Giáo án môn Chính trị - Bài 1: Khái quát về sự hình thành chủ nghĩa Mác - Lênin

Chia sẻ: Lem Thai | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

139
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

"Giáo án môn Chính trị - Bài 1: Khái quát về sự hình thành chủ nghĩa Mác - Lênin" trình bày khái quát về sự hình thành và phát triển của chủ nghĩa Mác – Lênin; ý nghĩa to lớn của lý luận này với cách mạng thế giới và cách mạng Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án môn Chính trị - Bài 1: Khái quát về sự hình thành chủ nghĩa Mác - Lênin

GIÁO ÁN SỐ: 02 Thời gian thực hiện: 5 giờ Tên chương: …………………………………………... Thực hiện từ ngày....../…/….. đến ngày .../..../......... BÀI 1: KHÁI QUÁT VỀ SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN MỤC TIÊU CỦA BÀI Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: Về kiến thức: Trình bày khái quát về sự hình thành và phát triển của chủ nghĩa Mác – Lênin; ý nghĩa to lớn của lý luận này với cách mạng thế giới và cách mạng Việt Nam. Về kỹ năng: vận dụng được những kiến thức đã học vào quá trình học tập những môn học khác và thực tế cuộc sống nhằm phát huy được bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin trong hoạt động thực tiễn. Về thái độ: rèn luyện tính tích cực, chủ động trong học tập, nghiêm túc trong cuộc sống; nâng cao ý thức chính trị, tinh thần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. ĐỒ DÙNG VÀ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Giáo án lý thuyết; Đề cương bài giảng; Máy tính, máy chiếu, bút, phấn, bảng; Tài liệu tham khảo. I. ỔN ĐỊNH LỚP: Thời gian: 01 phút 1. Kiểm tra sĩ số:……………………………………… ……………………. 2. Nhắc nhở những điều cần thiết. II. THỰC HIỆN BÀI HỌC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC T NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG THỜI T GIÁO VIÊN CỦA HỌC SINH GIAN 1 Dẫn nhập ận thức đúng giá trị Lắng nghe. Bài 1: Khái quát về sự hìnhNh 02’ thành chủ nghĩa mác –Lênin. của Chủ nghĩa Mác – Lênin đối với cách mạng Việt Nam là một yêu cầu cần thiết và quan trọng. Vì vậy, để biết học thuyết này có giá trị như thế nào đối với cách mạng
Việt Nam. 2 Giảng bài mới 1. C.Mác, Ph.Ăngghen sáng 49’ lập học thuyết. Quá trình ra đời và phát triển Thuy ết trình Lắng nghe của chủ nghĩa Mác – Lênin có thể chia thành hai giai đoạn lớn: Giai đoạn hình thành và phát triển chủ nghĩa Mác, do C. Mác và Ăngghen thực hiện; Giai đoạn bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê nin do V.I Lênin thực hiện. 1.1 Các tiền đề hình thành Chủ nghĩa Mác – lênin là học thuyết lôi cuốn đông đảo quần chúng trên thế giới nhận thức và cải tạo xã hội phát triển, được hình thành từ những tiền đề: * Tiền đề kinh tế xã hội Kinh tế: + Nền đại công nghiệp TBCN ở nhiều nước châu Âu đã hình Phương thức sản L ắng nghe, suy thành và phát triển mạnh mẽ. xuất là gì? Bao gồm nghĩa và tr ả lời + LLSX ngày càng phát triểnnh ững yếu tố nào? Ghi bài với trình độ xã hội hóa cao, Nh ận xét mâu thuẫn gay gắt với QHSX tư nhân TBCN. Xã hội: + Giai cấp vô sản ra đời, mâu thuẫn gay gắt với giai cấp tư Lắng nghe, ghi sản. Nhiều cuộc đấu tranh của Gi ảng giải, phân tích. bài công nhân đã nổ ra, tiêu biểu: + Khởi nghĩa của công nhân dệt thành phố Lyông (Pháp) 1831 – 1834. + Phong trào Hiến chương của công nhân Anh 1838 – 1848.
+ Khởi nghĩa của công nhân dệt thành phố Xilêdi (Đức) 1844. Kết quả: đều thất bại, do mang tính tự phát, bộc lộ nhiều hạn chế. Ý nghĩa: mở đầu thời kỳ đấu tranh độc lập của giai cấp công nhân và đặt ra những yêu cầu mới về lý luận dẫn đường. * Tiền đề lý luận – khoa học tự nhiên Lý luận: + Chủ nghĩa Mác – Lênin ra đời không chỉ xuất phát từ nhu cầu khách quan của lịch sử, mà còn là kết qủa của sự kế thừa tinh hoa di sản lý luận của nhân loại, trong đó, trực tiếp nhất là triết học cổ điển Đức, kinh tế học chính trị cổ điển Anh và chủ nghĩa xã hội không tưởng ở các nước Pháp và Anh. + Triết học cổ điển Đức đặc biệt là triết học của Heghen và Phoibac đã ảnh hưởng sâu sắc đến sự hình thành thế giới quan và phương pháp luận triết học của chủ nghĩa Mác. Kinh tế chính trị học cổ điển Anh với những đại biểu lớn là A.Xmit, Ricacdo, đã góp phân tích cực vào quá trình hình thành quan niệm duy vật về lịch sử của chủ nghĩa Mác. + Chủ nghĩa xã hội không tưởng đã có một qua trình phát triển lâu dài và đạt đến đỉnh cao vào cuối thế kỷ XVIII,
đầu thế kỷ XIX với các nhà tư tưởng tiêu biểu là Xanhximong, Phurie, Ooen. Tinh thần nhân đạo và những quan điểm đúng đắn của các nhà chủ nghĩa xã hội không tưởng về lịch sử, về đặc trưng của xã hội tương lai đã trở thành một trong những tiền đề lý luận quan trọng cho sự ra đời của lý luận khoa học về chủ nghĩa xã hội trong chủ nghĩa Mác. Khoa học tự nhiên: + Quy luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng đã chứng minh Đ ặt câu hỏi: Tại sao L ắng nghe, suy một cách khoa học về mốinói các thành t ựu phát nghĩ và tr ả lời quan hệ không tách rời nhau,minh trong lĩnh vực sự chuyển hóa lẫn nhau vàkhoa h ọc tự nhiên trên được bảo toàn của các hìnhl ại là một trong những thức vận động của vật chấtti ền đề hình thành chủ trong giới tự nhiên. nghĩa Mác? Các phát + Thuyết tiến hóa đã đem lạiminh này đã “đánh cơ sở khoa học về sự phátđ ổ” các học thuyết sinh, phát triển đa dạng bởitri ết học trước Mác ra tính di truyền, biến dị và mỗisao? quan hệ hữu cơ giữa các loài Nh ận xét. Ghi bài thực vật, động vật trong quá trình chọn lọc tự nhiên. + Thuyết tế bào là một căn cứ khoa học chứng minh sự thống nhất về ặt nguồn gốc, hình thái và cấu tạo vật chất cơ thể thực vật, động vật và giải thích quá trình phát trình phát triển sự sống trong mối quan hệ của chúng. * Vai trò nhân tố chủ quan của C. Mác và Ph. Ăngghen: Những đóng góp thiên tài trên lĩnh vực lý luận.
Là lãnh tụ vĩ đại của phong Để có những cống L ắng nghe, suy trào cách mạng của giai cấphi ến to lớn, vĩ đại nghĩ và tr ả lời công nhân và nhân dân lao trên, Mác và Ăngghen động. đã phải hoạt động lao Như vậy, sự ra đời của chủ động như thế nào? nghĩa Mác là hiện tượng hợp Nh ận xét. Ghi bài qua luật; nó vừa là sản phẩm của tình hình kinh tế xã hội đương thời, của ti thức nhân loại thể hiện trong các lĩnh vực khoa học, vừa là kết quả của năng lực tư duy sang tạo và tinh thần nhân văn của những người sáng lập. 1.2 Sự ra đời và phát triển học thuyết Mác (1848 – 1895) Sự ra đời và phát triển chủ nghĩa Mác gắn liền với tên Gi ảng giải, phân tích Lắng nghe, ghi tuổi của Mác – Ăng ghen. bài Đại hội II, đồng mình những người cộng sản 12 – 1847 đã ra quyết định và yêu cầu Mác – Ăng ghen dự thảo một văn kiện dưới hình thức lý luận và là Cương lĩnh hoạt động của tổ chức này. Cuối tháng 2 – 1848, tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng cộng sản được thông qua và công bố ở Luân Đôn. Đặt dấu mốc ra đòi chủ nghĩa Mác. Kế thừa và phát triển rực rõ những tinh hoa trí tuệ của nhân loại, qua nắm bắt thực tiễn phong trào công nhân những năm 1848 – 1849 ở Pháp và một số nước châu Âu, nghiên cứu những kinh nghiệm thất bại của công xã Pa ri. Mác đã viết nhiều tác phẩm như: “Đấu tranh giai cấp ở Pháp”,
“Nội chiến ở Pháp”, “Bộ Tư bản”. Giá trị lý luận tiêu biểu mà Đ ặt câu hỏi: Các em Mác và Angghen đã cống hiếnhãy ch ỉ ra ý nghĩa cơ L ắng nghe, suy cho nhân loại: bản của các giá trị lý nghĩa và tr ả lời + Triết học: Không chỉ giảilu ận tiêu biểu trong thích mà còn vạch ra conch ủ nghĩa Mác? đường, những phương tiện cải Nh ận xét. Ghi bài tạo thế giới bằng con đường cách mạng. + Kinh tế chính trị: học thuyết giá trị thặng dư, vạch ra quy luật vận động kinh tế cơ bản của xã hội tư bản, từ đó thấy rõ bản chất của giai cấp tư sản và xã hội tư bản. + CNXH khoa học: lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân (Đảng Cộng sản) – chỉ rõ giai cấp công nhân là là người lãnh đạo cuộc đấu tranh để xóa bỏ chế độ bóc lột va xây dựng thành công xã hội mới. 2. Lênin phát triển học thuyết Mác (1895 – 1924) 2.1. Sự phát triển của V.I. Lênin về lý luận cách mạng 49’ V.I. Lênin (18701924) là Giảng giải, phân tích Lắng nghe, ghi người kế tục một cách xuất bài sắc sự nghiệp cách mạng và khoa học của C. Mác và Ph. Ăngghen. Điểm phát triển chủ yếu: Đặt câu hỏi: Em hãy Đưa ra 5 đặc trưng của chủ nêu 5 đặc trưng cơ L ắng nghe, suy nghĩa đế quốc. bản của chủ nghĩa đế nghĩ, tr ả lời câu quốc? hỏi Nhận xét, kết luận. Ghi bài Phát triển lý luận cách mạng
vô sản. Phát triển lý luận đoàn kết giai cấp, đoàn kết quốc tế. Đưa ra nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới. Lý luận mới về chiến tranh và hòa bình, nhà nước và cách mạng. 2.2. Chủ nghĩa xã hội từ lý luận trở thành hiện thực Đặt câu hỏi: Nói Tháng Mười năm 1917,CNXH từ lý luận trở L ắng nghe, suy cách mạng vô sản lần đầu tiênthành hi ện thực là nói nghĩ, tr ả lời câu thành công ở nước Nga, mở rađ ến quá trình những h ỏi. thời kỳ mới trong lịch sử nhânthành t ựu của việc áp loại thời kỳ quá độ từ CNTBd ụng lý luận trong lên CNXH trên phạm vi toànth ực tiễn phong trào thế giới. công nhân. Bằng kiến Sau đó, nước Nga bắt tayth ức lịch sử của mình, vào xây dựng CNXH CNXHcác em hãy cho bi ết sự từ lý luận trở thành hiện thực. kiện lịch sử nào đánh Trong quá trình này, dấu sự ra đời của hệ Lênin tiếp tục phát triển lýth ống các nước XHCN luận Mác. trên thế giới? Nhận xét, kết luận. Phân tích về ý nghĩa * Ý nghĩa thực tiễn của chủ của chủ nghĩa Mác – Ghi bài nghĩa Mác – Lênin: Lê nin. Lắng nghe, ghi Thứ nhất, là học thuyết có giá bài trị to lớn và bền vững. Thứ hai, là học thuyết duy nhất nêu lên mục tiêu, con đường, lực lượng và phương pháp để đạt mục tiêu là giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Đặt câu hỏi: Vì sao Thứ ba, là học thuyết mangch ủ nghĩa Mác – Lênin bản chất khoa học, cáchl ại có bản chất khoa L ắng nghe, suy mạng. học và cách mạng? nghĩ, trả lời câu Nhận xét, kết luận. hỏi Thứ tư, cung cấp thế giới quan
và phương pháp luận để có cái Ghi bài nhìn đúng đắn. Thứ năm, luôn gắn bó, cải tạo thực tiễn; lấy thực tiễn là thước đo, tiêu chuẩn của chân lý. 3. Chủ nghĩa Mác – Lênin từ 1924 đến nay 3.1 Sự phát triển về lý luận Gi ảng giải, phân tích. cách mạng Lấy ví dụ minh họa. Liên Xô bắt tay vào xây dựng CNXH (1921), đạt những Lắng nghe, ghi thành tựu hết sức to lớn trên bài. nhiều lĩnh vực. Trở thành trụ cột của các lực lượng cách 49’ mạng, thành trì của hòa bình thế giới. Phong trào cách mạng thế Đặt câu hỏi: CNXH giới phát triển mạnh mẽ với 3ở Liên Xô và Đông Âu dòng thác cách mạng. sụp đổ là tổn thất vô Tuy nhiên, công cuộc xâycùng to l ớn với phong dựng CNXH ở Liên Xô vàtrào cách mạng thế L ắng nghe, suy Đông Âu đã mắc không ít saigi ới, nhưng nó đã để nghĩ, trả lời câu lầm, khuyết điểm và chậml ại cho chúng ta bài h ỏi sửa đổi, sai lệch trong khắch ọc gì? phục. Kết quả: trì trệ và sụp Nh ận xét, kết luận. đổ ở Đông Âu (1989), Liên Xô (12 – 1991). Tác động to lớn đến phong trào cách mạng thế giới. Đặt câu hỏi: Các em Ghi bài 3.2 Đổi mới xây dựng chủ hãy cho bi ết, hiện nay, nghĩa xã hội hiện thực trên thế giới còn Đảng Cộng sản, công nhân cácnh ững nước CNXH nước rút ra bài học thấm thíanào? Lắng nghe, suy từ sự sụp đổ hệ thống XHCN Nh ận xét, kết luận. nghĩ, trả lời câu năm 1991, tiếp tục bổ sung, hỏi. phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin, làm cho học thuyết có thêm sức sống mới, đi sâu vào Gi ảng giải, phân tích. Ghi bài thực tiễn cách mạng thế giới. Lấy ví dụ minh họa. * Thực tiễn Việt Nam: CN
Mác – Lênin được vận dụng sáng tạo, bổ sung và làm Lắng nghe, ghi phong phú trong điều kiện cụ bài thể với tinh thần độc lập tự chủ. Vai trò của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh. Vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Yêu cầu lớp ngồi Thảo luận: theo nhóm thảo luận. Câu 1: Nêu yêu cầu của câu Tại sao nói: Chủ nghĩa Mác h ỏi thảo luận Lênin là một hệ thống lý luận Nêu nội dung thảo thống nhất được hình thành từ luận. Lắng nghe, ba bộ phận: triết học Mác Lênin, kinh tế chính trị Mác Lắng nghe Lênin và chủ nghĩa xã hội khoa H ướng dẫn học sinh 45’ học? thảo luận theo yêu cầu Lắng nghe, Hướng dẫn trả lời: của câu hỏi. thực hiện Câu 1: Nói Chủ nghĩa Mác Lênin là một hệ thống lý luận thống Lắng nghe, nhất được hình thành từ ba bộ Thực hiện phận: triết học Mác Lênin, Yêu cầu các nhóm kinh tế chính trị Mác Lênintrình bày n ội dung thảo và chủ nghĩa xã hội khoa học,lu ận. được thể hiện ở những mặt L ắng nghe. sau: Triết học Mác Lênin (bao Trình bày nội gồm chủ nghĩa duy vật biện thảo luận. chứng và chủ nghĩa duy vật Nh ận xét lịch sử) Các Nhóm Triết học là khoa học về thuyết trình và những quy luật chung nhất trả lời câu hỏi của tự nhiên, xã hội và tư duy. trước lớp Triết học Mác Lênin đem lại Lắng nghe, ghi cho con người thế giới quan nhớ. khoa học và phương pháp luận đúng đắn để nhận thức và cải tạo thế giới. Kinh tế chính trị Mác – Lênin
Kinh tế chính trị nghiên cứu quan hệ giữa người với người trong quá trình sản xuất, tức quan hệ sản xuất. Kinh tế chính trị Mác Lênin nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, chỉ rõ bản chất bóc lột của quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa; những quy luật kinh tế chủ yếu hình thành, phát triển và đưa chủ nghĩa tư bản tới chỗ diệt vong. Kinh tế chính trị Mác Lênin nghiên cứu những quy luật phát triển của quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, xây dựng một xã hội không có áp bức, bất công, vì tự do, ấm no, hạnh phúc cho mọi người. Chủ nghĩa xã hội khoa học Chủ nghĩa xã hội khoa học nghiên cứu những quy luật chuyển biến từ xã hội tư bản chủ nghĩa lên xã hội xã hội chủ nghĩa và phương hướng xây dựng xã hội mới. Nó chứng minh rằng việc xã hội hóa lao động trong chủ nghĩa tư bản đã tạo ra cơ sở vật chất chủ yếu cho sự ra đời tất yếu của chủ nghĩa xã hội; động lực trí tuệ và tinh thần của sự chuyển biến đó là chủ nghĩa Mác Lênin; lực lượng xã hội thực hiện sự chuyển biến đó là giai cấp vô sản và nhân dân lao động. 3 Củng cố kiến thức và kết thúc bài Hệ thống hóa kiến thức về: Khái quát nội dung L ắng nghe, ghi 20’ Sự ra đời và phát triển củabài h ọc. nhớ.
chủ nghĩa Mác; Nhận xét, rút kinh L ắng nghe, ghi Sự phát triển chủ nghĩa Mácnghi ệm, kết luận nộibài của V.I. Lênin; dung bài thảo luận. Sự vận dụng, phát triển và Đánh giá ưu điểm và L ắng nghe, ghi đổi mới lý luận xây dựngh ạn chế của từngnhớ CNXH hiện nay. nhóm khi tham gia thảo luận. Củng cố kiến thức L ắng nghe, ghi bài học thông qua cácbài. câu hỏi. 4 Hướng dẫn tự học 1. Lênin đã kế thừa và phát triển học thuyết của Mác và Ăngghen như thế nào? 10’ 2. Trình bày sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin từ 1924 đến nay. Liên hệ với Việt Nam trong sự nghiệp phát triển đất nước. Nguồn tài liệu tham khảo 1. Bộ Lao động thương binh xã hội, Giáo trình Chính trị (2008):, NXB Lao động xã hội. 2. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam, Hiến pháp 1992, 2013. 3. Bộ Giáo dục đào tạo, Giáo trình các môn Triết học Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin, CNXH khoa học, tư tưởng HCM, NXB Chính trị Quốc gia. Ngày tháng năm TRƯỞNG KHOA/ TRƯỞNG TỔ MÔN GIÁO VIÊN Mai Xuân Hiện Phạm Thị Thảo