SỞ LĐTB&XH TỈNH HÀ GIANG
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẮC QUANG
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐỀ THI LÝ THUYẾT
Đề số: 01
Môn thi : Vi nhân giống
Mã môn học : MH 15
Khóa/Lớp : LS_KIII-02
Ngày thi : ……/....../.......
Thời gian làm bài : 90 Phút
ĐỀ BÀI
Câu 1: (2 điểm)
Anh (chị) hãy nêu khái niệm vi nhân giống? Những lợi thế và hạn chế của vi
nhân giống?
Câu 2: (2 điểm)
Anh (chị) hãy trình bày tác dụng của auxin? Kể tên một số loại auxin thường
được sử dụng trong nhân giống cây trồng?
Câu 3: (6 điểm)
Anh (chị) hãy trình bày đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cây mô ở giai
đoạn vườn ươm? Các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây mô ở vườn ươm?
Hết
Chú ý: Thí sinh không được sử dụng tài liệu, Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Đề số: 01
KHOA NÔNG LÂM NGHIỆP
THỦY SẢN VÀ CHẾ BIẾN
(Ký và ghi rõ họ tên)
Người ra đề
( Ký và ghi rõ họ tên )
Dương Thị Thủy
SỞ LĐTB&XH TỈNH HÀ GIANG
TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ BẮC QUANG
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐÁP ÁN ĐỀ THI LÝ THUYẾT
Đáp án đề số: 01
Môn thi : Vi nhân giống
Mã môn học : MH15
Khóa/Lớp : LS_KIII-02
Ngày thi : ……/....../.......
Thời gian làm bài : 90 Phút
STT NỘI DUNG ĐIỂM
1Câu 1: Anh (chị) hãy nêu khái niệm vi nhân giống? Những lợi
thế và hạn chế của vi nhân giống?
2,0
Đáp án
Khái niệm vi nhân giống
Nhân giống in vitro hay vi nhân giống (Micropropagation) là
phương pháp sử dụng sự phát triển nhân tạo để nhân các mô nuôi
cấy (mô phân sinh, đỉnh sinh trưởng hoặc cơ quan sinh dưỡng của
cây) trở thành cây hoàn chỉnh. Kết quả của phương pháp này là
tạo ra dòng vô tính một loài cây mong muốn với số lượng lớn các
cá thể.
Lợi thế
- Sản phẩm cây giống đồng nhất, giữ nguyên được đặc tính ưu
trội của vật liệu nhân giống ban đầu.
- Hệ số nhân giống cao: Khi chọn được cây có các tính trạng
mong muốn, người ta có thể nhân lên thành một số lượng lớn cây
giống phục vụ mục đích thương mại chỉ trong một thời gian ngắn
từ một mẫu ban đầu (từ 1 cây trong vòng 1 - 2 năm có thể tạo
thành hàng triệu cây).
- Chủ động về vật liệu nhân giống. - Tạo ra cây giống sạch bệnh:
Nuôi cấy mô là một phương pháp hữu hiệu để loại bỏ virut, nấm
khuẩn ra khỏi các giống. Các giống sạch bệnh tạo ra bằng cấy mô
thường được tăng năng suất 15 – 39% so với giống gốc.
- Ít phụ thuộc vào thời tiết, mùa vụ, tiết kiệm không gian.
0,5
1,0
- Chủ động được về thời gian sản xuất.
- Dễ dàng cải tiến kiểu hình: Các chất điều hoà sinh trưởng và
điều kiện nuôi cấy in vitro có thể làm thay đổi các kiểu hình thực
vật như mong muốn.
Hạn chế
- Hạn chế về chủng loại sản phẩm: Không phải tất cả các cây
trồng có thể nhân giống thương phẩm bằng phương pháp vi nhân
giống trong mức độ kỹ thuật hiện nay.
- Chi phí sản xuất cao.
- Hiện tượng sản phẩm bị biến đổi kiểu hình: Cây con từ nuôi cấy
mô có thể sai khác với cây mẹ ban đầu. Sự sai khác này gọi là
hiện tượng biến dị tế bào soma.
0,5
2Câu 2: Anh (chị) hãy trình bày tác dụng của auxin? Kể tên
một số loại auxin thường được sử dụng trong nhân giống cây
trồng?
2,0
Đáp án
Tác dụng của auxin:
Có tác dụng kích thích sự hình thành mô sẹo và xuất hiện rễ bất
định, kích thích sự giãn của tế bào.
- Auxin kích thích sự sinh trưởng giãn của tế bào, đặc biệt theo
chiều ngang làm tế bào phình ra.
- Gây ra hiện tượng ưu thế ngọn:
Khi chồi ngọn hay rễ chính sinh trưởng sẽ ức chế sinh trưởng của
chồi bên và rễ bên, khi loại trừ ưu thế ngọn bằng cắt chồi ngọn và
rễ chính thì chồi bên, rễ bên được giải phóng khỏi ức chế và lập
tức sinh trưởng. Vì Auxin được hình thành trên ngọn với hàm
lượng cao hơn và được vận chuyển xuống dưới, trên đường đi
xuống dưới, nó đã ức chế sự sinh trưởng của chồi bên.
- Auxin kích thích sự hình thành rễ, đặc biệt là hình thành rễ phụ.
- Auxin kích thích sự hình thành, sinh trưởng của quả và tạo quả
không hạt.
- Auxin gây ra tính hướng động của cây.
- Auxin kìm hãm sự rụng lá, hoa, quả vì nó ức chế sự hình thành
tầng rời ở cuống lá, hoa, quả.
Một số loại auxin thường được sử dụng trong nhân giống
cây trồng:
Indol-3-acetic acid (IAA); Indol-3-butyric acid (IBA);
1,5
0,5
Naphthyl acetic acid (NAA); 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid
(2,4-D); 2,4,5- Trichlorophenoxyacetic acid (2,4,5- T).
3Câu 3: Anh (chị) hãy trình bày đặc điểm sinh trưởng và phát
triển của cây mô ở giai đoạn vườn ươm? Các biện pháp kỹ
thuật chăm sóc cây mô ở vườn ươm?
6,0
Đáp án
Đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cây mô ở giai
đoạn vườn ươm
- Cây mô từ trong ống nghiệm đưa ra cấy vào bầu đất, nuôi trong
vườn ươm là giai đoạn gặp rất nhiều khó khăn. Khi cấy chuyển
cây từ ống nghiệm ra môi trường tự nhiên có nhiều yếu tố biến
động, khó điều khiển và khống chế được khiến cây mô sinh
trưởng và phát triển kém ở giai đoạn đầu.
- Sự thay đổi đột ngột về các điều kiện sống của cây: Nhiệt độ, độ
ẩm, độ thông thoáng, chất dinh dưỡng, lượng nước, nấm bệnh…
Kéo theo sự sinh trưởng và phát triển chậm của cây mô giai đoạn
đầu đưa ra vườn ươm.
- Đây cũng chính là giai đoạn chuyển cây con từ trạng thái sống
dị dưỡng sang sống hoàn toàn tự dưỡng, do đó phải đảm bảo các
điều kiện ngoại cảnh phù hợp để cây con đạt tỷ lệ sống cao, cây
sinh trưởng và phát triển tốt ở vườn ươm.
Các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây mô ở vườn ươm
a, Điều chỉnh ánh sáng cho cây mô ở vườn ươm
- Trước khi cấy cây cần làm giàn che bằng lưới đen có độ che
sáng 50% hoặc 75% để tránh ánh sáng trực tiếp chiếu vào luống
cây mô, giàn che cần làm cao sao cho người chăm sóc cây có thể
đi lại bên dưới, thuận lợi cho việc chăm sóc sau này.
- Khi cấy cây vào bầu xong cần làm vòm che bằng nilon trắng để
che kín luống cây, tránh cho gió lùa mạnh làm cây bị thoát hơi
nước. Sau 1 – 2 tuần vén 1 phần nilon dưới chân vòm che để cho
0,5
0,5
0,5
1,0
cây quen dần điều kiện vườn ươm, khi cây đã xuất hiện lá mới,
cây cứng cáp có thể bỏ toàn bộ nilon trắng ra khỏi luống cây.
- Cây đạt chiều cao khoảng 5 – 10 cm có có thể thu giàn che phía
trên để cây phát triển bình thường.
b, Tưới nước cho cây mô ở vườn ươm
- Cây mô khi mới cấy (tuần đầu tiên) cần giữ đủ ẩm bằng cách
tưới phun sương ngày 3 - 4 lần. Tránh tưới trực tiếp vào rễ cây
làm bật rễ đổ cây hoặc làm nát cây.
- Sau khi cấy khoảng 10 ngày cây bắt đầu cứng cáp rễ bắt đầu bén
có có thể tưới bằng vòi phun ngày 2 lần nhưng không được để
úng cây.
- Phải giữ ẩm cho cây khi mới đưa từ ống nghiệm ra, cần duy trì
độ ẩm trên 50% để cây con không mất nước trong 2 - 3 tuần lễ,
tránh ánh sáng quá mạnh làm cháy lá, tránh nhiễm vi khuẩn và
nấm gây nên hiện tượng bị thối nhũn. Điều kiện môi trường trong
giai đoạn này rất quan trọng, cần tạo điều kiện cho bộ rễ phát
triển cứng cáp.
- Khi cây đã sinh trưởng ổn định đến khi chuẩn bị đảo cây: Thời
kỳ này cây con sinh trưởng nhanh, tiêu hao nước nhiều, cần tưới
đẫm 2 - 3 lít/m2, ngày tưới 2 - 3 lần.
c, Làm cỏ, phá váng
Theo định kỳ 2 – 3 tuần một lần, khi cây đã lớn có thể kết hợp với
đảo bầu, theo dõi phát hiện sâu cuốn lá, cuốn ngọn, đục chồi, phá
cây con phải bắt diệt kịp thời.
d, Bón phân cho cây mô ở vườn ươm
- Tuỳ giai đoạn sinh trưởng của cây, độ phì của đất mà dùng
lượng phân bón và số lần bón khác nhau.
- Khi cây đã bén rễ, xuất hiện lá mới là lúc bắt đầu bón phân cho
cây nhưng bón ở nồng độ thấp. Sau tăng dần cứ 2 - 3 tuần bón
1,0
0,25
1,0