
m
ới mẻ của tác phẩm
0,
3b
Phân tích hai phát hi
ện của nhân vật Ph
ùng trong truy
ện ngắn
“
Chi
ếc
thuyền ngoài xa” (Nguyễn Minh Châu) để làm rõ thông điệp mà tác giả
ửi gắm.
-
Gi
ới thiệu tác giả, tác phẩm v
à v
ấn đề nghị luận
0,5
a.
Phát hi
ện thứ nhất :
ẻ đẹp của
chi
ếc thuyền ngo
ài khơi
- Đó là “một cảnh đắt trời cho” đầy thi vị: chiếc thuyền lưới vó ẩn hiện
trong biển sớm mờ sương có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời
chiếu vào…
- Với người nghệ sĩ, khung cảnh đó chứa đựng “chân lý của sự hoàn
thiện”, làm dấy lên trong Phùng bao xúc cảm thẩm mỹ, khiến tâm hồn
anh như được gột rửa, thanh lọc.
b. Phát hiện thứ hai : bi kịch một gia đình
- Đó là một cảnh tượng đầy đau đớn: sau hiện thực thi vị là một hiện
thực “quái đản”, thô ráp. Bước khỏi con thuyền thơ mộng là người đàn
bà với những đường nét thô kệch, xấu xí, mệt mỏi và gã đàn ông to lớn,
dữ dằn. Người đàn bà nhẫn nhục chịu đựng sự hành hạ của chồng. Người
chồng đánh đập vợ tàn nhẫn như một thói quen bản năng và những đứa
con hoặc bất lực nhìn cảnh bạo lực diễn ra ở chính cha mẹ chúng hoặc
phản ứng bột phát đầy tiêu cực.
c. Ý nghĩa:
- Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đời đằng sau
bức ảnh, tác giả gửi gắm triết lí về cách nhìn nhận cuộc sống và con
người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều để phát hiện ra bản chất thật sự
ẩn sau vẻ ngoài của hiện tượng.
- Người nghệ sĩ muốn sáng tạo tác phẩm mang vẻ đẹp đích thực phải biết
nhìn nhận thấu đáo về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống, quan hệ
gi
ữa cái đẹp của khung cảnh b
ên ngoài và s
ự
th
ật cuộc sống b
ên trong.
1,5
1,5
1,0
-
M
ột tác phẩm nghệ thuật đích thực, tác phẩm đó phải phản ánh chân
thật đời sống con người, phải vì số phận con người mà lên tiếng.
Khái quát, đánh giá n
ội dung v
à ngh
ệ thuật.
0,5
* Lưu ý: - Học sinh có thể làm bài bằng nhiều cách khác nhau miễn là chuyển tải được
vấn đề cần làm rõ một cách thuyết phục; nắm vững kĩ năng làm bài mới cho điểm tối đa.
- Trân trọng những bài làm sáng tạo.
II. THIẾT LẬP MA TRẬN:
Tên Chủ đề
(nội dung,
chương…) Nhận biết Thông hiểu
V
ậ
n d
ụ
ng
C
ộng
Cấp độ
th
ấ
Cấp độ cao
1. Văn học Nhận biết được
một chi tiết
nghệ thuật
trong truyện
ngắn Những
đứa con trong
gia đình
Phân tích
ngắn gọn ý
nghĩa của chi
tiết đó.
Số câu :
Tỉ lệ %
S
ố
câu:1, s
ố
đi
ể
m 2
20%
S
ố
câu:1
20%
2. Nghị
luận xã hội Vận dụng
kiến thức đã
học để viết
bài văn nghị
luận về một
vấn đề tư
tưởng đạo lí.
Số câu :
Tỉ lệ %
Số câu:1
Số điểm: 3 (30%)
Số câu:1.
Số điểm:3
3. Nghị
luận văn
học
Viết bài văn
nghị luận văn
học thể hiện
được năng lực
cảm thụ vẻ
đẹp của tác
phẩm văn
học.Bài làm
đầy đủ yêu
cầu kiến thức
và sâu sắc.
Số câu :
Số điểm Tỉ
l
ệ
%
Số câu:1
Số điểm: 5 (50%)
Số câu:1.
Số điểm:5
Tổng Số câu: 3
Số điểm: 10