649
ĐỔ KHU N ĐÚC CHÌ CHE CHẮN, BẢO VỆ CÁC CƠ QUAN
QUAN TRỌNG TRONG TRƢỜNG CHIẾU XẠ
I. ĐẠI CƢƠNG
- Nguyên tắc của xạ trị là tập trung liều cao (hợp lý) tại khối u (bia), đồng thời phải
giảm liều có hại cho các mô lành liên quan.
- Các khối u thường có hình dạng tự nhiên, bất kỳ mà các thiết bị xạ trị từ ngoài
hiện nay thường chỉ tạo ra những trường chiếu có cạnh thẳng và góc vuông.
- Về vị trí giải phẫu, (các) khối u ung thư thường liền kề với các tổ chức lành càn
được bảo vệ.
- Cần phải chế tạo khuôn chì che bớt trường chiếu theo hình dạng khối u.
II. CHỈ ĐỊNH
Áp dụng cho hầu hết những khối u có chỉ định xạ trị từ ngoài
III. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
- Kỹ sư Vật lý xạ trị
- Kỹ thuật viên xạ trị
2. Phƣơng tiện
- Ceroben và Cerofelt, chì tiêu chuẩn IAEA
- Xốp chịu nhiệt
- Dụng cụ nấu chì khống chế nhiệt độ tự động
- Máy (dụng cụ) cắt xốp
- Giá đổ khuôn (được làm nguội)
- Các phương tiện, dụng cụ phòng hộ lao động
IV. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
- Đo, vẽ kích thước khối u
- Tính toán độ mở collimator
- Cắt xốp
- Nấu hỗn hợp chì, đổ khuôn
- Đổ khuôn, chờ nguội 20 phút/ sử dụng hệ thống làm nguội
- Kiểm tra khuôn đã chế tạo trên máy điều trị
650
- Đo liều vật lý qua khuôn (QA)
- Ghi các thông số người bệnh trên khuôn
V. ĐỌC KẾT QUẢ
- So sánh kết quả đo và tính toán
- Đánh giá sai số theo chuẩn IAEA
651
M PHỎNG LẬP KẾ HOẠCH XẠ TRỊ
I. ĐẠI CƢƠNG
- Người bệnh xạ trị phải ở tư thế phù hợp thoải mái nhất
- Mô phỏng là bước xác định tư thế chuẩn xác của người bệnh để sau đó tái thực
hiện trong suốt quá trình xạ trị
- Mô phỏng nhằm xác định vị trí giải phẫu khối u sẽ được sử dụng trong bước lập kế
hoạch xạ trị.
- Mô phỏng cắt lớp (CT Sim) nhằm cung cấp thông tin giải phẫu khối u theo không
gian 3 chiều - 3D để tính toán phân bố liều xạ phù hợp hình dạng của nó, tránh tổn
thương cho các mô lành
II. CHỈ ĐỊNH
- Áp dụng cho tất cả các trường hợp ung thư được có chỉ định xạ trị theo kỹ thuật
đồng tâm (tổng hợp của 2-3 trường chiếu vào tâm khối u)
- Trường hợp cần sử dụng thuốc cản quang cần theo chỉ định của bác sĩ xạ trị
III. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện
- Bác sĩ xạ trị
- Kỹ sư vật lý xạ trị
- Kỹ thuật viên xạ trị
2. Phƣơng tiện
- Máy mô phỏng hoặc CT Sim có chức năng DICOM
- Hệ thống LASER định vị theo 3 chiều (3-D)
- Mặt nạ hoặc dụng cụ cố định phù hợp tư thế người bệnh
- Máy in, tráng rửa phim
IV. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
- Đặt người bệnh lên giường máy CT Sim
- Chỉnh người bệnh theo tư thế điều trị
- Chỉnh hệ LASER theo tâm u (dự kiến)
- Chụp cắt lớp toàn bộ diện u (số lượng lát cắt, khoảng cách giữa các lát cát tùy theo
yêu cầu chuyên môn)
652
- In, tráng phim
- Lưu trữ thông tin
- Truyền thông tin qua cổng DICOM sang hệ máy tính lập kế hoạch điều trị (TPS)
- Chỉnh lại tâm khối u (sau khi được khẳng định từ hệ TPS).
- Khẳng định và đánh dấu tâm u qua hệ LASER
V. ĐỌC KẾT QUẢ
- Qua hệ thống TPS căn chỉnh hệ LASER đúng với tọa độ của tâm khối u theo 3-D
- Số lượng các lát cắt thích hợp cho tái tạo ảnh theo 3-D
- Vị trí, kích thước khối u
- Vị trí, kích thước các tổ chức lành liên quan cần bảo vệ.