CHẠM KHẮC GỖ ĐÌNH LÀNG
VIỆT NAM
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
- Học sinh hiểu sơ lược về nghệ thuật chạm khắc gỗ đình làng
Việt Nam.
- Học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của chạm khắc gỗ đình làng .
- Học sinh có thái độ yêu quý trân trọng và giữ gìn các công
trình văn hoá lịch sử của quê hương đất nước.
II. CHUẨN BỊ.
1. Tài liệu tham khảo.
- Lê Thanh Đức nét đẹp đình làng , NXB Mĩ thuật .
- Lộng lẫy vàng son.
- Điêu khắc dân gian thế kỉ 16-17-18
- Bài viết về chạm khắc gỗ trong các tạp chí mĩ thuật .
2. Đồ dùng dạy học.
Giáo viên.
- Sưu tầm một số ảnh về đình làng .
- Một số ảnh chụp các bức trạm khắc dân gian.
- Bộ đồ dùng dạy học Mĩ thuật 9.
Học sinh:
- SGK.
- Sưu tầm các bài viết , ảnh liên quan.
3. Phương pháp dạy học.
- Thảo luận nhóm.
- Thuyết trình.
- Vấn đáp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. ổn định tổ chức lớp.
2. Kiểm tra bài cũ .
3. Bài mới.
Hoạt động 1. HS đọc bài trong
Tìm hiểu khái quát về đình làng Việt SGK.
Nam.
- Trình bày ngắn gọn.
Đình làng có từ bao giờ ? - XĐ vào khoảng TH
- Kiến trúc đình làng vốn có từ các thời XVI -XVII
Lý – Trần nhưng thuộc về nhà
nước.Với tính chất trạm trung chuyển
công văn ( đình trạm ) nghỉ đi đâu bị lỡ
đường( dịch đình ) , nơi nhắm cảnh ( - Đình làng thuộc sở
đình thưởng hoa) hữu cộng đồng làng
Hoặc công bố pháp lệnh ( đình quảng xã, là nơi giải quyết
văn ) . việc làng thì đến tthời
- Đình làng được coi là ngôi nhà chung Mạc mới để lại di tích
là một nhu cầu quan trọng cấp thiết. đến ngày nay.
ở vùng đồng bằng miền Bắc và
miền trung Việt Nam theo truyền thống - Đình làng là nơi thờ
mỗi làng xã thường xây dựng một ngôi Thành Hoàng Làng (
đình riêng. Sắc phong người có
? Đình làng được XD ở trung tâm làng công lập nên làng xã ,
xã nhằm mục đích gì các anh hùng dân tộc
+ Kiến trúc đình làng thường được kết )
hợp với chạm khắc trang trí. Đây là
nghệ thuật của những người nông dân
nên mang đặc điểm mộc mạc, khoẻ Nơi sinh hoạt cộng
khoắn sinh động. đồng về mọi mặt.
+ Đình làng là niềm tự hào là hình ảnh + Lễ hội.
thân thuộc , gắn bó trong tình yêu của + Hội họp.
người dân đối với quê hương. + Đình đám.
?Em hãy kể tên 1 số ngôi đình mà em
biết. - Đình đình Bảng (
- GV đề nghị HS chia nhóm thảo luận Bắc Ninh) Lỗ Hạnh (
về nghệ thuật chạm khắc gỗ đình làng. Băc Giang), Tây
Hoạt động 2. Đằng, Chu Quyến (
Hướng dẫn HS tìm hiểu 1 vài nét về Hà Tây )
nghệ thuật chạm khắc gỗ đình làng. - Phản ánh cuộc sống
? Thời Lê có nhiều bức chạm khắc gỗ ở đời thường của nhân
các đình làng ND các bức chạm khắc dân như các bức
phản ánh những đề tài gì. chạm khắc “ Tắm ở
đầm sen “, “ Đấu
vật”....
? Cách thể hiện chạm khắc đình làng ở - Khoẻ khoắn , mộc
thời Lê có đặc điểm gì . mạc, phóng khoáng
nhưng rất ý nhị hóm
hỉnh.
? Chạm khắc trang trí đình làng thuộc - Thuộc dòng nghệ
dòng nghệ thuật nào. thuật dân gian.
? Chạm khắc trang trí đình làng do ai
sáng tạo nên. - Do những người thợ
những nghệ nhân là
nông dân sáng tạo
- Chạm khắc TT đình làng do những nên.
người thợ chạm khắc ở làng xã sáng
tạo nên . với những nhát chạm dứt
kháot và nguồn cảm hứng dồi dào của - HS quan sát những
người sáng tạo. Thể hiện cuộc sống hình trong SGK.
muôn màu , muôn vẻ nhưng rất lạc + Mái đình phù hợp
quan yêu đời của người nông dân. với khí hậu Việt
- Sử dụng ĐDDH, quan sát hình trong Nam, cao 8m, mái
SGK. 5.5m, sàn đình cao
+ Chạm khấc trang trí là một bộ phận 70cm, lực chủ yếu
quan trọng của KT đình làng . vào hàng cột.
+ Hàng cột ( XD theo cách“ Thượng + ND : sinh hoạt
thu hạ thách“ càng lên cao thì thu hẹp chạm khắc về con
lại ). người về XH, xoay
quanh các yếu tố như
? Nội dung các bức chạm khắc . làm ăn, vui chơi, hội
- ND các bức chạm khắc miêu tả cuộc hè.
sống hàng ngày của người dân , nên rất - Cách tạo hình khoẻ
phong phú dí dỏm . khoắn , mạch lạc và
- Cảnh vật ở các bức chạm khắc tự tự do thoát khỏi
nhiên và mộc mạc cảnh sinh hoạt, hình những chuẩn mực
ảnh của cuộc sống thường nhật được chặt chẽ , khuôn mẫu
biểu hiển bằng hình thức giản dị , trực của nghệ thuật cung
tiếp và chân chất. đình chính thống .
- Chạm khắc với kĩ thuật phong phú và
điêu luyện.
+ Chạm nổi , chạm thủng , chạm lộng .
? Quan niệm tạo hình. - Theo đúng đặc điểm
- Khi tạo hình không diễn tả theo luật đặc trưng , không chú
xa – gần . Có thể làm ngược lại ở gần ý đế giống thực mà
thì nhỏ , xa thì lớn , không có điểm chú ý đến sự sống
nhìn cố định. động chủ yếu là cái
? Cách diễn tả . hồn của nhân vật
? Đình làng quê hương em có những trong tác phẩm.
bức chạm khắc nào.
? Nội dung bức chạm khắc - Diễn tả được nhân
?Cách diễn tả. vật chính phụ thông
? Diễn tả nhân vật chính phụ thông qua qua động tác, thông
điểm nào. qua nét mặt.
- Hình không chia khuất nhau được
thể hiện rõ ràng.
- Cách tạo hình quang tuyến ( thấy
cả phần bên trong) “Tắm sen“ .
? Tính chất của chạm khắc đình làng.
? Quan niệm tạo hình. - T/C dân gian, dân
? Hình thức thể hiện. tộc, hiện thực.
? Nội dung. - Quan niệm dân
- Tính chất dân gian. gian.
- Tính chất dân tộc. - Đơn giản , dễ hiểu
- Tính chất hiện thực. bắt nguồn từ cuộc
VD. Tác phẩm “ Múa trên lưng rồng”, “ sống hiện thực của
Người cưỡi phượng”là những đề tài ND lao động những
mang tính chất chính thống được dân điều
gian hoá. Mà người dân yêu
? Những hình ảnh chạm khắc TT đình thích.
làng muốn đề cao hình ảnh con người
ntn.
Kết luận: Chạm khắc trang trí đình làng
miêu tả là chạm khắc dân gian, do - Đề cao con người
người dân sáng tạo nên cho chính họ vì lao động mà cụ thể là
thế đối lập với chạm khắc cung đình người phụ nữ ( chống
chính thống với những quy tắc nghiêm lại lễ giáo phong kiến
ngặt. đã ràng buộc con
+ Nội dung miêu tả những hình ảnh người)
quen thuộc trong cuộc sống thường
nhật của người dân . Đó là những cảnh
sinh hoạt xã hội quen thuộc như đề tài
gánh con , đánh cờ , uống rượu , đấu
vật , các trò chơi dân gian, nam nữ vui
đùa.
- nghệ thuật chạm khắc rất sinh động
với các nhát chạm dứt khoát chắc tay ,
phóng khoáng nhưng chính xác đã tạo
nên độ nông sâu khác nhau , khiến các
bức phù điêu đạt tới sự phong phú về
hình mảng và hiệu quả không gian.
Hoạt động 3.
Đánh giá kết quả học tập.
- Nhận xét chung tiết học và đặt câu
kiẻm tra kiến thức cơ bản.
Hoạt động 4.
Dặn dò ra bài tập.
- Sưu tầm tranh , ảnh về chạm khắc
gỗ đình làng.
