LỜI NÓI ĐẦU
Trong công cuộc đổi mới không ngừng của khoa học kỹ thuật công nghệ, nhiều
lĩnh vực đã và đang phát triển vượt bậc đặc biệt là lĩnh vực Công nghệ thông tin.
Thành công lớn nhất có thể kể đến là sự ra đời của chiếc máy tính. Máy tính được coi
là một phương tiện trợ giúp đắc lực cho con người trong nhiều công việc đặc biệt là
công tác quản lý. Mạng máy tính được hình thành từ nhu cầu muốn chia sẻ tài nguyên
và dùng chung nguồn dữ liệu. Máy tính cá nhân là công cụ tuyệt vời giúp tạo dữ liệu,
bảng tính, hình ảnh, và nhiều dạng thông tin khác, nhưng không cho phép chia sẻ dữ
liệu bạn đã tạo nên. Nếu không có hệ thống mạng, dữ liệu phải được in ra giấy thì
người khác mới có thể hiệu chỉnh và sử dụng được hoặc chỉ có thể sao chép lên đĩa
mềm do đó tốn nhiều thời gian và công sức.
Khi người làm việc ở môi trường độc lập mà nối máy tính của mình với máy tính
của nhiều người khác, thì ta có thể sử dụng trên các máy tính khác và cả máy in. Mạng
máy tính được các tổ chức sử dụng chủ yếu để chia sẻ, dùng chung tài nguyên và cho
phép giao tiếp trực tuyến bao gồm gửi và nhận thông điệp hay thư điện tử, giao dịch,
buôn bán trên mạng, tìm kiếm thông tin trên mạng. Một số doanh nghiệp đầu tư vào
mạng máy tính để chuẩn hoá các ứng dụng chẳng hạn như: chương trình xử lý văn
bản, để bảo đảm rằng mọi người sử dụng cùng phiên bản của phần mềm ứng dụng dễ
dàng hơn cho công việc. Các doanh nghiệp và tổ chức cũng nhận thấy sự thuận lợi của
E-mail và các chương trình lập lịch biểu. Nhà quản lý có thể sử dụng các chương trình
tiện ích để giao tiếp, truyền thông nhanh chóng và hiệu quả với rất nhiều người, cũng
như để tổ chức sắp xếp toàn công ty dễ dàng. Chính vì những vai trò rất quan trọng
của mạng máy tính với nhu cầu của cuộc sống con người, bằng những kiến thức đã
được học ở trường chúng tôi đã chọn đề tài: “Thiết kế, lắp đặt mạng LAN và quản trị
E-mail nội bộ với Exchange Server”. Với nội dung chính được đề cập và nghiên cứu
trên mô hình mạng LAN (Local Area Network – mạng nội bộ) và quản trị thư điện tử
nội bộ với phần mềm Microsoft Exchange Server.
Cấu trúc của đồ án gồm có 3 phần:
Phần 1: Cơ bản về mạng máy tính và thiết kế mạng LAN
Chương 1: Tổng quan về mạng máy tính
Chương 2: Mô hình tham chiếu OSI và bộ giao thức TCP/IP
Chương 3: Mạng LAN và thiết kế mạng LAN
Phần 2: Quản trị E-mail nội bộ với Exchange Server
Chương 1: Tổng quan về Exchange Server
Chương 2: Hệ thống thư điện tử
Chương 3: Giới thiệu và cài đặt các dịch vụ
Đề tài: Thiết kế, lắp đặt mạng LAN và quản trị E-mail nội bộ với Exchange Server
Trang 2
Chương 4: Cài đặt, sử dụng Microsoft Exchange 2000 và Quản trị Mail nội
bộ với Exchange Server
Phần 3: Thiết kế, lắp đặt mạng LAN và quản trị E-mail nội bộ với
Exchange Server tại Trung tâm HTC
Chương 1: Khảo sát chung
Chương 2: Các yêu cầu chung
Chương 3: Cấu hình và các thông số kỹ thuật của các thiết bị
Chương 4: Giá thành các thiết bị
Chương 5: Sơ đồ hệ thống mạng và đi dây chi tiết
Chương 6: Cài đặt hệ thống
Nhưng do thời gian và kiến thức có hạn nên bài viết còn hạn chế, rất mong
được sự góp ý của các thầy cô giáo và nhóm học viên chúng tôi xin chân thành cảm ơn
các thầy, cô đã tận tình giúp đỡ để chúng tôi hoàn thành đồ án này.
PHẦN 1: CƠ BẢN VỀ MẠNG MÁY
TÍNH VÀ THIẾT KẾ MẠNG LAN
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ MẠNG MÁY TÍNH
Trong chương này giới thiệu về sự hình thành và phát triển của mạng máy tính.
Qua đó trình bày về các kiến thức cơ bản về mạng máy tính, các đặc trưng kỹ thuật của
mạng máy tính, phân loại mạng máy tính và các loại mạng máy tính thông dụng nhất
hiện nay.
1.1. Vài nét về sự hình thành và phát triển của mạng máy tính
Mạng máy tính được hình thành do nhu cầu của con người muốn chia sẻ và
dùng chung dữ liệu. Máy tính là một công cụ tuyệt vời giúp tạo dữ liệu, bảng tính,
hình ảnh và nhiều dạng thông tin khác nhau, nhưng không cho phép bạn nhanh chóng
chia sẻ dữ liệu mà bạn đã tạo nên. Nếu không có hệ thống mạng thì dữ liệu chỉ có thể
sao chép ra đĩa mềm làm mất nhiều thời gian và công sức.
Từ năm 1960 đã xuất hiện các mạng xử lý trong đó các trạm cuối (Terminal)
thụ động được nối vào một máy xử lý trung tâm. Máy xử lý trung tâm làm tất cả
mọi việc, từ quản lý các thủ tục nhập xuất dữ liệu, quản lý sự đồng bộ của các
trạm cuối... cho đến việc xử lý các ngắt từ các trạm cuối... Để nhận nhiệm vụ của máy
xử lý trung tâm, người ta thêm vào các tiền xử lý để nối thành mạng truyền tin,
trong đó các thiết bị tập trung và dồn kênh dùng để tập trung trên một đường truyền
các tín hiệu gửi tới từ trạm cuối. Sự khác nhau giữa hai thiết bị này là bộ dồn kênh có
khả năng truyền song song các thông tin do các trạm cuối gửi tới, còn bộ tập trung
không có khả năng đó nên phải dùng bộ nhớ đệm để lưu trữ tạm thời các thông tin.
Đồ án tốt nghiệp Kỹ thuật viên – chuyên ngành Công nghệ máy tính
Trang 3
Từ đầu những năm 1970 máy tính đã được nối với nhau trực tiếp để tạo thành
một mạng máy tính nhằm chia sẻ tài nguyên và tăng độ tin cậy.
Cũng trong những năm 1970 bắt đầu xuất hiện khái niệm mạng truyền thông,
trong đó các thành phần chính của nó là các nút mạng, được gọi là các bộ chuyển
mạch dùng để hướng thông tin đến các đích của nó. Các nút mạng được nối với nhau
bằng đường truyền còn các máy tính xử lý thông tin của người sử dụng hoặc các trạm
cuối được nối trực tiếp vào các nút mạng để khi cần thì trao đổi thông tin qua mạng.
Bản thân các nút mạng thường cũng là các máy tính nên có thể đồng thời đóng cả vai
trò máy của người xử dụng.
Đề tài: Thiết kế, lắp đặt mạng LAN và quản trị E-mail nội bộ với Exchange Server
Trang 4
1.2. Định nghĩa mạng máy tính và mục đích của việc kết nối mạng
1.2.1. Nhu cầu của việc kết nối mạng máy tính
Việc kết nối máy tính thành mạng từ lâu đã trở thành một nhu cầu khách quan
vì:
- Có rất nhiều công việc về bản chất là phân tán hoặc về thông tin, hoặc về xử lý
hoặc cả hai đòi hỏi có sự kết hợp truyền thông với xử lý hoặc sử dụng phương tiện từ
xa.
- Chia sẻ các tài nguyên trên mạng cho nhiều người sử dụng tại một thời điểm
(Ổ cứng, Máy in, Ổ CD Rom…).
- Nhu cầu liên lạc, trao đổi thông tin nhờ phương tiện máy tính.
- Các ứng dụng phần mềm đòi hỏi tại một thời điểm cần có nhiều người sử
dụng, truy cập vào cùng một cơ sở dữ liệu.
1.2.2. Định nghĩa mạng máy tính
Nói một cách ngắn gọn thì mạng máy tính là tập hợp các máy tính độc lập
(Autonomous) được kết nối với nhau thông qua các đường truyền vật lý và tuân theo
các quy ước truyền thông nào đó.
Khái niệm máy tính độc lập được hiểu là các máy tính không có máy nào có
khả năng khởi động hoặc đình chỉ một máy khác.
Các đường truyền vật lý được hiểu là các môi trường truyền tín hiệu vật lý(có
thể là hữu tuyến hoặc vô tuyến).
Các quy ước truyền thông chính là cơ sở để các máy tính có thể (nói chuyện)
được với nhau và nó là một yếu tố quan trọng hàng đầu khi nói về công nghệ mạng
máy tính.
1.3. Đặc trưng kỹ thuật của mạng máy tính
Một mạng máy tính có các đặc trưng kỹ thuật cơ bản như sau:
1.3.1. Đường truyền
Là thành tố quan trọng của một mạng máy tính, là phương tiện dùng để truyền
các tín hiệu điện tử giữa các máy tính. Các tín hiệu điệu tử đó chính là các thông tin,
dữ liệu được biểu thị dưới dạng các xung nhị phân (ON_OFF), mọi tín hiệu truyền
giữa các máy tính với nhau đều thuộc sóng điện từ, tuỳ theo tần số mà ta có thể dùng
các đường truyền vật lý khác nhau.
Đồ án tốt nghiệp Kỹ thuật viên – chuyên ngành Công nghệ máy tính
Trang 5
Đặc trưng cơ bản của đường truyền là giải thông nó biểu thị khả năng truyền tải
tín hiệu của đường truyền.
Thông thường người ta hay phân loại đường truyền theo hai loại:
- Đường truyền hữu tuyến: Các máy tính được nối với nhau bằng các dây cáp mạng.
- Đường truyền vô tuyến: Các máy tính truyền tín hiệu với nhau thông qua các
sóng vô tuyền với các thiết bị điều chế/giải điều chế ở các đầu mút.
1.3.2. Kỹ thuật chuyển mạch
Là đặc trưng kỹ thuật chuyển tín hiệu giữa các nút trong mạng, các nút mạng có
chức năng hướng thông tin tới đích nào đó trong mạng, hiện tại có các kỹ thuật chuyển
mạch như sau:
- Kỹ thuật chuyển mạch kênh: Khi có hai thực thể cần truyền thông với nhau thì
giữa chúng sẽ thiết lập một kênh cố định và duy trì kết nối đó cho tới khi hai bên ngắt
liên lạc. Các dữ liệu chỉ truyền đi theo con đường cố định đó.
- Kỹ thuật chuyển mạch thông báo: Thông báo là một đơn vị dữ liệu của người
sử dụng có khuôn dạng được quy định trước. Mỗi thông báo có chứa các thông tin điều
khiển trong đó chỉ rõ đích cần truyền tới của thông báo. Căn cứ vào thông tin điều
khiển này mà mỗi nút trung gian có thể chuyển thông báo tới nút kế tiếp trên con
đường dẫn tới đích của thông báo.
- Kỹ thuật chuyển mạch gói: Ở đây mỗi thông báo được chia ra thành nhiều gói
nhỏ hơn được gọi là các gói tin (Packet) có khuôn dạng qui định trước. Mỗi gói tin
cũng chứa các thông tin điều khiển, trong đó có địa chỉ nguồn (người gửi) và địa chỉ
đích (người nhận) của gói tin. Các gói tin của cùng một thông báo có thể được gửi đi
qua mạng tới đích theo nhiều con đường khác nhau.
1.3.3. Kiến trúc mạng
Kiến trúc mạng máy tính (Network Architecture) thể hiện cách nối các máy tính
với nhau và tập hợp các quy tắc, quy ước mà tất cả các thực thể tham gia truyền thông
trên mạng phải tuân theo để đảm bảo cho mạng hoạt động tốt.
Khi nói đến kiến trúc của mạng người ta muốn nói tới hai vấn đề là hình trạng
mạng (Network Topology) và giao thức mạng (Network Protocol):
- Network Topology: Cách kết nối các máy tính với nhau về mặt hình học mà ta
gọi là tôpô của mạng.
Các hình trạng mạng cơ bản đó là: Hình sao, hình Bus, hình vòng.
- Network Protocol: Tập hợp các quy ước truyền thông giữa các thực thể truyền
thông mà ta gọi là giao thức (hay nghi thức) của mạng.