TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN
(Đề thi gồm có 02 trang)
THI THỬ TUYỂN SINH LỚP 10 NĂM HỌC 2024 - 2025
Môn: NGỮ VĂN
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề
I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
Đọc đoạn trích:
Việc tử tế không phải là những gì to tát, phi thường mà đôi khi chỉ là một hành động nhỏ bé
nhưng vô cùng giá trị như câu chuyện được lan truyền trên mạng xã hội của cậu bé Đạt “thông
cống” khi trời mưa, câu chuyện của nữ sinh nhặt được của rơi trả người đánh mất, cụ bà 80 tuổi
với kinh nghiệm 20 năm vá đường không công, sư thầy nhận nuôi hàng trăm trẻ mồ côi,… Hay đơn
giản, việc tử tế chỉ là hành động thể hiện thái độ sống tích cực, hành động kính trên nhường dưới,
có trước có sau, dắt cụ bà qua đường, nhặt rác nơi công cộng,… Việc tử tế không phải một ngày,
cũng không phải một tháng, một năm mà là toàn bộ thời gian chúng ta đang sống. Vì vậy, hãy tiếp
tục lan tỏa những việc làm tử tế mỗi ngày để góp phần xây dựng một cuộc sống tốt đẹp và nhân văn
hơn.
(Theo Quang Vũ – Trải lòng về việc tử tế - Nguồn: Kênh14.vn đăng ngày 6/6/2020)
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 (0,5 điểm). Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích.
Câu 2 (0,5 điểm). Theo tác giả, những hành động nhỏ bé nhưng vô cùng giá trị, được lan truyền
trên mạng xã hội là những câu chuyện nào?
Câu 3 (1,0 điểm). Xác định và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: Hay đơn
giản, việc tử tế chỉ là hành động thể hiện thái độ sống tích cực, hành động kính trên nhường dưới, có
trước có sau, dắt cụ bà qua đường, nhặt rác nơi công cộng…
Câu 4 (1,0 điểm). Em có đồng tình với quan điểm: “Việc tử tế không phải một ngày, cũng không
phải một tháng, một năm mà là toàn bộ thời gian chúng ta đang sống” hay không? Vì sao?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 15-20 dòng)
trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những việc làm tử tế trong cuộc sống.
Câu 2 (5,0 điểm)
Trong tác phẩm Bếp lửa, Bằng Việt viết:
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẵn
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng…
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ
Ôi kì là và thiêng liêng – bếp lửa!
(Ngữ văn 9, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr.132)
Em hãy phân tích đoạn thơ trên. Từ đó, nhận xét về vai trò của tình cảm gia đình trong cuộc
sống mỗi người.
---------------------------------------HẾT-------------------------------------
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh: …………………………………..; Số báo danh: ...................................................
TRƯỜNG THPT CHU VĂN AN
THI THỬ TUYỂN SINH LỚP 10 NĂM HỌC 2024 - 2025
Môn: NGỮ VĂN
ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM
(Đáp án, thang điểm gồm có 04 trang)
Phần
Câu
Nội dung
Điểm
I
ĐỌC HIỂU
3,0
1
Phương thức biểu đạt chính: Nghị luận
Hướng dẫn chấm:
- HS trả lời như Đáp án: 0,5 điểm.
- HS trả lời 2,3 đáp án, trong đó có đáp án đúng: 0,25 điểm
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm.
0,5
2
Những hành động nhỏ bé nhưng vô cùng giá trị, được lan truyền trên mạng xã
hội là những câu chuyện: cậu bé Đạt “thông cống” khi trời mưa, câu chuyện
của nữ sinh nhặt được của rơi trả người đánh mất, cụ bà 80 tuổi với kinh
nghiệm 20 năm vá đường không công, sư thầy nhận nuôi hàng trăm trẻ mồ côi
Hướng dẫn chấm
- HS trả lời như Đáp án (từ 2-3,4 ý): 0,5 điểm.
- HS nêu được 1 ý trong Đáp án: 0,25 điểm.
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm.
0,5
3
Xác định và nêu tác dụng 1 biện pháp tu từ trong câu văn: Hay đơn giản, việc tử tế
chỉ là hành động thể hiện thái độ sống tích cực, hành động kính trên nhường dưới,
có trước có sau, dắt cụ bà qua đường, nhặt rác nơi công cộng…
- Biện pháp tu từ liệt kê: hành động thể hiện thái độ sống tích cực, hành động kính
trên nhường dưới, có trước có sau, dắt cụ bà qua đường, nhặt rác nơi công cộng…
- Tác dụng:
+ Làm rõ hơn quan điểm của tác giả về khái niệm, biểu hiện của việc tử tế
+ Giúp câu văn sinh động, thể hiện thái độ của tác giả: đồng tình, ủng hộ,…
Hướng dẫn chấm:
- HS trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương đương: 1,0 điểm
- HS trả lời chưa đầy đủ: 0,5-0,75 điểm
- HS trả lời chung chung, chưa rõ ý: 0,25 điểm.
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm
1,0
4
HS có thể đồng tình/ không đồng tình với ý kiến“Việc tử tế không phải một
ngày, cũng không phải một tháng, một năm mà là toàn bộ thời gian chúng ta
đang sống.”. Lí giải hợp lí, thuyết phục.
Gợi ý:
- Đồng tình: việc tử tế là việc làm tốt đẹp, cần thực hiện thường xuyên, liên
tục trong suốt cuộc đời của mỗi người nhằm lan tỏa những giá trị tích cực,…
- Không đồng tình/ Đồng tình một phần: Không phải lúc nào chúng ta cũng
có điều kiện làm việc tử tế nên đôi khi, chỉ cần 1 hành động nhỏ, một ngày
sống tử tế cũng rất đáng trân trọng,…
Hướng dẫn chấm:
- HS trả lời như đáp án hoặc có cách diễn đạt tương đương: 1,0 điểm
- HS trả lời được nhưng còn mắc lỗi diễn đạt, lập luận: 0,5- 0,75
1,0
- HS trả lời còn chung chung, chưa rõ ý: 0,25 điểm.
- HS trả lời sai hoặc không trả lời: 0 điểm
II
LÀM VĂN
7,0
1
Viết đoạn văn (khoảng 15-20 dòng) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của
những việc làm tử tế
2,0
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng – phân –
hợp, móc xích hoặc song hành.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
Ý nghĩa của những việc làm tử tế
0,25
c. Triển khai vấn đề nghị luận
Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị
luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ suy nghĩ, quan điểm của bản thân về ý
nghĩa của những việc làm tử tế
Có thể theo hướng:
- Sự tử tế là tấm lòng lương thiện, sống đúng đạo đức, pháp luật, luôn hướng
đến mọi người, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn, sẵn sàng sẻ
chia với người khác….
- Những việc làm tử tế có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống:
+ Giúp lan tỏa những giá trị tích cực tới cộng đồng
+ Góp phần hoàn thiện bản thân (nhân cách, đạo đức)
+ Đem lại nhiều trải nghiệm quý giá, giúp cuộc sống mỗi người đa dạng,
phong phú, đẹp đẽ hơn
+ Góp phần xây dựng xã hội tiến bộ, văn minh, tốt đẹp,…
- Phê phán những người sống chưa tốt, lợi dụng tình yêu thương để trục lợi,…
- Bài học nhận thức và hành động.
Lưu ý: HS có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với
chuẩn mực đạo đức và pháp luật.
Hướng dẫn chấm:
- HS lập luận chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng, dẫn chứng tiêu biểu, phù
hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ và dẫn chứng (1,0 điểm).
- HS lập luận chưa thật chặt chẽ, thuyết phục: lí lẽ xác đáng nhưng không có
dẫn chứng hoặc dẫn chứng không tiêu biểu (0,75 điểm).
- HS lập luận không chặt chẽ, thiếu thuyết phục: lí lẽ không xác đáng, không
liên quan mật thiết đến vấn đề nghị luận; không có dẫn chứng hoặc dẫn chứng
không phù hợp (0,25 – 0,5 điểm).
1,0
d. Chính tả, ngữ pháp
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt.
Hướng dẫn chấm:
- Không cho điểm nếu bài làm mắc quá nhiều lỗi chính tả, ngữ pháp.
0,25
e. Sáng tạo
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.
Hướng dẫn chấm: Huy động được kiến thức và trải nghiệm của bản thân khi
bàn luận; có cái nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề; có sáng tạo trong diễn đạt, lập
luận, làm cho lời văn có giọng điệu, hình ảnh, đoạn văn giàu sức thuyết phục.
- Đáp ứng được 01 yêu cầu trở lên: 0,25 điểm
0,25
2.
Phân tích đoạn trích “Rồi sớm rồi chiều… bếp lửa!”; từ đó, nhận xét về
vai trò của tình cảm gia đình trong cuộc sống mỗi người.
5,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát
được vấn đề.
0,25
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận
- Giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích
- Vai trò của tình cảm gia đình trong cuộc sống mỗi người
Hướng dẫn chấm:
- HS xác định đúng, đầy đủ vấn đề cần nghị luận: 0,5 điểm.
- HS xác định chưa đầy đủ vấn đề nghị luận: 0,25 điểm.
0,5
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm
Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác
lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau:
* Giới thiệu khái quát về tác giả Bằng Việt (0,25 điểm), tác phẩm Bếp lửa và
đoạn trích nghị luận (0,25 điểm).
0,5
* Nội dung:
- Từ những kỉ niệm hồi tưởng về tuổi thơ và bà, người cháu suy ngm về cuộc
đời bà, về bếp lửa. Bếp lửa không chỉ là hình ảnh thực mà còn mang ý nghĩa
biểu tượng, khái quát: ngọn lửa của tình yêu, của đức hi sinh, của niềm tin bất
diệt. Chính ngọn lửa ấy đã dìu cháu qua những năm tháng kháng chiến gian
khổ thiếu thốn tình yêu thương của cha mẹ.
- Hình ảnh của người bà được hiện lên cụ thể, sinh động, sâu sắc:
+ Cuộc đời gian truân, vất vả, trải qua nhiều mưa nắng: lận đận, nắng mưa,…
+ Chăm chỉGiàu đức hi sinh, vị tha, nhân hậu;
+ Bà đã dạy cháu nhiều điều hay lẽ phải: Khơi dậy trong tâm hồn cháu tình yêu
thương ruột thịt, tình cảm sẻ chia đoàn kết với làng xóm; dạy cháu biết yêu
thương chia sẻ; bồi đaqpa cho cháu về tâm hồn và cách sống; Khơi dậy cả
những kí ức tuổi thơ để cháu luôn nhớ về gia đình, quê hương, nguồn cội;…
→ Bà không chỉ là người nhóm lửa, người giữ lửa mà còn là người truyền lửa,
tiếp lửa cho các thế hệ nối tiếp.
- Suy ngm về hình ảnh bếp lửa: kì lạ vì ngọn lửa cháy sáng bất diệt trong mọi
hoàn cảnh, sưởi ấm lòng người, thắp sáng tình yêu, nuôi dưỡng ước mơ cho
cháu; thiêng liêng vì ấp ủ tình bà, lòng bà cao đẹp dành cho cháu, cho gia đình,
cho quê hương và đất nước.
* Nghệ thuật
- Kết hợp các yếu tố miêu tả, biểu cảm, tự sự
- Thể thơ 8 chữ (xen ln một vài câu 7 chữ, 9 chữ); nhịp điệu thơ linh hoạt
- Giọng thơ tha thiết, sâu lắng, tâm tình
- Ngôn ngữ thơ chọn lọc
- Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị, giàu sức gợi, vừa mang ý nghĩa tả thực vừa
mang mang ý nghĩa biểu tượng cao
- Các biện pháp tu từ đặc sắc: ẩn dụ, điệp từ, điệp ngữ, liệt kê….
* Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật: Đoạn thơ nói riêng và bài thơ
Bếp lửa nói chung là dòng hồi tưởng lại những kỉ niệm xúc động về tuổi thơ
gian khổ, đặc biệt là hình ảnh người bà; qua đó thể hiện tình yêu, lòng kính
1,75
0,5
0,25